|
término |
definición |
|
ex maleficio non oritur contractus empezar lección
|
|
z bezprawnego działania nie powstaje zobowiązanie umowne
|
|
|
|
facultas alternativa empezar lección
|
|
upoważnienie przemienne; taka sytuacja, że od chwili powstania zobowiązania istnieje tylko jedno świadczenie; jednocześnieprawo pozwala zwolnić się dłużnikowi z takiego zobowiązanie poprzez zaoferowanie czegoś innego
|
|
|
|
fas empezar lección
|
|
prawo (godziwość i niegodziwość); najszersze pojęcie prawa, zawierające w sobie prawo boskie i naturalne
|
|
|
|
fiscus non erubescit empezar lección
|
|
urząd skarbowy żąda tego co mu należne
|
|
|
|
fur empezar lección
|
|
|
|
|
|
fur semper moram facere videtur empezar lección
|
|
złodziej zawsze pozostaje w zwłoce (językowo kradzieży); świadczenie od momentu wykonania czynu niedozwolonego jest wymagane
|
|
|
|
hereditas empezar lección
|
|
|
|
|
|
hominum causa omne ius constitutum sit empezar lección
|
|
wszelkie prawo powinno być stanowione ze względu na ludzi
|
|
|
|
ignorantia iuris nocet empezar lección
|
|
nieznajomość prawa szkodzi
|
|
|
|
impossibilium nulla obligatio est empezar lección
|
|
zobowiązanie o niemożliwość jest nieważne; jeśli zobowiązanie jest niemożliwe do wypełnienia, to staje się ono nieważne
|
|
|
|
in ius vocatio empezar lección
|
|
|
|
|
|
in legibus magis simplicitas quam difficultas placet empezar lección
|
|
w ustawach lepsza jest prostota niż zawiłość; nie należy poprzez interpretację wybierać rozwiązań zawiłych- w tworzeniu ustaw należy się kierować prostotą i komunikatywnością
|
|
|
|
inter arma silent leges empezar lección
|
|
w czasie wojny prawa nie obowiązują
|
|
|
|
interprellatio empezar lección
|
|
wezwanie do spełnienia świadczenia
|
|
|
|
iudices electionis custodes empezar lección
|
|
sędziowie kustoszami wyborów
|
|
|
|
iura in re aliena empezar lección
|
|
prawo na rzeczy cudzej; częściowe ograniczenie uprawnień właściciela na rzecz innych osób
|
|
|
|
iura vigilantibus, non dormientibus prosunt empezar lección
|
|
prawa służą osobom starannym a nie zaniedbującym;
|
|
|
|
Iuri operam daturum prius nosse oportet, unde nomen iuris descendat. Est autem a iustitia appellatum empezar lección
|
|
Ten, kto chce zajmować się prawem powinien w pierwszej kolejności wiedzieć, skąd pochodzi słowo prawo, a jest tak nazywane od sprawiedliwości
|
|
|
|
iuris praecepta sunt haec: honest vivere, alterum non laedere, suum cuique tribuere empezar lección
|
|
nakazy prawa są następujące: żyć uczciwie, drugiemu nie szkodzić, oddać każdemu to, co mu się należy
|
|
|
|
ius acquisitum empezar lección
|
|
prawo do nabywania rzeczy
|
|
|
|
ius appellationis empezar lección
|
|
uprawnienie do wniesienia środka zaskarżenia (w procesie cywilnym)
|
|
|
|
ius avocandi empezar lección
|
|
uprawnienie do odwołania się do sądu
|
|
|
|
ius cavendi empezar lección
|
|
uprawnienie do podjęcia działań prewencyjnych
|
|
|
|
ius civile empezar lección
|
|
|
|
|
|
ius civile vigilantibus scriptum est- nec stultis solere succurri empezar lección
|
|
prawo cywilne jest tworzone dla osób starannych- nie ma zwyczaju, ażeby przychodzić z pomocą głupim
|
|
|
|
ius coercendi empezar lección
|
|
|
|
|
|
ius cogens empezar lección
|
|
norma prawna bezwzględnie wiążąca; nie może być wolą stron wyłączone lub ograniczone
|
|
|
|
ius disponendi empezar lección
|
|
uprawnienie do korzystania z rzeczy; prawo rozporządzania rzeczą
|
|
|
|
ius dispositivum empezar lección
|
|
norma prawna względnie obowiązująca; ich zastosowanie może być wolą stron wyłączone lub ograniczone (sformułowanie "chyba, że postanowiono inaczej")
|
|
|
|
ius est ars bonu et aequi empezar lección
|
|
prawo jest sztuką to, co dobre i sprawiedliwe; wartość dobra i słuszność stanowią dla prawa wartości fundamentalne i powinno być stoswane z ich uwzględnieniem
|
|
|
|
ius et fraus numaquam cohabitant empezar lección
|
|
prawo i podstęp nigdy nie mogą ze sobą współistnieć; jeśli ktoś działa podstępnie, to nie może korzystać z ochrony prawnej
|
|
|
|
ius freundi empezar lección
|
|
prawo do pobierania pożytków, czerpania korzyści z posiadanej własności
|
|
|
|
ius generalne empezar lección
|
|
|
|
|
|
ius gentium empezar lección
|
|
prawo międzynarodowe; reguły regulujące relacje między narodami
|
|
|
|
ius in personam empezar lección
|
|
uprawnienie przysługujące względem konkretnej osoby (dłużnika) występujące stosunkach zobowiązaniowych
