prawoznawstwo
0 134 tarjetas aleksandraw024
| término | definición | |||
|---|---|---|---|---|
|
Opiera się na relacjach pomiędzy trzema głównymi filarami prawa: prawo rzymskie, sztuka grecka, myśl judochrześcijańska
|
||||
|
uwagi interpretacyjne wypisywana na marginesach ksiąg podczas tłumaczenia prawa
|
||||
|
Wyłania się z dziedziny filozofii, iuris prudentia, czyli juryprudencji
|
||||
|
bada prawo obowiązujące, to szereg przedmiotów objaśniających regulacje normatywne
|
||||
|
teksty formułowane w języku prawnym, inaczej akty normatywne, inaczej akty prawne
|
||||
|
zgodne z normą prawną
|
||||
|
dekodowana z przepisów prawnych reguła postępowania, która odpowiada na pytanie: kto, w jakich okolicznościach, jak powinien się zachować reguła, będąca prawem i zapisana w postaci przepisu, określająca postępowanie danej jednostki/instytucji
|
||||
|
element oznaczający; dla osoby niezapoznanej z kluczem niezrozumiały np. gest w języku migowym
|
||||
|
profesjonalny system normatywny, czyli system norm, regulujący sposób postępowania ludzi, całokształt przepisów prawnych i norm prawnych, obowiązujących w państwie i ustanowionych lub uznanych przez kompetentne organy państwowe.
|
||||
|
Rozróżnienie przepisu i normy
|
||||
|
jednowymiarowa konstrukcja, oparta na przepisach prawnych
|
||||
|
wielopłaszczyznowa konstrukcja, w której prawo się materializuje i decyduje o ludzkich losach
|
||||
|
język stosowany w aktach normatywnych; język sformalizowany i precyzyjny
|
||||
|
język interpretacji i opisu prawa
|
||||
|
na podstawie zasady legalizmu (praworządności), dokonywane przez kompetentne organy ustawodawcze (ustawę uchwala Sejm) nie tylko prawa centralnego, ale także lokalnego (sejmik województwa, radę powiatu, radę gminy)
|
||||
|
gdy państwo uznaje, że nie musi ustanawiać prawa, bo jest ono już ustalone i jest to także suwerenna decyzja organów ustawodawczych
|
||||
|
tworzenie jednej wersji prawa dla kilku narodów, zamiast kilkunastu dla każdego państwa (ratyfikowane umowy międzynarodowe)
|
||||
|
ustawa będąca zbiorem przepisów odnoszących się do określonych gałęzi prawa
|
||||
|
przepisy nakładają na adresata określone powinności
|
||||
|
Oficjalny dokument, wydany przez kompetentne organy państwowe w trybie przewidzianym przez prawo, który w swojej treści grupuje przepisy prawne.
|
||||
|
prawo uniwersalne, obowiązujące na całym terytorium Polski
|
||||
|
prawo obowiązujące na danym obszarze. Są one wydawane przez władze gminy, powiatu, województwa.
|
||||
|
uroczysty wstęp, który nie jest obligatoryjną częścią ustawy, jest konieczna jedynie w konstytucji, pisana podniosłym językiem, stanowi deklaracje wartości, na której opiera się państwo i społeczeństwo narodu
|
||||
|
Powinnością prawodawcy jest stanowienie prawa słusznego. Prawodawca ma podejmować sprawiedliwe decyzje, będące trafne merytorycznie.
|
||||
|
nie są one tworzone ani stanowione poprzez adresatów tych norm.
|
||||
|
Respektowanie nakazów i zakazów
|
||||
|
wykonanie przez adresata sekwencji określonych czynności, które mają za zadanie wywołanie określonego skutku prawnego
|
||||
|
cecha, która pozwala na opisanie sytuacji, która wydarzy się niezliczoną ilość razy;
|
||||
|
cecha, która umożliwia zaadresowanie prawa do ogółu, rozumianego jako szerszej grupy osób
|
||||
|
Poprzez tę czynność następuje przeniesienie normy abstrakcyjno - generalnej na grunt indywidualno - konkretny, gdyż norma prawna w chwili zastosowania prawa zyskuje indywidualnego adresata oraz odnosi się do konkretnego przypadku.
