término |
definición |
fizyczne metody sterylizacji empezar lección
|
|
Sterylizacja termiczna; Sterylizacja przez sączenie; Sterylizacja promieniowaniem;
|
|
|
empezar lección
|
|
Wyżarzanie lub spalanie; Proces UHT; Sterylizacja suchym gorącym powietrzem; Sterylizacja nasyconą parą wodną pod ciśnieniem
|
|
|
Sterylizacja promieniowaniem empezar lección
|
|
jonizującym; UV; mikrofalowym;
|
|
|
empezar lección
|
|
Sterylizacja gazami: tlenkiem etylenu, formaldehydem, ozonem; Sterylizacja roztworami środków chemicznych: aldehydu glutarowego, kwasu nadoctowego,
|
|
|
Ultra high temperature processing (UHT) empezar lección
|
|
polega na błyskawicznym, 1-2 sekundowym podgrzaniu do temp. ponad 100 °C (135-150 °C dla mleka) i równie błyskawicznym ochłodzeniu do temperatury pokojowej. Cały proces trwa 4-5 sek. Zabija to florę bakteryjną nie zmieniając walorów smakowych produktu.
|
|
|
Sterylizacja suchym gorącym powietrzem empezar lección
|
|
powoduje utlenianie; Aby materiał został wyjałowiony, suche gorące powietrze musi przeniknąć do jego wnętrza – czas potrzebny na zajście tego procesu nazywany jest czasem przenikania. Gdy materiał osiągnie odpowiednią temperaturę, rozpoczyna się czas utrzymywania się, będący właściwym procesem sterylizacji. Zwykle dla bezpieczeństwa oba czasy wydłuża się o połowę. temperatura: 160-200 °C
|
|
|
Sterylizacja parą wodną pod ciśnieniem empezar lección
|
|
Nasycona para wodna powoduje gwałtowną hydrolizę, denaturację i koagulację enzymów i struktur komórkowych. temperatura: 108–134 °C;
|
|
|
Sterylizacja parą wodną pod ciśnieniem - etapy empezar lección
|
|
1. Czas nagrzewania – ciepło przenika wówczas w głąb materiału. Czas ten jest różny dla różnych obiektów, dlatego np. różne rodzaje pojemników należy wyjaławiać oddzielnie. 2. Czas wyrównania temperatury – para wodna oddaje swoje ciepło utajone materiałowi aż do chwili, gdy temperatury wyrównają się i wymiana ciepła ustąpi. 3. Czas wyjaławiania – właściwa sterylizacja, podczas której należy utrzymywać zadaną temperaturę przez stosowny okres. Zwykle dla bezpieczeństwa wydłuża się go o połowę. 4.
|
|
|
Sterylizacja parą wodną pod ciśnieniem - zastosowanie empezar lección
|
|
roztwory wodne, odzież ochronna, opatrunki, narzędzia
|
|
|
empezar lección
|
|
z racji zagrożenia wtórnym skażeniem podczas dozowania, stosuje się do wyjaławiania większej ilości płynów lub gazów tylko wówczas, gdy roztworu nie można wyjałowić termicznie – na przykład gdy jest to roztwór zawierający witaminy lub preparat biologiczny (enzymy, roztwory toksyn, surowica). Metoda ta jest natomiast popularna w jałowej recepturze aptecznej, w której wykonywany lek, w warunkach aseptycznych, przesącza się bezpośrednio do ostatecznego opakowania jednostkowego.
|
|
|
empezar lección
|
|
Sączki o średnicy porów 0,22 mikrometra usuwają z roztworu grzyby, pierwotniaki, bakterie, ich przetrwalniki oraz wirusy. sączki o średnicy porów 0,45 mikrometra zatrzymują tylko zanieczyszczenia mechaniczne i część bakterii.
