término |
definición |
empezar lección
|
|
całokształt materialnego i duchowego dorobku ludności, wzbogacany i przekazywany z pokolenia na pokolenie.
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
całokształt społeczno-kulturowego rozwoju danego społeczeństwa lub grupy społeczeństw.
|
|
|
empezar lección
|
|
jest: (wg Władysława Tatarkiewicza) - odtwarzaniem rzeczy - bądź konstruowaniem formy - bądź wyrażaniem przeżyć jeżeli wytwór tego odtwarzania, konstruowania i wyrażania jest zdolny: - zachwycać - bądź wzruszać - bądź wstrząsać WARUNEK
|
|
|
empezar lección
|
|
jest: - odtwarzaniem rzeczy - bądź konstrukcją formy - bądź wyrażaniem przeżyć jednakże tylko takim odtworzeniem, taką konstrukcją i takim wyrazem, które zdolne, są: - zachwycać - bądź wzruszać - bądź wstrząsać
|
|
|
empezar lección
|
|
nauka zajmująca się rozpoznaniem, opisem i klasyfikacją zjawisk w sztuce.
|
|
|
empezar lección
|
|
coś, co się podoba człowiekowi.
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
zespół cech (formalnych) wspólnych dziełom opartym na tych samych zasadach kształtowania (występuje w większości dziedzin np. architektura, rzeźba i malarstwo) w określonym czasie historycznym (np. gotyk).
|
|
|
empezar lección
|
|
zespół cech wyróżniający dzieła w określonym czasie historycznym, ma węższy zakres niż styl, nie obejmuje wszystkich dziedzin (np. impresjonizm).
|
|
|
empezar lección
|
|
wyróżnienie dzieł pod kątem konkretnej cechy lub zespołu cech na przestrzeni dziejów tzn. nie ograniczony czasowo (np. nurt ekspresyjny od prehistorii do współczesności).
|
|
|
empezar lección
|
|
wzór, reguła tworzenia sztuki np. w danym okresie w odniesieniu do wszelkich form artystycznych na określonym obszarze.
|
|
|
Camp, czyli konwencja stylistyczna przypisująca rzeczom wartość, tylko dlatego, że są w złym guście). empezar lección
|
|
bezwartościowy wytwór sztuki (zamierzony kicz
|
|
|
14. **Sztuki plastyczne** empezar lección
|
|
sztuki odbierane za pomocą zmysłu wzroku.
|
|
|
15. **Architektura sakralna** empezar lección
|
|
budowle służące do celów kultowych, religijnych (architektura kościelna, cerkiewna, klasztorna).
|
|
|
16. **Architektura sepulkralna** empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
trwałe oznaczenie miejsca pochówku ciała lub prochów.
|
|
|
18. **Budowle użyteczności publicznej** empezar lección
|
|
służące do użytku publicznego.
|
|
|
19. **Architektura rezydencjonalna** empezar lección
|
|
siedziba o charakterze reprezentacyjnym.
|
|
|
empezar lección
|
|
reprezentacyjna budowla mieszkalna pozbawiona cech obronnych, rezydencja władcy.
|
|
|
21. **Skrzydło pałacowe** empezar lección
|
|
boczna, w stosunku do głównego budynku jego część.
|
|
|
empezar lección
|
|
zespół elementów warownych i mieszkalnych, mających razem cechy obronne.
|
|
|
23. **Architektura prywatna / mieszkalna** empezar lección
|
|
architektura służąca do mieszkania.
|
|
|
empezar lección
|
|
pionowa podpora architektoniczna o kolistym przekroju.
|
|
|
empezar lección
|
|
główna pionowa część kolumny.
|
|
|
empezar lección
|
|
inaczej głowica, najwyższa, wieńcząca część kolumny.
|
|
|
empezar lección
|
|
kolumna wystająca z powierzchni muru połową swej grubości.
|
|
|
empezar lección
|
|
pionowa podpora architektoniczna o kwadratowym przekroju.
|
|
|
empezar lección
|
|
filar wystający z powierzchni muru połową swej grubości.
|
|
|
empezar lección
|
|
płaski filar, nieznacznie wystający ze ściany, posiada strukturę filara (baza, głowica).
|
|
|
empezar lección
|
|
płaski, pionowy występ w murze zewnętrznym.
|
|
|
empezar lección
|
|
element budowlany służący jako podstawa, na którym umieszczane są rzeźby lub inne dzieła sztuki.
|
|
|
empezar lección
|
|
rzeźba opracowana ze wszystkich stron.
|
|
|
empezar lección
|
|
rzeźba opracowana z kilku stron (nie ze wszystkich).
|
|
|
empezar lección
|
|
rzeźba opracowana od przodu o różnym stopniu głębokości.
|
|
|
empezar lección
|
|
rodzaj płaskorzeźby opracowany na jednym poziomie tylko od przodu (w zależności od sposobu opracowania wyróżnia się: relief płaski, wypukły, wklęsły).
|
|
|
empezar lección
|
|
sztuka rzeźbienia w drewnie, często o charakterze rzemiosła artystycznego.
|
|
|
empezar lección
|
|
sztuka rzeźbienia w kamieniach szlachetnych i półszlachetnych.
|
|
|
empezar lección
|
|
skała metamorficzna często stosowana do wykonywania rzeźb.
|
|
|
40. **Forma rzeźbiarska** empezar lección
|
|
forma służąca do kształtowania lub powielania przedmiotu, (rozróżnia się formy jednorazowe i trwałe, jedno i kilkuczęściowe, odlewnicze, „na wosk tracony”).
|
|
|
empezar lección
|
|
przedmiot wykonany za pomocą formy odlewniczej przez odtworzenie w twardym materiale, najczęściej metalu (jego płynnej konsystencji przed wystudzeniem), wcześniejszego modelu wykonanego za pomocą nietrwałej masy np. gliny, wosku.
|
|
|
empezar lección
|
|
stop miedzi z innymi metalami (nie licząc cynku, który z miedzią tworzy mosiądz).
|
|
|
empezar lección
|
|
półszlachetny metal, kowalny, ciągliwy, ceniony za swoje właściwości w obróbce.
|
|
|
empezar lección
|
|
materiał zdobniczy w postaci tynku szlachetnego, będący mieszaniną gipsu, wapienia i drobnego piasku lub pyłu marmurowego.
|
|
|
empezar lección
|
|
materiał budowlany w kształcie prostopadłościanu, uformowany z gliny, wapna, piasku i cementu.
|
|
|
empezar lección
|
|
spoiwo hydrauliczne (twardniejące w kontakcie z wodą), otrzymywane z surowców mineralnych.
|
|
|
47. **Żelbet / Żelazobeton** empezar lección
|
|
połączenie betonu (sztucznego kamienia będącego mieszaniną żwiru, piasku i cementu) z wkładami stalowymi, np. prętami.
|
|
|
empezar lección
|
|
metal znany od czasów starożytnych.
|
|
|
empezar lección
|
|
warstwa malarska rzeźby i budynku, obecnie tą nazwą określa się też malarstwo monumentalne na ścianie.
|
|
|
50. **Malarstwo monumentalne** empezar lección
|
|
malarstwo związane z architekturą, ze ścianą.
|
|
|
empezar lección
|
|
rodzaj malarstwa monumentalnego wykonanego z kawałków kolorowego szkła, osadzonych w ołowiane ramki.
|
|
|
empezar lección
|
|
rodzaj malarstwa monumentalnego wykonanego z kolorowych kamieni, ceramiki i fragmentów szkła na ścianie. Pełni funkcje dekoracyjną i użytkową.
|
|
|
53. **Fresk / alfresco / buonfresco** empezar lección
|
|
rodzaj malarstwa monumentalnego wykonywanego na ścianie, polegający na malowaniu na mokrym tynku.
|
|
|
54. **Malarstwo sztalugowe** empezar lección
|
|
rodzaj malarstwa tzw. ruchomego czyli możliwego do przeniesienia, malarstwo wykonywane na różnych podobraziach ustawionych na sztaludze.
|
|
|
55. **Podobrazie / podłoże malarskie** empezar lección
|
|
rodzaj podłoża w malarstwie sztalugowym, po którym malarz maluje. Występują podobrazia: drewniane, płócienne, metalowe i papierowe.
|
|
|
empezar lección
|
|
malarstwo wykonywane z wykorzystaniem farb olejnych.
|
|
|
empezar lección
|
|
wstępna, często uproszczona wersja obrazu olejnego, lub temperowego.
|
|
|
empezar lección
|
|
przeźroczysta lub półprzeźroczysta warstwa farby, zmieniająca ton lub barwę niższych warstw obrazu.
|
|
|
59. **Malarstwo akwarelowe** empezar lección
|
|
technika malarstwa wodnego i jednocześnie nazwa obrazów wykonywanych tą techniką.
|
|
|
empezar lección
|
|
farba wodna z domieszką kredy lub bieli, oraz gumy arabskiej będącej spoiwem.
|
|
|
61. **Malarstwo pastelowe** empezar lección
|
|
technika malarska i rysunkowa oraz nazwa kolorowych sztyftów, będących nośnikiem barwnika.
|
|
|
62. **Malarstwo akrylowe** empezar lección
|
|
technika malarska, łącząca pigment ze spoiwem z żywic syntetycznych i wodą, umożliwiająca malowanie zbliżone do techniki olejnej lub akwarelowe.
|
|
|
63. **Malarstwo temperowe** empezar lección
|
|
określenie farby, ale także i techniki malarskiej, której spoiwem są emulsje np. żółtka jaj z białym winem (tempera jajeczna).
|
|
|
64. **Malarstwo tablicowe** empezar lección
|
|
malarstwo wykonywane na desce (tzw. tablicy).
|
|
|
empezar lección
|
|
charakterystyczna siatka spękań tworząca się na powierzchni obrazu olejnego.
|
|
|
empezar lección
|
|
rodzaj malarstwa wykonywanego na kartach ksiąg (malarstwo iluminacyjne).
|
|
|
empezar lección
|
|
dzieło iluminatorstwa, nazwa pochodzi czerwonego barwnika mini, współcześnie tą nazwą określa się też dzieło małych rozmiarów.
|
|
|
empezar lección
|
|
rodzaj sztuk plastycznych wykonywany za pomocą linii na płaszczyźnie.
|
|
|
empezar lección
|
|
wstępna realizacja koncepcji artystycznej.
|
|
|
empezar lección
|
|
twórczość na świeżym powietrzu, w bezpośrednim kontakcie z naturą.
|
|
|
empezar lección
|
|
rozumiana jest jako współgranie poszczególnych części w całości.
|
|
|
empezar lección
|
|
tendencja w malarstwie lub grafice, polegająca na akcentowaniu kształtów za pomocą konturu i linii.
|
|
|
empezar lección
|
|
jeden z działów sztuk plastycznych obejmujący techniki pozwalające na powielanie rysunku na papierze lub tkaninie z uprzednio przygotowanej formy.
|
|
|
empezar lección
|
|
rodzaj druku polegający na żłobieniu w matrycy linii i płaszczyzn, które mają pozostać niewydrukowane.
|
|
|
empezar lección
|
|
rodzaj druku polegający na żłobieniu w matrycy linii i płaszczyzn, które mają odbić się na papierze.
|
|
|
empezar lección
|
|
rodzaj druku polegający na spreparowaniu matrycy tak, aby część mająca pozostać niewydrukowana była odporna na przyjmowanie farby drukarskiej.
