término  |
definición |
Za pierwszego filozofa uważa się... empezar lección
|
|
|
|
|
Epistemologia jest tym samym, co... empezar lección
|
|
|
|
|
Zagadnienie istoty prawdy jest zagadnieniem... empezar lección
|
|
|
|
|
Zdanie „Złodziej-kieszonkowiec nie uważa drobnej kradzieży za zło” jest wypowiedzią z zakresu... empezar lección
|
|
|
|
|
Tales z Miletu twierdził, że zasadą (arche) wszystkiego jest... empezar lección
|
|
|
|
|
Anaksymander twierdził, że zasadą (arche) wszystkiego jest... empezar lección
|
|
|
|
|
Słynne powiedzenie "Wszystko płynie" (panta rei) przypisywane jest... empezar lección
|
|
|
|
|
Hilozoizm to pogląd, zgodnie z którym... empezar lección
|
|
wszystkie ciała fizyczne są ożywione
|
|
|
Pogląd, zgodnie z którym zjawiska nie są prawdziwym bytem, natomiast prawdziwy byt jest poznawalny tylko rozumowo, głosił... empezar lección
|
|
|
|
|
Za twórcę atomizmu uważa się... empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
uczniem Sokratesa i nauczycielem Arystotelesa
|
|
|
|
empezar lección
|
|
w starożytności, przed narodzeniem Chrystusa
|
|
|
W opinii Platona trzy wartości naczelne to... empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
Który z poniższych obiektów zasługuje na miano powszechnika (łac. universale)? empezar lección
|
|
|
|
|
W świetle filozofii Platona idee to... empezar lección
|
|
przedmioty ogólne, istniejące rzeczywiście, realnie i samoistnie
|
|
|
Platon twierdził, że idee... empezar lección
|
|
są rzeczywiście istniejącymi przedmiotami ogólnymi, różnymi od przedmiotów jednostkowych
|
|
|
Skrajny realizm pojęciowy w sporze o uniwersalia jest stanowiskiem głoszącym, iż... empezar lección
|
|
uniwersalia istnieją rzeczywiście i samoistnie
|
|
|
Umiarkowany realizm pojęciowy to pogląd, zgodnie z którym... empezar lección
|
|
przedmioty ogólne istnieją rzeczywiście, ale nie samoistnie
|
|
|
Nominalizm w sporze o uniwersalia jest stanowiskiem głoszącym, iż... empezar lección
|
|
istnieją tylko przedmioty jednostkowe
|
|
|
Własności konstytutywne przedmiotu to takie, które... empezar lección
|
|
decydują o tym, że przedmiot jest tym, czym jest
|
|
|
O tym, że dany przedmiot jest tym, czym jest, decydują jego własności... empezar lección
|
|
|
|
|
Pogląd, zgodnie z którym poznawanie polega na przypominaniu sobie tego, co przed życiem wiedzieliśmy lepiej, jest zasadniczym składnikiem... empezar lección
|
|
teorii anamnezy, wysuniętej przez Platona
|
|
|
Mówiąc, że osobnik x jest prawdziwym politykiem, używamy pojęcia prawdy w jego sensie... empezar lección
|
|
|
|
|
Załóżmy, że rozumiemy pojęcie prawdy w sensie klasycznym. Wówczas wypowiedź: Zdanie „Euzebiusz uwielbia Eulalię” jest prawdziwe. znaczy tyle, co... empezar lección
|
|
Zdanie „Euzebiusz uwielbia Eulalię” jest zgodne z rzeczywistością
|
|
|
Które z poniższych zdań nie jest prawdziwe? empezar lección
|
|
klasyczna definicja prawdy dostarcza nam kryterium prawdy
|
|
|
Które z poniższych zdań jest prawdziwe? empezar lección
|
|
gdy prawdę rozumiemy w sensie klasycznym, z dwóch zdań wzajemnie sprzecznych tylko jedno jest prawdziwe
|
|
|
W tzw. epistemicznych teoriach prawdy przyjmuje się, że... empezar lección
|
|
zdanie jest prawdziwe wtedy i tylko wtedy, gdy można uprawomocnić jego akceptację
|
|
|
Zasadniczą ideę tzw. koherencyjnej definicji prawdy wyraża następujące sformułowanie... empezar lección
|
|
prawdziwość polega na zgodności zdań między sobą
|
|
|
Zasadniczą ideę tzw. pragmatycznej teorii prawdy wyraża następujące sformułowanie empezar lección
|
|
prawdziwość przekonania polega na jego użyteczności
|
|
|
Tzw. klasyczna koncepcja wiedzy przyjmuje, iż... empezar lección
|
|
wiemy, że p zawsze i tylko wtedy, gdy: (1) zdanie „p” jest prawdziwe, (2) jesteśmy przekonani, że p, oraz (3) mamy wystarczające uzasadnienie dla naszego przekonania, że p
