término                    | 
                
                    definición                    | 
            
        
        
      Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE)    empezar lección
 | 
 | 
      organizacja regionalna powstała w 1994r.; skupia 56 państw; celem jest umacnianie bezpieczeństwa i współpraca w zakresie polityczno-wojskowym, gospodarczo-ekonomicznym i humanitarnym; decyzje podjęte na forum OBWE nie są wiążące prawnie   
 | 
 | 
 | 
| 
     empezar lección
 | 
 | 
      KBWE – Konferencja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, mająca doprowadzić do odnowienia dialogu pomiędzy państwami Europy Zachodniej i Wschodniej – akt końcowy konferencji przyjęty został po 2 latach rozmów w Helsinkach 1 sierpnia 1975r.   
 | 
 | 
 | 
      Podstawowe instytucje OBWE    empezar lección
 | 
 | 
      Rada Ministerialna, Wysoka Rada, Stała Rada, Konferencje przeglądowe, Wysoki Komisarz OBWE ds. Mniejszości Narodowych; Przedstawiciel OBWE ds. Wolności Mediów; Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka; Zgromadzenie Parlamentarne OBWE   
 | 
 | 
 | 
      Podstawowe cele i zadania OBWE związane z bezpieczeństwem:    empezar lección
 | 
 | 
      negocjowanie porozumień dotyczących kontroli zbroje, rozbrojenia oraz środków budowy zaufania i bezpieczeństwa; konsultacje i współpraca w dziedzinach związanych z bezpieczeństwem; wpływanie na obniżenie ryzyka powstawania konfliktów   
 | 
 | 
 | 
      Podstawowe cele i Zadania OBWE związane z gospodarką    empezar lección
 | 
 | 
      działania na rzecz praw człowieka i wolności ludzkich; działania na rzecz przestrzegania zasad gospodarki wolnorynkowej; organizowanie corocznych spotkań poświęconych gospodarce i ochronie środowiska (Forum Ekonomiczne)   
 | 
 | 
 | 
      Która z agend OBWE działa w Warszawie?    empezar lección
 | 
 | 
      Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka (ODIHR)   
 | 
 | 
 | 
| 
     empezar lección
 | 
 | 
      nie dotyczy jedynie danego obszaru geograficznego, ale jego skutki odczuwalne są dla całego świata lub jego przeważającej części   
 | 
 | 
 | 
      Typy problemów globalnych    empezar lección
 | 
 | 
      demograficzne i żywnościowe; surowcowo-energetyczne; degradacji środowiska naturalnego; zagrożenia spowodowane postępem w nauce i technice; choroby cywilizacyjne; problemy cywilizacyjno-kulturowe; terroryzm; konflikty zbrojne   
 | 
 | 
 | 
      Problemy demograficzne i żywnościowe    empezar lección
 | 
 | 
      przeludnienie w krajach słabo rozwiniętych (zamieszkuje je ¾ ludności świata); zwiększone zapotrzebowanie na żywność, któremu lokalny przemysł i rolnictwo nie są w stanie sprostać; problemy demograficzne krajów wysoko rozwiniętych – ujemny przyrost naturalny i nadprodukcja żywności (nie zaspokaja ona w pełni potrzeb światowych)   
 | 
 | 
 | 
      Problemy surowcowo-energetyczne    empezar lección
 | 
 | 
      zwiększające się zapotrzebowanie na dobra materialne, a więc także surowce do ich produkcji – wykorzystanie surowców energetycznych na wysokim poziomie sprawia, że stają się one coraz rzadsze i tym samym rosną ich ceny; inwestycje w energię atomową spotykają się z protestami   
 | 
 | 
 | 
      Degradacja Środowiska Naturalnego    empezar lección
 | 
 | 
      nadmierna eksploatacja zasobów naturalnych; wzrost emisji substancji szkodliwych do atmosfery; efekt cieplarniany; zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych (ścieki i nawozy)   
 | 
 | 
 | 
      Zagrożenia spowodowane postępem w nauce i technice    empezar lección
 | 
 | 
      wykorzystanie nowych osiągnięć w kontrowersyjny sposób (klonowanie, energia atomowa)   
 | 
 | 
 | 
| 
     empezar lección
 | 
 | 
      AIDS; anoreksja i bulimia; cukrzyca; choroby układu krążenia; depresja; nerwica; nowotwory; otyłość   
 | 
 | 
 | 
      Problemy cywilizacyjno-kulturowe    empezar lección
 | 
 | 
      dotyczą państw słabo rozwiniętych (państw trzeciego świata) i są głównie efektem kolonializmu – ogromny dystans dzieli kraje rozwinięte i kraje postkolonialne (np.: analfabetyzm)   
 | 
 | 
 | 
| 
     empezar lección
 | 
 | 
      działanie osoby lub grupy osób mające na celu wymuszenie na władzy i społeczeństwie danego kraju określonych świadczeń lub zachowań realizowane bez skrupułów – za pomocą przemocy fizycznej lub psychicznej (terroru)   
 | 
 | 
 | 
| 
     empezar lección
 | 
 | 
      działanie dwóch wzajemnie zwalczających się stron, których celem jest podporządkowanie sobie przeciwnika lub wyciągnięcie korzyści z uczestnictwa w konflikcie   
 | 
 | 
 | 
| 
     empezar lección
 | 
 | 
      konflikt znaczy więcej niż wojna – stroną w konflikcie może być państwo, które formalnie nie znajduje się w stanie wojny; stroną w konflikcie może też być podmiot formalnie nie uznawany za państwo   
 | 
 | 
 | 
      Podział konfliktów ze względu na zasięg    empezar lección
 | 
 | 
      wewnętrzne (wojna domowa); zewnętrzne (minimum 2 państwa)   
 | 
 | 
 | 
      Podział konfliktów ze względu na terytorium    empezar lección
 | 
 | 
      globalne (konflikt między mocarstwami); regionalne (konflikt między najważniejszymi państwami regionu); lokalne (konflikt między państwami o słabej pozycji na arenie międzynarodowej)   
 | 
 | 
 | 
      Podział konfliktów ze względu na wywołujące je czynniki    empezar lección
 | 
 | 
      ekonomiczne; polityczne; ideologiczne   
 | 
 | 
 | 
      Podłoże ekonomiczne konfliktów    empezar lección
 | 
 | 
      zła sytuacja materialna ludności; uzależnienie ekonomiczne jednego państwa od drugiego; brak zgody na międzynarodowe ekonomiczne status quo   
 | 
 | 
 | 
      Podłoże polityczne konfliktów    empezar lección
 | 
 | 
      napięcia społeczne; podziały etniczne; roszczenia terytorialne; działalność opozycji; poczucie zagrożenia zewnętrznego   
 | 
 | 
 | 
      Podłożę ideologiczne konfliktów    empezar lección
 | 
 | 
      religia; uprzedzenia w stosunku do rasy, narodu lub grupy społecznej; uwarunkowania historyczne   
 | 
 | 
 |