|
|
|
empezar lección
|
|
technika graficzna należąca do druku wypukłego. W technice tej używana jest deska, na którą nanosi się rysunek i wycina się tło, które na odbitce pozostanie białe.
|
|
|
empezar lección
|
|
technika graficzna należąca do druku wypukłego. Linoryt, jest podobny do drzeworytu, z tym, że zamiast drewna tutaj do wykonania matrycy używa się linoleum.
|
|
|
empezar lección
|
|
technika graficzna druku wypukłego, w której matryca wykonana jest z gipsu. Proces technologiczny jest podobny jak w drzeworycie i linorycie.
|
|
|
80. **Miedzioryt / sucha igła** empezar lección
|
|
technika graficzna wklęsła. Rysunek wykonywany jest rylcem na miedzianej płytce następnie pokrywanej farbą. Przed odbiciem w prasie należy usunąć nadmiar farby szmatką.
|
|
|
81. **Akwaforta / kwasoryt** empezar lección
|
|
technika graficzna wklęsła. Miedzianą lub cynową płytkę pokrywa się nierozpuszczalnym w kwasie werniksem akwafortowym, a następnie zdrapuje się go z miejsc, gdzie ma być rysunek.
|
|
|
empezar lección
|
|
technika druku wklęsłego, zbliżona do akwaforty. Zamiast werniksu w tej technice używa się kalafonii (miękkiej żywicy naturalnej).
|
|
|
empezar lección
|
|
technika druku płaskiego, gdzie rysunek przeznaczony do powielenia wykonuje się na kamieniu litograficznym.
|
|
|
empezar lección
|
|
technika rysunkowa uważana za graficzną, wyróżniająca się tym, że pozwala na uzyskanie tylko jednej odbitki. „Matrycę” wykonuje się na płycie metalowej lub szklanej od razu farbą, która ma się odbić na papierze.
|
|
|
empezar lección
|
|
grafika strukturalna, w której na matrycy przykleja się różne fakturalne materiały (nazwa ma podkreślać podobieństwo do kolażu).
|
|
|
86. **Sitodruk / serigrafia** empezar lección
|
|
technika druku, w której formą drukową jest szablon nałożony na drobną, tkaną siatkę. Wykonanie odbitki polega na przetłoczeniu farby przez matrycę.
|
|
|
empezar lección
|
|
pojęcie, które narodziło się we Francji, określające ramkę kartonową z wycięciem, o powierzchni trochę mniejszej od powierzchni pracy.
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
89. **Fotografia artystyczna** empezar lección
|
|
fotografia o walorach artystycznych, rozumiana jako samodzielne dzieło sztuki
|
|
|
90. **Rzemiosło artystyczne** empezar lección
|
|
przedmioty codziennego użytku o wartości artystycznej.
|
|
|
91. **Wzornictwo przemysłowe** empezar lección
|
|
wzornictwo to działalność twórcza mająca na celu uzyskanie określonych cech przedmiotów, nadająca formę ideom tak, by stały się praktycznymi i atrakcyjnymi. Wzornictwo obejmuje projektowanie wzorów wyrobów przeznaczonych do masowej produkcji.
|
|
|
92. **Architektura wnętrz** empezar lección
|
|
dziedzina twórczości artystycznej obejmująca kształtowanie wnętrz architektonicznych zarówno funkcjonalnych, jak i estetycznych, projektowanie wystroju i wyposażenia ruchomego z uwzględnieniem funkcji pomieszczenia.
|
|
|
empezar lección
|
|
wyroby otrzymywane w wyniku wypalenia uformowanej gliny.
|
|
|
empezar lección
|
|
glina wypalona, nieszkliwiona.
|
|
|
95. **Szkliwo / glazura** empezar lección
|
|
polewa, którą nakłada się na wyroby ceramiczne, po wypaleniu zastygająca w postaci cienkiej powłoki. W zależności od składu szkliwo może przybierać różne barwy. Nadaje wodoodporność wyrobom z gliny.
|
|
|
empezar lección
|
|
rodzaj ceramiki wykonanej z białej masy o wysokiej jakości, wynalezionej w Chinach w VII w.
|
|
|
97. **Tkanina artystyczna / dekoracyjna** empezar lección
|
|
wyrob włókienniczy z włókien naturalnych, sztucznych lub syntetycznych powstający w procesie tkania przez wprowadzenie między nici osnowy nici wątku wg określonego spłotu, tkanina art. posiada wartości artystyczne i dekoracyjne.
|
|
|
98. **Gobelin / tapiseria** empezar lección
|
|
tkanina dekoracyjna jednostronna o różnorodnej dekoracji.
|
|
|
empezar lección
|
|
tkanina dwustronna o charakterze użytkowym, wykonana na krośnie.
|
|
|
100. **Tkanina nicielnicowa** empezar lección
|
|
tkanina użytkowa wykonana na krośnie z nici.
|
|
|
empezar lección
|
|
drewniana rama do tkania lub rozpięcia podobrazia malarskiego.
|
|
|
empezar lección
|
|
motyw lub zespół motywów zdobniczych.
|
|
|
empezar lección
|
|
kryjąca substancja barwiąca, drobno zmielona i nierozpuszczalna w spoiwie, nieprzeźroczysta. Zazwyczaj są to rozdrobnione minerały.
|
|
|
empezar lección
|
|
nauka zajmująca się rozpoznaniem i klasyfikacją tematów w sztuce.
|
|
|
empezar lección
|
|
zbiór tematów i ich sklasyfikowanie.
|
|
|
empezar lección
|
|
przedstawienie postaci nago.
|
|
|
empezar lección
|
|
artystyczny wizerunek konkretnej osoby lub grupy osób.
|
|
|
108. **Portret psychologiczny** empezar lección
|
|
portret kładący nacisk na oddanie charakteru postaci.
|
|
|
109. **Portret reprezentacyjny** empezar lección
|
|
portret godny: w oficjalnym stroju, pozie i otoczeniu.
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
przedstawienie modelu w ujęciu do ramion.
|
|
|
112. **En face / frontalnie** empezar lección
|
|
- sposób ukazania postaci na wprost widza.
|
|
|
empezar lección
|
|
sposób ukazania wizerunku postaci widzianej z boku.
|
|
|
empezar lección
|
|
przedstawienie osoby, które cechuje się przesadą w oddaniu charakterystycznych elementów, właściwości i cech.
|
|
|
empezar lección
|
|
przedstawienie krajobrazu, widok natury lub miejskiego otoczenia.
|
|
|
empezar lección
|
|
postacie ludzkie, zwierzęta lub inne elementy ożywiające kompozycję, jednak nieodciągające uwagi odbiorcy.
|
|
|
empezar lección
|
|
krajobraz miejski przedstawiający ogólny widok miasta lub jego fragment.
|
|
|
118. **Marina / pejzaż marynistyczny** empezar lección
|
|
krajobraz morski, np. widok portu, wybrzeża itd.
|
|
|
empezar lección
|
|
obraz przedstawiający scenę nocną.
|
|
|
empezar lección
|
|
przedstawienie nieożywionych przedmiotów.
|
|
|
121. **Scena animalistyczna** empezar lección
|
|
- przedstawienie zwierząt lub scen ze zwierzętami (animalistyka).
|
|
|
122. **Scena batalistyczna** empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
przedstawienie sceny z życia codziennego.
|
|
|
empezar lección
|
|
przedstawienie postaci boskich, scen z Biblii, postaci świętych i błogosławionych, scen z ich życia, przedstawienie dostojników kościelnych i wydarzeń z życia kościoła.
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
126. **Układ przestrzenny** empezar lección
|
|
podział wnętrza budowli, układ pomieszczeń i ich wzajemne relacje, komunikacja, oświetlenie i przykrycie.
|
|
|
empezar lección
|
|
wygląd budynku z zewnątrz (kształt, usytuowanie, kondygnacje, przykrycie, dekoracja), także określenie rzeźby pełnej.
|
|
|
empezar lección
|
|
sposób ukształtowania powierzchni dzieła (malarskiego, graficznego, rzeźbiarskiego, rzemiosła artystycznego, muru) zależny od charakteru tworzywa, techniki, narzędzi oraz stylu. Faktura może być: szorstka, gładka, impastowa itd.
|
|
|
empezar lección
|
|
(composito -złożenie) - sposób powiązania elementów formalnych dzieła tak, by tworzyły całość.
|
|
|
empezar lección
|
|
ozdoba, elementy tworzące ozdobę.
|
|
|
131. **Schemat kompozycyjny** empezar lección
|
|
stały układ poszczególnych elementów.
|
|
|
empezar lección
|
|
umiejętność przedstawiania trójwymiarowej rzeczywistości na dwuwymiarowej płaszczyźnie.
|
|
|
133. **Perspektywa linearna /zbieżna / geometryczna** empezar lección
|
|
- rodzaj perspektywy, w którym im przedmioty dalej od widza, tym wydają się być mniejsze. Są różne rodzaje tej perspektywy w zależności od ujęcia np. perspektywa z lotu ptaka (z góry), perspektywa żabia (z dołu), perspektywa boczna i ukośna.
|
|
|
134. **Perspektywa powietrzna** empezar lección
|
|
rodzaj perspektywy, w której im przedmioty dalej od widza, tym wydają się być bardziej niebieskie.
|
|
|
135. **Perspektywa walorowa** empezar lección
|
|
rodzaj perspektywy w której im przedmioty dalej od widza, tym wydają się być jaśniejsze.
|
|
|
empezar lección
|
|
gra światła i cienia w celu wydobycia efektu trójwymiarowości.
|
|
|
137. **Modelunek / modelowanie** empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
grube, wypukłe nałożenie farby.
|
|
|
empezar lección
|
|
- to doznanie zmysłu wzroku odbierającego kolory.
|
|
|
empezar lección
|
|
barwa właściwa przedmiotom, postaciom nie zmieniona przez otoczenie.
|
|
|
141. **Relatywizm barwny** empezar lección
|
|
zmiana barwy pod wpływem światła i barw sąsiadujących.
|
|
|
142. **Dominanta kolorystyczna** empezar lección
|
|
plama barwna, od której w kompozycji zależą inne.
|
|
|
empezar lección
|
|
zespół barw w obrazie. Rozróżnia się wąską i szeroką gamę barwną.
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
145. **Monochromatyzm / Gama monochromatyczna** empezar lección
|
|
kompozycja oparta wyłącznie na różnych odcieniach jednej barwy (i jej rodzaje to: en grisaille, camaïeu).
|
|
|
146. **Realistyczny / przedstawienie realistyczne** empezar lección
|
|
wierne odtworzenie natury.
|
|
|
147. **Naturalistyczny / przedstawienie naturalistyczne** empezar lección
|
|
realistyczne przedstawienie skupiające się na naturze biologicznej człowieka.
|
|
|
148. **Weryzm / przedstawienie werystyczne / weryzm** empezar lección
|
|
realistyczne przedstawienie o mocnym wyostrzeniu mankamentów wyglądu, ukazywanie ludzkiej brzydoty.
|
|
|
empezar lección
|
|
- zmiana kształtu czegoś, niepożądana lub celowo zastosowana w dziele sztuki.
|
|
|
150. **Syntetyzm / przedstawienie syntetyczne** empezar lección
|
|
przedstawienie upraszczające.
|
|
|
151. **Abstrakcyjny / przedstawienie abstrakcyjne** empezar lección
|
|
przedstawienie oderwane od rzeczywistości.
|
|
|
empezar lección
|
|
wyrażanie i wywoływanie uczuć.
|
|
|
153. **Ekspresyjny / przedstawienie ekspresyjne** empezar lección
|
|
przedstawienie z naciskiem na emocje.
|
|
|
154. **Symboliczny / przedstawienie symboliczne** empezar lección
|
|
przedstawienie z użyciem symboli, alegorii.
|
|
|
empezar lección
|
|
obrazowe przedstawienie abstrakcyjnego pojęcia.
|
|
|
empezar lección
|
|
w sztukach plastycznych przedstawienie w postaci ludzkiej zaopatrzonej w atrybuty abstrakcyjnych pojęć.
