Układ ruchu

Sposoby poruszania zwierząt (2)

ruch rzęskowy i ruch mięśniowy (lokomotoryczny lub określonych części ciała)

Ruch rzęskowy

oparty na ruchu rzęsek i wici (białko - tubulina); zwierzęta - wrotki (aparat wrotny), niektóre larwy bezkręgowców, osiadłe gąbki

Ruch mięśniowy

mięśnie - gładkie u bezkręgowców i poprzecznie prążkowane u kręgowców (i stawonogów); pełzanie, kroczenie, chód i bieg, pływanie, latanie

Szkielet osiowy

czaszka (mózgoczaszka + trzewioczaszka), kręgosłup (33-34 kręgi połączone krążkami), szkielet klatki piersiowej (odcinek piersiowy + żebra + mostek)

Szkielet kończyn

obręcz barkowa/obręcz miedniczna + kości kończyn

Rodzaje połączeń kości

ruchome=stawy,ścisłe - więzozrosty, chrząstkozrosty, kościozrosty

Stawy - funkcja i budowa

umożliwiają ruch kości względem siebie; budowa: główka + panewka, torebka stawowa, chrząstki stawowe + jama z mazią

Rodzaje stawów

obrotowe, zawiasowe, płaskie, kuliste, siodełkowe, elipsoidalne

Współdziałanie mięśni, ścięgien, stawów i kości

Mięśnie pociągają za sobą kości, mięśnie i kości są połączone ścięgnami, kości są połączone ze sobą stawami

Budowa mięśnia szkieletowego

Mięsień szkieletowy = brzusiec + ścięgno. Brzusiec - włókna mięśniowe (oddzielone t.łączną, otoczone sarkolemą z kanalikami T, które łączą się z siateczką sarkoplazmatyczną) - miofibryle - mikrofilamenty grube i cienkie

Przystosowanie w budowie włókna mięśnia szkieletowego do funkcji

rozbudowana SER, liczne mitochondria; regularne, naprzemienne ułożenie filamentów, kanaliki T, rozbudowana sieć naczyń krwionośnych

Mikrofilamenty grube i cienkie

grube - miozyna, cienkie - aktyna, troponina, tropomiozyna

Molekularny skurcz mięśnia

Impuls>sarkolema>uwolnienie Ca2+>połączenie z troponiną, odsunięcie tropomiozyny, odsłonięcie aktyny>hydroliza ATP>połączenie aktyny z miozyną>Wiosłowy ruch miozyny z pociągnięciem włókna aktyny, skrócenie sarkomeru>relaksacja jeśli jest ATP

Sposoby pozyskiwania ATP do skurczu

źródła bezpośrednie - ATP, fosfokreatyna + ADP, glukoza + ADP+P+O2 rezerwy - glikogen (->glukoza), tłuszcze dług tlenowy - glukoza + ADP + P -> kwas mlekowy + ATP

Antagonizm i współdziałanie mięśni

mięśnie antagonistyczne - czynności przeciwstawne np. biceps i triceps, mięśnie synergistyczne - współdziałanie w wykonaniu jednego ruchu w tym samym kierunku np. przepona i mięśnie żebrowe

Funkcje zatok

nawilżanie i ogrzewanie powietrza, wpływa na barwę głosu

Budowa kręgu

trzon kręgu, łuk kręgu, otwór kręgowy, wyrostki stawowe, wyrostek kolczysty, wyrostek poprzeczny

Rodzaje kręgów

atlas i obrotnik, kręgi: szyjne, piersiowe, lędźwiowe, kość krzyżowa, kręg ogonowy

Sarkomer

podstawowa jednostka kurczliwa mięśnia, prążek A i dwie połowy prążków I

Typy włókien mięśniowych

włókna czerwone (dużo mioglobiny, odd. tlenowe), białe (mało mioglobiny, fermentacja mleczanowa), pośrednie

Rodzaje skurczów

izotoniczne (zmienia się długość, nie zmienia napięcie), izometryczny (nie zmienia się długość, wzrasta napięcie)

Budowa kośći długiej

Okostna (łącznotkankowa błona, odżywianie i regeneracja), trzon - tkanka kostna zbita, nasada - tkanka kostna gąbczasta, jama szpikowa ze szpikiem kostnym

Funkcje szkieletu

ochrona narządów wew., miejsce przyczepu mięśni, kształt ciała, produkcja el. morfotycznych krwi, magazyn składników mineralnych np. soli wapnia

Więzozrosty - tkanka, przykład

tkanka łączna włóknista, szwy czaszki

Chrząstkozrosty

tkanka chrzęstna, krążki międzykręgowe, połączenie żeber z mostkiem

Kościozrosty

tkanka kostna, kość krzyżowa