|
||||
|
obejmują adresata, który zachował się wbrew wskazaniom dyspozycji w określonych okolicznościach negatywnych reperkusjami, które najczęściej mają charakter odebrania adresatowi określonych praw i dóbr
|
||||
|
przymuszenie adresata, łamiącego wskazania zawarte w dyspozycji normy do wykonania takiego stanu rzeczy, jaki powinien zaistnieć
|
||||
|
unieważnia czynność prawną dokonaną wbrew wskazaniom zawartym w dyspozycji
|
||||
|
wyrażona przy pomocy trybu rozkazującego np. “Nie zabijaj”
|
||||
|
z użyciem takich słów jak “powinien”, “musi”, “może”, “ma”
|
||||
|
formułuje opis czyjegoś przyszłego postępowania np. “Sejm uchwala ustawy”
|
||||
|
sformułowana z uwzględnieniem poprzednika “jeżeli” i następnika “to”; z użyciem tzw. implikacji
|
||||
|
obowiązuje, bo zostało ustalone przez kompetentne organy w odpowiednim trybie i czasie.
|
||||
|
prawo obowiązuje gdyż reprezentuje powszechnie uznane społeczne wartości
|
||||
|
adresaci w skali masowej zachowują się zgodnie z jego założeniami.
|
||||
|
; utrata zainteresowania normą prawną przez organy państwowe; ma miejsce w przypadku, gdy adresat prawa nie przestrzega wzorca zawartego w dyspozycji, ale z jakiegoś powodu organy państwowe nie sankcjonują owych naruszeń
|
||||
|
gdy adresat w warunkach określonych w hipotezie łamie dyspozycję, ale robi to w taki sposób, by nie dowiedziały się o tym organy władzy publicznej
|
||||
|
odwołuje się do sytuacji, gdy adresat normy w pełni świadomie łamie wskazania dyspozycji ze świadomością, że zostanie nałożona na niego sankcja
|
||||
|
uchylenie mocy prawnej danego przepisu/przepisów i nie uchwalenie na jego miejsce innego przepisu/przepisów; nazywana uchyleniem czystym
|
||||
|
wymiana starego aktu normatywnego na nowy; w miejsce starego aktu uchwalany jest nowy akt prawny
|
||||
|
nowelizacja; formalna zmiana wprowadzona do aktu normatywnego (ustawa o zmianie ustawy)
|
||||
|
trwają tylko i wyłącznie przez określony czas
|
||||
|
przepisy, które zostały przez Trybunał Konstytucyjny określone jako niezgodne z konstytucją tracą moc obowiązującą
|
||||
|
prawo nie powinno działać wstecz (Lex retro non agit)
|
||||
|
norma prawna, która ma zastosowanie wsteczne
|
||||
|
system prawny = porządek prawny
|
||||
|
Unia Europejska może podejmować się tylko tych działań, do których została upoważniona przez państwa członkowskie w akcie założycielskim
|
||||
|
wynikające z funkcji i zadań powierzonych wspólnocie
|
||||
|
służą podjęciu działań nieprzewidzianych traktatem, służących dobru wspólnego rynku
|
||||
|
każdy szczebel władzy powinien realizować tylko te zadania, które nie mogą być skutecznie zrealizowane przez szczebel niższy lub jednostki działające w ramach społeczeństwa
|
||||
|
UE wykorzystuje instytucje i organy wspólnotowe jak własne
|
||||
|
żadna instytucja UE nie ma supremacji nad inną; każdy organ ma więc podejmować działania, które nie naruszają kompetencji innych organów
|
||||
|
każda instytucja UE podejmuje działania w zakresie własnych kompetencji, określonych w Traktacie ustanawiającym UE; żadna inna instytucja nie może jej zastąpić, ani wchodzić w zakres sprawowanej władzy
|
||||
|
instytucje mogą podejmować tylko te działania, które są konieczne do osiągnięcia celów zawartych w traktacie, a środki zastosowane do ich osiągnięcia muszą być proporcjonalne do celu
|
||||
|
zespół norm prawnych powiązanych ze sobą funkcjonalnie, odpowiadający za powstanie, trwanie lub ustanie stosunku prawnego.
|
||||
|
brak regulacji normatywnej, która powinna zaistnieć w danym miejscu systemu prawnego, lecz nadal się nie pojawiła
|
||||
|
sprzeczności pomiędzy starym prawem, a zmieniającą się rzeczywistością społeczną
|
||||
|
sprzeczności, które zachodzą pomiędzy normami
|
||||
|
norma powodująca kompromis między normami sprzecznymi
|
||||
|
proces decyzyjny podejmowany przez kompetentny organ państwowy, która na podstawie abstrakcyjno — generalnej normy prawnej wydaje indywidualne i konkretne decyzje procesu stosowania prawa.
|
||||
|
stosowanie się do zakazów i nakazów zawartych jako wzorce zachowania w treści norm prawnych dekodowanych z przepisów prawnych.
