anatomy of the haed and neck part2

pow. dolna czaszki tworzą

wyrostki podniebienne szczęk, blaszki poziome kości podniebiennych, lemiesz, wyrostki skrzydłowate koŚci klinowych, powierzchnie dolne kości skroniowych i dolna powierzchni. a kości potylicznej.

podniebienie twarde zbud. jest z

wyrostków podniebiennych szczęk oraz części poziomych kości podniebiennych.

kanał podniebienny większy

W kanale tym przebiegają:. tętnica podniebienna zstępująca (od t. szczękowej), nerwy podniebienne i gałęzie nosowe tylne dolne (od zwoju skrzydłowo- podniebiennego). Kanał podniebienny większy często utworzony jest nie tylko przez odpowiednie bruzdy szczęki i kości podniebiennej, Iecz takie przez bruzdę skrzydłowo- podniebienną wyrostka skrzydłowatego kości klinowej. Wówczas dla kanału podniebiennego większego bardziej uzasadniona jest nazwa kanał skrzydłowo- podniebienny

od nasady blaszki przyśrodkowej kości klinowej ku stronie przyśrodkowej odgałęzia się niewielki

wyrostek pochwowy

między wyrostkiem pochwowym a trzonem kości klinowej

bruzda lemieszowo- pochwowa, którą skrzydło lemiesza zamyka w kanał lemieszowo- pochwowy (przez niego przechodzą gałązki nosowe tylne zwoju skrzydłowo- podniebiennego

na bocznej stronie haczyka skrzydłowego

bruzda haczyka, pokryta chrząstką, owija się dokoła niego ścięgno mięśnia napinacza podniebienia miękkiego.

Do powierzchni zewnętrznej blaszki bocznej wyrostka skrzydłowatego przyczepia się mięsień

skrzydłowy boczny

dół skrzydłowy

ograniczenie- Blaszki wyrostków skrzydłowatych, a częściowo i wyrostek piramidowy kości podniebiennej. Tu przyczepia się mięsień skrzydłowy przyśrodkowy.

W górnej części dołu skrzydłowego znajdujemy mniejszy

dół łódkowaty- przyczep m. napinacza podniebienia miękkiego

od dołu łodkowatego poczqwszy ciągnie się na podstawie czaszki rowek -

bruzda trąbki słuchowej- dla cz. chrzęstnej trąbki słuchowej. Ciągnie się on między częścią skalistą kości skroniowej a skrzydłem większym kości klinowej i biegnie ku bokowi od nasady blaszki przyśrodkowej wyrostka skrzydłowatego. Przedłuza się następnie ku tyłowi i bocznie w obrębie kości skroniowej w kanał mięśniowo-trąbkowy

kanał mięśniowo- trąbkowy dzieli się na

dwa półkanały: górny, mniejszy - dla mięśnia napinacza błony bębenkowej i dolny, większy - dla trąbki słuchowej. Dwa półkanały rozdziela, zwykle niecałkowicie, blaszka kostna przegroda kanału mięśniowo - trąbkowego

otwór owalny

nerw zuchwowy, gałąź oponowa dodatkowa, d ochodząca od tętnicy oponowej środkowej, zaopatruj4ca zwoj trójdzielny i oponę twardą w jego okolicy. otwór owalny jest równiez miejscem przejścia wypustu zylnego

otwór olcowy

ku tyłowi od otworu owalnego, przez ktorv powraca do jamv czaszki gałąŹ oponowa nerwu zuchrvowego wraz z tętnicą oponową środkową

kolec kości klinowej

Bocznie i ku tvłowi od otworu kolcowego skrzydło większe tworzy wyrazny... na którego dolnei powierzchni przyczepia się więzadło klinowo-zuchwowe i mięsien napinacz. podniebienia miękkiego.

szczelina skalisto- bębenkowa

przez ktorą biegnie struna bębenkowa. gałąz nerwu twarzowego. Przechodzi przez nią rownieŻ więzadło przednie młoteczka. tętnica bębenkowa przednia (od t' szczękowei) i zyły bębenkowe przednie.

