Łacina Paremie UŚ grupa piątkowa

1  2    70 tarjetas    nieslijspamu
imprimir jugar test de práctica
 
término definición
Absentem in criminibus damnari non oportet
empezar lección
Nie należy skazywać za przestępstwo nieobecnego
Wyjaśnienie: Podobnie w polskim procesie karnym - obecność oskarżonego na rozprawie głównej jest obowiązkowa
Accessio cedit principali
empezar lección
Przyrost przypada temu co główne
Zasada rzymskiego prawa rzeczowego odnosząca się do jednego z pierwotnych sposobów nabycia własności a mianowicie połączenie i zmieszanie (Accessio) oznacza iż własność rzeczy głównej rozciąga się na rzecz uboczną
Actor sequitur forum rei
empezar lección
Powód idzie za sądem pozwanego
Zasada właściwości miejscowej według której dla rozstrzygnięcia sporu właściwy jest sąd miejsca zamieszkania bądź pobytu czasowego pozwanego
Actus simulatus nullius est momenti
empezar lección
Czynność pozorna jest nieważna
Wyjaśnienie: Pozorność czyli symulacja, zachodzi wtedy gdy strony dokonują czynności prawnej w sposób zewnętrznie poprawny ale pomiędzy sobą umawiają się że skutki tej czynności nie nastąpią
Adoptio naturam imitatur
empezar lección
Adopcja naśladuje naturę
Wyjaśnienie: Zasada rzymskiego prawa rodzinnego oznaczająca, iż stosunki między przysposabiającymi a przysposobionymi powinny być ukształtowane na podobieństwo stosunków między naturalnymi rodzicami i dziećmi.
Alteri stipulari nemo potest
empezar lección
Nikt nie może zawrzeć stypulacji w zastępstwie drugiego
Wyjaśnienie: Odmiennie w prawie polskim, gdzie zasadą jest, że czynności prawnej można dokonać przez przedstawiciela (zob. art. 95§1 k.c.)
Ambulatoria est voluntas testatoris usque ad mortem (Ambulatoria est voluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum) (D. 34,4,4)
empezar lección
Wola testatora może być zmieniana aż do śmierci
Testament jest jednostronną czynnością prawną, aktem „ostatniej woli”(ultima voluntas) testatora, tzn. że jest odwołalny aż do śmierci i
Audiatur et altera pars (Audi alteram partem)
empezar lección
Niech będzie wysłuchana i druga strona
Zasada rzymskiego prawa procesowego oznaczająca zakaz wydawania wyroku bez wysłuchania obu stron
Bis de eadem re agere non licet (Bis de eadem re agi non potest) (ad Gaium 4,107)
empezar lección
Nie można procesować się dwa razy o to samo
Sentencja oparta na wypowiedzi Gaiusa oznacza, że nie można wytaczać ponownego powództwa w sprawie, już raz rozstrzygniętej prawomocnym wyrokiem
Casum sentit dominus
empezar lección
Właściciel rzeczy ponosi skutki zdarzenia przypadkowego (powodującego uszkodzenie lub zniszczenie rzeczy).
Casus est maior vis cui humana infirmitas resistere non potest (D. 44,7,1,4)
empezar lección
Siłą wyższą jest zdarzenie, któremu słabość ludzka oprzeć się nie może.
Clara non sunt interpretanda
empezar lección
To co jasne nie wymaga interpretacji.
Wyjaśnienie: Rzymska premia w myśl której jasne przepisy prawa nie wymagają interpretacji. Przedmiotem wykładni powinny być tylko teksty prawne, które budzą wątpliwości.
Cogitationis poenam nemo patitur
empezar lección
Nikt nie ponosi kary za myślenie.
Wyjaśnienie: Sam zamiar nie uzasadnia pociągnięcia do odpowiedzialności. Sam zamiar popełnienia kradzieży nie czyni jeszcze złodziejem.
Commodum eius esse debet, cuius est periculum (I. 3,23,3,)
empezar lección
Korzyść musi przypadać temu, kto ponosi ryzyko.
