|
término |
definición |
|
Accessio cedit principali empezar lección
|
|
Rzecz przyłączona dzieli los rzeczy głównej.
|
|
|
|
Actor sequitur forum rei empezar lección
|
|
Powód idzie za sądem pozwanego.
|
|
|
|
Audiatur et altera pars empezar lección
|
|
Niech będzie wysłuchana i druga strona.
|
|
|
|
Bis de eadem re agi non potest empezar lección
|
|
Nie można procesować się dwa razy o to samo.
|
|
|
|
Cessante ratione legis, cessat lex ipsa empezar lección
|
|
Gdy ustaje przyczyna, dla której wydano ustawę, traci moc sama ustawa.
|
|
|
|
Dura lex, sed lex empezar lección
|
|
Twarde prawo, lecz prawo.
|
|
|
|
Ei incumbit probatio, qui dicit non qui negat empezar lección
|
|
Ciężar dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, a nie na tym, kto zaprzecza.
|
|
|
|
Executio iuris non habet iniuriam empezar lección
|
|
Egzekwowanie prawa nie jest bezprawiem.
|
|
|
|
Heredis institutio caput et fundamentum totius testamenti est empezar lección
|
|
Za początek i fundament całego testamentu uważa się ustanowienie dziedzica.
|
|
|
|
Hereditas nihil aliud est, quam successio in universum ius, quod defunctus habuerit empezar lección
|
|
Spadkobranie to nic innego, jak sukcesja w całości prawa, jakie miał zmarły.
|
|
|
|
Hominum causa omne ius constitutum sit empezar lección
|
|
Wszelkie prawo ustanawia się ze względu na ludzi.
|
|
|
|
Ignorantia iuris nocet, ignorantia facti non nocet empezar lección
|
|
Nieznajomość prawa szkodzi, nieznajomość faktu nie szkodzi.
|
|
|
|
Impossibilium nulla obligatio est empezar lección
|
|
Zobowiązanie do (świadczenia) niemożliwego jest nieważne.
|
|
|
|
In dubiis benigniora empezar lección
|
|
W sytuacjach dwuznacznych (należy przyjąć pogląd) bardziej korzystny (dla stron).
|
|
|
|
In dubio pro reo empezar lección
|
|
W razie wątpliwości, na korzyść pozwanego.
|
|
|
|
Iuris prudentia est divinarum atque humanarum rerum notitia, iusti atque iniusti scientia empezar lección
|
|
Biegłość w prawie to znajomość rzeczy boskich i ludzkich oraz wiedza o tym, co sprawiedliwe i niesprawiedliwe.
|
|
|
|
Ius civile vigilantibus scriptum est empezar lección
|
|
Prawo cywilne tworzone jest dla osób starannych.
|
|
|
|
Ius est ars boni et aequi empezar lección
|
|
Prawo jest sztuką tego, co dobre i sprawiedliwe.
|
|
|
|
Iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi empezar lección
|
|
Sprawiedliwość jest niezmienną i trwałą wolą przyznawania tego, co się komu należy.
|
|
|
|
Iustitias vestras iudicabo empezar lección
|
|
Osądzę waszą sprawiedliwość.
|
|
|
|
Lex posterior derogat priori empezar lección
|
|
Ustawa późniejsza uchyla wcześniejszą.
|
|
|
|
Lex retro non agit empezar lección
|
|
Ustawa nie działa wstecz.
|
|
|
|
Male nostro iure uti non debemus empezar lección
|
|
Nie powinniśmy źle korzystać z naszego prawa.
|
|
|
|
Mater semper certa est, pater vero is est, quem nuptiae demonstrant empezar lección
|
|
Matka jest zawsze pewna, ojcem zaś jest ten, na kogo wskazuje małżeństwo.
|
|
|
|
Melior est conditio possidentis empezar lección
|
|
Lepsze jest stanowisko tego, który posiada.
|
|
|
|
Nasciturus pro iam nato habetur, quotiens de commodis eius agitur empezar lección
|
|
Dziecko poczęte uważa się za już narodzone, ilekroć chodzi o jego korzyść.
|
|
|
|
Nemo audiatur propriam turpitudinem allegans empezar lección
|
|
Powołujący się na własny występek nie będzie wysłuchany.
|
|
|
|
Nemo est iudex in propria causa empezar lección
|
|
Nikt nie jest sędzią we własnej sprawie.
|
|
|
|
Nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse haberet empezar lección
|
|
Nikt nie może przenieść na drugiego więcej prawa, niż sam posiada.
