Kliniczna Sęk

Czym zajmują się nauki praktyczne?

na podstawie wiedzy o prawidłowościach opracowują reguły praktycznego działania

Co jest cechą charakterystyczną nauk praktycznych?

nie prowadzą własnych badań

Czym zajmują się nauki stosowane?

wdrażają osiągnięcia teoretyczne do praktyki stosując ogólną wiedzę

Jakie 4 cechy p. klinicznej sprawiają, że jest specyficzną nauką stosowaną?

1. stosuje ogólną wiedzę, 2. tworzy własną teorię 3. reinterpretuje koncepcje 4. prowadzi badania empiryczne

czym jest psychologia kliniczna

jest dziedziną badań i praktyki

Z jakich 5 powodów doświadczenie i charyzma nie wystarczają w psychologii klinicznej?

1. bezradność w nowych sytuacjach 2. tworzenie pozornych wyjaśnień 3. nietrafne oddziaływania 4. dominacja ideologii nad wiedzą 5. uprzedzenia

wiedza podstawowa i teoretycza

kamienie milowe: pojęcia koncepcje, kierunki paradygmaty

wiedza profesjonalna

zasady i procedury postępowania diagnostycznego

wiedza społecznie responsywna

wiedza gorąca, tworzona ad hoc w odpowiedzi na potrzeby społeczne

kogo uznaje się za twórcę psychologii klinicznej?

Lithtnera Witmera, ucznia Freuda i Wundta

Kiedy zaczyna się historia PK w Polsce?

w okresie międzywojennym

Czym zajmowała się Wyższa Szkoła Higieny Psychicznej?

psychopatologią i testowaniem

Jakie wydarzenie było kryzysem w PK w PL po IIWŚ?

likwidacja zawodu psychologia, zakaz stosowania testów i zastąpienie wolnego zawodu psychologa, psychologiem jako asystentem psychiatrycznym

kiedy PK odrodzła się w PL?

w latach 60tych

Jakie 3 sposoby ujmowania PK wyróżniamy?

wąskie: gdzie PK to psychologia zaburzeń psychicznych, psychopatologia oraz Pośrednie - gdzie PK to dziedzina badań i praktyki o zaburzeniach przystosowania człowieka do wymagań życia i SZerokie, gdzie PK to zróżnicowana dziedzina badań i praktyki w zastosowaniu do rozwiązywania problemów zdrowotnych

gdzie kształcił się Lewicki?

w szkole lwowskiej

kim był Lewicki

jednym z ojców założycieli nowoczesnej PK w PL

czego domagał się Lewicki?

stworzenia naukowych podstaw dla PK i wysokich standardów kształcenia

z jakich 4 powodów PK jest dziedziną szerszą niż psychopatologia?

Bo: obejmuje także podstawy diagnozowania, podstawy pomagania, wykracza poza orientację patogenetyczną i zajmuje się też zdrowiem i jego uwarunkowaniami

jak definiuje się PK w ujęciu idiograficznym? + nazwisko

Wallen: PK to jednostkowe badanie człowieka celem zrozumienia jego funkcjonowania

czym jest PK wg Jonesa?

PK to stosowana psychopatologia

czym jest PK wg Lewickiego i susłowskiej?

nauką o zaburzeniach przystosowania człowieka i o zaburzeniach zachowania, czyli zaburzeniach w procesach regulacji zachowania człowieka i samoregulacji

Czym jest zachowania wg Lewickiego?

zachowanie jest czynnością ukierunkowaną na cel

Czym jest uwarunkowane zachowanie wg Lewickiego?

wew. mechanizmem regulacji, tj. przebiegiem procesów psychicznych

Na czym polegają zaburzenia zachowania wh Lewickiego?

na tym, ze człowiek nie zaspokaja potrzeb i nie spełnia wymagań uspołecznionej kultury

Czym zajmuje się PK definiując ją szeroko?

opisem i wyjaśnianiem zdrowych i zaburzonych form zachowania i funkcjonowania somatycznego, wyjaśnianiem osobowościowych i społecznych uwarunkowań i przyczyn zdrowia oraz zaburzeń, wypełnieniem zadań praktycznych polegających na diagnozie zdrowia i zaburzeń oraz profesjonalnej pomocy

co jest obszarem PK?

