|
término |
definición |
powód idzie za sądem pozwanego empezar lección
|
|
actor sequitur forum rei pozwany ma prawo do sądu w miejscu, z którego pochodzi
|
|
|
|
empezar lección
|
|
adoptio naturam imitatur
|
|
|
wola spadkodawcy może być zmieniona aż do śmierci empezar lección
|
|
ambulatoria enim est voluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum
|
|
|
należy wysłuchać także drugiej strony empezar lección
|
|
audiatur et altera pars
|
|
|
właściwe jest takie interpretowanie ustaw które zachowuje zamiar ustawodawcy empezar lección
|
|
benignius leges interpretandae sunt, quo voluntas earum conservetur
|
|
|
Nie może dwa razy zajmować się tą samą sprawą empezar lección
|
|
bis de eadem re agi non potest
|
|
|
Gdy ustaje przyczyna, dla której wydano ustawę, traci moc sama ustawa empezar lección
|
|
cessante ratione legis, cessat lex ipsta
|
|
|
Daj mi fakt, a dam ci prawo. empezar lección
|
|
da mihi factum, dabo tibi ius
|
|
|
podstępnie działa ten, kto żąda tego, co będzie musiał zwrócić empezar lección
|
|
dolo facit qui petit quod redditurus est
|
|
|
|
empezar lección
|
|
dura lex, sed lex
|
|
|
ciężar dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, a nie na tym, kto zaprzecza empezar lección
|
|
ei incumbit probatio qui dicit non qui negat
|
|
|
egzekwowanie prawa nie jest bezprawiem empezar lección
|
|
executio iuris non habet iniuriam
|
|
|
fauszywe oznaczenie nie szkodzi empezar lección
|
|
falsa demonstratio non nocet
|
|
|
za początek i fundament całego testamentu uważa się ustanowienie dziedzica empezar lección
|
|
Heredis institutio caput et fundamentum totius testamenti est
|
|
|
Spadkobranie to nic innego, jak sukcesja w całości prawa, jakie miał zmarły. empezar lección
|
|
Hereditas nihil aliud est, quam successio in universum ius, quod defunctus habuerit
|
|
|
Wszelkie prawo ustanawia się ze względu na ludzi empezar lección
|
|
Hominum causa omne ius constitutum sit
|
|
|
nieznajomość faktów nie szkodzi empezar lección
|
|
ignorantia facti non nocet
|
|
|
Nieznajomość prawa szkodzi empezar lección
|
|
ignorantia iuris nocet
|
|
|
Zobowiązanie do (świadczenia) niemożliwego jest nieważne. empezar lección
|
|
impossibilium nulla obligatio est
|
|
|
W sytuacjach dwuznacznych (należy przyjąć pogląd) bardziej korzystny (dla stron). empezar lección
|
|
in dubis benigniora
|
|
|
w razie wątpliwości, na korzyść pozwanego. empezar lección
|
|
in dubio pro reo
|
|
|
|
empezar lección
|
|
iura novit curia
|
|
|
Nakazy prawa są następujące: uczciwie żyć, nie szkodzić drugiemu, oddawać każdemu to, co mu się należy empezar lección
|
|
iuris praecepta sunt haec: honeste vivere, alterum non laedere, suum cuique tribuere
|
|
|
Biegłość w prawie to znajomość rzeczy boskich i ludzkich oraz wiedza o tym, co sprawiedliwe i niesprawiedliwe empezar lección
|
|
Iuris prudentia est divinarum atque humanarum rerum notitia, iusti atque iniusti scientia
|
|
|
Prawo cywilne tworzone jest dla osób starannych. empezar lección
|
|
Ius civile vigilantibus scriptum est
|
|
|
Prawo jest sztuką tego, co dobre i sprawiedliwe empezar lección
|
|
Ius est ars boni et aequi
|
|
|
prawo publicznie nie moze byc zmieniane umowami osob prywatnych empezar lección
|
|
ius publicum privatorum pactis mutari non potest
|
|
|
sprawiedliwość jest niezmienną i trwałą wolą przyznawania tego, co się komu należy empezar lección
|
|
iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi
|
|
|
sprawiedliwość wasza będzie osądzana empezar lección
|
|
iustitia vestras iudicabo
|
|
|
ustawa pozniejsza uchyla wczesniejsza empezar lección
|
|
lex posterior derogat legi priori
|
|
|
|
empezar lección
|
|
lex retro non agit
|
|
|
nie powinniśmy źle korzystać z naszego prawa empezar lección
|
|
male nostro iure uti non debemus
|
|
|
Tożsamość matki jest zawsze pewna, nawet jeśli potomstwo jest pozamałżeńskie, ojcem zaś jest ten, z kim matka pozostaje w związku małżeńskim empezar lección