|
||||
|
korzystanie z uprawnień nadawanych jako prawo podmiotowe przez odpowiednie normy; powinno być zgodne z prawem obowiązującym
|
||||
|
w kontekście decyzji sądowej dawany jest po to, by prawo można było dostosować do aktualnych warunków życia
|
||||
|
obywatelom można pomóc, ale oni także sami muszą się starać w celu poprawy własnego bytu.
|
||||
|
odwołanie od orzeczenia sądu drugiej instancji; nie należy się każdemu, jeżeli jednak istnieją pewne okoliczności, które nie zostały ujawnione w postępowaniu pierwszej czy drugiej instancji skargę taką można wnieść.
|
||||
|
ustalenie rzeczywistego przebiegu zdarzenia w jak najbardziej precyzyjny sposób
|
||||
|
za rzeczywistość uznaje się tę prawdę, którą uda ustalić się przed sądem
|
||||
|
gdy mamy do czynienia z przeciwieństwem, a więc jedna norma coś nakazuje, a druga zakazuje
|
||||
|
ustawa późniejsza uchyla ustawę wcześniejszą
|
||||
|
prawo szczególne uchyla zastosowanie prawa ogólnego;
|
||||
|
prawo późniejsze ogólne nie uchyla zastosowania prawa wcześniejszego szczegółowego
|
||||
|
norma o wyższej mocy prawnej uchyla zastosowanie normy o niższej mocy prawnej
|
||||
|
występuje w procesie stosowania prawa wtedy, kiedy jest to udowodniony, systemowy brak regulacji normatywnej
|
||||
|
luka na przyszłość; gdy patrzymy na ustawę i oceniamy jej funkcjonowanie i mówimy o postulatach na przyszłość, czyli tym co powinno się zmienić w przyszłości w danej ustawie
|
||||
|
występuje w sytuacji, w której w przepisie blankietowym ustawodawca upoważnił jakiś organ do wydania rozporządzenia, a ono nie zostało wydane
|
||||
|
jest to luka rzeczywista (wg prof. Liżewskiego); w procesie decyzyjnym stosowania prawa
|
||||
|
norm prawnych jest za dużo i występuje wówczas kolizja normatywna
|
||||
|
usunięcie luki w prawie przez sędziego w trakcie procesu decyzyjnego na drodze analogii
|
||||
|
zapożyczenie gotowego rozwiązania, które istnieje już w systemie prawa
|
||||
|
dotworzenie podstawy normatywnej
|
||||
|
Określa pewną sformalizowaną relację prawną pomiędzy podmiotami prawa
|
||||
|
określony model zachowań powinnych pomiędzy podmiotami prawa, które są wyznaczane przez abstrakcyjno — generalne normy prawa
|
||||
|
stosunek prawny zawierany przez podmioty prawa jako odzwierciedlenie stosunków społecznych
|
||||
|
w stosunku prawnym występują dwie strony, co nie znaczy, że dwie osoby.
|
||||
|
stosunek, w którym występują więcej niż dwie strony, a każda z nich może mieć odmienną sytuację prawną.
|
||||
|
zdarzenia faktyczne, które doprowadzają do powstania, zmiany, bądź wygaśnięcia stosunku prawnego.
|
||||
|
zdarzenia prawne, które są niezależne od woli ludzkiej, a pomimo to są w wstanie doprowadzać do powstania, zmiany lub wygaśnięcia istniejących stosunków prawnych
|
||||
|
zdarzenia prawne zależne od woli ludzkiej
|
||||
|
podmiot podejmuje działanie objęte wolą i świadomością, która prowadzić ma do powstania, zmiany lub ustania stosunku prawnego
|
||||
|
zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków
|
||||
|
zdolność do nabywania prawa i zaciągania zobowiązań w drodze samodzielnie dokonywanych czynności prawnych, które doprowadzają do wywołania skutków prawnego w postaci powstania, zmiany, bądź wygaśnięcia stosunku prawnego
|
||||
|
każdy akt hierarchicznie niższy czerpie moc z aktu hierarchicznie wyższego
|
||||
|
całokształt obowiązujących aktów normatywnych, które regulują pewną wyodrębnioną sferę stosunków społecznych
|
||||
|
zespół przepisów normujących konkretny, prawnie wygenerowany przedmiot regulujący
|
||||
|
Skarb Państwa i inne jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną.