dziedziny rzeczywistości zw. ze zdrowiem, jego zagrożeniem i różnymi formami zaburzeń, chorób i niepełnosprawności

co jest przedmiotem psychologii klinicznej?

sposób ujmowania rzeczywistości zależny od wiedzy i badań; zespół twierdzeń naukowych i wiedzy profesjonalnej o zasadach postępowania praktycznego

co należy do zadań teoretycznych PK?

tworzenie wiedzy teoretycznej i empirycznej w zakresie: 1. ogólnych koncepcji i modeli zdrowia, normy i normalności, zaburzeń, deficytów 2. reinterpretacja wiedzy pragmatycznej i wiedzy z p. ogólenj, rozwoju człowieka i p. społecznej 3. tworzenie i zastosowanie wiedzy teoretycznej w diagnozie psychologicznej, podst. interwencji i systemach wsparcia społecznego 4. tworzenie nowej specjalistycznej wiedzy

Jaką nową specjalistyczną wiedzę z zakresu PK tworzy się?

psycho stresu, wypalenia traumy, katastfor, przemocy, psychopato rodziny, p. zdrowia i choroby

jakie 2 zadania praktyczne ma PK?

Diagnoza jednostkowa, grupy, instytucji i srodowiska oraz ekspertyzy - sądowa, społeczna, zdrowotna

W jakich 2 obszarach pomocy i interwencji działa OK?

w poradnictwie, terapii interwencji kryzysowej otaz przy prowadzeniu na zlecenie badań ewaluacyjnych, warsztatów, treningów i programów profilaktycznych

w jaki sposób wyodrębniają się subdyscypliny PK?

potrzeby społeczne->podejmowanie nowych zadań->brak teorii->nowe badania->rozwój wiedzy->umocnienie się subdyscypliny->nowa tożsamość->organizacja praktyki->nowe wywania

norma

stan idealny lub realny, wzór normalności

normalność

właściwość, wbiór właściwości przypisany osobom, grupom, instytucjom, zgodnie ze wzorem normalności (normą)

anormalność, nienormalność

odchylenia od normy

norma ilościowa-statystyczna

jest wynikiem pomiaru i odzwierciedla rozkład danej cechy w populacji

to może być treścią norm

cechy biologiczne i cechy psychologiczne

no jest normalne wg normy społeczno-kulturowej?

noemalne jest to, co powszechne, typowedla danej kultury

spełnianie wymagań kultury

zachowanie zgodne ze zwyczajami, konwencjąm przystosowanie do kultury

dlaczego noma społeczno-kulturowa jest wieloznaczna?

ponieważ wymaga dookreślenia pojęcia uspołecznienia kultury; mogą istnieć podkultury o normach patogenetycznych

czym jest konwencjonalność

spełnianie społecznych oczekiwań zw. z przepisami ról społecznych

co daje norma społeczno-kulturowa

ułatwia i warunkuje harmonijne współżywie, uczestnictwo w kulturze i rozwój społeczny

zgodnością z jakimi normami jest normalność społ-kult?

skodyfikowanymi, moralnymi i prawnymi

norma teoretyczna

zespół twierszeń - postulatów lub empirycznie sprawdzonych - o cechach, mech. funkcjonowania psychicznego, społecznego człowieka i grupy

jak wnoskuje się o normalności w normie teoretycznej?

porównując obserwowalne wskaźniki z teoretycznymi twierdzeniami

czym są zach normatywne wg normy teoretycznej

są zach. zgodnymi z założeniami teorii

czy normalność i zdrowie są tym samym?

nie. normalność prawdopodobnie warunkuje zdrowie

dlaczego zdrowie nie jest pojęciem naukowym?

z uwagi na element wartościowania

negatywne podejście do zdrowie

zdrowie to brak choroby; w 1948 WHO stwierdziło, że negatywne podejście nie wystarczy

nurt indukcyjny podejścia pozytywnego do zdrowia - przedstawicielka + 6 kryteriów pozytywnych zdrowia

Maria Jahoda, 1. pozytywne postawy wobec "ja", 2. zdolność do rozwoju i samoregulacji 3. integracja 4. autonomia 5. realistyczne spostrzeganie rzeczywistości 6. radzenie sobie z wymaganiami otoczenia

kto był przedstawicielem nurtu metateoretycznego i do czego porównywał zdrowie? dlaczego?