wyrostek sutkowaty

Ku tyłowi od części bębenkowei kosci skroniowej.) Wyrostek ten którego nie widzimy jeszcze u noworodka. rozwija się dopiero w pozniejszym okresie życia w związku z ruchami unoszenia głowy przez mięsien mostkowo. obojczyko. wo-sutkowy, przyczepiaiacY się do jego powierzchni zewnętrzne.i. Tu przyczepia się równiez mięsień płatowaty głowy i mięsień najdluzszy głowy

m. dwubrzuśćcowy przyczepia się do

wcięcia sutkowego

wyrostek rylcowaty

jest miejscem przyczepu mięsni: rylcowo-gnykowego, rylcowo-językowego i rylcowo-gardłowego oraz więzadeł: rylcowo-gnykowego i rylcowo-żuchwowego.

kanał tętnicy szyjnej

rozpoczyna się otworem zewn. kanału tętnicy szyjnej. Procz tętnicy szyjnej wewnętrznej biegnie tu rowniez splot zylny tętnicy szyjnej i splot współczulny o tej samej nazwie' Kanał ten biegnie początkowo pionowo ku górze. potem zagina się - z-mieniając kierunek na poziomy i skoŚny - do przodu i przyśrodkowtl i konczy się w jamie czaszki otworem wewnętrZnym kanału tętnicy szyjnej. z jama bębenkową łączy sie kanalikami szyjno- bębenkowymi.

kanaliki szyjno- bębenkowe

Biegną tędy gałązki szyjno-bębenkowe tętnicy szyjnej wewnętrznej i nerwy szyjno-bębenkowe, czuciowe i przywspołczulne od nerwu bębenkowego (od nerwu językowo-gardłowego, IX). a takze gałązki szyjno-bębenkowe wspołczulne od splotu tętnicy szvjnei wewnętrzneJ, zdązające do splotu bębenkowego. Splot ten zaopatruie ucho środkowe w gałązki czuciowe, wspó,łczulne i przywspółczulne.

otwór szyjny

jest ograniczony przez częśc skalistą koŚci skroniowej i częśc bocznq koŚci potylicznej. Przez przyśrodkową częśc tego otworu przechodzi zatoka skalista dolna opony twardej, by jako zwykła zyła wpaśc do gornego odcinka zyły szyjnej wewnętrznej, i nerw językowo-gardłowy; przez częśc boczną przebiega nerw błędny, nerw dodatkowy, zyła szyjna wewnętrzna I tętnica oponowa tylna (od t. gardłowej wstępujacej). Rozdziela je często wyrostek kostny, wyrostek Środszyjny

do przodu i boku od otworu szyjnego- dół szyjny

w ktorym lezy rozszerzony' początkowy odcinek zyły szyjnej wewnętrznej' Zwany jej opuszka

szczelina bębenkowo- sutkowa

Szczelina ta biegnie między wyrostkiem sutkowatym a odnogą tylną częŚci bębenkowej kości skroniowej. Biegnie tędy gałąŹ uszna nerwu błędnego, unerwiająca przewód słuchowy zewnętrzny i małzowinę uSZną

Między otworem zewnętrznym kanalika ślimaka, dołem szyjnym a otworem zewnętrznym kanału tętnicy szyjnej lezy małe wgłębienie -

dołek skalisty

dołek skalisty

W dołku tym lezy zwój dolny nerwu językowo-gardłowego, na jego dnie zaś znajduje się niewielki otworek otwór dolny kana1ika bębenkowego dla nerwu bębenkowego (od n. językowo_gardłowego, IX) i dla tętnicy bębenkowej dolnej (od tętnicy gardłowej wstępującej, od t' szyjnej zewnętrznej).

otwór wielki

rdzeń przedłuzony, części rdzeniowe nerwów dodatkowych (xI)' tętnice kręgowe, gałązki oponowe tętnic kręgowych, tętnice rdzeniowe przednie i tylne oraz sploty żylne, które łączą zyły podstawy czaszki znajdujące się na styku z zy,ł'ami kanału kręgowego.

guzek gardłowy

na cz. podstawnej kości potylicznej. słuzący za miejsceprzyczepu mięśnia zwieracza gardła górnego i więzadła podłuznego przedniego kręgosłupa

