término |
definición |
Jak zwykli nazywać się starożytni Grecy? empezar lección
|
|
Zwykli nazywać się Hellenami.
|
|
|
Kto stworzył popularne dziś określenie "Grecja"? empezar lección
|
|
|
|
|
Jakie obszary zajmowała Grecja w starożytności? empezar lección
|
|
Płw. Bałkański, w tym tereny dzisiejszej Bułgarii, Albanii oraz Macedonii.
|
|
|
Jakie rośliny uprawiali Grecy? empezar lección
|
|
Przeważnie pszenicę i jęczmień, a także winorośla, drzewa oliwkowe, jabłonie, grusze i figowce.
|
|
|
Czy ziemia w Helladzie obfitowała w bogactwa naturalne? empezar lección
|
|
|
|
|
Czy Grecy byli zmuszeni sprowadzać surowce służące produkcji uzbrojenia spoza Hellady? empezar lección
|
|
|
|
|
W czym trudnili się starożytni Grecy? empezar lección
|
|
Rolnictwem, produkcją ceramiki oraz żeglarstwem.
|
|
|
Podaj nazwy 2 najstarszych, znanych nam cywilizacji greckich. empezar lección
|
|
Cywilizacja minojska oraz cywilizacja mykeńska.
|
|
|
Forma architektoniczna charakterystyczna dla Kreteńczyków, przejęta potem przez Mykenów. empezar lección
|
|
Pałace (stanowiące ośrodki administracyjne oraz miejsca kultu).
|
|
|
Jaki charakter miały wierzenia greckie? empezar lección
|
|
|
|
|
Jak brzmią spekulacje wobec przyczyn upadku cywilizacji minojskiej? empezar lección
|
|
Upadek cywilizacji Kreteńczyków mógł być spowodowany trzęsieniem ziemi, konfliktami wewnętrznymi lub najazdem ze strony Mykenów.
|
|
|
Z jaką fikcyjną cywilizacją utożsamia się Mykenów? empezar lección
|
|
Z Achajami, z twórczości Homera.
|
|
|
Jakie formy artystyczne były charakterystyczne dla Mykenów? empezar lección
|
|
Malowidła ścienne, płaskorzeźby oraz wyroby złotnicze.
|
|
|
empezar lección
|
|
To starożytne, greckie państwo-miasto.
|
|
|
Wymień elementy łączące większość greckich polis. empezar lección
|
|
Mury obronne, plac, miejsca kultu.
|
|
|
Co oznacza słowo "polis" po grecku? empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
To centralny plan znajdujący się w polis, na którym były organizowane targi oraz zgromadzenia miejscowej ludności.
|
|
|
Wymień 2 ciała kolegialne obecne w ustroju politycznym większości polis. empezar lección
|
|
Zgromadzenie ludowe oraz rada.
|
|
|
Kto mógł brać udział w zgromadzeniach ludowych? empezar lección
|
|
Wszyscy mężczyźni będący obywatelami polis, którzy ukończyli 20. rok życia.
|
|
|
Wymień najważniejsze greckie polis z okresu starożytności. empezar lección
|
|
Ateny, Sparta, Teby, Korynt, Milet, Syrakuzy
|
|
|
Kto wchodził w skład rady? empezar lección
|
|
Byli urzędnicy oraz specjalnie wybrani obywatele.
|
|
|
Czym zajmowało się zgromadzenie ludowe? empezar lección
|
|
Zgromadzenie ludowe podejmowało decyzje o wojnie i pokoju, rozbudowie struktury polis, czy wyborze urzędników.
|
|
|
Wymień ustroje polityczne przyjmowane przez greckie polis. empezar lección
|
|
Monarchia, demokracja, oligarchia.
|
|
|
W jaki sposób funkcjonowała monarchia w starożytnych polis? empezar lección
|
|
Rządy sprawowali władcy zwani basileusami. Ich wpływy zwykle były znacząco ograniczane przez arystokrację.
|
|
|
Jaki ustrój polityczny panował w większości greckich polis? empezar lección
|
|
|
|
|
Co w języku greckim oznacza słowo "oligarchia". empezar lección
|
|
|
|
|
Wytłumacz na czym polega oligarchia. empezar lección
|
|
Oligarchia jest ustrojem politycznym, w którym władzę posiada nieliczna grupa najbardziej majętnych obywateli.
|
|
|
Jaka jest etymologia słowa "arystokracja"? empezar lección
|
|
W języku starożytnych greków arystokracja oznacza rządy najlepszych (arystoi - najlepszy; kratos - władza, siła)
|
|
|
empezar lección
|
|
To ustrój polityczny, w którym władzę sprawuje ogół obywateli.
|
|
|
Jaka jest etymologia słowa "demokracja"? empezar lección
|
|
"demokracja" oznacza władzę ludu, w języku starożytnych greków "demos" oznaczał "lud", natomiast "kratos" tłumaczy się jako "władza".
|
|
|
empezar lección
|
|
To rządy jednostki, która swoje władanie objęła bezprawnie.
|
|
|
Jaka jest etymologia słowa "tyrania"? empezar lección
|
|
W języku starożytnych Greków "tyrannis" oznaczało "władzę jednostki".