Władysław Tatarkiewicz porównywał zdrowie psychiczne do szczęścia, ponieważ: oba te pojęcia są wieloznaczne, są subiektywne i obiektywne, oba dot. stanu i właściwości

w jakiej relacji pozostają wg Tatarkiewicza zdrowie i szczęście?

szczęście jest objawem zdrowia (nie zawsze możliwym), a zdrowie jest warunkiem szczęścia (ale nie jedynym)

Kto zaleca podejście dedukcyjne do zdrowia i na czym polega?

Sowa, podejście dedukcyjne bazuje na rekonstrukcjo koncepcji zdrowia psychicznego w teoriach psychologicznych

co jest podstawą biomedycznego modelu zdrowia?

dualizm kartezjański - ciało i psyche są sferami odrębnymi, a między nimi brak powiązań

jakie podejście do zdrowia stosuje się w modelu biomedycznym? dlaczego

podejście negatywne, ponieważ zdrowie i normalność jako naturalne stany nie są dostrzegalne, brak pozytywnych desygnatów dla określenia zdrowia

jaką kategorią jest zdrowie w modelu biomedycznym?

zdrowie jest kategorią zobiektywizowaną

pod czyją kontrolą pozostają zdrowie i choroba wg modelu biomedycznym?

pod kontrolą profesjonalistów, a poza kontrolą podmiotu

co jest podstawowym twierdzeniem holistyczno-funkcjonalnego modelu zdrowia?

sfera biologiczna i psychologiczna są powiązane i wzajemnie na siebie wpływają

czym jest zdrowie w modelu holistyczno funkcjonalnym?

zdrowie jest procesem stałego, dynamicznego równoważenia potrzeb człowieka i wymagań otoczenia

co decyduje o poziomie zdrowia w modelu holistyczno-funkcjonalnym?

zasoby i wymagania(stresory)

co jest istotnym czynnikiem wpłływającym na zdrowie w modelu holistyczno-funkcjonalnym?

świadoma aktywnośc podmiotu

jaką strukturę ma model socjo-ekologiczny zdrowia?

mandala - struktura hierarchii systemów, gdzie każdy podsystem jest częścią ogólniejszego i pozostaje w nim we wzajemnych związkach

czym jest człowiek w socjo-ekologicznym modelu zdrowia i co tworzy?

człowiej jest punktem śrdka, posiada własne pojęcie zdrowia i nadaje znaczenie zdrowiu w codziennym życiu

jak definiuje się zdrowie w socjo-ekologicznym modelu zdrowia?

zdrowie jest procesem i właściwością-potencjałem, zdolnością

czym jest zdrowie psychiczne wg istawy o ochronie zdrowia psychicznego?

jest fundamentalnym dobrem człowieka

od jakich 4 czynników zależy to czy człowiek jest zdrowy psychicznie?

od: sprawności f. poznawczych i/lub sprawności f. emocjonalno-motywacyjnych, zdolności do rozwoju potencjałów, które w efekcie powodują poczucie pełnego fizycznego, psychicznego i społecznego dobrostanu

obiektywnie rozumiana jakość życia

zespół warunków życia i działania człowieka, które mogą tworzyć kontekst różnych sfer życia i działań człowieka; jest to stan somatyczny i poziom funkcjonowania ciała

Czego wynikiem jest jakość życia w ujęciu subiektywnym? 3 komponenty

jakość życia to wynik subiektywnej oceny różnych sfer życia i życia jako całości, to ocena poznawcza (poczucie satysfakcji) oraz ocena przeżyciowo-emocjonalna (poczucie zadowolenia)

jak nazywamy sytuację gdy: warunki życia korzystne, subiektywna ocena jakości życia pozytywna?

zadowolenie uzasadnione

jak nazywamy sytuację gdy: warunki życia korzystne, subiektywna ocena jakości życia negatywna?