Ku tyłowi od kłykci potylicznych spotykamy często otwór dla wypustu zylnego

otwór kłykciowy tylny

pterion

naskrzydle, okolica, w której stykają się cztery kości: ciemieniowa, skrzydło większe kości klinowej, łuska czołowa i część łuskowa k. skroniowej

nasion

punkt leżqcy w miejscu przecięcia się szwu czołowo-nosowego ze strzałkow4 pł. aszczyzna pośrodkową

szew wieńcowy

biegnie między kośćmi ciemieniowymi a kością czołową, a więc prostopadle do SZwu strzałkowego

szew węgłowy

łączy kości ciemieniowe z kością potyliczną; odchodzi od tylnego końca SZwu strzałkowego.

szew klinowo- czołowy

między kościq czołową a skrzydłem większym kości klinowej.

szew klinowo- ciemieniowy

biegnie między koscią ciemieniową a skrz5rdłem większym kosci klinowej.

szew łuskowy

łączy kosc ciemieniową z łuską kosci skroniowej

ciemiączka nieparzyste

- przednie - tylne

ciemiączko przednie

o kształcie przypominającym latawca, znajduje się w miejscu styku szwu strzałkowego i wieńcowego. Jest ono wyczuwalne w czasie badania połozniczego. Pozwala to wysnuwac wnioski co do ułozenia głowki płodu' Daje się przez nie wyczuc tętnienie tętnic mózgu (stąd nazwa ciemiączek pochodząca od f ons - zrodło). Zanika ono pod koniec pierwszego lub z początkiem 2 roku zycia

ciemiączko tylne

Iezy na granicy Szwu strzałkowego i węgłowego. Jest ono trojkątne, znacznie mniejsze od czołowego. Zanika w 4-6 miesiącu życia

ciemiączko klinowe

parzyste, znajduje się u wierzchołka skrzydła większego kości klinowej, w miejscu, gdzie stykają się kości: ciemieniowa, klinowa, skroniowa i czołowa.

ciemiączko sutkowe

parzyste lezy ponizej kąta sutkowego kości ciemieniowej w miejscu zetknięcia się kości potylicznej, ciemieniowej i skroniowej.

charakter ciemiączek

Ciemiączka wielkie, małe i klinowe mają charakter błoniasty, łącznotkirnkowy. Ciemiączko sutkowe zamknięte jest warstwą chrząstki szkiistej.

kostnienie szwów

Pomiędzy 40 a 50 rokiem życia widac juz skostnienie większoŚci szwów sklepienia czaszki. Ich zanik postępuje w kole; ności: szew strzałkowy (w 20-30 roku zycia), wieńcowy i klinowo-czołowy (w 30-40 roku ż.), węgłowy (w 40-50 roku Życia).

przedwczesne kostnienie szwów

ścieśnienie czaszki

ścieśnienie czaszki

Jego następstwem jest często zwiększenie cisnienia śródczaszkowego i ucisk na mozgowie i nerwy czaszkowe' Powodem ścieśnienia czaszki ma byc niedostateczny rozwoj tkanki mezenchymatycznej między koścmi, a takze powstawanie ośrodkćlw kostnicnia w sąsiadujących ze sobą kosciach zbyt blisko siebie, Dotyczy to przede wSZystkim obydwu kości ciemieniowych, co powoduje przedwczesne skostnienie szwu strzałkowego, a takze kości czołowej i potylicznej. wywołując zarosnięcie szwu wieńcowego i węgłowego

ścieśnienie czaszki połączone z zniekształceniem części twarzowej

dyzostoza czaszkowo- twarzowa

czaszka wieżowata

przedwczesny zanik szwu wieńcowego. Cechuje ją wysokie sklepienie czaszki spłaszczonej w wymiarze bocznym i przednio-ty1nym Wadzic tej towarzyszą często inne zaburzenia rozwojowe, jak wvsokie podnic: bienic, nierówne osadzenie gałek ocznych, wytrzeszcz, syndaktylia.

Przedwczesny zanik SZwu strzałkowego prowadzi do powstania

czaszki łódkowatej. Czaszkę taką cechuje długi wymiar przednio-tylny, wypukła potylica, spłaszczenie boczne

trójkątnogłowie

Jeśli szew czołowy zanika juz w okresie zycla płodowego, kształt klina

czaszka siodełkowata

wczesny zanik szwu klinowo-ciemieniowego powoduie powstanie siodełkowatego zagłębienia w okolicy ciemiączka przedniego.

platybasia

wyrównanie kąta pochylenia stoku, czyli kąta między prostą od przedniej krawędzi otworu wielkiego kości potylicznej do środka siodła tureckiego a prostą od tego punktu do kolca nosowego tylnego. W warunkach prawidłowych kąt ten wynosi od 115 do 150o. W wypadku platybazji kąt jest większy niż 160-170".