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
159. **Funkcja kompensacyjna** empezar lección
|
|
funkcja rekompensująca jakiś brak.
|
|
|
160. **Funkcja memoryatywna** empezar lección
|
|
|
|
|
161. **Funkcja dydaktyczna** empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
przeznaczenie do kultu, oddawania czci.
|
|
|
163. **Funkcja sakralna** empezar lección
|
|
przeznaczenie do modlitwy, kultu religijnego.
|
|
|
164. **Funkcja sepulkralna** empezar lección
|
|
|
|
|
165. **Funkcja dekoracyjna** empezar lección
|
|
|
|
|
166. **Funkcja estetyczna** empezar lección
|
|
|
|
|
167. **Funkcja ekspresywna** empezar lección
|
|
funkcja wyrażania i wzbudzania uczuć.
|
|
|
168. **Funkcja użytkowa** empezar lección
|
|
określa przeznaczenie do użytku.
|
|
|
169. **Funkcja mieszkalna** empezar lección
|
|
przeznaczenie do mieszkania.
|
|
|
170. **Funkcja rezydencjonalna** empezar lección
|
|
reprezentacyjne mieszkanie.
|
|
|
empezar lección
|
|
funkcja służąca do obrony.
|
|
|
172. **Funkcja propagandowa** empezar lección
|
|
funkcja służąca przekazywaniu jakiś idei, tez, poglądów.
|
|
|
173. **Funkcja reprezentacyjna** empezar lección
|
|
- związana z reprezentowaniem kogoś lub czegoś w sposób „okazały”.
|
|
|
174. **Funkcja magiczna** empezar lección
|
|
funkcja wyróżniona w kontekście sztuki prehistorycznej, polegająca na wierze w sprawczą moc wyobrażeń („podobne wywołuje podobne”).
|
|
|
empezar lección
|
|
dobro kultury posiadające wartość nie tylko artystyczną, ale i historyczną, lub naukową.
|
|
|
empezar lección
|
|
uzupełnienie ubytków lub odtworzenie zniszczonej rzeczy do stanu sprzed zniszczenia.
|
|
|
empezar lección
|
|
odświeżenie, odnowienie (dziś synonim konserwacji).
|
|
|
empezar lección
|
|
powtórzenie wykonania dzieła sztuki.
|
|
|
empezar lección
|
|
kopia oryginału wykonana w dowolnej skali metodą drukarską lub fotograficzną.
|
|
|
empezar lección
|
|
dzieło plastyczne świadomie naśladujące inne dzieło, inspirujące się nim, ale nie kopiujące go, często jest to dzieło uznane „przerobione” w indywidualnym stylu innego artysty.
|
|
|
181. **Narodowe instytucje kultury** empezar lección
|
|
instytucje, których zadaniem jest, obok podstawowej działalności, dokumentowanie historii danej instytucji, przechowywanie i udostępnianie np. Filharmonia Narodowa.
|
|
|
empezar lección
|
|
to instytucja, której zadaniem jest naukowa analiza materialnych świadectw cywilizacji człowieka i jego otoczenia, ich pozyskiwanie, przechowywanie, konserwowanie i udostępnianie, celem badań, nauczania i rozrywki.
|
|
|
empezar lección
|
|
większa kolekcja dzieł sztuki, zwykle malarstwa i rzeźby, istniejąca jako samodzielna instytucja lub osobny dział w muzeum. Współcześnie tą nazwą obejmuje się też pomieszczenia wystawowe połączone ze sprzedażą dzieł sztuki.
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
185. **BWA / Biuro Wystaw Artystycznych** empezar lección
|
|
- to galeria sztuki współczesnej, która zajmuje się organizowaniem wystaw, kolekcjonowaniem sztuki współczesnej i sprzedażą dzieł artystów zrzeszonych w ZPAP (Związek Polskich Artystów Plastyków).
|
|
|
empezar lección
|
|
uroczyste otwarcie wystawy.
|
|
|
empezar lección
|
|
uroczyste zakończenie wystawy.
|
|
|
empezar lección
|
|
to opieka nad nauką i sztuką sprawowana przez państwo, instytucje bądź jednostkę.
|
|
|
empezar lección
|
|
osoba sprawująca mecenat.
|
|
|
empezar lección
|
|
sztuka tworzona najczęściej przez niewykształconych profesjonalnie artystów ludowych, której formy przekazywane są z pokolenia na pokolenie, zachowując rodzime tradycje.
|
|
|
empezar lección
|
|
muzeum na wolnym powietrzu, gromadzące zabytki kultury ludowej.
|
|
|
193. **Sztuka prymitywna / Naïwna** empezar lección
|
|
sztuka tworzona przez niewykształconych artystów, którzy jednak dążą do artystycznego wyrazu swoich wizji.
|
|
|
empezar lección
|
|
najdawniejszy okres w dziejach ludzkości, do wynalezienia pisma.
|
|
|
195. **Sztuka prehistoryczna** empezar lección
|
|
najwcześniejsze objawy działalności artystycznej człowieka - sztuka powstała w prehistorii.
|
|
|
empezar lección
|
|
nauka zajmująca się badaniem dziejów ludzkości na podstawie śladów materialnych.
|
|
|
197. **Perspektywa skręcona** empezar lección
|
|
przedstawienie zwierzęcia w dwóch różnych ujęciach: tułów z profilu, a rogi ¾, charakterystyczne dla sztuki prehistorycznej.
|
|
|
empezar lección
|
|
duże, nieobrobione kamienie stanowiące samodzielną budowlę lub element większej budowli.
|
|
|
199. **Architektura megalityczna** empezar lección
|
|
konstrukcje architektoniczne z megalitów.
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
konstrukcja z dwóch pionowo ustawionych menhirów przykrytych od góry trzecim, węższym, prawdopodobnie o funkcji grobowca.
|
|
|
empezar lección
|
|
konstrukcja z dwóch pionowo ustawionych menhirów przykrytych od góry menhirem o takiej samej grubości jak podpory.
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
Międzyrzecze, starożytna kraina na Bliskim Wschodzie leżąca w dorzeczu rzek Tygrys i Eufrat.
|
|
|
206. **Sztuka Sumeryjska** empezar lección
|
|
sztuka tworzona przez Sumerów, jeden z ludów Starożytnej Mezopotamii (4-2 tys. p.n.e.).
|
|
|
207. **Sztuka Asyryjska** empezar lección
|
|
sztuka tworzona przez Asyryjczyków, jeden z ludów Starożytnej Mezopotamii tzw. północna Mezopotamia (2 tys. p.n. e 6 w. p.n.e.).
|
|
|
208. **Sztuka Babilońska** empezar lección
|
|
sztuka tworzona przez Babilończyków, jeden z ludów Starożytnej Mezopotamii - na południu Mezopotamii (2 tyś. p.n.e. 6 w. p.n.e.).
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
pismo powstałe w starożytnej Mezopotamii posługujące się symbolami, tworzonymi klinem.
|
|
|
211. **Ziggurat / Zikkurat** empezar lección
|
|
monumentalna budowla sakralna w Starożytnej Mezopotamii na planie kwadratu w kształcie kilkukondygnacyjnej wieży, na której szczycie znajdowała się świątynia.
|
|
|
empezar lección
|
|
rodzaj pomnika nagrobnego najczęściej w kształcie pionowo ustawionej płyty.
|
|
|
empezar lección
|
|
asyryjski demon opiekuńczy przedstawiany jako skrzydlaty byk lub lew o ludzkiej głowie.
|
|
|
214. **lapis lazuli / lazuryt** empezar lección
|
|
minerał w postaci zbitej, nieprzejrzysty, szklisty o niebieskiej barwie, sproszkowany służy do wyrobu farby ultramaryny.
|
|
|
empezar lección
|
|
przedstawienie stojącej frontalnie postaci modlącej się ze wzniesionymi ku górze rękami i rozwartymi dłońmi.
|
|
|
empezar lección
|
|
- technika dekorowania przedmiotów z drewna innymi materiałami, np. masą perłową, tapicerką.
|
|
|
empezar lección
|
|
pismo obrazkowe Starożytnego Egiptu (święte znaki).
|
|
|
empezar lección
|
|
zwłoki, które w sposób naturalny lub wskutek odpowiednich zabiegów nie uległy rozkładowi.
|
|
|
empezar lección
|
|
„opakowanie mumii” - trumna zawierająca mumii, najczęściej człekokształtna.
|
|
|
empezar lección
|
|
ozdobna skrzynia mieszcząca trumnę lub same zwłoki.
|
|
|
empezar lección
|
|
w Starożytnym Egipcie jedna z pierwszych form architektury sepulkralnej w kształcie trapezoidalnego nadziemnego nasypu obudowanego cegłami z podziemną komorą grobową.
|
|
|
empezar lección
|
|
- w starożytnym Egipcie sala sarkofagowa, komora „odrodzenia”, miejsce wiecznego pobytu zmarłego.