|
|
|
Sformułowanie „Niczego nie ma w umyśle, co by wpierw nie znajdowało się w zmysłach” z pewnością zyska akceptację... empezar lección
|
|
|
|
|
Racjonalizm genetyczny jest poglądem, zgodnie z którym... empezar lección
|
|
istnieją pojęcia i przekonania wrodzone
|
|
|
Empiryści genetyczni twierdzili, że... empezar lección
|
|
wszystkie pojęcia i przekonania mają swoje źródło w doświadczeniu
|
|
|
Natywizm to stanowisko, zgodnie z którym... empezar lección
|
|
niektóre nasze pojęcia i przekonania są wrodzone
|
|
|
W nauce współczesnej wątki natywistyczne występują w teorii, której twórcą jest... empezar lección
|
|
|
|
|
Wyrażenie „a priori” znaczy tyle, co... empezar lección
|
|
„przed doświadczeniem, niezależnie od doświadczenia”
|
|
|
Wyrażenie „a posteriori” znaczy tyle, co... empezar lección
|
|
„po doświadczeniu, w oparciu o doświadczenie”
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
Aposterioryzm to inaczej... empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
uzna każde przekonanie uzyskane w oparciu o doświadczenie zmysłowe za bezwartościowe
|
|
|
|
empezar lección
|
|
dopuszcza istnienie wartościowych przekonań uzasadnionych niezależnie od doświadczenia, nie dotyczących czy to znaczenia słów, czy też obiektów matematycznych
|
|
|
Skrajny empirysta metodologiczny... empezar lección
|
|
uważa, że posiadanie dowodu nie jest wystarczającym argumentem na rzecz prawdziwości twierdzenia geometrii
|
|
|
W świetle umiarkowanego empiryzmu metodologicznego stwierdzenie „Każdy kawaler jest mężczyzną nieżonatym”... empezar lección
|
|
nie wymaga uzasadnienia w oparciu o doświadczenie
|
|
|
Proszę założyć, że jest Pan/Pani umiarkowanym empirystą metodologicznym. Przypuśćmy, że przychodzi do Pana/Pani fizyk i z radością oznajmia ”Znalazłem matematyczny dowód nowego prawa fizyki”. Jaka powinna być Pana/Pani reakcja? empezar lección
|
|
„Sprawdź je jeszcze empirycznie!"
|
|
|
Wykazanie prawdziwości jakiegoś twierdzenia to... empezar lección
|
|
|
|
|
Wykazanie fałszywości jakiegoś twierdzenia to jego... empezar lección
|
|
|
|
|
Hipoteza nie będąca zdaniem ściśle ogólnym może być... empezar lección
|
|
najpierw skonfirmowana, a potem zweryfikowana
|
|
|
Hipoteza będąca zdaniem ściśle ogólnym może być... empezar lección
|
|
najpierw skonfirmowana, a następnie sfalsyfikowana
|
|
|
Asymetria między weryfikacją a falsyfikacją zdań ściśle ogólnych odnoszących się do świata zewnętrznego polega na tym, że... empezar lección
|
|
zdania te mogą zostać sfalsyfikowane empirycznie, ale nie mogą one zostać zweryfikowane empirycznie
|
|
|
Indukcjonista wymaga od badacza, aby każda wysunięta hipoteza... empezar lección
|
|
była oparta na uprzednio przeprowadzonych obserwacjach i/lub eksperymentach
|
|
|
Hipotetysta wymaga od badacza, aby każda wysunięta hipoteza... empezar lección
|
|
była możliwie śmiała i narażona na ryzyko falsyfikacji
|
|
|
Hipotetysta nie żąda, aby... empezar lección
|
|
wysuwać hipotezy wyłącznie w oparciu o zgromadzone uprzednio dane empiryczne
|
|
|
Które z poniższych zdań jest fałszywe? empezar lección
|
|
założona teoria i użyty język całkowicie wyznaczają treść obserwacji
|
|
|
Które z poniższych zdań jest prawdziwe? empezar lección
|
|
aby zinterpretować wyniki obserwacji dostarczane przez przyrządy, musimy dysponować jakąś teorią
|
|
|
Irracjonalizm epistemologiczny głosi, iż... empezar lección
|
|
istnieją wartościowe sposoby poznawania świata zewnętrznego, których rezultaty nie są intersubiektywnie sprawdzalne lub nie są intersubiektywnie komunikowalne
|
|
|
|
empezar lección
|
|
w starożytności, ale po narodzeniu Chrystusa
|
|
|
|
empezar lección
|
|
po Arystotelesie i Platonie
|
|
|
Zwolennik tzw. teorii iluminacji, wysuniętej przez św. Augustyna, musi być... empezar lección
