Średniowiecze
0 93 tarjetas ewelinamasztafiak
| término | definición | |||
|---|---|---|---|---|
|
476
|
||||
|
534- uporządkowany zbiór przepisów prawnych od czasów Hadriana
|
||||
|
570
|
||||
|
622
|
||||
|
632 kalifem zostaje abu bakr
|
||||
|
496
|
||||
|
732- zwycięstwo Karola Młota nad armią muzułmańską dzięki temu zdobył sławę jako obrońca chrześcijaństwa
|
||||
|
756 - utworzone przez Pepina Krótkiego który uchronił papieża przed ekspansją Longobardów
|
||||
|
25 grudnia 800 przez Karola wielkiego uchronił papieża Leona od detronizacji przez wrogą mi arystokrację
|
||||
|
843- podział państwa franków między synów Ludwika Pobożnego: Lotara środkowa część zalążek Włoch, Karola Łysego zalążek Francji Ludwika Niemieckiego zalążek Niemiec
|
||||
|
524-542
|
||||
|
919- Henryk I zrzekł się pretensji do zwierzchności nad dawnym cesarstwem i przyjął tytuł króla franków wschodnich początek dynastii ottońskiej lub saskiej
|
||||
|
962- Otton I uratował papieża Jana XIII początek I Rzeszy Niemieckiej Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego
|
||||
|
830
|
||||
|
966 przez Mieszka I
|
||||
|
955- Otton I zakończył koczownicze najazdy plemion węgierskich
|
||||
|
Otton III, program zjednoczenia całego chrześcijańskiego świata. Europa miała polityczną całość złożoną z Germanii Italii Galii i zachodniej słowiańszczyzny
|
||||
|
968
|
||||
|
wódz normandzki za cenę chrztu otrzymał ziemie nad dolną Sekwaną nazywane Normandią
|
||||
|
Książe Normandii pokonuje wojska anglosaskie pod Hastings
|
||||
|
łodzie Wikingów z głowami smoków
|
||||
|
podporządkowanie kościoła cesarzowi władca miał wpływ na obsadę biskupów Justynian Wielki
|
||||
|
ruch dąrzący do likwidacji ikon
|
||||
|
używany na bizantyjskich okrętach substancję wystrzeliwano pod ciśnieniem do 75m pożar wywołany przez tę mieszabkę można było ugasić tylko przez odcięcie powietrza
|
||||
|
prawo mające źródło w koranie 5 filarów islamu wyznanie wiary w jednego boga Allaha modlitwa 5 razy dziennie jałmużna post przynajmniej raz w życiu pielgrzymka do Mekki
|
||||
|
dodatkowa danina nakładana na wyznawców judaizmu i chrześcijaństwa nie zmuszano ich do przejścia na islam
|
||||
|
germańskie prawo spisane na rozkaz Chlodwiga wcześniej przekazywane ustnie
|
||||
|
frankowie państwo traktowali jako własność prywatną panującego i przedmiot podziału spadkowego
|
||||
|
zgromadzenie arystokracji i króla na którym ogłaszano najważniejsze decyzje dotyczące rządzenia i stanowienia prawa
|
||||
|
majątki ziemskie karol młot upowszechnił ich rozdawnictwo
|
||||
|
senior czyli osoba nadająca miał zwierzchnictwo nad majątkiem a wasal w zamian za służbę otrzymywał własność użytkową czyli prawo do czerpania dochodów z majątku
|
||||
|
utworzona przez Karola Wielkiego po pokonaniu Awarów turków zalążek Austrii
|
||||
|
hrabstwa przy granicach zdolne do samodzielnej obrony rządzone przez margrabiów
|
||||
|
bardziej czytelny kształt pisma jednolity
|
||||
|
oddanie się wolnej osoby wasala pod opiekę wolnej osoby seniora przekazywał mu lenno zwane inwestyturą
|
||||
|
święta wojna
|
||||
|
ofiarowanie polski pod opiekę papieża pierwszy dokument określający granice państwa Mieszka I
|
||||
|
