XVI

stosunek społeczny

jest to relacja zachodząca między co najmniej dwiema osobami albo odpowiednio zorganizowanymi zespołami osób, dostatecznie trwała lub doniosła.

stosunek faktyczny

stosunek społeczny może mieć charakter stosunku faktycznego wtedy, gdy jakaś jedna osoba w sposób dostatecznie trwały lub doniosły oddziałuje na drugą osobę lub jej sprawy.

stosunek tetyczny (stosunek stanowiony)

stosunek, który zachodzi jeżeli oddziaływanie jednej osoby na inną opiera się na wyznaczonym przez jakąś normę obowiązku określonego zachowania się jednej z nich w stosunku do drugiej.

stosunek prawny

jest to taki stosunek tetyczny, który opiera się na obowiązywaniu normy prawnej.

stosunki prawne są wyznaczane przez normy:

a) nakazujące jednemu podmiotowi wykonać świadczenie na rzecz drugiego podmiotu (stosunek zobowiązaniowy)

-

b) kompetencyjne (stosunek podległości kompetencyjnej)

Charakteryzując stosunki prawne wyróżnia się:

a) strony stosunku prawnego, b) przedmiot stosunku prawnego, c) treść stosunku prawnego.

strony stosunku prawnego

są to podmioty prawa, a więc osoby lub odpowiednio zorganizowane grupy osób.

przedmiot stosunku prawnego

są to odpowiednie zachowania podmiotów prawa, te mianowicie zachowania, które podmioty te są zobowiązane realizować względem siebie.

treść stosunku prawnego

są to uprawnienia i obowiązki podmiotów prawa w ten stosunek uwikłanych.

fakt prawny

jest to tylko takie zdarzenie czy takie zachowanie jakiegoś podmiotu, z którym normy prawne wiążą określone konsekwencje.

Najbardziej rozpowszechniony podział faktów prawnych:

zdarzenia i zachowania

zdarzenia

są to pewne fakty występujące w świecie niezależnie od woli i od zachowań ludzki, z którymi normy prawne wiążą określone konsekwencje.

zachowania

są to fakty prawne zależne od woli podmiotów prawa. Zachowania dzieli się na działania i zaniechania.

działanie

jest to zachowanie aktywne.

zaniechanie

jest to negatywny odpowiednik jakiegoś działania, jest powstrzymaniem się od działania w sytuacji, gdy to działanie było oczekiwane czy wręcz nakazane.

Wśród zachowań wyróżnia się dwa rodzaje:

a) czynności konwencjonalne b) inne czynności, nazywane czynami

Ze względu na to jak prawodawca traktuje "nieważną czynność konwencjonalną" wyróżnia się:

a) czynności uważane za niebyłe (p. cywilne "bezwzględnie nieważne", p. administracyjne "nieistniejące")

-

b) czynności unieważnialne, są to takie czynności które mają być uważane za "ważne tak długo, dopóki upoważniony podmiot w przewidzianej procedurze nie ustali, że zostały dokonane z naruszeniem reguł ich dokonywania, i nie wykaże ich nieważności.

Czynności unieważnialne dzieli się także na dwa rodzaje, mianowicie na unieważnialne:

a) ze skutkami ex tunc, tzn. od samego początku b) ze skutkiem ex nunc, tzn. od momentu kiedy uznano je za nieważne.

Decyzje i orzeczenia jako czynności konwencjonalne mogą mieć charakter:

a) deklaratoryjny b) konstytutywny

decyzja albo orzeczenie ma charakter deklaratoryjny

gdy poprzez nią następuje jedynie autorytatywne potwierdzenie jakiegoś stanu prawnego, np. stwierdzenie przez sąd nabycia spadku.

decyzja albo orzeczenie ma charakte konstytutywny

,gdy same są nowymi faktami prawnymi - w ich następstwie powstaje nowy stosunek prawny, następuje zmiana istniejącego stosunku prawnego albo stosunek ten wygasa.

czyny

zachowania które nie mają charakteru konwencjonalnego. Dzieli się je na czyny zgodne i niezgodne z prawem.