|
|
|
empezar lección
|
|
zmienia strukturę kwasów nukleinowych, dlatego najsilniej działa na formy wegetatywne drobnoustrojów. Używa się fal o długości 210–328 nm (najbardziej aktywne jest promieniowanie o długości fali 254 nm), emitowanych np. przez lampy rtęciowe (niskociśnieniowa rura z kwarcu, wypełniona parami rtęci). wyjaławia się w ten sposób na ogół tylko powietrze lub powierzchnię przedmiotów.
|
|
|
Promieniowanie jonizujące empezar lección
|
|
Źródłem tego promieniowania mogą być na przykład izotopy emitujące promieniowanie gamma – zwykle używa się izotopu kobaltu 60Co. Metodę tę stosuje się do wyjaławiania materiałów termolabilnych – wyrobów medycznych jednorazowego użytku, produktów leczniczych, kosmetyków oraz materiałów transplantacyjnych.
|
|
|
empezar lección
|
|
czynnik o działaniu alkilującym, bakterio- i wirusobójczy. W wyższych stężeniach niszczy też przetrwalniki. Tlenkiem etylenu wyjaławia się materiały i sprzęt medyczny z tworzyw sztucznych, które mogłyby odkształcać się po wpływem temperatury, np. cewniki.
|
|
|
Tyndalizacja, pasteryzacja frakcjonowana empezar lección
|
|
metoda konserwacji żywności, która polega na trzykrotnej pasteryzacji przeprowadzanej co 24 godziny. Mechanizm działania: 1. pierwsza pasteryzacja zabija głównie formy wegetatywne, nie jest w stanie zabić niektórych form przetrwalnych; 2. po upływie doby, pod wpływem impulsu termicznego z przetrwalników rozwijają się kolejne formy wegetatywne bakterii, które giną po drugiej pasteryzacji; 3. trzecia pasteryzacja działa podobnie jak druga, zabijając ewentualne opóźnione bakterie.
|
|
|
empezar lección
|
|
postępowanie mające na celu niszczenie drobnoustrojów i ich przetrwalników. Dezynfekcja, w przeciwieństwie do antyseptyki dotyczy przedmiotów i powierzchni użytkowych.
|
|
|
empezar lección
|
|
postępowanie odkażające, mające na celu niszczenie drobnoustrojów na skórze, błonach śluzowych, w zakażonych ranach.
|
|
|
empezar lección
|
|
postępowanie mające na celu dążenie do jałowości pomieszczeń, narzędzi, materiałów opatrunkowych i innych przedmiotów w celu niedopuszczenia drobnoustrojów do określonego środowiska, np. otwartej rany operacyjnej.
|
|
|
empezar lección
|
|
1. filtry HEPA - układ wielowarstwowy z włókna szklanego - zatrzymywanie cząstek o średnicy 0,3μm 2. wentylatory UV
|
|
|
wyjaławianie substancji leczniczych empezar lección
|
|
1. suche, gorące powietrze w sterylizatorach 2. promieniami UV w cienkiej warstwie
|
|
|
empezar lección
|
|
1. szklane - temicznie w suszarce (122°C, 20 min) 2. plastikowe - chemicznie (ogrzewać w r-rze środka przez 30min- T=90°C)
|
|
|
empezar lección
|
|
–hydrofobowe saczki membranowe; –filtry HEPA –promieniowanie nadfioletowe (210 - 328 nm, najsk: 254)
|
|
|
empezar lección
|
|
1. suche, gorące powietrze (200C, 1h; 250C, 30 min) 2. saczki ze spiekiem szklanym G5 3. saczki celulozowe 4.świece membranowe 5. ytrząsanie z węglem atywnym + dodatkowe sączenie klarujące przez sączek ze spiekiem szklanym G4
|
|
|
empezar lección
|
|