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
monumentalna budowla w kształcie czworobocznego ostrosłupa o podstawie kwadratowej, w Starożytnym Egipcie pełniły funkcję grobowców.
|
|
|
empezar lección
|
|
rodzaj monumentalnych wież, najczęściej zwężających się ku górze, osłaniających wejście do świątyni egipskiej.
|
|
|
empezar lección
|
|
nie przykryta wydzielona przestrzeń w obrębie budynku spełniająca różne funkcje. W Starożytnym Egipcie jedna z części kanonu świątyni.
|
|
|
227. **Hypostyl / Sala hypostylowa** empezar lección
|
|
w architekturze Starożytnego Egiptu wielka sala wsparta na równomiernie rozstawionych kolumnach w świątyni.
|
|
|
228. **Przedsionek / Pronaos** empezar lección
|
|
pomieszczenie przejściowe, w Starożytnym Egipcie jedna z części kanonu świątyni.
|
|
|
229. **Sanktuarium / Cella / Naos** empezar lección
|
|
główna część starożytnej świątyni mieszcząca posąg bóstwa.
|
|
|
230. **Kolumna hatorycka** empezar lección
|
|
kolumna z głową bogini Hator.
|
|
|
empezar lección
|
|
kolumna w architekturze Starożytnego Egiptu w kształcie pnia palmy z kapitelem w formie rozłożonych liści palmy.
|
|
|
232. **Kolumna papirusowa** empezar lección
|
|
- kolumna w architekturze Starożytnego Egiptu zwężająca się ku górze z głowicą w kształcie kwiatu papirusu (pąku lub kielicha), często cała pokryta dekoracją.
|
|
|
233. **Kolumna lotosowa** empezar lección
|
|
- kolumna w architekturze Starożytnego Egiptu z głowicą w kształcie kwiatu lotosu, najczęściej bez płaskiej podstawy.
|
|
|
empezar lección
|
|
wysoki słup, przeważnie czworoboczny zwężający się ku górze, ścięty na szczycie, o charakterze upamiętniającym.
|
|
|
empezar lección
|
|
w sztuce Starożytnego Egiptu wyobrażenie leżącego lwa z ludzką twarzą, będący symbolem władcy.
|
|
|
empezar lección
|
|
chusta wiązana, charakterystyczna dla Starożytnego Egiptu, najczęściej w przedstawieniach faraona.
|
|
|
empezar lección
|
|
styl rzeźby wykonanej z jednego bloku skalnego, charakterystyczny dla sztuki Starożytnego Egiptu.
|
|
|
empezar lección
|
|
cecha rzeźby opracowanej i przeznaczonej do oglądania z przodu.
|
|
|
empezar lección
|
|
tendencja do uwypuklania w dziele sztuki dostojeństwa postaci.
|
|
|
empezar lección
|
|
figurki w kształcie mumii, które symbolizowały służących faraona w jego grobowcu.
|
|
|
241. **Perspektywa rzędowa** empezar lección
|
|
rodzaj perspektywy w Starożytnym Egipcie, w której im coś jest dalej w rzeczywistości, tym jest wyżej na malowidle.
|
|
|
242. **Perspektywa kulisowa** empezar lección
|
|
rodzaj perspektywy w Starożytnej Mezopotamii, w której coś, co jest bliżej, zasłania to, co jest dalej.
|
|
|
243. **Perspektywa odrzutowana** empezar lección
|
|
rodzaj perspektywy w Starożytnej Mezopotamii będący rzutem przedmiotu z kilku punktów, w skrócie wygląda jak płaski przekrój. Stosowana do przedstawiania przedmiotów.
|
|
|
empezar lección
|
|
technika malowania na suchym tynku (w przeciwieństwie do fresku, w którym farbę kładzie się na wilgotny tynk).
|
|
|
empezar lección
|
|
sala audiencyjna w centralnej części pałacu w kulturze Morza Egejskiego, na planie prostokąta z czterema kolumnami pośrodku podtrzymującymi strop i okrągłym paleniskiem między nimi.
|
|
|
empezar lección
|
|
figurka kultowa o uproszczonym kształcie, najczęściej kobiety, charakterystyczna dla kultury Morza Egejskiego.
|
|
|
empezar lección
|
|
wzgórze w Atenach, gdzie znajduje się największy kompleks świątyń ze Starożytnej Grecji.
|
|
|
empezar lección
|
|
w starożytności odpowiednio zabudowana przestrzeń, później specjalny budynek przeznaczony do wystawiania widowisk. W Starożytnej Grecji teatr składał się z wykutej w zboczu wzgórza widowni i okrągłej sceny.
|
|
|
empezar lección
|
|
okrągła scena w teatrze w Starożytnej Grecji.
|
|
|
250. **Porządki architektoniczne** empezar lección
|
|
systemy konstrukcyjno-kompozycyjne kolumn.
|
|
|
empezar lección
|
|
dolna część, podstawa kolumny.
|
|
|
252. **Kanelury / Kanele** empezar lección
|
|
płytkie, wklęsłe, pionowe wyżłobienia rozciągające się na całej długości trzonu kolumny.
|
|
|
empezar lección
|
|
dolna część głowicy doryckiej i toskańskiej w kształcie spłaszczonej poduszki.
|
|
|
empezar lección
|
|
najwyższa część głowicy w kształcie prostokątnej płyty.
|
|
|
255. **Woluty / Ślimacznice** empezar lección
|
|
element architektoniczny i dekoracyjny w formie zwoju, występuje w porządku jońskim.
|
|
|
empezar lección
|
|
element konstrukcyjny, poziomy, wsparty na podporach (kolumnadzie), złożony z trzech części: architraw, fryz, gzyms.
|
|
|
empezar lección
|
|
element architektoniczny w postaci poziomej, zwykle profilowanej listwy wystającej znad powierzchni fryzu, ściany. Chroni elewacje budynku przed ściekającą wodą deszczową.
|
|
|
empezar lección
|
|
środkowy, poziomy człon belkowania z reguły leżący między architrawem (poniżej), a gzymsem (powyżej).
|
|
|
empezar lección
|
|
najniższy człon belkowania antycznego spoczywający na kolumnach.
|
|
|
empezar lección
|
|
element dzielący fryz w porządku doryckim w postaci trzech pionowych żłobień, występuje na krawędzi, na osi kolumn i pomiędzy kolumnami.
|
|
|
empezar lección
|
|
pole na dekorację rzeźbiarską we fryzie w porządku doryckim.
|
|
|
262. **Fronton / Przyczółek** empezar lección
|
|
trójkątny szczyt w architekturze klasycznej, górna część świątyni antycznej z wewnętrznym polem przeznaczonym na dekorację tympanonem.
|
|
|
empezar lección
|
|
pole wewnętrzne frontonu przeznaczone na dekorację.
|
|
|
empezar lección
|
|
najwyższy stopień schodów, czyli tzw. krepid
|
|
|
empezar lección
|
|
rodzaj świątyni z antami, w której dodatkowe kolumny są umieszczone od frontu.
|
|
|
empezar lección
|
|
rodzaj świątyni z antami, w której dodatkowe kolumny są umieszczone od frontu i od tyłu.
|
|
|
273. **Tolos / Monopteros / Monopter** empezar lección
|
|
świątynia na planie koła otoczona kolumnadą.
|
|
|
274. **Kariatyda / Kanefora** empezar lección
|
|
posąg kobiecy stanowiący podporę architektoniczną, kanefora ma dodatkowo na głowie kosz.
|
|
|
tytana dźwigającego z rozkazu Zeusa sklepienie nieba). empezar lección
|
|
posąg mężczyzny służący za podporę architektoniczną, wspierający głową, barkami lub rękami konstrukcję (nazwa od mitycznego Atlanta
|
|
|
empezar lección
|
|
element architektoniczny w formie czworokątnego słupa zwężającego się ku dołowi, zwieńczony głową lub popiersiem, w starożytności o charakterze pomnikowym, a w czasach późniejszych jako element architektoniczny przyścienny dekoracyjny.
|
|
|
empezar lección
|
|
kompozycja statyczna, którą wprowadził Poliklet, oddająca naturalny układ ciała. Ciężar ciała opiera się na jednej z nóg, a dla równowagi optycznej obciążona jest ręka po przekątnej (np. uniesiona).
|
|
|
empezar lección
|
|
dekoracyjna technika rzeźbiarska polegająca na stosowaniu złota i kości słoniowej jako okładziny posągów drewnianych.
|
|
|
279. **Marmury Elgina** - empezar lección
|
|
- starożytne marmury partenońskie, wywiezione z Aten do Londynu przez lorda Elgina (Thomasa Bruce'a).
|
|
|
empezar lección
|
|
wzniosłość, stosowanie środków formalnych w celu przekazania wzniosłych treści, wzbudzenia podniosłego nastroju.
|
|
|
281. **Układy piramidalne** empezar lección
|
|
kompozycja spiętrzona do góry, którą można wpisać w trójkąt.
|
|
|
empezar lección
|
|
ornament inspirowany grecką rzeką, w kształcie linii załamujących się pod kątem prostym.
|
|
|
empezar lección
|
|
ornament z elementem dekoracyjnym w kształcie czaszki byka.
|
|
|
284. **Ornament palmetowy** empezar lección
|
|
ornament inspirowany liśćmi ułożonymi ciągle i symetrycznie.
|
|
|
empezar lección
|
|
ornament ciągły w formie pasa z „perełek” ułożonych na zmianę pionowo i poziomo, inaczej jajownik lub perełkowanie; występuje też między trzonem kolumny a głowicą.
|
|
|
empezar lección
|
|
ornament joński, ciągły, gdzie występują liście pionowe i gałązki między nimi.
|
|
|
empezar lección
|
|
element dekoracyjny w porządku doryckim w kształcie „kropel” jako przedłużenie tryglifu poniżej krawędzi fryzu.
|
|
|
pół koń (głowa i tułów do pasa ludzkie, od pasa w dół końskie). empezar lección
|
|
mityczna istota pół człowiek
|
|
|
empezar lección
|
|
potwór, który ma ciało lwa, głowę kozy na grzbiecie i węża zamiast ogona. Z czasem pojęcie to ewoluowało i w XIX wieku tym pojęciem określano stwory zwierzęce o torsie kobiety.
|
|
|
empezar lección
|
|
to w mitologii człowiek lub pół-bóg, odznaczający się zaletami duszy lub ciała, ale śmiertelny.
|
|
|
empezar lección
|
|
greckie imitacja, podobieństwo - to zasada twórczego naśladowania.
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
waza do mieszania wina z wodą.
|
|
|
empezar lección
|
|
naczynie do przechowywania płynów.
|
|
|
empezar lección
|
|
materiał angobowy do utrwalenia dekoracji, będący swego rodzaju „lakierem bezbarwnym”, umożliwiał utrzymanie wody w naczyniu oraz zachowanie naturalnego koloru gliny w wazie.
|
|
|
empezar lección
|
|
starożytny lud zamieszkujący Półwysep Apeniński między IX a I w. p.n.e., współtworzący kulturę starożytnego Rzymu.
|
|
|
empezar lección
|
|
kopiec o stożkowej formie, naturalny lub sztuczny, przykryty fałszywą kopułą, o charakterze sepulkralnym.
|
|
|
299. **Akroterion / Naszczytnik** empezar lección
|
|
to element architektoniczny o charakterze dekoracyjnym, mający na celu optyczne obciążenie dachu. Charakterystyczny dla Starożytnych Etrusków.
|
|
|
empezar lección
|
|
starożytna technika odlewania brązu.
|
|
|
empezar lección
|
|
nieoczyszczona glina zmieszana z piaskiem do formowania naczyń.
|
|
|
empezar lección
|
|
ceramika etruska o czarnym kolorze, wypalana z impasto w wysokiej temperaturze.
|
|
|
empezar lección
|
|
nauka zajmująca się badaniem, zakładaniem i rozwijaniem miast.
|
|
|
empezar lección
|
|
mieszanina różnego rodzaju spoiw z piaskiem i wodą, tworząca masę do spajania materiałów budowlanych.
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
starożytny rzymski obóz wojskowy, stały lub przejściowy, najczęściej z ulicami przecinającymi się pod kątem prostym.
