Rozdział 1. Natura psychologii

cykl rozwiązywania problemu

Etapy: rozpoznanie i analiza problemu, tworzenie i wybór rozwiązań, wdrożenie, weryfikacja i standaryzacja

cykliczny proces rozwiązywania problemów

myślenie naukowców

definicja operacyjna

opisuje precyzyjnie szczegółowe elementy i procedury zaangażowane w rozwiązywanie problemu badawczego

eksperyment

kontrolowane badanie w którym sprawdza się wpływ jak manipulowanie jedną zmienną (lub większą ich liczbą) wywiera na inną zmienną (czy zmienne).

hipotetyczny konstrukt

konstrukt bezpośrednio nie mierzalny ale leży u podstaw mierzalnych zjawisk czy wzorców zachowań.

hipoteza

naukowe, tymczasowe przypuszczenie lub założenie które wymaga weryfikacji (potwierdzenia lub odrzucenia) w celu wyjaśnienia zjawiska

kontrola

aktywne próby dokonania zmian w myśleniu, postawach czy działaniu.

krytyka naukowa

ocena innych badaczy

kwestionariusz

podobnie jak test, zawiera skierowane do osoby badanej pytania, ale na ogół na żadne z nich nie ma jednej dobrej, ani nawet bardziej niż inne preferowanej, odpowiedzi.

metoda naukowa

systematyczny sposób prowadzenia badań, który obejmuje obserwację, formułowanie hipotez, przeprowadzanie eksperymentów, analizę danych i wyciąganie wniosków, aby w sposób obiektywny i weryfikowalny zdobywać wiedzę

naturalistyczna obserwacja

sytuacja, w której psycholog obserwuje ludzi w naturalnym środowisku zwykle podczas ich normalnej codziennie aktywności życiowej

opis

scharakteryzowanie tego jak ludzie myślą, czują i działają w odpowiedzi na różnego rodzaju sytuacje.

plan eksperymentalny

Sposób badania pozwalający wykryć związki przyczynowe dzięki kontroli zmiennych i manipulowaniu jedną z nich.

plan korelacyjny

model planu, gdzie badacze określają stopień związku między dwiema (lub więcej) właściwościami, które już w sposób naturalny charakteryzują badaną grupę czy grupy.

plan quasi-eksperymentalny

plan, gdzie tworzy się zróżnicowane warunki, ale uczestnicy nie są przydzieleni do grup w losowy sposób.

prognoza

oznacza wykorzystywanie aktualnych danych po to by próbować określić co zdarzy się w przyszłości.

psychologia

badanie umysłu i zachowania. Próba zrozumienia jak myślimy, uczymy się, czujemy, działamy, kontaktujemy się z innymi ludźmi.

replikacja

powtórzenie oryginalnie stosowanej metody i uzyskanie takich samych rezultatów

studium przypadku

intensywne badanie jednej osoby czy niewielkiej liczby osób w celu wyprowadzenia ogólnych wniosków o zachowaniu lub jego przyczynach

świadoma zgoda

sytuacja, gdy potencjalny uczestnik badania rozumie wszystkie przewidziane procedury i zgadza się na udział w badaniu

test

narzędzie stosowane do mierzenia właściwości ujawnianych w określonym czasie i określonym miejscu

warunki eksperymentalne

Sytuacja, w której celowo manipulujemy zmienną niezależną, by sprawdzić jej wpływ na zmienną zależną.

warunki kontrolne

to stabilne stałe warunki (zmienne kontrolne), które utrzymujemy niezmienne w grupie eksperymentalnej i kontrolnej, by zapewnić, że obserwowane zmiany wynikają tylko z manipulowanej zmiennej, a nie z czynników zewnętrznych.

wynik obserwowany

wynik rzeczywiście osiągnięty przez osobę w teście

wynik prawdziwy

wynik, który badany uzyskałby gdyby badano go nieskończoną ilość razy

zmienna niezależna

zmienna, którą badacz manipuluje lub kontroluje w eksperymencie, aby zaobserwować jej wpływ na zmienną zależną

zmienna zakłócająca

czynnik, który nie należy do badanej interwencji klinicznej, ale może wpłynąć na pomiary wyników badania

zmienna zależna

cecha lub wartość, której zmiany są analizowane i mierzone w badaniu, a jej wartość jest potencjalnie kształtowana przez inne zmienne (zwane niezależnymi).