biologia definicje 4

 0    84 tarjetas    Kaaamilkaaaaa
descargar mp3 imprimir jugar test de práctica
 
término język polski definición język polski
crossing-over
empezar lección
zjawisko wymiany materiału genetycznego (DNA) między chromosomami homologicznymi.
cukrzyca I
empezar lección
najczęstrza choroba polegajaca na dysfunkcji układu chormonalnego.
cukrzyca II
empezar lección
W cukrzycy typu I nie zachodzi synteza insuliny, wskutek spadku liczby komórek beta w trzustce. W częściej występujacej cukrzycy typu II receptory insulinowe komórek docelowych nie wiaża się z insulina (insulinoodporność).
cyjanobakterie
empezar lección
prokarionty zawierajace chlorofil i zdolne do fotosyntezy z uwalnianiem tlenu. Dawniej zwane sinicami.
cykl biogeochemiczny
empezar lección
obieg pierwiastków chemicznych w biosferze, np. cykle węgla, azotu, fosforu.
cykl komórkowy
empezar lección
sekwencja stadiów, przez które przechodzi komórka od chwili powstania do podziału na dwie komórki potomne; obejmuje mitozę, cytokinezę i stadia interfazy.
cykl kwasu cytrynowego I
empezar lección
ciag reakcji chemicznych w oddychaniu tlenowym.
cykl kwasu cytrynowego II
empezar lección
W c.k.c. Acetylokoenzym A ulega całkowitemu rozkładowi do dwutlenku węgla i wody z równoczesnym uwolnieniem energii metabolicznej wykorzystanej do syntezy ATP; zwany również cyklem Krebsa lub cyklem kwasów trójkarboksylowych.
cykl pracy serca
empezar lección
jedno pełne uderzenie serca, trwajace ok. 0,8 s. Na c.p.s. składaja się faza skurczu (systole) i faza rozkurczu (diastole).
cykliczny AMP
empezar lección
forma adenozynomonofosforanu, w której reszta fosforanowa wchodzi w skład pierścienia; działa jako czasteczka regulatorowa i wtórny przekaźnik w organizmach od bakterii do człowieka.
cykliczny transport elektronów
empezar lección
cykliczny przepływ elektronów przez fotosystem I w fotosyntezie; ATP powstaje droga chemiosmozy; nie zachodzi rozkład wody, więc nie wydziela się tlen czasteczkowy i nie powstaje NADPH.
cykliny
empezar lección
białka regulatorowe, których stężenie zmienia się regularnie w cyklu komórkowym, reguluja dzialanie kinaz zależnych od cyklin.
cysterny
empezar lección
spłaszczone błoniaste woreczki wchodzace w skład układu Golgiego.
cytochromy
empezar lección
białka zawierajace żelazo; występuja w łańcuchu transportu elektronów.
cytokineza
empezar lección
podział cytoplazmy komórki między dwie komórki potomne, stadium podziału komórki.
cytokininy
empezar lección
hormony roślinne uczestniczace we wzroście i rozwoju roślin; m.in. stymuluja podziały komórek i opóźniaja ich starzenie się.
cytokiny
empezar lección
białka sygnałowe regulujace współdziałanie komórek układu immunologicznego. Do ważnych cytokin należa interferony, interleukiny, czynniki martwicy nowotworu i chemokiny.
cytoplazma
empezar lección
pozajàdrowa część komórki wraz z błona komórkowa.
cytosol, cytozol
empezar lección
płynna część cytoplazmy, w której sa zawieszone organelle.
cytoszkielet
empezar lección
dynamiczna sieć włóknistych białek w komórce obejmujaca mikrofilamenty, filamenty pośrednie i mikrotubule.
cytozyna
empezar lección
zawierajaca azot zasada pirymidynowa występujaca w kwasach nukleinowych.
cytrynian
empezar lección
postać zjonizowana kwasu cytrynowego (i jego soli).
cytrynowy kwas
empezar lección
sześciowęglowy kwas organiczny
czapeczka korzeniowa
empezar lección
warstwa komórek okrywajaca wierzchołek korzenia i ochraniajaca delikatna tkankę merystemu wierzchołkowego.
czapeczka mRNA, kap mRNA
empezar lección
nukleotyd 7- metyloguanylowy, który przyczepia się do końca 5' eukariotycznego mRNA, co umożliwia zwiazanie się eukariotycznego rybosomu z mRNA.
czas podwojenia
empezar lección
czas potrzebny populacji do podwojenia liczebności przy założeniu, że tempo wzrostu się nie zmienia.
czaszka
empezar lección
szkielet kostny głowy kręgowców, ochraniajacy mózg.
czàsteczka
empezar lección
układ atomów jednego pierwiastka lub różnych pierwiastków połaczonych siłami wiazania chemicznego (np. kowalencyjnego)
czerwony pływ
empezar lección
czerwone lub bronzowe zabarwienie wody morskiej wskutek masowego rozwoju (zakwitu) bruzdnic.
