Zmiany na mapie politycznej

 0    76 tarjetas    saturnn
descargar mp3 imprimir jugar test de práctica
 
término język polski definición język polski
cechy państwa
empezar lección
terytorium, ludność, rząd, uznanie przez inne państwa
wyłączna strefa ekonomiczna
empezar lección
tylko kraj, którego to teren ma prawo korzystać z jej zasobów, np. ryb
enklawa
empezar lección
kraj otoczony w całości innym krajem, np. Watykan, San Marino, Lesotho
eksklawa
empezar lección
część kraju oddzielona od właściwego terytorium innym krajem, np. Rosja i Obwód Kalinigradzki
największe kraje świata
empezar lección
Rosja, Kanada, Chiny, USA, Brazylia, Australia
najmniejsze kraje świata
empezar lección
Watykan (0,44km3), Monako, Nauru, Tuvalu, San Marino
najmniejsze kraje Europy
empezar lección
Watykan, Monako, San Marino, Andora, Liechtenstein
Obszary o nieustalonym statucie
empezar lección
Sahara Zachodnia, Palestyna, Osetia Południowa, Naddniestrze, Cypr Północny, Kosowo, Tajwan, Abchazja, Somaliland, Górski Karabach
Sahara Zachodnia
empezar lección
uznawana przez Maroko jako południowa prowincja ich kraju
Palestyna
empezar lección
atakowana przez Izrael, złożona ze Strefy Gazy i zachodniego brzegu Jordanu
Osetia Południowa
empezar lección
formalnie część Gruzji, ale zależna od Rosji
Naddniestrze
empezar lección
część Mołdawii, uznawane jako kraj tylko przez Osetię Południową i Abchazje
Cypr Północny
empezar lección
północna część wyspy Cypr, o jego teren mają spór Grecja i Turcja
Kosowo
empezar lección
uznawane przez Serbię jako ich teren
Tajwan
empezar lección
uznawany za Chińską Republikę Ludową jako ich 23. prowincję
Abchazja
empezar lección
formalnie część Gruzji, uznawana tylko przez 5 państw, m.in. Rosję
Somaliland
empezar lección
dawna część Somalii, która podległa separacji na kilka mniejszych krain
Górski Karabach
empezar lección
prawnie część Azerbejdżanu, ale Armenia chce odbić ich teren ale ma za mało wojsk
diaspora
empezar lección
naród żyjący w rozproszeniu, np. Żydzi
Falkandy (Malwiny)
empezar lección
terytorium brytyjskie, ale Argetyńczycy chcą ich tereny (Malwiny to argetyńska nazwa)
Powód rozpadu Somalii i rozwoju somalijskich piratów
empezar lección
niestabilność władz
Epoka kolonialna
empezar lección
1500-1960/70
potęgi kolonialne (państwa metrapolitalne)
empezar lección
Portugalia, Hiszpania, Wielka Brytania, Francja, Holandia
skutki kolonializmu
empezar lección
eksterminacja ludności rdzennej w koloniach, mieszkanie się ludności z krajów kolonizowanych i metropolii, w krajach kolonialnych wprowadzono religię i język krajów metrapolitalnych
skutki kolonializmu na gospodarkę
empezar lección
eksploatacja zasobów naturalnych i ludzkich (niewolnictwo) przez kraje metropolitalne, rozwój cywilizacyjny obszarów skolonizowanych
korzyści Wielkiej Brytanii z kolonizacji Indii
empezar lección
rynek zbytu dla towarów, źródło surowców, tania siła robocza i żołnierze
Skutki dla Indii z kolonizacji przez Wielką Brytanię
empezar lección
nowoczesny system edukacji, rozbudowa kraju (kolej, porty), wzrost ubóstwa i głodu, kultura indyjska została zastąpiona brytyjską, rozwój technologii
przyczyny dekolonizacji
empezar lección
osłabienie państw metropolitalnych np po II wś, wzrost świadomości społeczeństw o prawach człowieka, powstanie w krajach kolonizowanych elit wykształconych ludzi którzy mogliby przejąć rząd, podpisanie Karty Atlantyckiej j przyjęcie deklaracji ONZ
Karta Atlantycka
empezar lección
podpisana w 1941 r
dekolonizacja
empezar lección
rozpad systemu kolonialnego
deklaracja ONZ
empezar lección