czaszka jamista

z ubytkami w kościach c z a s z k i. zwł'aszcza w kościach ciemieniowych, po obu stronach Szwu strzałkowego' występującą m.in. w zespole Marfana.

dyzostoza oboczykowo- czaszkowa

cechuje się, niezarastaniem ciemiączek, a nawet brakami kości w linii strzałkowej czaszki, nadmierną szerokością przedniej części czaszki i wadami rozwojowymi zębów, a niekiedy i niedorczwojem mózgowia. Jednocześnie występują braki Środkowych części lub całych obojczykow, prowadzące do nadmiernej ruchomości obręczy kończyny gornej

. Dół czaszki środkowy oddziela od tylnego

górna gałąź cz. skalistej k. skroniowej, grzbiet siodła

otwór ślepy

w miejscu, gdzie grzebień koguci przylega do kości czołowej. Przez otwór ten przechodzi n i e s t a ł a zyła wypustowa, ł, qcząca żyły jamy nosowe j z zatoką strzałkową górną opony twardej'

szczelina klinowo- skalista

ograniczona przez kolec kości klinowej i piramidę kości skroniowej. zawiera chrząstkę włóknistą Przebija ją nerw skalisty mniejszy, gał'ąź końcowa nerwu bębenkowego (od nerwu językowo-gardłowego, IX)

otwór kolcowy

Przez otwór ten wnika do jamy czaszki tętnica oponowa środkowa, gałąź ponowa n. zuchwowego.

wyniosłość łukowata

Tuz przy gornej krawędzi piramidy, wywołana jest przez kanał półkulisty górny błędnika ucha wewnętrznego

otwór sluchowy wewn. (tylna pow. piramidy)

-n. przedsionkowo- ślimakowy - n. twarzowy -n. pośredni - t. błędnika

otwór zewn. wodociągu przedsionka

prowadzi do ucha zewn. zawiera przewód śródchłonki oraz drobna tętnicę i zyłę. łączy woreczek i łagiewkę przedsionka błędnika w uchu wewnętrznym Z przestrzenią podoponową.

Między rozworem wodtlciągu przedsionka a otworem słuchowynl wewnętrznym, blizei krawędzi gt) rnel częsci skalistei kosci skroniowei, lezy zwykle słabo Zaznaczone zagłębienie

dół podłukowy (z wypustka opony twardej)

zatoki przynosowe

Zwiększają one znacznie pojemnoŚc jamy nosowej, gdyŻ ich łączna pojemnosc jest znacznie większa niz pojemnośc jamy nosowej właściwej. Zatoki te są wysłane błoną sluzową i wypełnione powietrzem. Ich rola polega przypuszczalnie na ogrzewaniu. zwi] zaniu i filtrowaniu powiettza. Działają takze jako rezonatory głosu'

kanał jarzmowo- oczodołowy (biegnie w nim nerw jarzmowy) dzieli się na

jarzmowo- twarzowy i jarzmowo- skroniowy

szcze, ina oczodołowa górna

Szczelina ta mieści się pomiędzy skrzydłami mniejsz, ymi i większymi kości klinowej. Łączy ona oczodół ze środkowym dołem czaszki. Przez szczelinę oczodołową gorną dostają się do oczodołu nerwy: okoruchowy (III), bloczkowy(IV), piBrwsza gałąz trojdzielnego (V,). odwodzący (VI) i gałązki wspołczulne splotu jamistego wydostaje się zaś zyła ocZna gorna, by wpaśc do zatoki jamistej opony twardej, oraz gał'ąŹ zy.ł'y ocznej dolnej. Biegnie tu rowniez gał'ązka tętnicy oponowej środkowej' przechodząca d

mięśnie podział

- mimiczne (twarzowe) - żwaczowe - narządów zmysłu

m. uszny przedni

biegnący od kolca obrąbka małzowiny usznej do powięzi skroniowe|

m. uszny górny

biegnący od górnego przyczepu małzowiny usznej do czepca ścięgnistego powyzej małzowiny usznej. jest częścią zanikowego u człowieka mięśnia skroniowo-ciemieniowego

m. uszny tylny

biegnący od wyniosłości muszli przyśrodkowej powierzchni małżowiny usznej do okolicy podstarvy wyrostka sutkowatego.