|
|
|
|
Nemo pro parte testatus, pro parte intestatus decedere potest empezar lección
|
|
Nikt sam nie może umrzeć pozostawiając dziedzica do części spadku, część zaś beztestamentowo.
|
|
|
|
Nemo sibi ipse causam possessionis mutare potest empezar lección
|
|
Nikt nie może sobie zmienić podstawy posiadania.
|
|
|
|
Non omne quod licet honestum est empezar lección
|
|
Nie wszystko, co dozwolone, jest uczciwe.
|
|
|
|
Nuptias non concubitus, sed consensus facit empezar lección
|
|
małżeństwo tworzy porozumienie a nie faktyczne pożycie.
|
|
|
|
Omnis definitio in iure civili periculosa est: parum est enim, ut non subverti posset empezar lección
|
|
Wszelka definicja w prawie cywilnym jest niebezpieczna, ponieważ rzadko kiedy nie można jej podważyć
|
|
|
|
Pacta sunt servanda empezar lección
|
|
|
|
|
|
Prior tempore, potior iure empezar lección
|
|
Pierwszy w czasie, lepszy w prawie.
|
|
|
|
Qui tacet consentire videtur empezar lección
|
|
Milczenie uważa się za oznakę zgody.
|
|
|
|
Quis custodiet ipsos custodes empezar lección
|
|
Kto upilnuje samych strażników?
|
|
|
|
Quod ab initio vitiosum est, non potest tractu temporis convalescere empezar lección
|
|
Co od początku jest wadliwe, przez (sam) upływ nie może być uzdrowione.
|
|
|
|
Quod omnes similiter tangit, ab omnibus comprobetur empezar lección
|
|
Co wszystkich podobnie dotyczy, przez wszystkich winno być zatwierdzone.
|
|
|
|
Quod principi placuit, legis habet vigorem empezar lección
|
|
Co podoba się cesarzowi, zyskuje moc prawa.
|
|
|
|
Quot generationes, tot gradus empezar lección
|
|
Ile urodzeń, tyle stopni.
|
|
|
|
Reformatio in peius iudici appellato non licet empezar lección
|
|
Sędziemu apelacyjnemu nie wolno zmieniać (wyroku) na niekorzyść (odwołującego się).
|
|
|
|
Salus populi suprema lex esto empezar lección
|
|
Dobro ludu niechaj będzie najwyższym prawem.
|
|
|
|
Scire leges non hoc est verba earum tenere, sed vim ac potestatem empezar lección
|
|
Znać prawa nie znaczy trzymać się słów ustaw, lecz ich treści i mocy działania.
|
|
|
|
Semel heres, semper heres empezar lección
|
|
Kto raz został spadkobiercą, jest nim na zawsze.
|
|
|
|
Sensum, non verba spectamus empezar lección
|
|
Patrzymy na sens a nie na słowa.
|
|
|
|
Sententia ius facit inter partes empezar lección
|
|
wyrok tworzy prawo między stronami
|
|
|
|
Summum ius, summa iniuria empezar lección
|
|
Najwyższe prawo, najwyższym bezprawiem.
|
|
|
|
Superficies solo cedit empezar lección
|
|
To, co znajduje się na powierzchni gruntu, staje się jego częścią składową.
|
|
|
|
Testamentum ambulatoria est enim voluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum empezar lección
|
|
Testament zmienną jest bowiem wolą zmarłego aż do samego kresu życia.
|
|
|
|
Testis unus testis nullus empezar lección
|
|
Jeden świadek, żaden świadek.
|
|
|
|
Tres faciunt collegium empezar lección
|
|
Trzech tworzy stowarzyszenie.
|
|
|
|
Vanae voces populi non sunt audiendae empezar lección
|
|
Nie należy dawać posłuchu czczym głosom ludu.
|
|
|
|
Venire contra factum proprium nemini licet empezar lección
|
|
Nie wolno występować przeciwko temu, co wynika z własnych czynów.
|
|
|
|
Vim vi repellere licet empezar lección
|
|
Siłę wolno odeprzeć siłą.
|
|
|
|
Vis maior, cui humana infirmitas resistere non potest empezar lección
|
|
Siła wyższa, której ludzka słabość nie jest w stanie się oprzeć.
|
|
|
|
Volenti non fit iniuria empezar lección
|
|
Chcącemu nie dzieje się krzywda.
|
|
|
|
Plus ratio quam vis empezar lección
|
|
Więcej znaczy rozum niż siła
|
|
|