częstość allelu
empezar lección
stosunek ilościowy danego allelu do wszystkich alleli tego samego genu występujacych w populacji.
częstość fenotypu
empezar lección
procentowy udział w populacji osobników o określonym fenotypie.
częstość genotypu, frekwencja genotypu
empezar lección
procentowy udział osobników o określonym genotypie w populacji.
człon naczynia
empezar lección
rodzaj komórki przewodzacej wodę w drewnie roślin naczyniowych.
człony rurek sitowych
empezar lección
komórki łyka roślin okrytozalażkowych przewodzace zwiazki organiczne (np. cukry).
czopkowa komórka, k. czopkonośna, czopek
empezar lección
komórka fotoreceptorowa siatkówki oka wrażliwa na światło barwne i białe o dużym natężeniu.
czuciowy neuron, n. sensoryczny
empezar lección
nauron przekazujacy impuls nerwowy od receptora do ośrodkowego układu nerwowego.
czuciowy receptor
empezar lección
komórka (lub część komórki) wyspecjalizowana do odbioru specyficznych bodźców ze środowiska.
czułki
empezar lección
narzady zmysłów charakterystyczne dla niektórych grup stawonogów.
czułkowce
empezar lección
grupa trzech spokrewnionych typów pierwogębych (Protostomia) wyposażonych w wieniec orzęsionych czułków wokół otworu gębowego.
czwartorzędowa struktura białka
empezar lección
przestrzenne ułożenie dwóch lub większej liczby łańcuchów polipeptydowych tworzacych czasteczkę białka.
czworonogi
empezar lección
kręgowce majace dwie pary kończyn: płazy, gady, ptaki i ssaki.
czynna odporność
empezar lección
odporność wywołana działaniem antygenów; może być naturalna, w wyniku przejścia choroby, lub sztuczna, w wyniku szczepienia.
czynne widmo
empezar lección
wykres przedstawiajacy względna skuteczność działania światła o różnej długości fali w zasilaniu reakcji zależnych od światła, np. w fotosyntezie.
czynniki martwicy nowotworu
empezar lección
cytokiny niszczace komórki nowotworowe i pobudzajace komórki układu obronnego do zainicjowania reakcji zapalnej.
czynniki wzrostu
empezar lección
grupa ponad 50 pozakomórkowych peptydów stymulujacych niektóre komórki do wzrostu i podziału.
czynnościowy potencjał
empezar lección
sygnał elektryczny powstały w wyniku depolaryzacji błony komórkowej neuronów lub komórek mięśniowych.
deaminacja
empezar lección
usunięcie grupy aminowej (-NH2) z aminokwasu lub innego zwiazku organicznego.
dedukcja, rozumowanie dedukcyjne
empezar lección
dochodzenie od ogólnych zasad do szczegółowych wniosków i ustalanie wzajemnych zależności między faktami.
dekarboksylacja
empezar lección
reakcja usunięcia czasteczki dwutlenku węgla z grupy karboksylowej kwasu organicznego.
delecja
empezar lección
(1) zaburzenie w strukturze chromosomu polegajace na utracie jego części, np w zespole cri du chat. (2) Utrata jednej lub więcej par zasad w DNA, co może prowadzić do mutacji zmiany ramki odczytu.
demografia
empezar lección
nauka zajmujaca się statystyczna analiza populacji ludzkich; bada m.in. ich wielkość, zagęszczenie i rozmieszczenie.
demograficzne przeludnienie
empezar lección
zamieszkiwanie nadmiernej liczby ludności na danym obszarze, powodujace degradację środowiska naturalnego.
denaturacja
empezar lección
zmiana właściwości fizycznych i struktury przestrzennej białka, kwasu nukleinowego lub innej makroczasteczki pod wpływem wysokiej temperatury, mocnego kwasu, lub mocnej zasady.
dendrochronologia
empezar lección
metoda określana wieku drzew oparta na analizie słojów przyrostów rocznych.
dendryt
empezar lección
wypustka neuronu otrzymujaca i przewodzaca impulsy nerwowe w kierunku ciała komórkowego.
denitryfikacja
empezar lección
rozkładanie azotanów (NO2-) do azotu gazowego (N2) przez niektóre bakterie glebowe (bakterie denitryfikacyjne); część cyklu azotowego.
deoksyrybonukleinowy kwas
empezar lección
dwułańcuchowy kwas nukleinowy; zawiera zakodowana informację genetyczna w postaci specyficznej sekwencji nukleotydów.
deoksyryboza
empezar lección
cukier pięciowęglowy (pentoza) pozbawiony grupy hydroksylowej (-OH) przy drugim atomie węgla (2'); składnik DNA.
depolaryzacja
empezar lección
zmiejszenie różnicy potencjału elektrycznego między zewnętrzna i wewnetrzna powierzchnia błony komórkowej; występuje np. poczas powstania potencjału czynnościowego w komórce nerwowej lub mięśniowej.