997 - chrobry chciał rozciągnąć zwierzchność nad Prusami oraz aby uznano go za krzewiciela chrześcijaństwa
|
||||
|
1000- cesarz Otton III odbył pielgrzymkę do grobu św Wojciecha w Gnieźnie w trakcie zjazdu został zawarty oficjalnie sojusz między oboma władcami
|
||||
|
1004-1018 zakończone pokojem w budziszynie i odzyskaniem Milska i Łużyc zagarniętych przez Niemców
|
||||
|
1025
|
||||
|
miecz koronacyjny polskich Piastów
|
||||
|
syn i następca Chrobrego pominięto bezpryma którego zamknięto w klasztorze we Włoszech i Ottona najmłodszego z braci obaj się zbuntowali przy pomocy Niemiec i Rusi przejęli władzę a Mieszko uciekł do Czech gdzie go wykastrowali
|
||||
|
wrócił z Niemiec w 1040r przy pomocy cesarza bo teb bał się upadku Polski i wzmocnienia Czech odzyskał terytorium zniszczonego kraju oraz podzielił kraj na prowincje, przeniósł stolicę z Gniezna do Krakowa w 1054 odzyskał Śląsk za cenę trybutu
|
||||
|
po odbudowaniu kraju przez Kazimierza Odnowiciela
|
||||
|
syn Kazimierza Odnowiciela w okresie jego rządów rozpoczął się spór o inwestyturę cesarstwa z papiestwem miał konflikt z biskupem Stanisławem którego kazał zabić czym wywołał bunt możnowładców i został zdetronizowany a na tronie zasiadł Władysław Herman
|
||||
|
1097
|
||||
|
uprawnienia należące tylko do monarchy
|
||||
|
sprzedawanie urzędów kościelnych
|
||||
|
obsadzanie najważniejszych stanowisk i urzędów członkami rodzin wpływowych duchownych
|
||||
|
księża mieli dzieci i żony
|
||||
|
1054- papież ekskomunikował patriarchę Konstantynopola, rozłam w chrześcijaństwie na kościoły wschodni i zachodni powstało prawosławie
|
||||
|
1075- papież Grzegorz VII zdecydował się na radykalną reformę kościoła, papież nie cesarz ma najwyższą władzę nad wiernymi, zakazqno świeckiej inwestytury symonii i nikolaizmu przeciwstawił się temu władca niemiec otwarta wojna zwana sporem o inwestyturę
|
||||
|
wyprawy krzyżowe spowodowane agresywną polityką Turków seldżuckich wobec chrześcijan chcieli zdobyć ziemię św żeby ułatwić pielgrzymowanie, Kościół przez spór o inwestyture popierał ideę walki zbrojnej i rycerstwa, europa jest przeludniona
|
||||
|
1095
|
||||
|
1096
|
||||
|
powstały w wyniku krucjat do obrony zdobytych ziem templariuszy joannitów krzyżaków
|
||||
|
śmierć tysięcy ludzi, wzrost rangi rycerstwa, powstanie zakonów rycerskich, wzmocnienie pozycji kościoła, poznanie nowej kultury, pojawienie się antysemityzmu, krucjaty były przyczyną upadku cesarstwa bizantyjskiego co nasiliło wrogość między odłamami
|
||||
|
1215
|
||||
|
temudżyn wódz mongolski twórca imperium mongolskiego w XIII w nazywano ich tatarami
|
||||
|
9 kwietnia 1241- Polacy pod wodzą Henryka Pobożnego po zaciętej walce z Tatarami ponieśli klęskę a książe został zabity
|
||||
|
jeden z dynastów sprawuje władzę nad pozostałymi oraz zgodnie z zasadą senioratu zwierzchnictwo to nie będzie dziedziczne lecz przekazywane kolejnym najstarszym przedstawicielom rodu
|
||||
|
1138- Bolesław Krzywousty dzieli Polskę między synów Władysława Wygnańca dzielnica senioralna Bolesław Kędzierzawy Mieszko Stary Henryk Sandomierski Sandomierz Kazimierz Sprawiedliwy ur po śmierci władcy dlatego nie uwzględniono go w testamencie
|
||||
|
