Pozytywizm to kierunek filozoficzny, naukowy i literacki, który kładł nacisk na rozum, naukę i fakty, a odrzucał romantyczne marzenia, emocjonalność i metafizykę.
XIX wiek • Termin i założenia stworzył Auguste Comte (Francja) • W Polsce pozytywizm rozwinął się po upadku powstania styczniowego (1863) – mniej więcej lata 1864–1890
Wiedza oparta na nauce i doświadczeniu (empiryzm) • Rozwój społeczeństwa poprzez pracę, nie przez walkę zbrojną • Postęp i edukacja jako droga do lepszego świata • Odrzucenie romantycznych ideałów (bohaterstwa, mesjanizmu)
• Poświęcenie dla drugiej osoby – małżonkowie okłamują się „dla dobra” współmałżonka • Choroba i bieda – codzienna walka z cierpieniem i brakiem pieniędzy • Samotność w cierpieniu – każdy z bohaterów cierpi, ale nie chce obciążać drugiego
