Wielka powtórka z historii - średniowiecze

Bizancjum - 1. najważniejszy władca 2. jego podboje i cel 3. jego najważniejszy dokument i rok wydania 4. spora utrata terytoriów - w którym wieku 5. co często przedstawiała bizantyjska sztuka 6. data roczna upadku

1. Justynian Wielki 2. podbił m.in. Italię w celu odbudowy imperium Rzymskiego 3. kodeks Justyniana z 534 r. 4. w VII w. imperium Justyniana straciło sporo terytoriów 5. Jezusa 6. 1453 r.

Arabowie i islam - 1. Mahomet - jego dzieje i dokonania 2. Zasięg terytorialny imperium Arabskiego w szczycie potęgi 3. jak Arabom udawały się podboje

1. Mahomet około 610 r. doznał objawienia. W 622 r. uciekł z Mekki do Medyny, gdzie rządził. W 630 r. wrócił do Mekki. Zjednoczył półwysep Arabski 2. Półwysep Arabski, Afryka Północna i Półwysep Iberyjski 3. dzięki wierze w nową religię i chęć wzbogacenia

Państwo Franków - 1. Kiedy dotarli do Europy 2. Chrzest Franków 3. Zatrzymanie arabskiej ekspansji - rok i dowódca, 4. Pepin Krótki 5. koronacja na cesarza

1. w IV w. w ramach tzw. wędrówki ludów 2. w 496 r. Chlodwig przyjął 3. w 732 r. Karol Młot pokonał Arabów pod Poitiers 4. W 751 r. Pepin Krótki otrzymał koronę od papieża za ochronę 5. w 800 r. Karol Wielki został cesarzem

Polska, Mieszko I - 1. ślub i chrzest, drugi ślub 2. Dagome Iudex

1. W 965 r. ożenił się z Dobrawą, rok później przyjął chrzest. W 977 r. poślubił Niemkę Odę. 2. W 991 r. w Dagome Iudex oddał Polskę pod opiekę papiestwu.

Polska, Bolesław Chrobry - 1. Zjazd gnieźnieński 2. wojny z cesarzem Henrykiem II 3. koronacja

1. Po męczeńskiej śmierci Biskupa Wojciecha cesarz Otton III przybył na jego grób do Gniezna. Przekazał Bolesławowi kopię włóczni św. Maurycego oraz diadem cesarski i założył arcybiskupstwo. 2. W latach 1002-1018 bili się o tereny zachodnie 3. w 1025 roku

Polska, Mieszko II Lambert - opis rządów

Słaby król, utracił sporo terenów, w 1031 r. uciekł do Czech.

Polska, Kazimierz Odnowiciel - opis rządów

Musiał wyjechać z kraju z powodu reakcji pogańskiej w latach 30. XI w. W 1038 r. Brzetysław I kradnie z Gniezna relikwie Św. Wojciecha. W 1047 r. odzyskał Mazowsze, w 1050 r. Śląsk od Czechów.

Polska, Bolesław Śmiały - opis rządów

W 1076 r. koronowany. W 1079 r. kazał zabić biskupa Stanisława, przez co potem musiał uciec z kraju.

Polska, Władysław I Herman - opis rządów

Był słabym władcą. Pozostawał pod wpływem Palatyna Sieciecha. Zaczął płacić cesarzowi trybuty, w latach 1097-1100 podzielił się władzą z synami - Zbigniewem i Bolesławem. NIE BYŁ KRÓLEM

Polska, Bolesław Krzywousty - opis rządów

Jego brat Zbigniew uciekł i doprowadził do cesarskich najazdów w walce o władzę. Wrócił do kraju, ale został oślepiony i zmarł. Bolesław podbił spowrotem Pomorze. Pozostawił testament Krzywoustego z 1138 r., który zapoczątkował rozbicie. NIE BYŁ KRÓLEM

Cesarstwo, Otton I i Otton III, uniwersalizm

w 962 r. Otton I został koronowany na cesarza Otton III wyznawał ideę uniwersalizmu cesarskiego, według której cesarz był najwyższym władcą w Europie. Cesarstwo miało także obejmować Słowiańszczyznę.

Spór o inwestyturę

Grzegorz VII ogłosił papieża najwyższym władcą w 1075 r. Gdy Henryk IV (cesarz) zaprotestował, został ekskomunikowany. Musiał udać się do Canossy w 1077 r. i błagać o przebaczenie. Spory trwały nadal. W 1122 r. w Wormacji podpisano ugodę kompromisową.

Wielka Schizma Wschodnia - data roczna i na czym polegała

1054 r., podział kościoła na katolicki i prawosławny

I krucjata - rok ogłoszenia i rok przeprowadzenia wraz ze skutkiem

W 1095 r. Urban II ogłosił krucjatę, mającą na celu odbicie ziemi Świętej od muzułmanów. W 1096-1099 r. zdobyto m.in. Jerozolimę.

Zmiany społeczne średniowiecznej Europy - 1. zmiany społeczne 2. feudalizm

1. W XI w. pojawiły się nadwyżki żywności, doszło do eksplozji demograficznej i migracji, rozwinęły się miasta i handel. 2. W Europie pojawiło się społeczeństwo feudalne. Senior posiadał ziemię, wasalowi ziemię nadawano.