1227- miał on zakończyć konflikt między potomkami mieszka starego i ograniczenie samowoli świętopełka a zakończył się udanym zamachem przez świętopełka na leszka białego
|
||||
|
zbiory praw które lokujący nadawał przyszłym mieszkańcom oraz statutów regulujących funkcjonowanie ośrodków w Polsce były popularne dla magdeburskie rynek na środku ulice przecinają się pod kątem prostym i lubeckie brak rynku a zamiast niego główna ulica
|
||||
|
duchowni szlachta mieszczaństwo i chłopi
|
||||
|
Krzyżaków sprowadził Konrad Mazowiecki na ziemię chełmińską jako lenno rok 1226 Złota Bulla gwarantowała zakonowi prawa do ziemi chełmińskiej i ziem pruskich jest to data wyznaczająca początek dziejów zakonu w Polsce
|
||||
|
1285- arcybiskup Jakub Świnka przeforsował zasadę że urzędy kościelne mogą obejmować tylko duchowni urodzeni w Polsce dążył także do zjednoczenia ziem polskich
|
||||
|
1295 w Gnieźnie pierwsza koronacja od 219 lat niestety zamordowali go rok później w Rogoźnie zamachowcy nasłani przez Branderburczyków którzy bali się że przeszkodzi im w ekspansji na Pomorze Gdańskie
|
||||
|
1308
|
||||
|
1312- przeciwko czechom
|
||||
|
1320- jest to data również zjednoczenia ziem Polskich pierwsza koronacja na Wawelu, w tym samym roku przypieczętowano sojusz z węgrami małżeństwem córki króla i z Litwą z powodu zagrożenia ze strony czech krzyżaków i brandenburgii
|
||||
|
1331- czechy i krzyżacy z obu stron wkroczyli na ziemie polskie w bitwie tej krzyżacy podczas odwrotu zostali częściowo rozbici bo nie doczekali się czeskiej pomocy, rok później król polski musiał zawrzeć rozejm z krzyżakami i utracił zajęte przez nich w 1332 kujawy i zatrzymali pomorze
|
||||
|
1343- Kazimierz Wielki zawarł wieczysty pokój z krzyżakami
|
||||
|
syn Łokietka ostatni z dynastii piastów bo nie miał męskiego potomka powiększył terytorium polski zreformował system monetarny - grosz i ujednolicił prawo, ufundował Akademię Krakowską, założył wiele miast zastał Polskę drewnianą a zostawił murowaną bo zbudował wiele zamków na granicach zwanych obecnie szlakiem orlich gniazd
|
||||
|
1337-1453 trwała 116 lat przyczyna to roszczenia praw do tronu króla Angli Edwarda III, polityka wobec Flandrii i Szkocji
|
||||
|
francuska bohaterka narodowa, w czesie wojny stuletniej pokonała Anglików oblegających orlean, oskarżono ją o herezje i spalono na stosie jest św kościoła katolickiego
|
||||
|
1347-1352 nazywana czarną śmiercią liczba ludności w Europie Zachodniej zmniejszyła się o 1/3, kryzys gospodarczy podzucano uprawę roli ho nie było rąk do pracy co spowodowało deficyt żywności, bunty chłopów np żakerii we Francji w 1358
|
||||
|
1309-1377 główną siedzibę papieża przeniesiono do Awinionu nastąpił monarchistyczny charakter papiestwa ześwieczenie nepotyzm symonia chciwość w 1377 w Rzymie wybrano nowego papieża a drugi był w Awinionie obaj uznawali się wzajemnie za uzurpatorów spowodowana była konfliktem papieża z królem Francji Filipem pięknym, nazywano to wielką schizmą zachodnią
|
||||
|
wydany w 1355 przez Ludwika Węgierskiego syna Elżbiety Łokietkówny siostry Kazimierza wielkiego w zamiqn za przyznanie praw do tronu polskiego po śmierci Kazimierza od tego momentu Polska i Węgry zostały połączone unią personalną
|
||||
|
1374 wydany przez Ludwika Węgierskiego dla szlachty w zamian za zgodę na dziedziczenie tronu polskiego przez jedną z jego córek