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
w Starożytnym Rzymie kilkukondygnacyjna budowla służąca do wystawiania walk.
|
|
|
309. **Circus / Cyrk Rzymski** empezar lección
|
|
budowla w Starożytnym Rzymie przeznaczona na wyścigi wozów dwukołowych (rydwanów) w kształcie wydłużonego prostokąta o jednym boku zamkniętym półkoliście.
|
|
|
310. **Kwadryga / Rydwan** empezar lección
|
|
dwukołowiec zaprzężony 4 końmi w szeregu przeznaczony do triumfalnych przejazdów.
|
|
|
empezar lección
|
|
publiczne łaźnie, spełniające funkcje spotkań towarzyskich.
|
|
|
empezar lección
|
|
wodociąg, w Starożytnym Rzymie monumentalna konstrukcja kilkukondygnacyjna na arkadach, służąca do transportowania wody.
|
|
|
313. **Bazylika starorzymska** empezar lección
|
|
budynek prostokątny o charakterze użyteczności publicznej, w którym odbywał się handel i miał swoje miejsce urząd sędziego.
|
|
|
empezar lección
|
|
świątynia wszystkich bogów.
|
|
|
empezar lección
|
|
sklepienie oparte na łuku półkolistym w kształcie czaszy, służące do przykrycia pomieszczeń na planie koła albo wielobocznym.
|
|
|
empezar lección
|
|
wieloboczne, najczęściej kwadratowe zagłębienia w stropie, sklepieniu bądź kopule (w późniejszej sztuce także płyty) o charakterze dekoracyjnym.
|
|
|
empezar lección
|
|
okrągły otwór w ścianie lub sklepieniu, najczęściej w szczycie kopuły doświetlający wnętrze.
|
|
|
empezar lección
|
|
element architektoniczny i dekoracyjny, zakrzywiony i podparty, oparty na wycinku koła.
|
|
|
empezar lección
|
|
zewnętrzna część budynku z jednym lub kilkoma rzędami kolumn, osłaniająca najczęściej główne wejście, zwieńczona trójkątnym frontonem.
|
|
|
empezar lección
|
|
prostokątne lub półkoliste wgłębienie w ścianie o charakterze dekoracyjnym, często przeznaczone do ustawienia rzeźb.
|
|
|
empezar lección
|
|
wgłębienie w grubości muru, proste lub ujęte w dekoracyjne ramy - nisza.
|
|
|
empezar lección
|
|
element architektoniczny składający się z dwóch podpór (filarów bądź kolumn) zwieńczonych u góry ze sobą łukiem.
|
|
|
empezar lección
|
|
(od peristylumotoczony kolumnami) - wewnętrzny dziedziniec lub ogród otoczony portykiem, występujący w świątyniach egipskich oraz w domach patrycjuszy rzymskich.
|
|
|
empezar lección
|
|
prostokątne, centralne i reprezentacyjne pomieszczenie w starożytnym rzymskim domu, z compluvium i impluvium.
|
|
|
empezar lección
|
|
zbiornik w kształcie basenu pośrodku atrium, zbierający deszczówkę.
|
|
|
empezar lección
|
|
otwór w środku dachu atrium, przez który wpadało światło i deszcz.
|
|
|
327. **Kolumna toskańska** empezar lección
|
|
kolumna powstała w Starożytnym Rzymie, będąca odmianą porządku doryckiego: z bazą i gładkim trzonem.
|
|
|
328. **Kolumna kompozytowa** empezar lección
|
|
kolumna powstała w Starożytnym Rzymie o głowicy łączącej woluty jońskie z liśćmi akantu z porządku korynckiego.
|
|
|
329. **Styl kontynuacyjnej narracji** empezar lección
|
|
styl dekoracji „opowiadający” historię bez przerw i podziałów kompozycji na odrębne sceny.
|
|
|
empezar lección
|
|
podpory występujące oddzielnie dla każdej kondygnacji, w obrębie jednej kondygnacji.
|
|
|
331. **Spiętrzenie porządków** empezar lección
|
|
każda kondygnacja posiada podpory w innym porządku, zwykle wzwyż od doryckiego do korynckiego.
|
|
|
332. **Pomnik / Monument** empezar lección
|
|
dzieło sztuki o charakterze upamiętniającym, najczęściej rzeźbiarskie lub architektoniczno-rzeźbiarskie.
|
|
|
empezar lección
|
|
monumentalny pomnik w formie wolnostojącej bramy, najczęściej dla uczczenia zwycięstwa. Przejście pod łukiem bramy było punktem kulminacyjnym pochodu triumfalnego.
|
|
|
334. **Postument / Piedestał** empezar lección
|
|
podstawa służąca do umieszczenia rzeźby.
|
|
|
empezar lección
|
|
figura rzeźbiarska przedstawiona w todze.
|
|
|
empezar lección
|
|
długa, udrapowana biała szata.
|
|
|
empezar lección
|
|
figura rzeźbiarska przedstawiona w zbroi.
|
|
|
empezar lección
|
|
dzieło gliptyki, wyrób rzeźbiarski wykonany w kamieniu szlachetnym lub półszlachetnym.
|
|
|
empezar lección
|
|
gemma o wklęsłej dekoracji.
|
|
|
empezar lección
|
|
gemma o wypukłej dekoracji.
|
|
|
empezar lección
|
|
element dekoracyjny w formie podwieszonego po bokach i przewiązanego wstęgami półwieńca z liści, kwiatów i owoców.
|
|
|
342. **Malarstwo pompejańskie** empezar lección
|
|
rzymskie malowidła ścienne odkryte w miastach Imperium Romanum (np. Herculanum, Pompeje i Stabiae), zasypane przez wybuch Wezuwiusza w 79 r. n.e.
|
|
|
empezar lección
|
|
antyczna technika malarska, której spoiwem był wosk pszczeli, a pigmenty wymieszane z ciepłym woskiem nakładano pędzlami lub ogrzewanymi szpachlami.
|
|
|
344. **Sztuka wczesnochrześcijańska** empezar lección
|
|
sztuka jaką tworzyli i otaczali się pierwsi chrześcijanie żyjący w Basenie Morza Śródziemnego w okresie od II/III wVI w.
|
|
|
empezar lección
|
|
podziemne cmentarze w formie korytarzy z wydrążonymi w skale grobowcami.
|
|
|
346. **Symbol / Emblemat** empezar lección
|
|
w sztukach plastycznych, znak umowny będący ekwiwalentem, czyli odpowiednikiem określonej treści pojęciowej.
|
|
|
empezar lección
|
|
zasób symboli w danej epoce.
|
|
|
348. **Bazylika konstantyńska / chrześcijańska** empezar lección
|
|
kościół przeznaczony do odprawiania liturgii. Powstał na bazie bazyliki rzymskiej, ale został zmodyfikowany do nowej funkcji. Typowa bazylika wczesnochrześcijańska jest na planie krzyża łacińskiego a nawa główna jest wyższa od naw bocznych.
|
|
|
empezar lección
|
|
miejsce składania ofiar kultowych, w religii chrześcijańskiej ołtarz jest miejscem modlitwy kapłana i ofiary mszy.
|
|
|
empezar lección
|
|
typ kościoła, w którym nawa główna jest wyższa od naw bocznych.
|
|
|
empezar lección
|
|
symbol chrześcijan, rodzaj planu kościoła, ma pionową belkę dłuższą od poziomej.
|
|
|
empezar lección
|
|
odmian krzyża i plan centralny budowli, jest to krzyż równoramienny.
|
|
|
353. **Plan centralny / Budowla centralna** empezar lección
|
|
budowla oparta na zasadzie symetrii, w rzucie poziomym względem dwu przecinających się osi. Są to plany koła, kwadratu, krzyża greckiego oraz plany wieloboczne oparte na kole bądź kwadracie.
|
|
|
empezar lección
|
|
budynek upamiętniający postać bądź wydarzenie.
|
|
|
empezar lección
|
|
budynek upamiętniający osobę zmarłą, monumentalny grobowiec.
|
|
|
empezar lección
|
|
budynek upamiętniający męczeńską śmierć.
|
|
|
empezar lección
|
|
budowla przeznaczona do obrzędu chrztu.
|
|
|
empezar lección
|
|
część kościoła przeznaczona dla wiernych.
|
|
|
empezar lección
|
|
część kościoła z nawami, poniżej transeptu o ile on występuje, jeśli go nie ma, to jest to część nawowa poniżej prezbiterium.
|
|
|
empezar lección
|
|
jest to nawa poprzeczna, między prezbiterium a korpusem nawowym, nadająca planowi kształt krzyża.
|
|
|
361. **Prezbiterium / Chór** empezar lección
|
|
miejsce przeznaczone na ołtarz w kościele i miejsce dla duchowieństwa.
|
|
|
empezar lección
|
|
mała zamykana szafka w kościele katolickim przeznaczona do przechowywania hostii i komunikantów.
|
|
|
empezar lección
|
|
ściana zamykająca prezbiterium, bądź kaplice i nawy, będąca najczęściej półkolista lub wieloboczna.
|
|
|
364. **Zakrystia / Pastoforia** empezar lección
|
|
boczne pomieszczenie sakralne występujące w świątyniach chrześcijańskich, służące do przechowywania naczyń i szat liturgicznych. Pastoforia to dwudzielna zakrystia złożona z dwóch pomieszczeń po obu bokach apsydy.
|
|
|
empezar lección
|
|
zabudowany przedsionek w kościołach wczesnochrześcijańskich, bizantyńskich i wczesnośredniowiecznych.
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
367. **Kolory liturgiczne** empezar lección
|
|
to 5 kolorów symbolicznych stosowanych w szatach kościelnych na odpowiednie uroczystości: biały, czerwony, zielony, fioletowy i czarny.
|
|
|
empezar lección
|
|
wierzchnia szata liturgiczna, przeznaczona do mszy.
|
|
|
empezar lección
|
|
element stroju liturgicznego, wełniana biała taśma noszona na ramionach ozdobiona wyhaftowanymi 6 czarnymi krzyżykami.
|
|
|
empezar lección
|
|
szeroka wstęga, lekko rozszerzana na końcach zakładana na szyję.
|
|
|
empezar lección
|
|
długa, zdobiona laska zakończona spiralą zwaną krzywaśnią lub łac. kurwaturą, pierwotnie służąca do podpierania się. Atrybut biskupów.
|
|
|
empezar lección
|
|
uroczyste nakrycie głowy wyższego duchowieństwa, w obrządku wschodnim w kształcie korony zwieńczonej krzyżem, w kościele rzymskokatolickim inaczej infuła w kształcie dwóch trójkątów połączonych opaską z dwiema wiszącymi z tyłu taśmami.
|
|
|
empezar lección
|
|
uroczyste nakrycie głowy papieża ozdobione trzema koronami symbolizującymi potrójną władzę (arcykapłana, króla, proroka).
|
|
|
empezar lección
|
|
Wschodnie Cesarstwo Rzymskie założone po podziale Imperium Romanum na dwa cesarstwa w 395 r., najświetniejszy okres rozwoju przypada na okres panowania cesarza Justyniana (527-565), historię Bizancjum kończy podbój przez Turków w 1453 r.
|
|
|
375. **Sztuka bizantyńska** empezar lección
|
|
sztuka powstająca w ramach Cesarstwa Bizantyńskiego, chrześcijańska, kontynuująca tradycje sztuki antycznej.
|
|
|
empezar lección
|
|
półkolista nisza/wnęka przypominająca apsydę.
|
|
|
empezar lección
|
|
druga kondygnacja naw bocznych, ew. obejścia.
|
|
|
378. **Pendentywy / Żagielki** empezar lección
|
|
narożne sferyczne wycinki sklepienia umożliwiające oparcie kopuły na planie czworoboku.
|
|
|
empezar lección
|
|
narożne wysklepki o kształcie wycinka stożka, składające się z jednego lub kilku łuków konstrukcyjnych zmniejszających się ku dołowi. Trompy umożliwiają przejście z wielobocznego planu do kopuły.