przyjęta w 1960 r, potępia kolonializm
kolonializm
empezar lección
wtedy państwa metropolitalne założyły kolonie w innych państwach
rok afryki
empezar lección
1960 r - kilkanascie panstw odzyskalo niepodleglosc
kraje afryki nieskolonializowane
empezar lección
liberia i etiopia
skutki dekolonializmu
empezar lección
wzrost liczby państw na świecie, wojny domowe o władze i chaos w nowych krajach, narodziny neokolonializmu, wzrost biedy i ubóstwa w krajach wyzwolonych i ich zacofanie, dalszy kontakt i uzależnienie od metropolii
neokolonializm
empezar lección
nowa forma wyzysku nowopowstałych państw przez firmy z państw metrapolitalnych
dezintegracja
empezar lección
rozpad państw
płaszczyzny integracji
empezar lección
gospodarcza, militarna, polityczna i społeczna
poziomy integracji międzynarodowej
empezar lección
rządowy, (organizacje międzynarodowe) i pozarządowe (komitety, fundacje i stowarzyszenia)
wazne momenty gdy liczba panstw sie zmieniala
empezar lección
zakonczenie I ws, zakonczenie II ws, dekolonizacja afryki w 1960/70, upadek komunizmu w 1989 r
cel onz
empezar lección
utrzymanie pkkoju na swiecie
czlonkowie onz
empezar lección
5 stalych (USA, chiny, rosja, francja, wielka brytania) i 10 krajow tymczasowych wybieranych co 2 lata, stali czlonkowie maja prawo veta
agendy onz
empezar lección
who (zdrowie), fao (zywienie), unesco (nauka i kultura), unicef (prawa dzieci)
sily pokojowe onz
empezar lección
ue, nato, wnp, opec, nafta, ua, lpa, oecd, mercosur, efta, cefta, asean, bank seiatowy, anzus, opa
UE
empezar lección
Unia Europejska, cel to tworzenie unii gospodarczo-politycznej, członkowie to Europa oprócz Islandii, Norwegii, Szwajcarii i Liechtenstein
NATO
empezar lección
Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego, cel to zapewnianie bezpiecześntwa, członkowie to 29 państw, np. Turcja, USA, Wielka Brytania, Kanada, Islandia, Polska
WNP
empezar lección
Wspólnota Niepodległych Państw, to związek gospodarczo-polityczno-wojskowy Rosji i 10 republik związanych z ZSRR, członkowie to Armenia, Azerbejdżan, Rosja, Białoruś, Kirgi, Kazach, Tadży, Uzbekistan, Mołdawia
OPEC
empezar lección
Organizacja Krajów Eksportujących Ropę Naftową, kontroluje jej wydobycie i ceny, członkowie to 14 państw np. Wenezuela, Kuwejt, Angola, Iran, Irak, Libia, ZEA
NAFTA
empezar lección
Północnoamerykański układ wolnego handlu, cel to rozszerzanie zasad wspólnego rynku, członkowie to Meksyk, Kanada, USA
UA
empezar lección
Unia Afrykańska, cel to dążenie do zjednoczenia Afryki, członkowie to cała Afryka
LPA
empezar lección
Liga Państw Arabskich, cel to zacieśnianie stosunków politycznych, członkowie to 23 kraje i Palestyna
OECD
empezar lección
Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, cel to wspieranie w podnoszeniu poziomu wzrostu gospodarczego i życia obywateli, członkowie to 35 demokratycznych państw wysoko rozwiniętych, w tym Polska
MERCOSUR
empezar lección
Wspólny Rynek Południa, cel to wzmocnienie współpracy gospodarczej i zniesienie barier handlowych, członkowie to Argentyna, Brazylia, Urugwaj, Paragwaj i zawieszona Wenezuela
EFTA
empezar lección
Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu, cel to liberyzacja wymiany handlowej i ściślejsza praca z UE, członkowie to Islandia, Norwegia, Szwajcaria i Lirchtenstein
CEFTA
empezar lección
Środkowoeuropejskie Porozumienie o Wolnym Handlu, cel to ułatwienie wymiany handlowej i ściślejsza współpraca z UE, członkowie to Albania, Czarnogóra, Bośnia i Hercegowina, Serbia, Kosowo, Mołdawia, Macedonia Płn
ASEAN
empezar lección
