w judaizmie ceremonia oddzielenia czasu Szabatu i innych świąt od dnia powszedniego. Obrzędy te wykonuje się przy winie lub soku winogronowym, po zmroku, lub po wieczornym nabożeństwie w synagodze. Nabożeństwo odprawiane na pożegnanie święta. Hawdala jest ceremonią zakończenia święta Szabatu i początku nowego tygodnia. Ma ona formę błogosławieństwa nad winem, wonnościami i światłem świecy.