|
|
|
empezar lección
|
|
obraz kultowy, przeznaczony do modlitwy, wyobrażający osoby święte, sceny biblijne i religijno-symboliczne.
|
|
|
empezar lección
|
|
okres w historii Bizancjum, w którym dążono do zniesienia kultu świętych obrazów.
|
|
|
empezar lección
|
|
zasada kompozycji wielofigurowej, którą cechuje ustawienie głów na tej samej wysokości.
|
|
|
empezar lección
|
|
świątynia obrządku wschodniego prawosławnego i grekokatolickiego.
|
|
|
empezar lección
|
|
główna cerkiew miasta, kościół katedralny - biskupi.
|
|
|
empezar lección
|
|
w cerkwi przegroda oddzielająca prezbiterium od nawy głównej, z zawieszonymi lub namalowanymi ikonami.
|
|
|
empezar lección
|
|
wewnętrzna ściana apsydy.
|
|
|
387. **Mistyczny materializm** empezar lección
|
|
nurt filozoficzno-religijny, który wierzy w to, że kontemplacja piękna ziemskiego prowadzi duszę do Boga.
|
|
|
empezar lección
|
|
typ ikonograficzny przedstawienia Jezusa Chrystusa jako władcy siedzącego na tronie z uniesioną prawą ręką w geście błogosławieństwa i Księgą Ewangelii.
|
|
|
empezar lección
|
|
przedstawienie Chrystusa jako boskiego władcy, tronującego na kuli świata bądź tęczy, w mandorli.
|
|
|
empezar lección
|
|
świetlisty otok wokół postaci, lub samej głowy, symbolizujący boskość postaci.
|
|
|
empezar lección
|
|
(od mandorle -migdał) - rodzaj aureoli otaczającej postać tronujących Jezusa lub Maryi w kształcie owalu o ostrych zakończeniach.
|
|
|
empezar lección
|
|
scena ukazująca Zmartwychwstanie Jezusa.
|
|
|
empezar lección
|
|
obraz z przedstawieniem twarzy Chrystusa, uważany za powstały w sposób nadnaturalny, najbardziej popularny to tzw. Mandylion czyli twarz odbita na chuście św. Weroniki, o długich włosach z brodą.
|
|
|
empezar lección
|
|
w sztuce przedstawienie Boga równocześnie w trzech postaciach: Bóg Ojciec, Syn Boży i Duch Święty w postaci gołębicy.
|
|
|
empezar lección
|
|
(Umilenie; MB Czuła) typ ikonograficzny przedstawienia Matki Boskiej z Dzieciątkiem ukazujący czułość między Matką a Synem przytulającym policzek do Jej twarzy.
|
|
|
empezar lección
|
|
typ ikonograficzny przedstawienia Matki Boskiej, w którym Matka Boska wskazuje na Chrystusa trzymanego na lewym ramieniu, w sztuce bizantyńskiej czasem trzyma, prezentuje Dzieciątko przed sobą.
|
|
|
empezar lección
|
|
typ ikonograficzny przedstawienia Chrystusa w środku a po Jego bokach Maryję oraz Jana Chrzciciela.
|
|
|
398. **Sacra Conversazione** empezar lección
|
|
(Święta Rozmowa) typ ikonograficzny w którym Matka Boska zajmuje centralne miejsce, a po jej bokach symetrycznie ustawieni są święci.
|
|
|
empezar lección
|
|
zbiór psalmów używany jako modlitewnik bądź śpiewnik.
|
|
|
empezar lección
|
|
najmłodsza z religii monoteistycznych wyznająca wiarę w jednego Boga, która rozwineła się wśród mieszkańców Półwyspu Arabskiego.
|
|
|
empezar lección
|
|
święta księga Islamu, która składa się ze 114 sur, czyli rozdziałów. Porusza sprawy wielkie i międzyludzkie.
|
|
|
empezar lección
|
|
wyznawca Islamu, „uległy” wobec Boga.
|
|
|
empezar lección
|
|
miejsce modlitwy, gdzie pada się na twarz. Sala modłów jest głównym pomieszczeniem, nie ma ołtarza i nie wolno używać pojęcia „kościół”.
|
|
|
empezar lección
|
|
smukła wieża przy meczecie, z której wierni przez muezzina wzywani są 5 razy dziennie do modlitwy.
|
|
|
empezar lección
|
|
nisza w ścianie w sali modłów w meczecie, zwieńczona łukiem, zwrócona w kierunku Mekki, symbolizująca drzwi do Raju.
|
|
|
empezar lección
|
|
łuk typowy dla islamu, przypominający kształtem grecką Ω.
|
|
|
empezar lección
|
|
styl w hiszpańskiej architekturze i sztuce, połączenia elementów islamskich i chrześcijańskich, rozwijający się między VIII a XVII w. Charakteryzuje go bogactwo dekoracji ornamentalnej wywodzącej się ze sztuki Islamu, połączone ze swobodą kompozycji
|
|
|
empezar lección
|
|
motyw konstrukcyjno-dekoracyjny charakterystyczny dla architektury muzułmańskiej, złożony ze spiętrzonych elementów komórkowych, przypominających razem naturalne stalaktyty. Spełniają zwykle rolę tromp lub pendentywów.
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
ornament roślinny ze stylizowanej wici roślinnej, zakomponowany symetrycznie o geometrycznej ścisłości.
|
|
|
empezar lección
|
|
ornament roślinny w formie wijącej się lub spiralnie skręcanej łodygi z liśćmi, czasami z kwiatami.
|
|
|
412. **Maureska / Moreska** empezar lección
|
|
symetryczny ornament stworzony z mocno przestylizowanej wici roślinnej, która wypełnia całą płaszczyznę.
|
|
|
empezar lección
|
|
dosłownie “lęk przed pustką”, to cecha określająca nadmierną de
|
|
|
empezar lección
|
|
dosłownie „umiłowanie pustki”, to cecha określająca oszczędną dekorację, z dużymi pustymi powierzchniami.
|
|
|
empezar lección
|
|
okres w historii w kręgu kultury eu obejmujący czasy między upadkiem cesarstwa rzymskiego a przemianami zachodzącymi w Eu w dobie Odrodzenia (V w. XV w.). Nazwa miała podkreślać „pustkę” między Starożytnością a jej „odrodzeniem” w renesansie.
|
|
|
416. **Sztuka przedromańska** empezar lección
|
|
sztuka rozwijająca się we wczesnym średniowieczu od przełomu VIII i IX w.
|
|
|
417. **Sztuka karolińska** empezar lección
|
|
1 okres sztuki przedromańskiej w okresie panowania cesarza Karola Wielkiego (771-814) w obrębie tzw. w renesansu karolińskiego.
|
|
|
418. **Renesans karoliński** empezar lección
|
|
pierwszy okres rozwoju sztuki po upadku Imperium Romanum za panowania Karola Wielkiego, który chciał odrodzić wielkość Cesarstwa, także za pomocą sztuki.
|
|
|
empezar lección
|
|
2 okres sztuki przedromańskiej rozwijający się za panowania cesarzy z dynastii Ottonów (X w.).
|
|
|
empezar lección
|
|
świątynia chrześcijańska do sprawowania publicznego kultu religijnego.
|
|
|
421. **Kościół orientowany** empezar lección
|
|
kościół, którego prezbiterium jest umieszczone na wschodzie i wierni modlący się są zwróceni na wschódw stronę miejsc związanych z dziejami Chrystusa (Betlejem, Jerozolima), oraz symbolicznie w stronę wschodu słońcaświatła (Bóg = światło).
|
|
|
empezar lección
|
|
kościół przy którym jest zakon.
|
|
|
empezar lección
|
|
główny kościół biskupa diecezjalnego, arcybiskupa bądź patriarchy.
|
|
|
424. **Kościół Bazylika** empezar lección
|
|
status kościoła o specjalnych przywilejach papieskich, w tym wyróżnia się Bazylikę Mniejszą i Bazylikę Większą (z ołtarzem papieskim).
|
|
|
425. **Kościół parafialny** empezar lección
|
|
główny kościół gminy kościelnej.
|
|
|
426. **Kościół farny / Fara** - dawna nazwa głównego kościoła miejskiego pod opieką cechu. empezar lección
|
|
- dawna nazwa głównego kościoła miejskiego pod opieką cechu.
|
|
|
empezar lección
|
|
mała budowla kultowa wolnostojąca lub połączona z kościołem.
|
|
|
428. **Charakter addycyjny** empezar lección
|
|
cecha architektury romańskiej określająca prostotę budowli złożonej z podstawowych brył geometrycznych.
|
|
|
empezar lección
|
|
obejście wokół prezbiterium, powstałe z przedłużenia naw bocznych, charakterystyczne zwłaszcza dla kościołów pielgrzymkowych.
|
|
|
empezar lección
|
|
rozbudowana zachodnia część bazyliki, charakterystyczna dla architektury przedromańskiej, zawierająca empory.
|
|
|
empezar lección
|
|
układ elementów dekoracyjnych, bądź architektonicznych, występujących na przemian.
|
|
|
empezar lección
|
|
kościół jednonawowy, w którym prezbiterium i nawa mają tę samą szerokość, wysokość i przykrycie.
|
|
|
empezar lección
|
|
zamknięty zespół budynków, lub pomieszczeń, zamieszkania zakonników lub zakonnic.
|
|
|
empezar lección
|
|
sala w klasztorze przeznaczona do zebrań zakonników, przeważnie o charakterze reprezentacyjnym, miejsce narad.
|
|
|
empezar lección
|
|
pracownia mnichów przepisujących i dekorujących księgi.
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
kwadratowy lub prostokątny ogród umieszczony wewnątrz murów klasztornych.
|
|
|
empezar lección
|
|
zewnętrzny ciąg komunikacyjny wzdłuż ściany budynku, najczęściej od strony dziedzińca, ogrodu.
|
|
|
empezar lección
|
|
sala sypialna zakonników w klasztorze.
|
|
|
empezar lección
|
|
umywalnia zakonników w klasztorze.
|
|
|
empezar lección
|
|
- zewnętrzne oznaki władzy, godności, stanu.
|
|
|
empezar lección
|
|
insygnia władzy królewskiej: korona, berło, jabłko.
|
|
|
empezar lección
|
|
ozdobna księga liturgiczna zawierająca teksty 4 Ewangelii.
|
|
|
empezar lección
|
|
ciągły ornament złożony z linii, pasów, taśm, listew, wici roślinnych itd.
|
|
|
445. **Ornament zoomorficzny** empezar lección
|
|
ornament oparty na motywach zaczerpniętych z realnego bądź fantastycznego świata zwierząt.
|
|
|
empezar lección
|
|
styl w sztukach plastycznych rozwijający się od XI do XIII w. w epoce średniowiecza; nazwa podkreśla inspiracje sztuką antyczną, w tym starożytną rzymską.
|
|
|
empezar lección
|
|
„Bóg w centrum” - prąd umysłowy skupiony na Bogu i podporządkowujący Mu życie człowieka.
|
|
|
empezar lección
|
|
ruch zakonny, rozwój życia zakonnego.
|
|
|
empezar lección
|
|
konstrukcja budowlana o przekroju krzywoliniowym, służąca do przykrycia odpowiedniej przestrzeni budynku.
|
|
|
450. **Sklepienie kolebkowe** empezar lección
|
|
sklepienie oparte na łuku półkolistym, w kształcie połowy leżącego walca.