Stowarzyszenie Narodów w Azji Południowo-Wschodniej, cel to przyspieszenie wzrostu ekonomicznego, rozwoju socjalnego i kulturowego, członkowie to Brunei, Filipiny, Malezja, Laos, Wietnam, Kambodża, Mjanma, Indonezja, Singapur i Tajlandia
Bank Światowy
empezar lección
cel to udzielanie długoterminowych pożyczek i przeciwdziałanie ubóstwu, członkowie to 189 państw (w tym Polska)
ANZUS
empezar lección
Pakt Bezpieczeństwa Pacyfiku, cel to działanie na rzecz pokoju i bezpieczeństwa, członkowie to USA, Australia, Nowa Zelandia
OPA
empezar lección
Organizacja Państw Amerykańskich, cel to umacnianie pokoju i bezpieczeństwa, regulowanie sporów, rozwiązywanie problemów, członkowie to 35 państw Ameryk (bez Gujany Francuskiej)
Konflikty w Europie
empezar lección
Ukraina z Rosją, Mołdawia z Rosją o Naddniestrze, Kraj Basków i Katalonia o odseparowanie się od Hiszpanii, Kosowo z Serbią o ziemie, Irlandia Północna ze stolicą w Belfast grupą terrorystyczną IRA i przemarszem protestantów
Konflikty w Afryce
empezar lección
Sudan północny (muzułmanie) i południowy (chrześcijanie i ropa naftowa) kłócą się o religię i surowce, Somalia to wojna domowa która podzieliła kraj, Rwanda z konfliktem etnicznym między 2 plemionami Hutu i Tutsi i ludobójstwo
Konflikty w Azji
empezar lección
Palestyna z Izraelem, Kaszmir i Dżammu czyli Pakistan vs Indie albo muzułmanie vs hindusi, Syria to wojna domowa która trwa do dziś, Abchazja i Osetia Płd, Tajwan, Kuryle (wyspy, Rosja i Japonia, Kurdowie (nie maja panstwa, turcja, iran, irak, syria)
podzial swiata linia Brandta
empezar lección
na bogata polnoc i biedne poludnie
Wskazniki
empezar lección
HDI, PKB per capita, Struktura zatrudnienia w III sektorach gospodarki i mozna tez zaliczyc MPI
HDI
empezar lección
Human Development Index, 0-1, blizej 1 to bardziej rozwiniety kraj, < 0,5 to slabo, > 0,8 wysoko, elementy: dochod krajowy per capita, srednia dlugosc zycia ludzi, srednia liczba lat edukacji, oczekiwana liczba lat edukacji dzieci rozpoczynajacych nauke
PKB per capita
empezar lección
produkt krajowy brutto, okreslany w dolarach, zlozony ze wszystkich towarow i uslug wyrworzonych w kraju w ciagu 1 roku kalendarzowego, <2000 slabo, >15000 wysoko
MPI
empezar lección
wskaznik ubostwa, od 0 do 1, im blizej 2 tym biedniejszy kraj, obliczany tylko dla krajow slabo i srednio rozwinietych
3 sektory gospodarki
empezar lección
rolnictwo, przmemysl, uslugi
struktura zatrudnienia w III sektorach gospodarki
empezar lección
wiecej ludzi pracuje w uslugach -> bardziej rozwiniety kraj, wiecej ludzi pracuje w rolnictwie -> slabiej rozwiniety kraj
inne wskazniki
empezar lección
srednia dlugosc trwania zycia, zuzycie energii elektrycznej na 1 mieszkanca, smiertelnosc niemowlat na 1000 urodzen zywych, gestosc sieci drogowej, % PKB przeznaczony na badania i rozwoj
Dostep do dobr i uslug
empezar lección
jak jest dobry to wysoko poziom rozwoju, jak zly to niski poziom roozwoju
dysproporcja
empezar lección
roznica, zaburzenie proporvji/rownowagi
czynniki przyrodnicze wplywajace na dysproporcje rozwoju
empezar lección
stopien zyznosci gleb, dlugosc okresu wegetacji, wystepowanie surowcow mineralnych
czynniki kulturowe wplywajace na dysproporcje rozwoju
empezar lección
poziom nauki i wyksztalcenia, poziom techniki, wplyw religii
czynniki historyczne/polityczne wplywajace na dysproporcje rozwoju
empezar lección
kolonializm, wojny, ekspansje i podboje
czynniki ekonomiczne wplywajace na dysproporcje rozwoju
empezar lección
zasoby finansowe, rozwoj przemyslu, rolnictwa i uslug

Debes iniciar sesión para poder comentar.