|
|
mater semper certa est, pater vero is est quem nuptiae demonstrant
|
|
|
przestępstwa rodziców nie szkodzą dzieciom empezar lección
|
|
minima non curat praetor
|
|
|
Lepsze jest stanowisko tego, który posiada. empezar lección
|
|
melior est condidio possidentis
|
|
|
Dziecko poczęte uważa się za już narodzone, ilekroć chodzi o jego korzyść empezar lección
|
|
Nasciturus pro iam nato habetur, quotiens de commodis eius agitur
|
|
|
ten sam proces nie będzie rozpoczynany dwukrotnie empezar lección
|
|
Ne bis in idem contestetur
|
|
|
sędzia nie wychodzi ponad żądania stron empezar lección
|
|
Ne aet iudex ultra petita partium
|
|
|
Powołujący się na własny występek nie będzie wysłuchany empezar lección
|
|
Nemo audiatur propriam turpitudinem allegans
|
|
|
nikt nie jest sędzią we własnej sprawie empezar lección
|
|
Nemo est iudex in propria causa
|
|
|
reguła nie tworzy prawa tylko się z niego wywodzi empezar lección
|
|
non ex regula ius sumatur sed ex iure quod est regula fiat
|
|
|
nie wszystko co dozwolone jest uczciwe empezar lección
|
|
Non omne, quod licet, honestum est
|
|
|
nie ma kary bez przepisu prawa empezar lección
|
|
Nulla poena sine lege
|
|
|
małżeństwo tworzy porozumienie a nie faktyczne pożycie empezar lección
|
|
Nuptias non concubitus, sed consensus facit
|
|
|
Wszelka definicja w prawie cywilnym jest niebezpieczna, ponieważ rzadko kiedy nie można jej podważyć empezar lección
|
|
Omnis definitio in iure civili periculosa est: parum est enim, ut non subverti posset
|
|
|
Najlepsza wykładnią prawa jest zwyczaj empezar lección
|
|
Optima legum interpres consuetudo
|
|
|
Pierwszy w czasie, lepszy w prawie empezar lección
|
|
Prior tempore potior iure
|
|
|
Co od początku jest wadliwe, przez (sam) upływ nie może być uzdrowione empezar lección
|
|
Quod ab initio vitiosum est, non potest tractu temporis convalescere
|
|
|
czego nie ma w aktach, tego nie ma na świecie empezar lección
|
|
Quod non est in actis, non est in mundo
|
|
|
Co się należy wspólnocie, nie należy się jej członkom empezar lección
|
|
Quod universitati debetur, singulis non debetur
|
|
|
|
empezar lección
|
|
Quot generationes tot gradus
|
|
|
Sędziemu apelacyjnemu nie wolno zmieniać (wyroku) na niekorzyść (odwołującego się). empezar lección
|
|
Reformatio in peius iudici appellato non licet
|
|
|
Dobro ludu niechaj będzie najwyższym prawem empezar lección
|
|
Salus populi suprema lex esto
|
|
|
Znać prawa nie znaczy trzymać się słów ustaw, lecz ich treści i mocy empezar lección
|
|
Scire leges non hoc est verba earum tenere, sed vim ac potestatem
|
|
|
Kto raz został spadkobiercą, jest nim na zawsze empezar lección
|
|
Semel heres, semper heres
|
|
|
wyjaśnień nie należy interpretować rozszerzająco empezar lección
|
|
Singularia non sunt extendenda
|
|
|
Najwyższe prawo, najwyższym bezprawiem empezar lección
|
|
Summum ius, summa iniuria
|
|
|
Jeden świadek, żaden świadek. empezar lección
|
|
Testis unus, testis nullus
|
|
|
Trzech tworzy stowarzyszenie empezar lección
|
|
Tres faciunt collegium
|
|
|
Gdzie prawo, tam środek zaradczy. empezar lección
|
|
Ubi ius, ibi remedium
|
|
|
tam, gdzie prawo nie rozróżnia, my też nie powinniśmy tego rozróżniać empezar lección
|
|
Ubi lex non distinguit, nec nos distinguere debemus
|
|
|
Nie należy dawać posłuchu czczym głosom ludu. empezar lección
|
|
Vanae voces populi non sunt audiendae
|
|
|
zakazującą występować przeciwko temu, co wynika z własnych czynów empezar lección
|
|
Venire contra factum proprium nemini licet
|
|
|
Siłę wolno odeprzeć siłą. empezar lección
|
|
Vim vi repellere licet
|
|
|
chcacemu nie dzieje sie krzywda empezar lección
|
|
Volenti non fit iniuria
|
|
|
Nikt sam nie może umrzeć pozostawiając dziedzica do części spadku, część zaś beztestamentowo empezar lección
|
|
Nemo pro parte testatus, pro parte intestatus decedere potest
|
|
|