Wyróżniamy pirogeny egzogenne i endogenne. Najlepiej znanym pirogenem egzogennym jest endotoksyna bakterii gram ujemnych (lipopolisacharyd). Wspólną cechą wszystkich pirogenów egzogennych jest to, że mają one na tyle dużą cząsteczkę, że nie mogą przenikać przez barierę krew-mózg. Pod ich wpływem dochodzi do uwolnienia pirogenów endogennych, endotoksyna wywołuje więc wzrost temperatury ciała działając pośrednio. Pirogeny wprowadzone do krwiobiegu powodują, poza gorączką, dreszcze, bóle głowy, zab
|
|
|
destylacja termokompresyjna empezar lección
|
|
stos. temp 105 – 135 st. C i odpowiednie ciśn. Poprzez wprowadzenie pary wodnej do komory oczyszczającej dochodzi do odwirowania (przyspieszenie – ok 500x większe niż ziemskie) śladowych ilości np. jonów metali. Metoda ma zalety: 1. woda otrzymana jest wolna od mikrokropelek wody i sterylna, 2. podczas procesu dochodzi do samosterylizacji aparatury, 3. aparatura bardzo szczelna, zużywa mało energii, niepotrzebna jest woda chłodząca
|
|
|
empezar lección
|
|
Proces polega na wywieraniu odpowiednio dużego ciśnienia na r-r bardziej stężony, co powoduje przenikanie wody przez błonę półprzepuszczalną do r-ru mniej stężonego. Na błonie zatrzymywane są cząsteczki subst. niepożądanych, a cząst. wody „wpychane” są przez mikropory błony. Można wyróżnić 2 odrębne mechanizmy tego procesu: oddzielanie soli mineralnych i wychwyt subst. organicznych
|
|
|
szkło - badanie obojętności chemicznej empezar lección
|
|
metoda powierzchniowa: 1. próba graniczna 2. miareczkowanie wyługowanych ze szkła alkaliów
|
|
|
kontrola jakości zamknięć gumowych empezar lección
|
|
ze względu na właściwości: 1. mechaniczne 2. chemiczne 3. biologiczne (toksyczności)
|
|
|
kontrola jakości zamknięć gumowych - właściwości mechaniczne empezar lección
|
|
badanie: 1. szczelności zamknięć 2. elastyczności po przebiciu igłą oraz siły zacisku igły 3. odporności na kruszenie podczas przebijania grubą igłą punkcyjną o śr. 2,4mm 4. kleistości
|
|
|
kontrola jakości zamknięć gumowych - właściwości chemiczne empezar lección
|
|
oznaczanie: 1. związków redukcyjnych 2. graniczna na cynk 3. na chlorki 4. zawartość metali ciężkich 5. zawartość soli amonowych 6. zmętnienia wyciągu wodnego 7. zmian odczynu (pH) 8. absorbancji w świetle ultrafioletowym
|
|
|
kontrola jakości zamknięć gumowych - właściwości biologiczne empezar lección
|
|
badanie toksyczności na: 1. myszach 2. rozwielitkach 3. królikach 4. spermie byków i hodowli tkankowej 5. hemolizę in vitro 6. rybach gupikach (Lebistes reticulatus)
|
|
|
empezar lección
|
|
1. sączki z wkładkami celulozowymi 2. sączki ze spiekiem szklanym G3, G4
|
|
|
empezar lección
|
|
1. sączki membranowe 2. sączki głębokie (z mat. włóknistych) 3. sączki zespolone
|
|
|
empezar lección
|
|
1. sączki ze spiekiem szklanym G5 2.świece membranowe 3. sączki celulozowe
|
|
|
przedmioty wyjaławiane suchym gorącym powietrzem empezar lección
|
|
1. metal 2. ceramika 3. szkło 4. niektóre ciecze (oleje, parafina, wazelina) 5. proszki (talk ZnO)
|
|
|
przedmioty wyjaławiane parą wodną empezar lección
|
|
1. r-ry wodne 2. szkło 3. drobna aparatura (sączki metalowe i szklane) 4. tkaniny 5. przedmioty gumowe 6. niektóre tw. sztuczne
|
|
|
wskaźniki temperatury wyjaławiania empezar lección
|
|
1. chemiczne (fenantren, sorbitol, rezorcyna, tiomocznik) 2. orientacyjne - wata (brunatna w T=180C, zwęglona przy 200C)3. biologiczne - kontrola skuteczności wyjaławiania