dylemat niezadowolenia

jak nazywamy sytuację gdy: warunki życia niekorzystne, subiektywna ocena jakości życia pozytywna?

paradoks zadowolenia

jak nazywamy sytuację gdy: warunki życia niekorzystne, subiektywna ocena jakości życia negatywna?

niezadowolenie uzasadnione

jakie 2 rodzaje kryteriów można stosować do oceny nienormalności i zaburzeń? oraz w zakresie jakich funkcjo

obiektywne i subiektywne w zakresie funkcjo biologicznych, psychologicznych i społecznych

pojęcia kategorialne zaburzeń

jakościowo odmienne zjawiska somatyczne, zachowania i zjawiska psychiczne - DEFEKTY

pojęcia dymensjonalne

zaburzone to, co ilościowo odbiega od przeciętnej - DEFICYTY/NADMIARY

pojęcia prototypowe

kombinacja współwystępujących cech z objawami osiowymi, rdzennymi (autyzm, psychopatia_

czym jest rodzinne podopieństwo proponowane przez Rosenhan i Seligman?

to sposób diagnozowania patologii, zbiór kryteriów subiektywnych i obiektywnych (DSM IV)

patologia społeczna

zachowania asocjalne i antysocjalne, patologia instytucji, grup i społeczności

kiedy występują zaburzenia psychiczne?

zab. zachowania i f. pscyhicznych występują, gdy człowiek nie zaspokaja potrzeb, nie realizuje celów, nie rozwija się, nie podejmuje i nie realizuje zadań życiowych i wymagań uspołecznionej kultury, co powoduje ogólny dyskomfort, cierpienie, obniżony/brak poczucia dobrostanu

co warunkuje procesy choroby i zdrowia? 2 grupy

bio, psycho, społeczno, środowiskowe: 1. potencjały zdrowia, zasoby 2. patogeny, deficyty i defekty

czym jest naturalizm w kierunkach psychodynamicznych? 4

wrodzone dynamizmy, determinizm biologiczny, udział czynników bio w rozwoju, nieświadoma regulacja psychiki

czym uwarunkowane jest zdrowie w psychodynamicznych?

siłą ego

nerwica aktualna

zakłócenie f. seksualnego na płaszczyźnie somatycznej

człowiek zdrowy wg Freuda?

1. ego wolne od urazów, sztywnych kateksji, fiksacji 2. zdolność testowania rzeczywistości, granice ego 3. tolerancja lęku 4. kontrola impulsów

czym jest patologia dla Freuda?

patologia jest formą obrony ego przed lękiem wynikającym z działania nieświadomych impulsów, nie jest gorsza od zdrowia

czym jest ego w koncepcji Fairbairna?

podstawową strukturą endopsychiczną, która istnieje od urodzenia i ma charakter dynamiczny - energia (libiodo) dązy do obiektu

jakie 3 rodzaje obiektów wyróżnia Fairbairn?

idealne (zaspokajają potrzeby), pobudzające (dają nadzieję na zaspokojenie), odrzucające (frustrują potrzeby)

jakie 3 fazy rozwoju wyróżnia Fairbairn?

1. niemowlęca zależność (inkorporacja) 2. quasi niezależność (stadium przejściowe) 3. dojrzała zależność

czym jest patologia wg Fairbairna?

niemożnością ustalenia dobrych relacji z obiektem: fiksacja wczesnooralna, wycofanie z relacji, wrogość do obiektu

2 przedstawicieli teorii relacji z obiektem z GB

klein, winnicott

2 przedstawicieli teorii relacji z obiektem z USA

mahler, kernberg

przedstawiciel teorii relacji z obiektem z niemiec

stierlin

jakie 3 fazy rozwoju psychicznego wyróżnia Mahler?

normalnego autyzmu, ścisłej symbiozy, separacji-indywiduacji

jak rozumie się zdrowie w paradygmacie behawioralnym? 3

adaptacyjne nawyki, umiejętności i kompetencje, zespół uspołecznionych zachowań

czym jest patologia w paradygmacie behawioralnym?