|
|
|
empezar lección
|
|
wewnętrzne łuki wzmacniające sklepienie.
|
|
|
452. **Sklepienie krzyżowe** empezar lección
|
|
sklepienie powstałe z dwóch krzyżujących się kolebek.
|
|
|
empezar lección
|
|
drewniany szkielet, konstrukcja dachu.
|
|
|
empezar lección
|
|
powtarzający się element konstrukcyjny, zawarty pomiędzy sąsiadującymi podporami.
|
|
|
empezar lección
|
|
system kompozycyjny i konstrukcyjny sklepienia krzyżowego, w którym jednemu przęsłu nawy głównej odpowiadają dwa przęsła nawy bocznych.
|
|
|
empezar lección
|
|
dwudzielne arkadowe okno o charakterze dekoracyjnym.
|
|
|
empezar lección
|
|
trójdzielne arkadowe okno o charakterze dekoracyjnym.
|
|
|
empezar lección
|
|
dekoracyjny pas złożony z arkadek przy gzymsie wieńczącym lub dzielącym ściany, typowy dla architektury przedromańskiej i romańskiej
|
|
|
empezar lección
|
|
budowla centralna o czterech absydach (plan „czwórliscia).
|
|
|
empezar lección
|
|
„ślepy otwór” - płytka wnęka w murze o charakterze dekoracyjnym.
|
|
|
empezar lección
|
|
podziemne ciemne pomieszczenie w kościołach pod prezbiterium, mieszczące relikwie lub grób świętego.
|
|
|
empezar lección
|
|
przedsionek kościelny poprzedzający główne wejście.
|
|
|
empezar lección
|
|
mała wieżyczka kościelna z niewielkim dzwonem.
|
|
|
empezar lección
|
|
tympanon z przedstawieniem fundatora z modelem budowli.
|
|
|
empezar lección
|
|
naczynie liturgiczne w kształcie płaskiego talerza służące podczas komunii, aby Hostia nie upadła.
|
|
|
empezar lección
|
|
naczynie do picia składające się z czary, trzonu i stopy.
|
|
|
empezar lección
|
|
technika zdobnicza w złotnictwie polegająca na stopieniu sproszkowanego szkła i nałożeniu na podłoże metalowe.
|
|
|
empezar lección
|
|
technika zdobnicza w złotnictwie polegająca na wypełnieniu dekoracji rytej w metalu ciemną pastą, złożoną z siarczków srebra, miedzi i ołowiu, a następnie wypolerowaniu powierzchni.
|
|
|
482. Repusowanie / Trybowanie empezar lección
|
|
technika kształtowania wyrobów z blachy polegająca na kuciu, bez użycia modelu, blachy na zimno, puncami lub młotkami.
|
|
|
empezar lección
|
|
technika złotnicza wykańczania przedmiotów metalowych w celu uzyskania wyrazistości dekoracji.
|
|
|
empezar lección
|
|
ostateczne wykończenie powierzchni przedmiotu metalowego.
|
|
|
empezar lección
|
|
technika zdobnicza w złotnictwie polegająca na wykonaniu ornamentu lub całego elementu z bardzo cienkich drucików w połączeniu z granulacją.
|
|
|
empezar lección
|
|
technika zdobnicza w złotnictwie polegająca na wykonywaniu ornamentu z drobnych metalowych kuleczek.
|
|
|
empezar lección
|
|
naczynie liturgiczne służące do kultowego ukazywania i przenoszenia Hostii, składa się ze stopy trzonu (często z nodusem wydatnym zgrubieniem) i glorii ze szklaną puszką w środku zawierającą tzw. melchizedech -metalowy półksiężyc podtrzymujące hostię
|
|
|
empezar lección
|
|
metalowe uchwyty do drzwi spełniające funkcje klamki, z obręczą za którą ciągnie się drzwi.
|
|
|
empezar lección
|
|
przedmiot służący do stukania w drzwi, bramę, najczęściej metalowy przyczepiony do muru, o jednej części ruchomej.
|
|
|
empezar lección
|
|
styl epoki średniowiecza, który rozwijał się między XII a XV wiekiem. Giorgio Vasariego, który określił tę sztukę jako gocką czyli barbarzyńską, złą. Główne cechy stylu: łuk ostry sklepienie krzyżowo-żebrowe system przyporowy wertykalizm, ekspresja.
|
|
|
empezar lección
|
|
prąd umysłowy dążący do bezpośredniego kontaktu z Bogiem.
|
|
|
empezar lección
|
|
łuk złożony z dwóch odcinków prostej stykających się pod ostrym kątem, typowy dla konstrukcji stylu gotyckiego.
|
|
|
493. Sklepienie krzyżowo-żebrowe empezar lección
|
|
charakterystyczne dla stylu gotyckiego sklepienie oparte na łuku ostrym, składające się z dwóch skrzyżowanych łuków ostrych i od wewnątrz wzmocnione na linach przecinania się kolebek dodatkowymi żebrami.
|
|
|
494. Sklepienie gwiaździste empezar lección
|
|
odmiana sklepienia krzyżowo-żebrowego o dodatkowych podziałach tworzących układ gwiazdy.
|
|
|
495. Sklepienie wachlarzowe empezar lección
|
|
zbudowane jest na żebrach promieniście rozchodzących się z przyściennych punktów podparcia, tworzących układ przypominający wachlarze.
|
|
|
empezar lección
|
|
rodzaj sklepienia popularnego pod koniec gotyku, najczęściej kolebkowego, w którym wprowadzono krzyżujące się żebra tworzące siatkę rombów, co nadaje mu kształt sieci.
|
|
|
497. Sklepienie kryształowe empezar lección
|
|
sklepienie stosowane w późnym gotyku, w którym zrezygnowano z żeber, a wysklepki sklepienne mają ostre krawędzie. Uzyskiwano w ten sposób powierzchnie złożone z licznych, małych wysklepek, uwypuklanych grą światłocieniową.
|
|
|
498. Sklepienie piastowskie - odmiana sklepienia krzyżowo-żebrowego, w której zastosowano dodatkowy punkt podparcia na jednym z boków empezar lección
|
|
wyprowadzane z niego żebra dzielą sklepienie na trzy duże pola, z których każde dodatkowo podzielone jest jeszcze na trzy części, co w efekcie tworzy układ dziewięciu trójkątów.
|
|
|
empezar lección
|
|
pionowe cienkie elementy kamienne o przekroju wałka zespolone z filarem, przenoszące na niego ciężar sklepienia.
|
|
|
500. Zwornik / klucz sklepienia empezar lección
|
|
środkowy szczytowy kliniec łuku lub sklepienia, wyróżniający się kształtem i dekoracyjnym charakterem.
|
|
|
empezar lección
|
|
element architektoniczny mający na celu podtrzymanie np. sklepienia, osadzony w ścianie i wysunięty przed jej lico, często dekorowany.
|
|
|
empezar lección
|
|
zasada kompozycji polegająca na podkreśleniu i wydobyciu pionowych osi dzieła, kierunków pionowych (przeciwieństwo horyzontalizmu).
|
|
|
empezar lección
|
|
profilowane elementy pionowe podkreślające wertykalizm.
|
|
|
empezar lección
|
|
pionowy element konstrukcyjny, architektoniczny w formie prostego filara przyściennego, wzmacniający konstrukcję, np. przenosi ciężar sklepienia na fundament.
|
|
|
empezar lección
|
|
element gotyckiego systemu konstrukcyjnego mający za zadanie przerzucanie ciężaru sklepienia nad nawami bocznymi na zewnętrzne przypory.
|
|
|
506. System szkieletowy / przyporowy empezar lección
|
|
system konstrukcyjny char. dla stylu gotyckiego, um. przesklepienie dużych wysokich przestrzeni, w którym ciężar sklepienia krzyżowo-żebrowego jest przenoszony cz. za pośrednictwem służek na filary, cz. przez zewnętrzne łuki przyporowe na przypory.
|
|
|
empezar lección
|
|
duże okrągłe okno wypełnione kamienną dekoracją o charakterze stylizowanej róży, mieszczące witraż.
|
|
|
empezar lección
|
|
dekoracja architektoniczna stylizowana na kształt koniczyny, najczęściej wypełniająca szczyt łuku ostrego.
|
|
|
empezar lección
|
|
rodzaj zwieńczenia w formie małej wieżyczki, np. na zakończeniu przypory.
|
|
|
empezar lección
|
|
mały pionowy element wieńczący np. pinakiel, mały obelisk.
|
|
|
empezar lección
|
|
charakterystyczne dla stylu gotyckiego zwieńczenie w formie trójkąta, np. nad łukiem ostrym okien, portalu.
|
|
|
empezar lección
|
|
ozdobne zakończenie rynny dachowej odprowadzającej wodę z dala od lica muru.
|
|
|
empezar lección
|
|
motyw dekoracyjny w formie stylizowanej i zdeformowanej głowy ludzkiej lub zwierzęcej.
|
|
|
empezar lección
|
|
architektoniczny element dekoracyjny w formie pęku kwiatów występujący jako zwieńczenie np. pinakli.
|
|
|
517. Flamboyant / Gotyk płomienisty empezar lección
|
|
ostatnia faza sztuki późnego gotyku we Francji o bogatej dekoracji i ornamentach zbliżonych kształtem do płomienia lub rybiego pęcherza.
|
|
|
empezar lección
|
|
typ ikonograficzny dogmatyczny będący przedstawieniem opłakującej Matki Boskiej trzymającej ciało zdjętego z krzyża Chrystusa.
|
|
|
empezar lección
|
|
krzyż z przedstawieniem Chrystusa.
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
narzędzia męki Chrystusa ukazywane jako symbole Jego cierpienia np. korona cierniowa, gwoździe.
|
|
|
empezar lección
|
|
szata okrywająca łono Jezusa.
|
|
|
empezar lección
|
|
tkanina ułożona w dekoracyjne fałdy.
|
|
|
empezar lección
|
|
typ ikonograficzny będący przedstawieniem siedzącego Chrystusa, zamyślonego z podpartą na dłoni głową.
|
|
|
empezar lección
|
|
nurt koncentrujący się na Męce Chrystusa, narzędziach Męki i przedstawieniu cierpienia Chrystusa i Maryi Mater Dolora czyli Matka Cierpiąca.
|
|
|
527. Vir Dolorum / Mąż Boleści / Chrystus Boleściwy empezar lección
|
|
przedstawienie Chrystusa z atrybutami męki i pokazującego rany.
|
|
|
empezar lección
|
|
„nowa pobożność” - nurt pobożności rozwijający się w XIV i XV w. w Niderlandach i Nadrenii propagujący ubóstwo i pobożność.
|
|
|
empezar lección
|
|
prywatna modlitwa, kontemplacja i pobudzanie wewnętrznych religijnych przeżyć.
|
|
|
empezar lección
|
|
wieloskrzydłowy ołtarz szafiasty charakterystyczny dla gotyku.
|
|
|
empezar lección
|
|
poliptyk składający się z trzech części: środkowej nieruchomej i dwóch ruchomych skrzydeł po bokach.
|
|
|
empezar lección
|
|
poliptyk składający się z pięciu części: dwóch skrzydeł nieruchomych i dwóch ruchomych, zamykających część środkową.
|
|
|
empezar lección
|
|
najniższa część poliptyku, jego podstawa spoczywająca na mensie (dawniej kapłan stał tyłem do wiernych a przodem do ołtarza).