|
||||
|
państwo jako podmiot w gałęzi prawa prywatnego
|
||||
|
Jeżeli przepisy te nie przyznają określonym podmiotom osobowości prawnych
|
||||
|
dominuje substrat ludzki, a więc członkowie osoby prawnej; są one zakładane by prowadzić działalność wykraczającą poza sferę gospodarczo — ekonomiczną; najważniejszy jest więc cel działania
|
||||
|
dominuje substrat majątkowy, są więc one zakładane w celu uczestnictwa w obrocie majątkowym
|
||||
|
nadanie osobowości prawnej następuje poprzez wpisanie do rejestru, z inicjatywy członków; państwo decyduje jakie są warunki powoływania osoby prawnej, warunki te należy spełnić
|
||||
|
osobowość prawną nadaje państwo na drodze ustawy; w ten sposób realizowana jest pewna wizja polityki państwa
|
||||
|
analogiczny do trybu rejestracyjnego, tylko należy jeszcze dołożyć element uzyskania pozwolenia przez państwo
|
||||
|
przedmiotem stosunku prawnego są rzeczy.
|
||||
|
przedmiotem stosunku prawnego są zachowania.
|
||||
|
przedmiotem stosunku prawnego są zachowania, które się do rzeczy odnoszą
|
||||
|
uprawnienia podmiotów, będących stronami tego stosunku prawnego (sfera niezakazana i nienakazana) i obowiązki (sfera nakazana)
|
||||
|
polegające na działaniu i nie działaniu.
|
||||
|
proces myślowy, który zmierza do ustalenia jaka norma, bądź jakie normy prawne wynikają z przepisów prawnych i co one znaczą (przedmiotem wykładni są przepisy, a efektem wykładni jest norma).
|
||||
|
ustawodawca zmienia warunki ustawowe, co do wieku, umożliwiając wykonywanie pewnych, określonych czynności prawnych.
|
||||
|
opis działalności interpretatora, a w szczególności analiza stosowanych przez niego dyrektyw interpretacyjnych oraz czynników wpływających na proces wykładni prawa – obrazowanie całego procesu tak jak przebiega
|
||||
|
formułowanie postulatów jak proces wykładni powinien przebiegać
|
||||
|
znaczenie prawa jest niezmienne przez cały okres jego obowiązywania (od wejścia w życie do momentu uchylenia) - znaczenie to jest takie jakie chciał jej nadać prawodawca w momencie tworzenia
|
||||
|
znaczenie normy prawnej jest zmienne, ponieważ po jej uchwaleniu „odrywa się” ona od prawodawcy i „żyje własnym życiem” - znaczenie normy dostosowuje się do aktualnych potrzeb - tekst normatywny jest niezmienny to norma prawna się obiektywizuje
|
||||
|
danemu przepisowi nadaje się znaczenie jakie wynika z analizy przepisów i zwrotów stanowiących jego kontekst;
|
||||
|
pozwalają na pewien stopień dowolności w kwalifikacji normatywnej czynu
|
||||
|
uwzględnienie systematyki aktu normatywnego przy interpretacji,
|
||||
|
dyrektywy pozwalające na rozsądzenie kolizji norm, mają zastosowanie gdy brak jest wyraźnych przepisów uchylających a wzorów zachowania z kolidujących norm nie da się pogodzić
|
||||
|
wykładnia nie występuje gdy tekst prawny jest jasny
|
||||
|
wykładni dokonuje się w każdej sytuacji i dotyczy ona każdego składnika interpretowanego obiektu
|
||||
|
zakłada niezbędność procesów wykładni w sytuacjach niejednoznaczności tekstu prawnego lub zmian społecznych dezaktualizujących powstałe jakiś czas temu prawo
|
||||
|
Określa cel wykładni jako odtworzenie z przepisu prawnego pełnej treści normy. Łączy właściwości tekstu prawnego z cechami kulturoprawnymi oraz praktyką sądową
|
||||
|
cecha aktu normatywnego wyznaczająca jego miejsce w hierarchi źródeł prawa oraz relacje do pozostałych źródeł prawa
|
||||
|
wskazuje na uniwersalną dla każdego źródła prawa cechę określającą związanie adresatów aktu normatywnego normami zawartymi w przepisach tego aktu
|
||||
|
zgodność procesu legislacyjnego oraz zakresu formy regulacji z prawem obowiązującym
|
||||
|
zgodność regulacji zawartych w akcie z akceptowanymi publicznie wartościami
|
||||
|
zgodność rzeczywistych zachowań podmiotów z ustanowionymi w akcie wzorami zachowań
|
||||
|
ustalenia dotyczące mocy obowiązującej aktu normatywneg
|
||||
|
charakteryzuje się jednolitą strukturą władzy publicznej obejmującą całe terytorium państwa.
|
||||
|
zawłaszczenie mechanizmu podejmowania decyzji publicznych przez rządzącą większość parlamentarną oraz absolutyzacja woli większości jako jedyne i wystarczające uzasadnienie wyborów i decyzji publicznych
|
||||