m. marszczący brwi (cz. nosowa k. czołowej, skóra ponad brwiami)

Mięsień ten, symetryczny, zbliża do siebie łuki brwiowe, powodując powstawanie 2-3 pionowych zmatszczek u podstawy nosa (ryc. 37). Zmarszczki te powstają u ludzi niezadowolonych, gniewnych, głodnych, cięzko pracujących f'izycznie. Nie są one, bruzdami myśli", które wywołuj4 włókna brzuśca czołowego.

m. nosowy

- cz. poprzeczna - cz. skrzydłowa

cz. poprzeczna m. nosowego

Iezy w gornej części bruzdy nosowo- częśc po- -wargowej; zaczyna się od łęku bocznego siekacza i kła szczęki, otacza Swy- przeczna mi włóknami skrzydło nosa i rozbiega się wachlarzowato na grzbiet części chrzęstnej nosa. Poszczególne włókna przekraczają linię poŚrodkową na grzbiecie nosa, inne przechodzą w rozcięgno łączące mięśnie obydwu stron. Rozcięgno to oddzielone jest od podłoza luzną tkanką łączną, zwąża nozdrza pociągając ku dołowi ruchomą cz. nosa

cz. skrzydłowa m. nosowego

zaczyna się razem ze zurieraczem nozdrzy na łęku bocznego siekacza i kła szczęki i biegnie do tylnej krawędzi skrzydła nosa- Czynnośc. Rozwiera nozdrza pociągając skrzydła nosa ku dołowi i do boku.

m. obniżacz przegrody nosa

rozpoczyna się na łęku zębodołowym górnego bocznego siekacza i przyczepia się do dolnego brzegu przegrody ruchomej nosa, a takze do tylnego brzegu skrzydła nosa. Czynnośc. Pociąga przegrodę ruchomą nosa ku dołowi.

mięsień przysieczny górny

odchodzi od łękow bocznego i przyśrodkowego siekacza górnego, biegnie na Zewnątrz, łącząc się z mięśniem okrężnym ust i konczy się w błonie śluzowej wargi do boku i powyzej od kąta ust

m. przysieczny dolny

zaczyna się do boku od łęku zębodołowego dolnego kła i łącząc się z włóknami mięśnia okręznego ust, kończy się nieco ku bokowi od kąta ust w błonie Śluzowej policzka.

czynność m. przysiecznych

obydwa mięśnie pociągają kąty ust przyŚrodkowo i n i e c o ku gorze lub ku dołowi, wspołdziałają więc przy, układaniu ust w ciup

m. okrężny ust

W zalezności od tego, która częśc mięŚnia się kurczy, mięsień ten bądż, zwiera Szparę ust, bądz przyoiska wargi do zębow lub wysuwa wargi do przodU, trP. przy gwizdaniu, pocałunku lub ssaniu (m, suctionis). Warga gorna i dolna mogą poruszac się oddzielnie

m. jarzmowy większy

z a c z y n a się na powierzchni policzkowei koŚci jarzmowej' biegnie ukośnie ku dołowi oraz przyśrodkowo i kończy się w kącie ust. Częśc jego włokien biegnie dalej w obręb mięśnia okręznego ust. Czy n n oś c. Pociąga kąt ust ku gorze i do boku, przy czym ukazują się gorne Zęby'Jest on właściwym, silnym mięśniem Śmiechu.

m. śmiechowy

odchodz i od powięzi przyuszniczej i zwaczowej, biegnie zbieznie do kąta ust, gdzie konczy się w skorze i błonie sluzowej. Czy nnośc. Mięsien ten pooiąga kąt ust ku bokowi i stąd nazwa, "Ś m i echowy". Wywołuje on rowniez zagłębienie policzka' Zwane,'dołkiem śmiechowym". Jest słabym mięśniem Śmiechu'

m. dźwigacz wargi górnej i skrzydła nosa

zaczyna się na wyrostku czołowym szczękt, a kończy się ku dołowi w skorze wargi gornej i bruzdy nosowo- -wargowej. Jego włókna przyŚrodkowe dochodzą do skory skrzydła nosa oraz otaczają nozdrza od boku i tyłu.

