pojęcia

burmistrz (burgermeister)

urzędnik wybierany Na określoną kadencję przez Rajców, stał na czele rady miejskiej, pełnił funkcję głowy miasta

cech

organizacja zawodowa rzemieślników, którzy posiadali własne warsztaty, regulująca zasady produkcji towarów, ceny, kontrolująca jakość, ale także organizująca życie towarzyskie i religijne i członków

Crux

krzyż, naszywany, malowany na ubraniu osoby, która udawała się na krucjatę

Czarna śmierć

dżuma nazywana tak ze względu na objawy choroby, czyli czarne plamy na skórze

czeladnik

jeden ze stopni kwalifikacji zawodowych, stwierdzający opanowanie przez ucznia umiejętności praktycznych oraz teoretycznych w zawodzie rzemieślniczym

dwupolówka

przemienne forma uprawy dwóch pól. jedno pole ogrzewano zbożem jarym lub ozime, a drugie ugorowano, aby zapobiec nadmiernemu wyjaławianiu gleby. w kolejnym roku uprawiano pole poprzednio ugorowane

Gildie

określenie średniowieczne Stowarzyszenie kupieckich i rzemieślniczych

handel lewantyński

handel drogą morską prowadzony przez państwa europejskie z krajami leżącymi na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnomorskiego

herezja

pogląd religijny sprzeczny z naukami głoszonymi przez kościół

hrabstwo

terytorialna jednostka administracyjna w państwach Europy, którą rządził hrabia

Izba Gmin

Izba niższa parlamentu angielskiego, wyodrębniła się w połowie 14 wieku, zasiadali w niej przedstawiciele hrabstw i miast

Izba Lordów

izba wyższa parlamentu angielskiego, w jej skład wchodzili członkowie dawnej rady królewskiej, najwyższy dostojnicy kościoła i świeccy, parowie Anglii

janczarzy

doborowe oddziały piechoty tureckiej

jarmarki

ściągali na nie z daleka kupcy oraz komedianci, były wielkim barwnym festynem handlowym i odbywały się kilka razy do roku

Joannici

Zakon Rycerzy Jerozolimskich szpitala Świętego Jana Chrzciciela

kortezy

najstarsze europejskie stanowe zgromadzenie przedstawicielskie zwoływane w państwach półwyspu iberyjskiego

krucjatach

(wyprawa krzyżowa) inicjowana przez papiestwo Zbrojna wyprawa przeciwko poganom lub wrogom chrześcijaństwa

Krzyżacy

zakon szpitala Najświętszej Marii Panny domu niemieckiego w Jerozolimie

lokacja

założenie Nowej Wsi lub miasta, przekształcenie już istniejącej osady przez regulację przestrzenną i wyodrębnienie prawne, zazwyczaj na podstawie nowego prawa osadniczego, zwanego prawem niemieckim

lokalizacja na surowym korzeniu

założenie Nowej Wsi lub miasta od podstaw

ława miejska

sąd miejski, przewodniczył mu wójt lub burmistrz

ława Wiejska

sąd wiejski, przewodniczył sołtys, od jego wyroków można było się odwołać do sądu pana

majstersztyk

praca mistrzowska, praca wykonywana przez czeladnika, który chciał uzyskać pozycję mistrza w Cechu, dzisiaj coś bez skazy

mistrz

kolejne szczeble kariery Rzemieślniczej, zdobycie tego tytułu było bardzo trudne, kosztowne i obwarowane wieloma wymaganiami

niewola awiniońska papiestwa

papiestwo zależna od królów Francji (1309 do 1377)

pańszczyzna

darmowa Praca na roli w majątku należącym do pana feudalnego

parlament

reprezentacja stanowa

patrycjat

najbogatsza warstwa stanu mieszczańskiego, sprawował władzę w mieście, do patrycjatu należały kamienice w centrum miasta, kramy i wpływy polityczne

plebs

mieszkańcy miast, którzy nie posiadali obywatelstwa Miejskiego, praw politycznych ani możliwości udziału we władzy, tworzyli go czeladnicy, wolnonajemni robotnicy, służba domowa oraz margines społeczny - żebracy, ludzie luźni, prostytutki, przestępcę

pogrom

grupowa i zorganizowana patrz na mniejszość religijną lub etniczną w celu jej wypędzenia lub unicestwienia

pospólstwo

grupa społeczna zamieszkujące miasta w okresie średniowiecza, średniozamożni rzemieślnicy, drobni kupcy i karamarze

prawo składu

oznaczało, że każde przybywający do miasta kupiec musiał wyłożyć swoje artykuły

Rada Miasta (rat)

organ samorządowy miasta lokalnego na prawie niemieckim, sprawujący bieżący rząd, sądownictwo razem z ławą sądową, a także prawodawstwo, składa się z burmistrza i Rajców

Rajca

członek rady miejskiej, z reguły wywodził się z patrycjatu

ratusz (Rathaus)

siedziba Rady Miejskiej i burmistrza

reichstag

sejm Rzeszy

rekonkwista

odzyskiwanie przez chrześcijan obszarów półwyspu iberyjskiego z rąk muzułmanów

schizma zachodnia

okres trwający od 1378 do 1417 roku, kiedy od tytułu Papieskiego rościło sobie pretensje dwóch, a nawet trzech Papieży jednocześnie

Społeczeństwo feudalne

społeczeństwo opierające się na systemie zależności (obowiązków i przywilejów) po między seniorami i wasalami oraz dzierżawioną ziemią (lenno, feudum)

stan

duża grupa ludzi o podobnej organizacji, prawnych i funkcjach społecznych, różniło je prawo i miejsce w hierarchii średnich zastąp 1 uważano duchowieństwo, 2 rycerstwo, 3 mieszczan i Chłopów

stan generalnym

we Francji zgromadzenie przedstawicieli stanów (duchowieństwa, szlachty i miast), miały charakter doradcze, miały prawo uchwalania podatków

synod

w kościele katolickim zebranie przedstawicieli duchowieństwa

templariusze

Zakon Ubogich Rycerzy Chrystusa i Świątyni Salomona

trójpolówka

sposób uprawy roli polegający na podzieleniu pola na trzy części. każdego roku obszywane są tylko dwie z nich przecinają a trzecia ugoruje, co pozwala na "odpoczywanie" ziemi.

Unia kalmarska

Unia zawarta w kalmarze przez państwa Skandynawskie: Daniel, Norwegią i Szwajcarię w 1397 roku

Wielka Karta Swobód

jej zapisy ograniczały zakres władzy króla, zdefiniowany najważniejsze Wolności poddanych, prowadziły obowiązek konsultowania najważniejszych decyzji.

wolnizna

zwolnienie od czynszów, świadczeń, robociznę, niekiedy 10, nadawane zazwyczaj przy logowaniu miasta lub wsi

wójt

przedstawiciel pana lub władcy wobec ludności osadzonych w miastach i wsiach; w mieście wójt przewodniczył ławy sądowej średnich w większych miastach funkcjonowanie wójta przejmował burmistrz

zakon rycerski

pierwotnie w kościele katolickim zakon, w skład którego wchodzili zakonnice (duchowni) oraz bracia – rycerze, czyli rycerzy, którzy nie przyjmując więcej, zgodzili się żyć jak zakonnicy (składali śluby czystości i ubóstwa)

zasadźca

osoba osadzające miasto lub wieś na prawie niemieckim w imieniu władcy lub innego pana. zazwyczaj zostawał sołtysem lokalnej wsi lub dziedzicznym wójtem w przypadku miast

żakeria

powstanie chłopskie we Francji 1358 rok