|
|
|
Gdzie ukształtowała się demokracja? empezar lección
|
|
|
|
|
Kiedy nastała wielka kolonizacja grecka? empezar lección
|
|
|
|
|
Wyjaśnij pojęcie "metropolia". empezar lección
|
|
"Metropolia" to z języka starożytnych Greków "matka polis". Określenie odnosi się do greckich polis, posiadających zamorskie kolonie. Metropolie utrzymywały ścisłe kontakty handlowe
|
|
|
Jakie obszary zasiedlali Grecy podczas wielkiej kolonizacji? empezar lección
|
|
Wybrzeża morza Śródziemnego oraz Czarnego.
|
|
|
Czym były faktorie handolwe (emporia)? empezar lección
|
|
Były to niewielkie osady służące handlowi pomiędzy greckimi kupcami a miejscową ludnością.
|
|
|
Co stanowiło warunek ku temu, by prowadzić wyprawy kolonialne? empezar lección
|
|
Powodzenie w przedsięwzięcia musiała potwierdzić wyrocznia w Delfach.
|
|
|
Kim był oraz za co odpowiadał oikistes? empezar lección
|
|
Był to przywódca kolonistów wyznaczony przez macierzyste polis. Jego zadaniem było odtworzenie struktury metropolis na terenie kolonii.
|
|
|
Jakie miano greccy koloniści nadali dzisiejszemu Półwyspowi Apenińskiemu, po jego kolonizacji? empezar lección
|
|
Płw. Apeniński był przez Hellenów nazywany wielką grecją.
|
|
|
Co spowodowało zahamowanie greckiej kolonizacji? empezar lección
|
|
Zagrożenie stanowione przez inne cywilizacje prowadzące politykę ekspansji terytorialnej. (w tym Imperium Rzymskie oraz Persja)
|
|
|
Wymień najistotniejsze skutki wielkiej kolonizacji greckiej. empezar lección
|
|
Powiększenie terytoriów Hellady, wzbogacenie kultury greckiej wskutek kontaktu z innymi cywilizacjami.
|
|
|
Z jakich kultur czerpali Grecy w okresie wielkiej kolonizacji? empezar lección
|
|
M.in. z kultury fenickiej, palestyńskiej, egipskiej, czy mezopotamskiej.
|
|
|
Opisz położenie polis Spartiatów. empezar lección
|
|
Sparta znajdowała się nad rzeką Eurotas, na Półwyspie Peloponeskim.
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
Opisz proces rozwoju wpływów Sparty. empezar lección
|
|
Na przestrzeni VIII i VII wieku p.n.e. prowadzili liczne wojny, podorządkowując sobie pomniejsze państwa-miasta Półwyspu Peloponeskiego. Tym sposobem powstał Związek Peloponeski (Symmachia Spartańska)
|
|
|
empezar lección
|
|
Była ona księgą, opisującą ustrój polityczny Sparty.
|
|
|
empezar lección
|
|
To legendarny władca oraz prawodawca Sparty, któremu przypisuje się autorstwo Wielkiej Rhetry. Likurg wedle opowiadań miał być inicjatorem reform, które zapewniły Sparcie dominację na Półwyspie Peloponeskim.
|
|
|
Opisz specyfikę zgromadzenia ludowego (apelli) w spartańskim ustroju politycznym. empezar lección
|
|
W skład zgromadzenia ludowego wchodzili Spartiaci powyżej 30. roku życia. Zgromadzenie odbywało się raz w miesiącu, podejmowano na nim decyzje dot. wojny i pokoju, składu geruzji oraz grupy eforów, a także prawa. Decyzje podejmowano jednogłośnie.
|
|
|
Opisz specyfikę geruzji w ustroju politycznym Sparty. empezar lección
|
|
Geruzja składała się z 28 mężczyzn (60+) oraz 2 królów. Geronci byli wybierani na dożywotnią kadencję. Do ich zadań należało szykowanie projektów ustaw dla apelli. Przyjmowali zagraniczne poselstwa oraz sprawowali najwyższą władzę sądowniczą.
|
|
|
Opisz specyfikę grupy pięciu eforów w spartańskim ustroju politycznym. empezar lección
|
|
Eforowie byli wybierani na roczną kadencję. Kontrolowali oni funkcjonowanie politycznego systemu polis, nadzorując basileusów oraz apellę. Posiadali władzę dyscyplinarną oraz wykonywali uchwały apelli. Nadzorowali również wychowanie młodzieży.
|
|
|
Opisz specyfikę stanowiska dwóch królów w ustroju politycznym Sparty. empezar lección
|
|
Byli wybierani na dożywotnią kadencję, dowodzili armią podczas wojen oraz wchodzili w skład rady starszych.
|
|
|
empezar lección
|
|
Spartiaci byli niewielką, uprzywilejowaną grupą, posiadającą prawa obywatelskie. Decydowali oni o losach polis oraz stale doskonalili się w sztuce walki na wypadek wojny. Przysługiwała im ziemia, którą uprawiali za nich niewolni chłopi.
|
|
|
Od czego zależała w Sparcie pozycja w hierarchii społecznej? empezar lección
|
|
Od urodzenia oraz wychowania.
|
|
|
empezar lección
|
|
Była to grupa społeczna, składająca się z wolnych ludzi, którzy nie posiadali praw obywatelskich. W przeciwieństwie do spartiatów, nie mieli wkładu w politykę polis. Trudnili się głównie rzemiosłem oraz handlem.
|
|
|
empezar lección
|
|
Heloci byli najmniej uprzywilejowaną grupą społeczną, składającą się z niewolnych chłopów. Pracowali oni na rzecz Spartiatów, lecz nie stanowili ich własności.
|
|
|
empezar lección
|
|
Agoge to spartańska, surowa kultura wychowania.
|
|
|