depresja inbredowa
empezar lección
zjawisko polegajace na gorszym dostosowaniu (np. obniżeniu płodności, zwiększeniu śmiertelności) potomstwa z kojarzenia krewniaczego (wsobnego).
desmosomy
empezar lección
płytki w kształcie krażków zlokalizowane naprzeciwko siebie na powierzchni dwóch sasiednich komórek i łaczace je za pomoca białkowych filamentów przechodzacych przez przestrzeń międzykomórkowa.
determinacja
empezar lección
proces rozwojowy, w którym jedna lub więcej komórek stopniowo specjalizuje się do wykonywania określonej funkcji. D. jest seria procesów molekularnych prowadzacych zwykle do zróżnicowania; nazywana również determinacja komórkowa.
detrytus
empezar lección
organiczne resztki będace pozostałościa obumarłych organizmów.
detrytusofag, detrytusożerca
empezar lección
organizm, np. dżownica lub krab, odżywiajacy się materia organiczna pochodzaca ze szczatków martwych organizmów.
Deuteromycota, grzyby anamorficzne
empezar lección
polifiletyczna grupa grzybów rozmnażajacych się niemal wyłacznie bezpłciowo i majacych wiele ceh wspólnych z grzybami workowymi. D. zwane sa również grzybami niedoskonałymi
diacyloglikol
empezar lección
lipid zbudowany z glicerolu i dwóch czasteczek kwasów tłuszczowych, zwany również dwuglicerydem.
dializa
empezar lección
dyfuzja niektórych roztworów przez wybiórczo przepuszczalna błonę.
dikariotyczny
empezar lección
określenie komórki zawierajacej dwa genetycznie różne jadra (tj. n+n); charakterystyczne dla niektórych strzępek grzybów.
dimer
empezar lección
połaczenie dwóch monomerów (np. dwucukier, dipeptyd).
diploidalny
empezar lección
określenie komórki, której jadro zawiera dwa zespoły (2n) chromosomów, lub organizmu zbudowanego z takich komórek.
Diplomonada
empezar lección
grupa głównie pasożytniczych wiciowców zwierzęcych o jednym lub dwóch jadrach, bez funkcjonujacych mitochondriów i majacych 1-4 wici.
disomia
empezar lección
stan komórki diploidalnej lub organizmu o podwójnym zespole chromosomów (2n) złożonym z par homologicznych.
długość fali
empezar lección
odległość od jednego szczytu fali elektromagnetycznej do drugiego; energia promieniowania jest odwrotnie proporcjonalna do jego długości fali.
DNA zrekombinowany
empezar lección
czasteczka DNA utworzona z genów pochodzacych z różnych organizmów.
dnia długiego roślina
empezar lección
roślina zakwitajaca w okresie krótkich nocy.
dnia krótkiego roślina
empezar lección
roślina wymagajaca do kwitnienia krótkiego dnia świetlnego i dłuższej nocy.
dnia pośredniego roślina
empezar lección
roślina zakwitajaca, gdy noce i dni maja średnia długość, nie wówczas, gdy dni sa za długie lub za krótkie.
dno kwiatowe
empezar lección
szczytowa część szypułki kwiatowej, na której sa osadzone części kwiatu (płatki korony, działki kielicha, pręciki i owocolistki).
dobór kierunkowy
empezar lección
dobór faworyzujacych jeden rodzaj skrajnych fenotypów, np. osobników mniejszych lub większych od średniej dla populacji, powodujacy przesunięcie średniej populacyjnej.
dobór krewniaczy, d. pośredni
empezar lección
dobór naturalny zwiększajacy dostosowanie włacznie dzięki sukcesowi rozrodczemu bliskich krewnych.
dobór naturalny, selekcja naturalna
empezar lección
mechanizm ewolucyjny przedstawiony przez Karola Darwina; jego działanie sprawia, że przyżywaja i pozostawiaja potomstwo osobniki najlepiek przystosowane do środowiska, w którym żyja.
dobór płciowy
empezar lección
dobór naturalny polegajacy na zróżnicowaniu osobników jednego gatunku pod względem zdolności do konkurowania o partnera; d.p. faworyzuje osobniki wyróżniajace się najkorzystniejszymi cechami.
dobór rozrywajacy, d. rozdzielajacy
empezar lección
rodzaj doboru kierunkowego, w którym zmiany środowiska faworyzuja dwa lub więcej fenotypów skrajnych, eliminujac formy pośrednie; w resultacie krzyws zmienność staje sie dwu- lub wieloszczytowa.
dobór stabilizujacy
empezar lección
dobór naturalny skierowany przeciwko skrajnym fenotypom (np. osobniki bardzo wysokie i bardzo niskie) i faworyzujacy fenotypy pośrednie; d.s. działa w populacji dobrze przystosowanej do stabilnego, niezmiennego środowiska.

Debes iniciar sesión para poder comentar.