brakiem/deficytem nawyków, zachowań przystosowawczych i kompetencji

prawo efektu

zachowanie wywołujące zadowolenie zostaje skojarzone z sytuacją i gdy ona się powtórzy pojawia się zachowanie. Jeżeli zachowanie wywoła niezadowolenie to w podobnej sytuacji spada prawdopodobieństwo powtórzenia zachowania

czym można tłumaczyć wiele reakcji uczieczkowych, tj. nerwice, fobie, natręctwa, uzależnienia, bulimia?

warunkowaniem sprawczym

kiedy warunkowanie instrumentalne zachodzi szybko?

gdy nagroda lub kara jest dopasowana do potrzeb i pojawia się natychmiast po zachowaniu

jak warunkowanie zachodzi u ekstra, a jak u introwertyków?

introwertycy szybko warunkują się, a ekstrawertycy szybko wygaszają reakcje

jak zachodzi warunkowanie u osobowości psychopatycznych?

wolniej uczą się w sytuacji awersyjnej i słabo przebiega u nich proces generalizacji

Czego wynikiem jest wg Bandury nabywanie nowych zachowan?

konsekwencji własnych zachowań (sprawstwo, oczekiwanie wyniku) oraz modelowania

cechy modela wg Ossowskiej

starszy, wyższy w pozycji społecznej, wyższa inteligencja, sprawniejszy

efekt wyniku

zachowanie przynosi nowość

efekt rozhamowania reakcji powściągu

model za brak powściągu jest nagradzany, np. powrót do palenia

efekt zahamowania

obserwowanie negatywnych konsekwencji modela

2 poznawcze regulatory uczenia się

1. locus of control 2. poczucie wpływu, wyboru i sprawstwa

jakie poznawcze regulatory uczenia się są zasobami zdrowia?

kontrola wewnętrzna i podmiotowa

jakie poznawcze regulatory uczenia się są wstępem do patologii?

kontrola zewnętrzna, deficyty sprawstwa

kiedy mówimy o wyuczonej bezradności?

gdy doświadczamy, że nic nie można zrobić, aby uniknąć kary lub gdy zachodzące zjawiska nie mają związku z naszym zachowaniem

konsekwencje wyuczonej bezradności

deficyty poznawcze, motywacyjne, apatia i depresja

jak prowadzi się terapię wykorzystując modelowanie?

technika małych kroków, zwiększanie trudności zadań, ekspozycja na bodźce

3 typy systematycznej desensytyzacji

trening relaksacji, przewarunkowywanie, termometr fobii

przedstawiciel podejścia strukturalnego

Salvatore minuchin

przedstawiciela podejścia interakcyjno-komunikacyjnego

bateson, jackson, haley

epistemologia konstruktywistyczna

obiektywna rzeczywistość nie istnieje, konstruujemy ją później

czy jest zdrowie w ujęciu interakcyjno-komunikacyjnym?

zdolnością do skutecznej komunikacji, wymianą między otoczeniem z człowiekiem, otwartością systemu, dynamicznymi zmianami (homeostaza)

kiedy zachowania komunikacyjne sprzyjają zdrowiu? 4

są partnerskie, komunikujemy się bezpośrednio, udzielamy i przyjmujemy inf. zwrotne, występuje spójność pomiędzy komunikatami werbalnymi i niewerbalnymi

genogram

tworzenie obrazu drzewa rodzinnego, zawierającego informacje natury demograficznej, dot. funkcjonowania poszczególnych członków rodziny oraz inf. o krytycznych wydarzeniach w rodzinie

do czego służą pytania cyrkularne?

do badania różnic w zach członków rodziny, relacji i zmian

aksjomat

zasada, która nie wymaga dowodu

5 aksjomatów watzlawicka

1. w sytuacji społecznej nie można nie komunikować-kazde zachowanie jest komunikatem 2. każdy akt komunikowania ma aspekt treściowy i relacyjny 3. zachowanie w toku komunikowania się jest reakcją na komunikat i bodźcem dla osoby pozostającej w reakcji 4. komunikowanie się człowieka mo postać werbalną i niewerbalną 5. konunikacja interpersonalna może mieć charakter symetryczny lub komplementarny

komunikaty paradoksalne

są wewnętrznie sprzeczne, nimożliwe do zrealizowania, np. bądź bardziej spontaniczny

koncepcja podwójnego wiązania

nadawca jednocześnie wysyła dwa sprzeczne ze sobą komunikaty, niezależnie od tego, na który komunikat odbiorca odpowie, reakcja zawsze pozostanie w sprzeczności z komunkatem na innym poziomie. konsekwencja: ambisentensja, unikanie kontaktów