|
|
|
|
ius in rem (re) empezar lección
|
|
uprawnienie względem rzeczy, skutecznie względem wszystkich osób, które je naruszają, przysługuje właścicielowi
|
|
|
|
iustitia empezar lección
|
|
|
|
|
|
ius naturale est, quod natura omnia animalia docuit empezar lección
|
|
prawo naturalne to takie, którego natura uczy wszelkie stworzenia
|
|
|
|
ius naturae empezar lección
|
|
prawo naturalne, przyrodzone
|
|
|
|
ius positivum empezar lección
|
|
prawo pozytywne, stanowione
|
|
|
|
ius possidendi empezar lección
|
|
prawo do posiadania i faktycznego władania obiektem
|
|
|
|
ius empezar lección
|
|
prawo; synonim prawa w ogóle, jako idea prawa
|
|
|
|
ius privatum empezar lección
|
|
prawo prywatne; zadaniem tego prawa jest ochrona interesu jednostek i regulacja stosunków między nimi
|
|
|
|
ius provocationis empezar lección
|
|
uprawnienie do wniesienia środka zaskarżenia (w procesie karnym)
|
|
|
|
ius publicum empezar lección
|
|
prawo publiczne; zadaniem tego prawa jest ochrona interesu publicznego
|
|
|
|
ius publicum privatorum pactis mutari non potest empezar lección
|
|
prawo publiczne nie może zostać zmienione przez prawo prywatne
|
|
|
|
ius quod ad personas pertinet empezar lección
|
|
|
|
|
|
ius sanguinis empezar lección
|
|
prawo krwi (obywatelstwo)
|
|
|
|
ius soli empezar lección
|
|
prawo ziemi (obywatelstwo)
|
|
|
|
ius speciale empezar lección
|
|
uprawnienia o charakterze szczególnym
|
|
|
|
ius superius empezar lección
|
|
|
|
|
|
ius utendi empezar lección
|
|
uprawnienie do użytkowania rzeczy
|
|
|
|
iustitia commutativa empezar lección
|
|
sprawiedliwość wyrównanwcza; zakłada kompensowanie braków tym, którzy są słabsi
|
|
|
|
iustitia distributiva empezar lección
|
|
sprawiedliwość rozdzielcza; polega na równym traktowaniu i przydzielaniu dóbr
|
|
|
|
iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi empezar lección
|
|
sprawiedliwość jest określoną stała wolą rozdzielania każdemu tego, co mu się należy
|
|
|
|
in dubio contra proferentem empezar lección
|
|
w przypadku wątpliwości rozstrzyga się na niekorzyść tego, które tę wątpliwość wywołał
|
|
|
|
in ambiguitas contra stipulatorem empezar lección
|
|
w przypadku wieloznaczności na niekorzyść wierzyciela
|
|
|
|
in contractibus tacite insunt, quae sunt moris et consuetudinis empezar lección
|
|
w umowach w sposób milczący zawarte jest to, co odpowiada (dobrym) zwyczajom i obyczajom
|
|
|
|
in conventionibus contrahentium voluntatem potius quam verba spectari placuit empezar lección
|
|
w umowach uwzględnia się bardziej wolę stron niż słowa; jeśli interpretujemy umowę pierwszeństwo ma uwzględnienie woli kontrahentów nad dosłownym brzmieniem umowy
|
|
|
|
ius in re aliena empezar lección
|
|
|
|
|
|
inter vivos empezar lección
|
|
czynności prawne, które wywołują skutki za życia wykonującego daną czynność
|
|
|
|
favor testamenti empezar lección
|
|
jeżeli jest wątpliwośc co do tego, czy testament jest ważny, czy nie, to wybiera się zachowanie sprzyjające ważności testamentu
|
|
|
|
in testamentis plenius voluntates testantium interpretamur empezar lección
|
|
w testamentach dokonujemy interpretacji w oparciu o możliwie najpełniejszą wolę testatora
|
|
|
|
falsa causa non nocet empezar lección
|
|
błędne opisanie przyczyny, motywu nie szkodzi
|
|
|
|
falsa demonstratio non nocet empezar lección
|
|
błędne oznaczenie nie szkodzi
|
|
|
|
ei incumbit probatio, qui dicit, non qui negat empezar lección
|
|
ciężar dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, a nie na tym, kto przeczy
|
|
|
|
exceptio empezar lección
|
|
|
|
|
|
iudex suspectus empezar lección
|
|
sędzia budzący wątpliowści
|
|
|
|
iudex inhabilis empezar lección
|
|
sytuacja, w której nie ma wątpliwości, że sędzia musi być wyłączony z rozstrzyganej sprawy
|
|
|
|
iura novit curia empezar lección
|
|
|
|
|
|
iudicis est ius dicere non dare empezar lección
|
|
sprawą sędziego jest stosować prawo, a nie je tworzyć
|
|
|
|
in dubio pro reo empezar lección
|
|
niedające się usunąć wątpliwości rozstrzyga się na korzyść oskarżonego
|
|
|
|
in dubio semper id, quod minus est, debetur empezar lección
|
|
w przypadku wątpliwości zawsze wymierzamy mniej, a nie więcej
|
|
|
|
iudex non dedit plus, quam quod petens ipse requirit empezar lección
|
|
sędzia nie zasądzi więcej niż tyle, ile sam powód się domagał
|
|
|