Wyjaśnienie: Zasada rzymskiego prawa zobowiązań dotycząca rozliczania korzyści i strat między wierzycielem a dłużnikiem.
Compensatio est debiti et credit inter se contributio (D. 16,2,1)
empezar lección
Potrącenie jest wzajemnym zaliczeniem długu i wierzytelności.
Confessio est regina probationum
empezar lección
Przyznanie się jest królową dowodów
Confessus pro iudicato est
empezar lección
Ten, kto się przyznał uważany jest za zasądzonego
Wyjaśnienie: Ten kto się przyznał do zarzucanego mu czynu jest uważany za osądzonego. Sprawę kończy prawomocny wyrok, który przyjmuje się jako prawdę (res iudicata pro veritate accipitur – rzecz osądzona przyjmuje się za prawdę).
Contractus ab initio voluntatis est, ex post facto necessitatis (C. 4,10,5)
empezar lección
Zawarcie kontraktu jest dobrowolne, ale wykonanie przymusowe.
Conventio omnis intellegitur rebus sic stantibus (Rebus sic stantibus omnis promissio intellegitur)
empezar lección
Każda umowa jest pojmowana jako obowiązująca tylko w danych, oznaczonych warunkach.
Dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z treścią umowy, w sposób odpowiadający celowi społeczno – gospodarczemu tejże umowy oraz zasadom współżycia społecznego.
Crimina morte extinguuntur
empezar lección
Przestępstwa ulegają wymazaniu przez śmierć (sprawcy)
Da mihi factum, dabo tibi ius
empezar lección
Daj mi okoliczności faktyczne, a ja ci wskażę prawo.
Dies interpelat pro homine
empezar lección
Termin wzywa za człowieka
Dolus non praesumitur (ad D. 22,3,18,1)
empezar lección
Złego zamiaru nie domniemuje się
Dolus semper praestatur
empezar lección
Za podstęp zawsze się odpowiada
Dominus soli est dominus coeli et inferorum
empezar lección
Właściciel gruntu jest właścicielem nieba i podziemi
Dura lex sed lex (D. 40,9,12,1)
empezar lección
Twarde prawo, ale prawo
Ei incumbit probatio qui dicit, non qui negat (D. 22,3,2)
empezar lección
Ciężar dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, a nie na tym, kto przeczy {art. 6 k.c.}
Eius est tollere legem, cuius est condere
empezar lección
Ten może uchylić ustawę, kto może ją uchwalić
Errantis nulla voluntas est
empezar lección
Działający pod wpływem błędu nie wyraża woli {każde oświadczenie woli powinno być wyrażone zgodne z prawdą oraz swoją wolą, zgodne z wyobrażeniem o aktualnym stanie prawa}
Et non facere, facere est
empezar lección
Powstrzymanie się od działania jest także działaniem
Genus perire non censetur
empezar lección
Uważa się, że gatunek nie ginie{gatunek zawsze będzie zawierać cechy zamienności}
Hereditas est successio in universum ius, quod defunctus habuerit
empezar lección
Dziedziczenie jest wejściem w ogół praw, jakie posiadał zmarły
Hereditas viventis non datur
empezar lección
Nie przyznaje się spadku po żyjącym
Hominum causa omne ius constitutum sit (D. 1,5,2)
empezar lección
Wszelkie prawo powinno być ustanawiane ze względu na człowieka
Id quod interest, non solum ex damno dato constat, sed etiam ex lucro cessante (C. 7,47,1,2)
empezar lección
Przy odszkodowaniu bierze się pod uwagę nie tylko wyrządzoną szkodę, lecz także utracony zysk. Odpowiedzialnośc delikatowa na skutek czyjejś szkody
Ignorantia iuris nocet, ignorantia facti non nocet (ad D. 22,6,9 pr.)
empezar lección
Nieznajomość prawa szkodzi, nieznajomość faktu nie szkodzi
Impossibilium nulla obligatio est (D. 50,17,185)
empezar lección
Nie ma zobowiązania, gdy (świadczenie) jest niemożliwe {nie ma zobowiązania jeżeli świadczenie jest niemożliwe do zrealizowania}
In conventionibus contrahentium voluntas potius quam verba spectanda sunt (D. 50,16,219)
empezar lección
Przy zawieraniu umów uwzględnia się bardziej wolę stron niż ich słowa.