Społeczeństwo stanowe

Możni coraz częściej uzyskiwali immunitety, stanowiące podstawę społeczeństwa stanowego. Monarchia stanowa to system w którym monarchowie musieli dzielić się władzą. Rozwinęła się silnie w Anglii w XIII w. (1215 r. Wielka Karta Swobód) i Francji.

Testament Krzywoustego - założenia

W założeniu podział państwa opierał się na pryncypacie i senioracie. Dzielnica senioralna przebiegała przez środek kraju. Książęta nie lubili się między sobą, przez co rozpoczęli walki.

Polska, kolonizacja na prawie niemieckim - 1. przyczyny 2. proces

1. W XIII w do Polski napływały duże grupy ludzi z Niemiec, których chciano zachęcić do osiedlania się 2. zasadźca podpisuje umowę -> rekrutuje chłopów i zostaje sołtysem -> chłopi uzyskują okres wolnizny oraz łan ziemi -> mogą odejść ze wsi pod warunkami

2 charakterystyczne cechy miast lokowanych na prawie magdeburskim

rynek w centrum miasta, ulice przecinają się pod kątem prostym (regularna siatka ulic)

2 charakterystyczne cechy miast lokowanych na prawie lubeckim

funkcje rynku spełnia długa ulica biegnąca środkiem miasta, układ ulic jest nieregularny bo dostosowany do terenu

4 stany w Polsce dzielnicowej

stan duchowny, szlachta - rycerstwo wykształcające dziedziczne własności ziemskie, mieszczaństwo, chłopi

czym cechował się (3) kryzys późnego średniowiecza w Europie

• epidemia czarnej śmierci (dżumy) (1347-1352) • bunty społeczne • kryzys idei uniwersalistycznych

Wojna stuletnia - 1. strony i przyczyny 2. trzy najważniejsze bitwy

• konflikt angielsko-francuski - w centrum kwestia dziedziczenia tronu francuskiego oraz posiadłości w Akwitanii • Najważniejsze bitwy - Crecy (1346), Azincourt (1415), Orlean (1429).

Droga Polski do zjednoczenia po rozbiciu dzielnicowym - 1. kto został koronowany w 1295 r. 2. kto został koronowany kilka lat później 3. władca uznawany za tego, który zakończył rozbicie - imię i rok koronacji

1. Przemysł II (zginął rok później) 2. Wacław II w 1300 r. (z Czech) 3. Władysław Łokietek, 1320 r.

Kazimierz Wielki - dokonania i lata panowania

Kazimierz Wielki rządził od 1333 do 1370 roku. Zmodernizował kraj, ustabilizował sytuację międzynarodową (zjazd w Wyszehradzie), uzgodnił sukcesję Andewagenów ze względu na brak potomka, podbił Ruś Halicką i Włodzimierską.

Kto rządził po Kazimierzu Wielkim + krótki opis

Ludwik Węgierski - objął władzę po Kazimierzu Wielkim. Przebywał głównie na Węgrzech, rządził przez regentów.

Rządy Jadwigi Andegaweńskiej w Polsce

Rządziła po Ludwiku, na mocy Unii w Krewie z Litwą w 1385 r. jej mężem został Władysław Jagiełło.

Rządy Władysława Jagiełły

Jagiełło panował w latach 1386–1434. Zawarł unię z Litwą, pokonał Krzyżaków pod Grunwaldem i zapoczątkował dynastię Jagiellonów.

Władysław III Warneńczyk - data i miejsce śmierci

Władysław III Warneńczyk w 1440 r. został też królem Węgier, w 1444 r. zginął pod Warną

Kazimierz Jagiellończyk - data panowania i opis rządów

Kazimierz IV Jagiellończyk (1447-1492) utrzymał silną pozycję wobec możnych, pokonał Krzyżaków w wojnie trzynastoletniej przyłączając Polskę do Bałtyku, jego synowie zasiedli na tronach czterech państw.

3 wojny polsko-krzyżackie w XV wieku

• Bitwa pod Grunwaldem w 1410 r., niewykorzystana przez I pokój toruński w 1411 roku • Jagiełło wygrywał z Zakonem. Od 1435 r. stany pruskie mogły wypowiedzieć posłuszeństwo krzyżakom • W wojnie trzynastoletniej (1454-66) Jagiellończyk inkorporował Prusy.

Najważniejsze przywileje, ich daty i krótkie opisy - 1. koszy ki 2. czerwiński 3. jedlneńsko-krakowski 4. cerkwicko-nieszawski

1. 1374, 2 grosze z łana chłopskiego 2. 1422, nietykalność majątków bez wyroku, zakaz łączenia funkcji sędziego i starosty 3. 1430-33, nietykalność osobista szlachty bez wyroku 4. 1454, stanowienie praw, pospolite ruszenie

trójizbowy sejm - trzy stany i kiedy odbył się taki pierwszy sejm

1. król, 2. senat - dostojnicy duchowni i świeccy, 3. izba poselska - posłowie szlacheccy. PIERWSZY SEJM - SEJM WALNY 1493

3 cechy stylu romańskiego

- masywne mury - małe okna - niewysokie wieże

3 cechy stylu gotyckiego

- strzelista konstrukcja - wysokie, wąskie okna - rozety (Rozety to ozdobne elementy architektoniczne w kształcie stylizowanego kwiatu, często używane w gotyckich oknach katedr (np. duże, okrągłe witraże))