|
|
irracjonalistą w epistemologii
|
|
|
Tzw. teoria iluminacji została wysunięta przez... empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
Sławne stwierdzenie Kartezjusza Cogito, ergo sum... empezar lección
|
|
było w opinii Kartezjusza jedyną prawdą, w którą nie można racjonalnie wątpić
|
|
|
W świetle sceptycyzmu metodycznego Kartezjusza... empezar lección
|
|
gdy znajdziemy „najlżejszą nawet wątpliwość” dotycząca danego przekonania, należy je hipotetycznie uznać za fałszywe, tj. zawiesić sąd w sprawie wartości logicznej tego przekonania
|
|
|
Przypuśćmy, że stosując kartezjańską procedurę wątpienia metodycznego, znajdujemy argument świadczący przeciwko zdaniu p. Jaki wniosek wyciągnąłby w tej sytuacji Kartezjusz? empezar lección
|
|
należy zawiesić sąd co do wartości logicznej zdania p
|
|
|
Epistemologiczny idealizm immanentny to pogląd, zgodnie z którym... empezar lección
|
|
podmiot w aktach poznawczych nie może wykroczyć poza sferę immanentną
|
|
|
W świetle epistemologicznego idealizmu immanentnego... empezar lección
|
|
przedmioty postrzegane mają status przeżyć, a nie rzeczywistych obiektów
|
|
|
Intencjonalność aktu poznawczego polega na tym, że... empezar lección
|
|
jest on nakierowany na przedmiot, który to przedmiot jest reprezentowany przez treści tego aktu
|
|
|
Twierdząc, że wśród naszych przekonań dotyczących świata znajdują się również zdania prawdziwe w sensie klasycznym, stajemy tym samym na stanowisku... empezar lección
|
|
epistemologicznego realizmu transcendentalnego
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
Przedmioty transcendentne wobec podmiotu to... empezar lección
|
|
przedmioty zewnętrzne wobec podmiotu, niekonieczne w sensie przestrzennym
|
|
|
W świetle epistemologicznego idealizmu transcendentalnego w wersji Immanuela Kanta to, co spostrzegamy jako Księżyc jest... empezar lección
|
|
konstrukcją umysłu zgodną z doświadczeniem
|
|
|
Po czym, w opinii Kanta, możemy rozpoznać, że dany sąd jest a priori? empezar lección
|
|
po tym, że jest on konieczny lub po tym, że jest on ściśle ogólny
|
|
|
W opinii Kanta zdanie „Suma kątów w trójkącie wynosi 180” wyraża... empezar lección
|
|
|
|
|
W świetle epistemologicznego idealizmu transcendentalnego w wersji Immanuela Kanta przestrzenność i czasowość to... empezar lección
|
|
schematy, zgodnie z którymi zmysły organizują płynące do nich dane
|
|
|
W świetle epistemologicznego idealizmu transcendentalnego w wersji Kanta tzw. rzeczy same w sobie... empezar lección
|
|
istnieją rzeczywiście, ale są niepoznawalne
|
|
|
Imperatyw kategoryczny jest to... empezar lección
|
|
sformułowana przez Immanuela Kanta (meta) zasada etyczna, nakazująca, aby postępować zgodnie z takimi zasadami, co do których moglibyśmy jednocześnie chcieć, aby stały się one prawem powszechnym
|
|
|
Realizm naukowy to pogląd, zgodnie z którym... empezar lección
|
|
terminy naukowe mają odniesienia przedmiotowe, natomiast twierdzenia naukowe są na ogół, co najmniej w przybliżeniu, prawdziwe
|
|
|
Formułując tzw. argument z sukcesu nauki, pokazujemy, iż... empezar lección
|
|
najlepszym wyjaśnieniem sukcesu nauki jest przyjęcie tezy realizmu naukowego
|
|
|
Empirysta konstruktywny... empezar lección
|
|
uważa adekwatność empiryczną, a nie prawdę za cel postępowania naukowego
|
|
|
Instrumentalista w teorii poznania twierdzi, że... empezar lección
|
|
twierdzenia naukowe, w których występują wyłącznie terminy teoretyczne, nie podlegają ocenie w kategoriach prawdy i fałszu
|
|
|
W świetle tzw. realizmu wewnętrznego... empezar lección
|
|
prawda zależy od układu pojęciowego, jednakże sam układ pojęciowy nie przesądza, co jest prawdą w jego obrębie
|
|
|
W świetle tzw. realizmu wewnętrznego... empezar lección
|
|