Indigno aufertur hereditas
empezar lección
Niegodnemu odbiera się spadek.
In dubio pro reo (ad D. 50,17,125)
empezar lección
W razie wątpliwości (należy rozstrzygać) na korzyść pozwanego
In pari causa melior est conditio possidentis
empezar lección
W jednakowej sytuacji lepsza jest pozycja posiadacza (w procesie rzymskim mówimy o równej sytuacji)
In poenam heres non succedit
empezar lección
Dziedzic (spadkobierca) nie dziedziczy kary (nałożonej na spadkodawcę)
In testamentis plenius testatoris intentionem scrutamur (D. 50,17,12)
empezar lección
W testamencie należy badać zamiar spadkodawcy.
Invitus agere nemo cogitur
empezar lección
Nikogo nie można zmusić do wszczęcia procesu wbrew jego woli.
Iura non in singulas personas, sed generaliter constituuntur (D. 1,3,8)
empezar lección
Prawa są stanowione nie ze względu na konkretne osoby, lecz dla wszystkich.
Iuris praecepta sunt haec: honeste vivere, alteruj non ladere, suum cuique tribuere
empezar lección
Nakazy prawa są nastepujące: żyć uczciwie, drugiemu nie szkodzić, każdemu oddać to, co mu się należy {Ulpian to wprowadził}
Iuris prudentia est divinarum atque humanarum rerum notitia, iusti atque iniusti scientia (D. 1,1,10,2)
empezar lección
Nauka prawa jest znajomością spraw boskich i ludzkich oraz wiedzą o tym co sprawiedliwe, a co niesprawiedliwe
Ius civile vigilantibus scriptum est (D. 42,8,24)
empezar lección
Prawo cywilne jest tworzone dla osób starannych
Stosowanie prawa wymaga rozważności, ponieważ jego niewłaściwe stosowanie, może prowadzić do niewłaściwych skutków
Ius est ars boni et aequi (D. 1,1,1 pr.)
empezar lección
Prawo jest umiejętnością stosowania tego, co dobre i słuszne
Ius publicum privatorum pactis mutari non potest (D. 2,14,38)
empezar lección
Prawo publiczne nie może być zmieniane umowami (osób) prywatnych
Iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi (D. 1,1,10 pr)
empezar lección
Sprawiedliwość jest niezmienną i trwałą wolą zagwarantowania każdemu jego prawa
Uznanie i zabezpieczenie istniejącego porządku to głównie zadanie aparatu wymiaru sprawiedliwości.
Legem brevem esse oportet (Seneca, ep. 94, 38)
empezar lección
Ustawa powinna być zwięzła
{Tą paremie powinni wziąć do serca dzisiejsi prawodawcy paragraf 5 „ zasad techniki prawodawczej: Przepisy ustawy redaguje się zwięźle, a zarazem sposób w jaki opisuje się typowe sytuacje opisujących spraw regulowanych dana ustawą
Leges ab omnibus intellegi debent (C. 1,14,9)
empezar lección
Ustawy powinny być zrozumiałe dla wszystkich
Przepisy redaguje się tak aby dokładnie i w sposób zrozumiały dla adresatów zawartych w nich norm
Leges bonae ex malis moribus procreantur (Macrobius, sat. 3,17,10)
empezar lección
Dobre ustawy rodzą się ze złych obyczajów
Pierwotnie było użyte w bardzo konkretnym kontekście tzw. w związku w ustawami przeciwko zbytkowi w okresie republiki. Zakaz urządzania bankietów, wystawnych pogrzebów, noszenia szat i biżuterii}.
Leges omnium salutem singulorum saluti anteponunt
empezar lección
Ustawy przedkładają dobro ogółu nad dobro jednostek.
{W trosce o ład i porządek państwa.