|
||||
|
14 sierpnia 1385 zawierała obietnice do których wypełnienia Jagiełło się zobowiązał jeśli poślubi Jadwigę czyli przymie chrzest odzyska ziemie utracone przez Polskę zapłaci Wilhelmowi za zerwane zaręczyny i uwolni jeńców będących na Litwie korzyści: Polska będzie pokojowym krzewicielem chrześcijaństwa, zakończy najazdy litewskie i zyskamy sojusznika w walce z krzyżakami a dla litwy skończą się najazdy zakonu pod pretekstem chrystianizacji oraz włączy Litwę do kręgu cywilizacji zachodniej
|
||||
|
1413 zrównywała w prawach szlachtę polską i litewską która przeszła na katolicyzm
|
||||
|
1430 i 1433 Władysław Jagiełło zapewnił szlachce nietykalność osobistą czyli nie można ich aresztować bez wyroku sądowego w zamian za sukcesję tronu swojego syna
|
||||
|
1409-1411 bezpośrednią przyczyną wojny stał się wybuch antykrzyżackiego powstania na żmudzi wspartego przez Liteinów, Polacy oświadczyli mistrzowi krzyżackiemu że atak na Litwę będzie odebrany jako pretekst do wojny, pewni swoich sił i łatwego zwycięstwa krzyżacy dali się sprowokować i 6 sierpnia 1409 pierwsi wypowiedzieli wojnę posunięcie to ze względów propagandowych dało przewagę Witoldowi i Jagielle
|
||||
|
15 lipca 1410 wojska Polskie pokonały wojska krzyżackie co załamało potęgę zakonu i mit o jego niezwyciężonej armii, podczas walki zginął wielki mistrz Urlich von Jungingen i większość dostojników krzyżackich
|
||||
|
1 luty 1411 Polska odzyskała ziemię dobrzyńską, żmudź wróciła do Litwy ale tylko na czas rządów Jagiełły i Witolda, krzyżacy odzyskali zamki i mieli wypłacić odszkodowanie
|
||||
|
1414-1418 zadaniem było doprowadzenie do zakończenia wielkiej schizmy wschodniej oraz rozstrzygnięcie sporu polsko- krzyżackiego byli tam Polacy Mikołaj Trąba i Paweł Włodkowic niestety nie doszło do jednoznacznego zajęcia stanowiska przez uczestników
|
||||
|
31 grudnia 1435 Polacy nie otrzymali żadnych ziem za to trwale zabezpieczyli północną granicę
|
||||
|
1440 miał reprezentować interesy stanów pruskich i przeciw działać nadużyciom zakonu krzyżacy chcieli go zlikwidować ale związek wymówił posłuszeństwo krzyżakom równocześnie do Krakowa przybył Jan Barzyński i poprosił Kazimierza Jagiellończyka o włączenie państwa zakonnego do Korony Akt inkorporacji podpisano 6 marca 1454 r
|
||||
|
1454-1466 przyczyną był akt inkorporacji państwa zakonnego do Korony pod Chojnicami pierwsza bitwa Polacy przegrali bo chcieli pieniędzy i przywilejów za walkę w bitwie pod świecinem w 1462 wygrali polacy oraz w bitwie na zqlewie wiślanym w 1463
|
||||
|
1454 wydany przez Kazimierza Jagiellończyka dotyczył gwarancji nie nakładania nowych podatków i nie zwoływania pospolitego ruszenia bez zgody szlachty w zamian za udział szlachty w wojnie 13-letniej
|
||||
|
19 październik 1466 na jego mocy do Polski wróciły Pomorze Gdańskie oraz ziemie chełmińska i michałowska ponaddto do Korony wcielono Żuławy z Malborkiem Elbląg i Warmię ziemie te zaczęto nazywać Prusami Królewskimi pozostałe ziemie państwa krzyżackiego czyli Prusy Zakonne ze stolicą w Królewcu utraciły suwerenność państwową i stały się lennem Polski kolejni mistrzowie musieli składać przysięgę podległości królowi Polski
|
||||