prawda jest współwyznaczona, lecz nie determinowana przez przyjęty układ pojęciowy
|
|
|
Zdanie „Jestem człowiekiem i nie jestem człowiekiem”, rozumiane dosłownie, narusza... empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
W świetle idealizmu subiektywnego w wersji Berkeleya... empezar lección
|
|
istnienie tej kartki polega na tym, że jest ona postrzegana przeze mnie
|
|
|
Sformułowanie Berkeleya „istnieć = być postrzeganym” (esse = percipi) odniesione do przedmiotów fizycznych oznacza, iż... empezar lección
|
|
istnienie przedmiotów fizycznych polega na tym, że są one postrzegane
|
|
|
Idealizm subiektywny głosi, iż... empezar lección
|
|
istnienie przedmiotów fizycznych polega na tym, że są one postrzegane
|
|
|
Idealizm obiektywny to pogląd, zgodnie z którym... empezar lección
|
|
świat przyrody jest korelatem lub wytworem nieosobowego bytu duchowego
|
|
|
Które z poniższych zdań nie jest zgodne z filozoficznymi poglądami Arystotelesa... empezar lección
|
|
forma jest tym samym, co kształt
|
|
|
W opinii Arystotelesa ruchy naturalne ciał nieożywionych odbywają się empezar lección
|
|
samoczynnie, po usunięciu przeszkody, która uniemożliwia zajęcie miejsca naturalnego
|
|
|
W świetle fizyki Arystotelesa ciała ciężkie spadają na powierzchnię Ziemi ponieważ... empezar lección
|
|
dążą one do zajęcia swojego naturalnego miejsca w przestrzeni
|
|
|
Które z poniższych sformułowań nie znalazłoby uznania Arystotelesa? empezar lección
|
|
gwiazdy są to odległe słońca
|
|
|
Primum mobile w filozofii Arystotelesa to... empezar lección
|
|
sfera pierwszego ruchu, w której nie znajduje się żadne widzialne ciało niebieskie
|
|
|
Poglądy Arystotelesa na budowę świata można określić jako... empezar lección
|
|
umiarkowanie dualistyczne
|
|
|
Ptolemeusz nadał dojrzałą formę... empezar lección
|
|
systemowi geocentrycznemu, za którego twórcę uważa się Eudoksosa z Knidos
|
|
|
W modelu Ptolemeusza epicykl jest to... empezar lección
|
|
okrąg, po którym porusza się planeta, którego środek porusza się po deferencie
|
|
|
W modelu geocentrycznym Ziemia... empezar lección
|
|
znajduje się w geometrycznym środku świata i jest nieruchoma
|
|
|
Teoria heliocentryczna została po raz pierwszy wysunięta... empezar lección
|
|
|
|
|
Pogląd, zgodnie z którym świat jest przestrzennie nieskończony, a gwiazdy to odległe słońca, był głoszony przez... empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
Idea fizycznej jednorodności świata jest charakterystyczna dla nauki... empezar lección
|
|
|
|
|
Geometria analityczna została odkryta w... empezar lección
|
|
|
|
|
Który z poniższych uczonych nie był odkrywcą rachunku różniczkowego i całkowego? empezar lección
|
|
|
|
|
Pogląd Kartezjusza na przyrodę można określić mianem... empezar lección
|
|
|
|
|
Model heliocentryczny Kopernika miał przekonywujące uzasadnienie fizyczne w świetle... empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
Mechanika klasyczna (newtonowska) została odkryta w... empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
pogląd, zgodnie z którym wszystkie zjawiska mają w istocie charakter zjawisk mechanicznych
|
|
|
Nieuniknionym następstwem akceptacji mechanicyzmu oraz przekonania, że mechanika klasyczna ma charakter uniwersalny, jest... empezar lección
|
|
|
|
|
Pogląd, zgodnie z którym wszystkie zjawiska podlegają prawom, jednakowe przyczyny w jednakowych warunkach wywołują jednakowe skutki, jednakże istnieją zjawiska nie mające przyczyn jest szczególnym przypadkiem... empezar lección
|
|
|
|
|
Pogląd, zgodnie z którym nie przyczyny sprawcze i prawa, lecz cele wyznaczają przebieg zjawisk oraz porządek panujący w świecie określamy mianem... empezar lección
|
|
|
|
|
Charles Darwin opublikował swoje podstawowe dzieło „O powstawaniu gatunków...”... empezar lección