Lex lege tollitur
empezar lección
Ustawę uchyla się ustawą
{Wyraża zasade, że ustawę może zmienić tylko właściwy organ ustawodawczy przez uchwalenie innej ustawy. „ Ten może uchylić ustawę, kto może ja uchwalić”
Lex non distinquit
empezar lección
Ustawa nie rozróżnia (np. między biednymi a bogatymi, dobrymi a złymi itp.)
Zasada generalna wyraża zasadę równości wobec prawa, z jednej strony oznacza prawo do równego traktowania na poziomie stosowania prawa- równość wobec prawa, ale też stanowienia wobec prawa-równość w prawie.
Lex non obligat nisi promulgata
empezar lección
Ustawa nie obowiązuje, jeżeli nie została ogłoszona
{Nie pochodzi z prawa klasycznego, w oparciu o prawo rzymskie lecz wywodzi się ze średniowiecznego prawa teoretycznego. {Oficjalne ogłoszenie musi zostać ogłoszone publicznie. {wiąże się z premia nieznajomość prawa szkodzi.}
Lex posterior derogat legi priori (ad D. 1,4,4)
empezar lección
Ustawa późniejsza uchyla wcześniejszą
{W pierwotnej wersji u modestyna brzmiała tak: Norma nowa nie uchyla, lecz więcej znaczy niż dotychczasowa. W późniejszym wieku średniowieczni komentatorzy nadali,że nowa ustawa uchyla starą.{derogat – derogare(częściowo uchylać |moc prawną|}
Lex prospicit, non respicit
empezar lección
Ustawa patrzy naprzód, a nie wstecz
Dotyczy retroaktywności prawa – normami retroaktywnymi są zachowania możliwe do zrealizowania, ale też zachowania związane są ze stanami rzeczy które stan faktyczny miały w przeszłości
Lex retro non agit (ad C. 1,14,7)
empezar lección
Ustawa nie działa wstecz
Lex specialis derogat legi generali
empezar lección
Ustawa szczególna uchyla ustawę ogólną
Lex superior derogat legi inferiori
empezar lección
Ustawa wyższej rangi uchyla ustawę niższej rangi
Libera matrimonia esse antiquitus placuit (C. 8,38,2)
empezar lección
Z dawna już postanowiono, że małżeństwa są wolne
{W prawie rzymski małżeństwa są wolne dla stron zarówno w zakresie zawarcia jak i jego rozwiązania. Małżeństwa opierają się na wolnej woli}
Libertas inaestimabilis res est (D. 50,17,106)
empezar lección
Wolność jest rzeczą bezcenną
Magna neglegentia culpa est, magna culpa dolus est
empezar lección
Wielkie niedbalstwo jest winą, wielką winą jest podstęp (oszustwo)
{Culpa- to jest wina w szerokim znaczeniu a dolus – w pierwszej kolejności postrzegana jest jako postęp, wina umyślna ale może być wina nieumyślna.
Mala fides superveniens non nocet
empezar lección
Późniejsza zła wiara nie szkodzi
Posiadacz, który poźniej dowiedział się o bezprawnym charakterze swojego działania, miał prawo skutecznie dokonać zasiedzenia.
Male nostro iure uti non debemus (Gai 1.53)
empezar lección
Nie powinniśmy źle korzystać (z przysługującego) nam prawa
{Nie można czynić użytku ze swojego prawa, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa, takie zaniechanie nie jest uważanie za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Ma to ochronić przed nadużywaniem tego prawa.
Malitia supplet aetatem
empezar lección
Natężenie zła uzupełnia wiek.
{Nieletni/ młodociani, którzy popełnili szczególnie ciężkie przestępstwa mogą odpowiadać jako dorośli, k.k. ustanawia na 17 lat granice wieku, której podlega odpowiedzialności karnej
Manifestum non eget probatione
empezar lección
To, co oczywiste nie wymaga dowodu
{Fakty, które są oczywiste, powszechnie znane nie wymagają dowodu, zakłada się że są one znane ogółowi społeczeństwa}

Debes iniciar sesión para poder comentar.