|
término |
definición |
|
Ubi societas, ibi ius empezar lección
|
|
Gdzie społeczeństwo, tam prawo
|
|
|
|
Ubi lex, ibi poena empezar lección
|
|
|
|
|
|
lex retro non agit empezar lección
|
|
|
|
|
|
Lex proscipit non respicit empezar lección
|
|
Prawo patrzy przed siebie, a nie za siebie
|
|
|
|
Dura lex, sed lex empezar lección
|
|
|
|
|
|
Novus rex, nova lex. empezar lección
|
|
Nowy władca, nowa ustawa.
|
|
|
|
Ignorantia iuris nocet empezar lección
|
|
Nieznajomość prawa szkodzi
|
|
|
|
Ignorantia facti non nocet empezar lección
|
|
Nieznajomość faktu nie szkodzi
|
|
|
|
Inter arma silent leges empezar lección
|
|
W czasie wojny milczą prawa
|
|
|
|
Inter arma silent Musae empezar lección
|
|
W czasie wojny milczą Muzy
|
|
|
|
Necessitas frangit legem empezar lección
|
|
|
|
|
|
Necessitas non habit legem empezar lección
|
|
Konieczność nie zna prawa (zakazu)
|
|
|
|
Necessitas non tollit ius sed suspendit empezar lección
|
|
Konieczność nie znosi prawa, ale je zawiesza
|
|
|
|
Nullum crimen sine lege empezar lección
|
|
Nie ma przestępstwa bez ustawy
|
|
|
|
Nullum crimen sine culpa empezar lección
|
|
Nie ma przestępstwa bez winy
|
|
|
|
Nulla poena sine lege empezar lección
|
|
|
|
|
|
Privatorum conventio iuri publico non derogat empezar lección
|
|
Umowa prywatna nie uchyla prawa publicznego
|
|
|
|
Quid leges sine moribus? empezar lección
|
|
Czym są prawa bez zwyczaju?
|
|
|
|
Contra legem facit, qui id facit, quod lex prohibet empezar lección
|
|
Wbrew prawu działa ten, kto czyni to, czego prawo zakazuje
|
|
|
|
Lex specialis derogat legi generali empezar lección
|
|
Ustawa szczególna uchyla normę ogólną (reguła kolizyjna merytoryczna)
|
|
|
|
Lex posterior derogat legi priori empezar lección
|
|
Norma późniejsza uchyla normę wcześniejszą (reguła kolizyjna chronologiczna)
|
|
|
|
Lex superior derogat legi inferiori empezar lección
|
|
Ustawa wyższej rangi uchyla ustawę niższej rangi (reguła kolizyjna hierarchiczna)
|
|
|
|
Lex posterior generalis non derogat legi priori speciali empezar lección
|
|
Ustawa późniejsza ogólna nie uchyla ustawy wcześniejszej szczególnej (reguła kolizyjna 2 stopnia zestawienie reguły kolizyjnej merytorycznej i chronologicznej)
|
|
|
|
Leges salutem civitatis saluti singulorum anteponunt. empezar lección
|
|
Ustawy przedkładają dobro państwa nad dobro ogółu
|
|
|
|
Consuetudo pro lege servatur empezar lección
|
|
Zwyczaj jest przestrzegany jako prawo
|
|
|
|
Lex iubet ea, quae facienda sunt prohibetque contraria empezar lección
|
|
Ustawa nakazuje to, co należy czynić, a zakazuje rzeczy przeciwnych
|
|
|
|
Da mihi factum, dabo tibi ius empezar lección
|
|
Daj mi fakt, a ja dam tobie prawo
|
|
|
|
Lege non distinguente nec nostrum est distinguere empezar lección
|
|
Tam gdzie prawo nie rozróżnia i naszą rzeczą nie jest rozróżnianie
|
|
|
|
prior tempore, potior iure empezar lección
|
|
Pierwszy w czasie, lepszy w prawie
|
|
|
|
Dormiunt aliquando leges, numquam moriuntur empezar lección
|
|
Ustawy niekiedy śpią, nigdy nie umierają
|
|
|
|
Salus rei publicae suprema lex (es to) empezar lección
|
|
Dobro Rzeczpospolitej (niech będzie) najwyższym prawem
|
|
|
|
Nemo plus iuris ad alium transferre potest quam ipse habet empezar lección
|
|
Nikt nie moze przenieść na drugiego więcej prawa niż sam posiada
|
|
|
|
Summum ius, summa iniuris empezar lección
|
|
Najwyższe prawo, największą niesprawiedliwością
|
|
|
|
Ius civile vigilantibus scriptum est empezar lección
|
|
Prawo cywilne zostało napisane dla sumiennych
|
|
|
|
Lex non obligat nisi promulgata empezar lección
|
|
Ustawa nie obowiązuje, jeśli nie została ogłoszona
|
|
|
|
Fraus est fraudem celare empezar lección
|
|
Oszustwem jest ukrywanie oszustwa
|
|
|
|
Omnis definitio in iure civili periculosa est: parum est enim, ut non subverti potest empezar lección
|
|
Wszelka definicja w prawie cywilnym jest niebezpieczna: niewiele bowiem jest takich, które można odwrócić
|
|
|