m. dźwigacz wargi górnej

zaczyna się na dolnej krawędzi oczodołu nad otworem podoczodołowym, kończy się zaś w skórze środkowej części bruzdy. nosowo-wargowej. Czy n n o ś ć. Unosi wargę górną, odsłaniając górne siekacze. Bruzda nosowo- wargowa wygina się wtedy łukowato ku stronie bocznej

m. jarzmowy mniejszy

zaczyna się na powierzchni policzkowej kości jarzmowej, przyśrodkowo od mięśnia jarzmowego większego. Biegnie ku dołowi i przyśrodkowo, kończy się w skórze bruzdy nosowo-wargowej. czynność: Pociąga wargę górn4 ku górze i do boku oraz pogłębia bruzdę nosowo-wargową.

m. czworoboczny wargi górnej

dŹwigacz wargi górnej i skrzydła nosa' dżwtgacz wargi górnej i mięsień jarzmowy mniejszy)- wygląd płaczliwy, niezadowolony, pogardliwy

m. dźwigacz kąta ust

)i e ż y p o d mięśniem czworobocznym wargi górnej. Zaczyna się w dole nadkłowym, pod otworem podoczodołowym. Włókna tego mięśnia biegn4 ku dołowi i nieco na zewn4trz i po przebiciu mięśnia jarzmowego kończ4 się w okolicy kqta ust, przewaznie w bocznej części wargi dolnej. Jego włokna splatają się z mięśniem Śmiechowym' trójkątnym i okręznym ust. C zy n n o ś ć. Unosi kąt ust.

m. policzkowy

lezy w ścianie policzka. Rozpościera się między szczęką i zuchwą. Na szczęce przyczepia się wzdłuz linii biegnącej na podstarvie wyrostka zębodołowego, od pierwszego lub drugiego trzonowca ku tyłowi do guza szczęki za ostatnim trzonowcem. Jego przyczep b i e g n i e d a l e j wzdłuz sZwu s k r z y d ł o w o - z u c h w o w e g o (r a p h e pterugomarudibulo. rźs, p. nizej), następnie przechodzi na zewnętrzną powierzchnię zuchwy, na podstawę wyrostka zębodolowego, wzdł'uz ktorego powraca do wysok

m. policzkowy czynność

Przyciska policzki do zębow i pociąga kąt ust w kierunku bocznym (mięsień trębaczy), poszerza więc Szparę ust. Chroni błonę śluzową przed wsuwaniem się między oba szeregi zębow. Podczas zucia jego napięcie zapobiega dostawaniu się kęsow do przedsionka jamy ustnej. Pociągając kąty ust ku bokom, nadaje twarzy wyraz rozgoryczenia i rezygnacji (ryc. 43). Czynność ta występuje rowniez przy płaczu. Mięsien ten czynny jest jednak też t przy śmiechu, lecz śmiechu powściągliwym (u kupcow, dyplomatów). By

powięż policzkowo- gardłowa

j e s t cienką powięzią, pokrywającą zewnętrzną powierzchnię mięśnia poiiczkowego. Ku przodowi zanika, przechodząc w luŹną tkankę Łączną, Ku tyłowi łączy się ze Ezwem skrzydłowo-zuchwoWYffi, przechodZąc na zewnętrzną powierzchnię mięśni gardła. Powięź ta oddziela mięsień policzkowy od poduszeczki tłuszczowej policzka.

szew skrzydłowo- zuchwowy

stanowi silne pasmo łącznotkankowe, łączące haczyk wyrostka skrzydłowatego kości klinowej z grzebieniem policzkowym zuchwy. Jest on rodzajem smugi ścięgnistej, łączącej mięsień policzkowy z częśclą policzkowo-gardłową Zw|eracza gardła górnego. Przy ustach otwartych wywołuje fałd błony śluzowej, łatwo wyczuwalny dotykiem od strony przedsionka jamy ustnej. Zwany fałdem skrzydłowo- zuchwowym

m. obniżacz kąta ust

zaczyna się na brzegu dolnym zuchwy od guzka brodkowatego do poziomu pierwszego zęba trzonowego. gdzie splata się z włoknami mięŚnia szerokiego szyi. Od dolnego przyczepu włokna mięśnia zbiegają się w pęczek trójkątny' kieruiący się ku gorze, do kąta ust. Tu krzyiują się z włóknami mięśnia okręznego ust i dzwlgacza kąta ust. Częśc jego włokien dochodzi do bocznej części wargi gornej. Czynnośc. Mięsień ten obniza kąt ust' Pogłębia on również bruzdę nosowo-wargową i wy'pukla ją ku bokom nadając tw