|
|
|
empezar lección
|
|
bioindykatory - B. subtilis, B. cereus var. mycoides, B. megaterium, B. stearotermophilus na skrawku taśmy bawełnianej, zamkniętej w rurce z PCV
|
|
|
kontrola leków do podawania pozajelitowego empezar lección
|
|
1. wizualna 2. szczelności zamknięć 3. ilości preparatu w naczyniu 4. fizykochemiczna odczynu r-rów 5. chemiczna tożsamości i zawartości zw. leczniczego i subst. pomocniczych 6. biologiczna 7. konsystencji r-rów i zawiesin olejowych 8. wypełnienia ampułek gazem obojętnym
|
|
|
empezar lección
|
|
1. czystości 2. przezroczystości 3. zabarwienia
|
|
|
empezar lección
|
|
1. badanie jałowości 2. nieobecności pirogenów 3. nieobecności substancji histaminopodobnych
|
|
|
Test LAL (Limulus Amebocyte Lysate) empezar lección
|
|
Krew skrzypłoczy ma specyficzną właściwość reagowania na endotoksyny produkowane przez bakterie Gram-ujemne: w kontakcie z nimi natychmiast wytwarza widoczne gołym okiem jako osad "agregaty obronne", będące wynikiem krzepnięcia hemofiliny, otaczające drobnoustroje i natychmiast je niszczące. Dzięki temu w ciągu kliku sekund od nałożenia wypreparowanych amebocytów (elementu morfotycznego krwi skrzypłoczy) jest wiadomo, czy badana powierzchnia lub roztwór są pirogenne lub zainfekowane bakteriami o
|
|
|
empezar lección
|
|
1. Metoda żel-skrzep - w próbach zawierających endotoksyny bakteryjne uzyskuje się trwały skrzep 2. Metoda zmętnieniowa - stosuje się odpowiednie stężenie koagulożelu, tak, aby powstało wyłącznie zmętnienie, jest to metoda ilościowego badania endotoksyn, gdyż stopień zmętnienia jest proporcjonalny do zawartości endotoksyny w badanej próbce 3. Metoda kolorymetryczna - po wywołaniu zmętnienia odwirowuje się precypitat i oznacza w nim białko; zawartość białka jest proporcjonalna do stężenia endotok
|
|
|
empezar lección
|
|
1. jakościowo/półilościowo - system rozcieczeń na podstawie powstania żelu 2. ilościowo przez pomiar nefelometryczny/kolorymetryczny
|
|
|
badanie szczelności ampułek empezar lección
|
|
wyjęte z autoklawu ampułki zanurzyć w 0,5% r-rze błękitu metylowego. po kilku minutach wyjąć i opłukać. sprawdzić zabarwienie r-ru.
|
|
|
badanie na obecność zanieczyszczeń nierozpuszczalnych w płynach do wstrzykiwań empezar lección
|
|
1. w pomieszczeniach zaciemnionych 2. na tle ekranów: a) matowego czarnego, b) matowego białego 3. oświetlenie boczne - 2 żarówki 60W
|
|
|
badanie jałowości r-rów do podania pozajelitowego empezar lección
|
|
1. pobranie 5ml próbki 2. wykonanie posiewu w odpowiednim podłożu (10ml), inkubacja przez 7 dni w T=37C
|
|
|
metoda biologiczna - na królikach empezar lección
|
|
Polega na wstrzyknięciu badanego roztworu do żyły brzeżnej ucha trzech, wyselekcjonowanych królików, w ilości 0,5-10 ml/kg masy ciała, w czasie 4 min. Następnie mierzy się temperaturę ciała zwierząt. Należy zacząć mierzyć temperaturę ciała królików co najmniej 90 minut przed podaniem roztworu badanego (w celu ustalenia temperatury początkowej) i kontynuować pomiary w odstępach 30 minutowych przez minimum 3h po podaniu (aby ustalić temperaturę maksymalną). Różnica między temperaturą początkową,
|
|
|