Virginia Satir - styl zjednywacza

pomija to co czuje, dostosowuje się do innych ludzi w nadziei, że ludzie okażą jej sympatię

Virginia Satir - styl obwiniacza

nastawiony na krytykowanie innych i ośmieszanie, ma nadzieje, że ludzie będą myśleli o niej jako o osobie silnej

Virginia Satir - styl komputerowo-racjonalny

za wszelką cenę unika okazywania emocji, kontaktu wzrokowego i gestykulacji

Virginia Satir - styl mąciciela

rozładowuje napięcie, wprowadzając do rozmowy treści niezwiązane z nią

co jest niezvędne dla rozwoju wg systemowo-strukturalnej koncepcji Minuchina?

rodzina przynależność, bezpieczeństwo, tożsamość

co jest patologią rodziny u Minuchina?

sztywne lub zatarte granice między systemami, rodzina jako system zamknięty, zaburzona komunikacja, rodzina psychosomatyczna

na czym polega delegacja do patologii?

konflikt między matką a ojcem jest omijany poprzez krytykowanie dziecka

jakie patologiczne relacje wyróżnia Minuchin?

konflikt, triangulację i koalicję z jednym z rodziców

podstawowe założenie fenomenologii

analiza doświadczeń i bezpośrednie poznanie są podstawą reflekcji, podmiot nabywa swój sens w kontakcie i przez wzajemne oddziaływanie, umysł związany z ciałem

jakie podstawowe założenia musi przyjąć klinicysta w koncepcjach fenomenologiczno-egzystencjalnych?

poznanie psychiki człowieka jest możliwe tylko drogą poznania subiektywnego świata jednostki, poprzez odkrywanie subiektywnych znaczeń

poznanie ejdetyczne

odczytywanie logos i strukturę bytu może dostarczyć każdemu człowiekowi podstaw do rozumienia swojej konkretnej egzystencji

jaką istotą jest człowiek w ujęciu filozofii egzystencjalnej?

intencjonalną, zdolną do niezależnych decyzji i odpowiedzialną za te decyzje

jak dzieli się nieświadomość wg Frankla?

na nieświadomą popędowość i nieświadomą duchowość

jakie 3 aspekty zawiera nieświadoma duchowość?

wolę sensu, posiadanie sensu i rozumienie egzystencji

czym jest zdrowie wg Frankla/

poczuciem sensu, zdolnością do jego rozwoju oraz do transcendencji, miłości oraz odpowiedzialnej wolności

czym jest patologia u Frankla?

frustracją potrzeby sensu, egzystecji i nerwicą egzystencjalną

czym jest zdrowie wg Maslowa?

zdrowie to rozwój w kierunku pełni człowieczeństwa poprzez poznanie potencjałów, realizowanie ich, pełne świadome przeżywanie siebie i otoczenia

z czego wynika patologia wg Maslowa?

z niezaspokojenia potrzeb braku/wzrostu, braku poczucia ja, poczucia nieautentyczności

inna nazwa dl akoncepcji ja rogersa

fenomenologiczna teoria self

zdrowie wg Rogersa

otwartość na własne doświadczenia, akceptacja przez otoczenie i samoakceptacja, realizowanie włsnych potencjałów, spójne jasne pojęcie Ja

co jest przyczyną patologii wg Rogersa?

konflikt między naturalnymi tendencjami a negatywną oceną tych tendencji ze strony otoczenia, który rodzi lęk

dwa mechanizmy obrony przed lękiem u Rogersa

niedopuszczanie do świadomości, zniekształcenia w świadomości

wartościowanie organizmiczne

wrodzona umiejętność organizmu do rozpoznania tego, co dla niego dobre i złe