m. bródkowy

j e s t s i l n y m mięŚniem, o d c h o d z ą - cym od łuku zębodołowego dolnego kła i obydwu siekaczy. Włókna mięśniowe biegną ku przodowi i zakręcają dośrodkowo, splatają się z włoknami mięsnia drugostronnego i kończą Się w skorze bródki' Mała tylko częśc włókien kończy się w skórze tej samej strony' Czynnośc. Mięsien ten podnosi uwypuklenie bródki i wargę d o l n ą. Nadaje Łwarzy wyraz nadąsany; jego działanie widac u dzieci przed płaczem. Przyczep skorny tego mięśnia sięga niżej niz począte

m. szeroki szyi

w postaci cienkiej warstwy włókien mięśniowych rozpoczyna się w tkance podskornej klatki piersiowej na wysokości II lub III żebra. Stąd biegnie ku gorze i kończy się na powięzi przyuszniczej i zwaczowej oraz powyzej brzegu żuchwy od guzka brodkowego do pierwszego zęba trzonowego. Czy n n oś ć. Mięsień szeroki szyi unosi skórę szyi, dzięki czemu zmniejsza ucisk na zyłę szyjną zewnętrzną' Skora układa się przy tym w podłuzne fałdy. obniza kąty ust, nadając twarzy wyraz wściekłości lub przerazenia.

m. żwaczowe

skroniowy, zwacz, skrzydłowy boczny i skrzydłowy przyśrodkowy.

m. skroniowy

rozpoczyna s ię na płaszczyźnie skroniowej ograniczonej ód przodu, góry i tyłu przez kresę skroniową dolną. Pole przyczepu sięga ku dołowi az do grzebienia podskroniowego. bocznie ptzez skrzydła większe kości klinowej az do tylnej części powierzchni skroniowej kości jarzmowej. Włokna zewnętrzne górnej częŚci mięśnia przyczepiają się do powięzi skroniowej. Mięsień ten biegnie ku dołowi mieczv łukiem jarzmowym a ścianą czaszki; osiąga u dołu nairviększą grubosc' Zwęzając się znaczn|e' Przeszedłszy

czynność m. skroniowego

Mięsien skroniowy unosi zuchwę zaciskaiąc zęby. Włokna tylne, biegnące prawie poziomo' cofaią ku tyłowi zuchw-ę wysuniętą do przodu. Mięsień ten jest najsilniejSZym mięśniem Zwaczcwym.

unerwienie m skroniowego

nerwy skroniowe głębokie, gał'ęzie trzeciej gałęzi n. trójdzielnego (Vl).

m. żwacz

kość jarzmowa i wyrostek jarzmowy szczęki. kończy się zaś w okolicy kąta żuchwy po stronie zewnętrznej. Jest to silny. prostokątny mięsień. dzielący się na dwie warstwy: powier7chowną i głęboką. Włokna powierzchowne rozpoczynają się na dolnym brzegu łuku jarzmowego i kości jarzmowej, głębokie - na tylnej części łuku jarzmowego. Włókna powierzchowne biegną ukośnie od gory i przodu ku dołowi i tyłowi: głębokie biegną prawie pionowo' a nawet nieco ku przodowi i dołowi. Włókna najgłębsze biegną od z

czynnośc m. żwacza

Mięsień zwacz unosi zuchwę i obraca ją nieco na zewnątrz (w swoją stronę). Warstwa głęboka cofa wysuniętą zuchwę

unerwienie m. żwacza

n. żwaczowy- od 3 gałęzi n. trójdzielnego

t. dziąsla górnego

od gałęzi t. szczękowej: t. policzkowej, tt. zębodołowych gornych i t. podniebiennej większej. Dziąsło dolne zaopatrują gałęzie t. podjęzykowej (od t. językowej)' t. podbródkowej (od t. twarzowej) i t, zębodołowej dolnej (od t. szczękowej

mięśnie podniebienia

pięc par mięśni' Są to: dzwigacz podniebienia miękkiego, napinacz podniebienia miękkiego, mięsien podniebicnno-językowy, mięsien podniebienno-gardłowy i mięsicn języczka