|
|
|
|
|
Biolog-ewolucjonista, mówiąc o celowości panującej w przyrodzie ożywionej... empezar lección
|
|
stwierdza tym samym, że świecie oprócz przyczyn sprawczych działają również przyczyny celowe
|
|
|
|
empezar lección
|
|
to samo, co monizm idealistyczny
|
|
|
|
empezar lección
|
|
zaprzecza istnieniu niematerialnego Boga i zaprzecza istnieniu niematerialnej duszy
|
|
|
|
empezar lección
|
|
w pewnych swoich postaciach dopuszcza nieredukowalność zjawisk psychicznych do zjawisk biologicznych, chemicznych czy fizycznych
|
|
|
Który z poniższych poglądów filozoficznych nie dostarcza rozwiązania zagadnienia umysłu i ciała? empezar lección
|
|
|
|
|
Pogląd, zgodnie z którym w zasadzie nie ma różnicy między tym, co mentalne, a tym, co fizjologiczne/fizyczne, nosi nazwę... empezar lección
|
|
|
|
|
Pogląd, zgodnie z którym nie ma związków przyczynowych między zjawiskami mentalnymi a zjawiskami fizycznymi, natomiast istnieje między nimi równoległość czasowa określamy mianem... empezar lección
|
|
paralelizmu psychofizycznego
|
|
|
Dualista uznający, iż zjawiska fizyczne mogą być przyczynami zjawisk mentalnych, a zjawiska mentalne mogą być przyczynami zjawisk fizycznych zachodzących w ciele, a ponadto zjawiska mentalne mogą być przyczynami zjawisk mentalnych zasługuje na miano... empezar lección
|
|
|
|
|
Tradycyjny epifenomenalizm to pogląd, zgodnie z którym... empezar lección
|
|
zjawiska fizjologiczne są przyczynami zjawisk psychicznych, ale zjawiska psychiczne nie są przyczynami żadnych zjawisk fizjologicznych, a ponadto zjawiska psychiczne nie są przyczynami zjawisk psychicznych
|
|
|
Współczesny epifenomenalista, szukając podstaw/przyczyn zjawisk mentalnych, znajduje je... empezar lección
|
|
|
|
|
Paralelizm psychofizyczny... empezar lección
|
|
wyklucza istnienie związków przyczynowych między zjawiskami mentalnymi a zjawiskami fizycznymi zachodzącymi w ciele
|
|
|
Interakcjonizm w kwestii stosunku zjawisk fizycznych do zjawisk psychicznych to stanowisko głoszące, iż... empezar lección
|
|
zjawiska fizyczne mogą być przyczynami zjawisk mentalnych, a zjawiska mentalne mogą być przyczynami zjawisk fizycznych zachodzących w ciele; ponadto zjawiska mentalne mogą być przyczynami zjawisk mentalnych
|
|
|
Fizykalizm w filozofii umysłu to stanowisko, zgodnie z którym... empezar lección
|
|
zjawiska mentalne są identyczne ze stanami mózgu
|
|
|
Szczególnym przypadkiem fizykalizmu w filozofii umysłu jest tzw. teoria identyczności typów. Głosi ona, iż... empezar lección
|
|
wszystkie zjawiska mentalne danego typu są stanami mózgu tego samego typu
|
|
|
Jeśli jest tak, że własności mentalne superweniują na własnościach fizycznych, to... empezar lección
|
|
gdy mózgi różnych ludzi są w takich samych stanach, to ludzie ci mają takie same doznania/ myśli, ale niekoniecznie jest tak, że gdy różni ludzie mają takie same doznania/ myśli, to ich mózgi są w takich samych stanach
|
|
|
Pogląd, zgodnie z którym zjawiska mentalne nie są redukowalne do procesów fizycznych zachodzących w mózgu/ ciele, lecz są one własnościami wyższego rzędu, przejawiającymi się na podłożu neuronalnym, nosi nazwę... empezar lección
|
|
|
|
|
Tzw. metafora komputerowa w filozofii umysłu polega na tym, iż... empezar lección
|
|
umysł porównuje się do software, którego hardware stanowi mózg
|
|
|
Funkcjonalizm w filozofii umysłu... empezar lección
|
|
porównuje umysł do programu komputerowego (software), którego hardware stanowi mózg
|
|
|
Funkcjonalizm maszynowy w filozofii umysłu jest to pogląd, zgodnie z którym... empezar lección
|
|
stany mentalne to stany funkcjonalne „maszyny obliczeniowej”, jaką jest mózg; stany te – rozumiane jako stany funkcjonalne - mogą w zasadzie mieć swoje realizacje również w innych „maszynach obliczeniowych”
|
|
|