|
|
|
empezar lección
|
|
motyw ikonograficzny przedstawiający rodowód Chrystusa.
|
|
|
empezar lección
|
|
stół ołtarzowy, na którym sprawowana jest ofiara mszy.
|
|
|
536. Retabulum / Nastawa ołtarzowa empezar lección
|
|
główna środkowa część ołtarza szafiastego.
|
|
|
empezar lección
|
|
zasadnicza część nagrobków gotyckich i renesansowych o kształcie skrzyni zamkniętej od góry płytą z rzeźbioną postacią zmarłego.
|
|
|
empezar lección
|
|
ozdobna tablica upamiętniająca zmarłego wmurowywana w ściany kościoła (różni się od zwykłej tablicy nagrobnej, która jest pozbawiona ozdób).
|
|
|
empezar lección
|
|
żywoty świętych będące inspiracją do przedstawiania świętych z nimbami i atrybutami.
|
|
|
empezar lección
|
|
przedmiot lub symbol pozwalający zidentyfikować przedstawioną postać, dodany jako jej znak rozpoznawczy.
|
|
|
empezar lección
|
|
sprzęt kultowy służący do przechowywania relikwii, przybierający różne kształty.
|
|
|
empezar lección
|
|
księgi i fragmenty ksiąg, w tym pisma żydowskie lub wczesnochrześcijańskie, które nie zostały uznane przez Kościół za kanoniczne i nie zostały włączone do kanonu Biblii.
|
|
|
544. Styl międzynarodowy w średniowieczu empezar lección
|
|
późna faza stylu gotyckiego (1390-1430/50) rozróżniana w nastrojowym malarstwie i rzeźbie, cechująca się liryzmem i pewną wytwornością.
|
|
|
545. Szkoła artystyczna - empezar lección
|
|
- krąg artystów tworzących w podobnym stylu w danym miejscu i czasie np. małopolska szkoła malarstwa tablicowego.
|
|
|
empezar lección
|
|
typ kościoła, w którym wszystkie nawy są tej samej wysokości.
|
|
|
empezar lección
|
|
dzieło obronne wysunięte przed linię murów, najczęściej w formie baszty cylindrycznej z bramą.
|
|
|
empezar lección
|
|
wieża warowna fortyfikacji średniowiecznych częściowo wysunięta przed lico murów.
|
|
|
empezar lección
|
|
element umocnień obronnych w postaci wysuniętych narożników w kształcie pięcioboku.
|
|
|
empezar lección
|
|
ząbkowanie/zęby wieńczące mur obronny w średniowieczu z regularnymi prześwitami umożliwiającymi strzelanie przez łuczników.
|
|
|
empezar lección
|
|
główny wielofunkcyjny plac miasta przeznaczony na handel i siedzibę władz.
|
|
|
empezar lección
|
|
siedziba władz miejskich.
|
|
|
empezar lección
|
|
zrzeszenie rzemieślników jednego zawodu.
|
|
|
empezar lección
|
|
znak kamieniarski jako sygnatura czyli podpis strzechy, cechu, mistrza.
|
|
|
empezar lección
|
|
zbiór rysunków, najczęściej sztychowanych (czyli powielonych w druku wklęsłym), zawierający wzory elementów architektonicznych, ornamentów, kształtów przedmiotów.
|
|
|
empezar lección
|
|
średniowieczne zrzeszenie architektów i kamieniarzy dla zrealizowania wielkich przedsięwzięć budowlanych.
|
|
|
557. System filarowo-skarpowy empezar lección
|
|
odmiana gotyckiego systemu konstrukcyjnego, występująca w kościołach krakowskich, w którym konstrukcję wspierają skarpy (przypory) dobudowane do filarów międzynawowych, od strony nawy bocznej.
|
|
|
558. En grisaille / Grisaille empezar lección
|
|
malowidło monochromatyczne naśladujące płaskorzeźbę lub rzeźbę wykonane kolorem szarym.
|
|
|
empezar lección
|
|
okres w sztuce późnego średniowiecza na terenie Włoch, Niemiec, Niderlandów i południowej Francji będący zapowiedzią renesansu.
|
|
|
empezar lección
|
|
(łac. poprzednik) - artysta wprowadzający nowe elementy w swojej twórczości, wpływający bezpośrednio na rozwój kolejnego zjawiska.
|
|
|
empezar lección
|
|
przedstawienie Matki Boskiej na tronie w otoczeniu aniołów.
|
|
|
empezar lección
|
|
epoka w historii wyróżniona po średniowieczu, symbolicznie datowana od XV w. (1453 upadek Konstantynopola, 1492 odkrycie Ameryki), do XVIII w. i rozwoju oświecenia (niektórzy historycy datują nowożytność do początku XIX w.).
|
|
|
564. Renesans / Odrodzenie empezar lección
|
|
styl w sztuce początku XV w rozwijający się do końca XVI w, którego gł. cechą była insp. k. antyczną. Gł. cechy to insp. formami szt.st., ład i harmonia dążenie do idealnego piękna w malarstwie doskonały rysunek studium perspektywy i proporcji ciała
|
|
|
empezar lección
|
|
termin używany na oznaczenie sztuki włoskiej XV w., dosłownie „czternaście setek” czyli 1400.
|
|
|
empezar lección
|
|
termin używany na oznaczenie sztuki włoskiej XVI w., dosłownie „piętnaście setek” czyli 1500.
|
|
|
empezar lección
|
|
„człowiek w centrum” - prąd umysłowy uważający człowieka za centrum wszechświata i skoncentrowany na człowieku i sprawach ludzkich.
|
|
|
empezar lección
|
|
prąd filozoficzny czerpiący z dorobku Platona, rozwinął się w starożytności, odrodzony w okresie renesansu tzw. platonizm/neoplatonizm renesansowy, łączący idee starożytne z chrześcijańskimi, przyznawał człowiekowi wolność w tworzeniu dobra i zła.
|
|
|
empezar lección
|
|
prąd umysłowy i kulturowy epoki odrodzenia zainteresowany człowiekiem i jego otoczeniem (antropocentryzm), w znaczeniu szerszym jest to postawa zakładająca, że człowiek jest najwyższą wartością i źródłem innych wartości.
|
|
|
empezar lección
|
|
osoba posiadająca rozległą wiedzę i umiejętności (talent) w różnych dziedzinach.
|
|
|
571. Złoty podział / Złote cięcie empezar lección
|
|
podział odcinka na takie dwie części, iż cały odcinek ma się tak do części większej, jak część większa do części mniejszej. Ze złotym podziałem w renesansie łączono własności estetyczne i stosowano np. w architekturze do podziału planu, elewacji.
|
|
|
empezar lección
|
|
wywodzące się ze starożytnego Castrum Romanum, zaprojektowane na planie centralnym, symetryczne, z budowlami nawiązującymi do antyku.
|
|
|
573. Tambur / Bęben kopuły empezar lección
|
|
podstawa kopuły na planie koła, elipsy lub wieloboku.
|
|
|
empezar lección
|
|
w architekturze nadbudówka w formie małej wieżyczki nad dachem, kopułą zwieńczenie kopuły, hełmu wieży, z oknami, zwieńczona własnym hełmem, oświetlająca wnętrze.
|
|
|
empezar lección
|
|
zwieńczenie wieży, często o ozdobnym kształcie, wykonane z drewna, kamienia, cegły i pokryte blachą.
|
|
|
empezar lección
|
|
pomieszczenie otwarte na zewnątrz usytuowane w elewacji budynku, nie mające funkcji komunikacyjnej.
|
|
|
empezar lección
|
|
ogólna nazwa dekoracyjnego opracowania lica muru kamiennego, oraz nazwa jednej z odmian polegającej na imitacji w tynku płyt kamiennych o ściętych krawędziach.
|
|
|
empezar lección
|
|
jeden z rodzajów boniowania (czyli dekoracyjnego opracowania muru), polegająca na obróbce lica ciosów kamiennych na wzór łomu kamiennego otoczonego gładką krawędzią lub sfazowaną czyli ściętą.
|
|
|
empezar lección
|
|
technika dekoracyjna malarstwa ściennego polegająca na pokryciu muru kilkoma, najczęściej dwoma, warstwami barwnego tynku i na częściowym zeskrobywaniu wilgotnych warstw odsłaniając inne kolory, tworząc wielobarwny ornament.
|
|
|
580. Wielki porządek (kolosalny) empezar lección
|
|
podpory (kolumny, pilastry) przechodzą przez więcej niż jedną kondygnację.
|
|
|
empezar lección
|
|
elewacja budynku zawierająca przeważnie wejście, wyróżniona dekoracyjnym opracowaniem, wieżami. W średniowieczu była to ściana zachodnia, w sztuce nowożytnej dodatkowa dekoracyjna ściana dobudowana do bryły budynku.
|
|
|
582. Splywy wolutowe / Woluty empezar lección
|
|
element arch. w formie esownicy czyli cienkiej ścianki ukształtowanej esowato wypełniającej przestrzeń narożną między wysoką i węższą kondygnacją wyższą - nawą główną
|
|
|
empezar lección
|
|
odcinek sklepienia, głównie kolebkowego, poprzeczny do głównego sklepienia, mieszczący przeważnie okno w zamykającej lunetę ściance pionowej.
|
|
|
584. Sklepienie z lunetami empezar lección
|
|
sklepienie kolebkowe z dodatkowymi wciętymi po bokach odcinkami mniejszych kolebek, często mieszczących okna.
|
|
|
585. Palazzo (in forteca) empezar lección
|
|
„pałac w fortecy” - typ pałacu otoczonego fortyfikacjami, we Włoszech typ pałacu na planie prostokąta z wewnętrznym dziedzińcem.
|
|
|
empezar lección
|
|
kondygnacja, najczęściej pierwsze piętro budynku, mieszcząca pomieszczenia reprezentacyjne, do przyjmowania gości.
|
|
|
empezar lección
|
|
gzyms dzielący ścianę np. na kondygnacje.
|
|
|
empezar lección
|
|
gzyms zwieńczający ścianę budowli.
|
|
|
empezar lección
|
|
inaczej okno weneckie, określane czasami jako palladiański motyw, element architektoniczny w postaci zwieńczonego łukiem otworu okiennego oflankowanego dwoma mniejszymi prostokątnymi otworami.
|
|
|
empezar lección
|
|
mała świątynia na planie koła.
|
|
|
empezar lección
|
|
„figura wężowa” - układ postaci charakteryzujący się silnym skręceniem ciała.
|
|
|
empezar lección
|
|
technika umyślnego nie wykańczania rzeźby w całości lub we fragmentach, u Michała Anioła wynikała z filozofii, u innych artystów głównie liczył się efekt artystyczny.
|
|
|
empezar lección
|
|
- włoska nazwa używana na określenie siły wyrazu w dziełach Michała Anioła.
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
obraz, lub płaskorzeźba w kole.
|
|
|
empezar lección
|
|
duże pole dekoracyjne w centrum sklepienia, sufitu, oraz malowidło w tym miejscu wykonane technikami malarstwa ściennego.
|
|
|
empezar lección
|
|
w malarstwie i rzeźbie dążenie do możliwie wiernego oddania złudzenia rzeczywistości
|
|
|
598. Malarstwo iluzjonistyczne empezar lección
|
|
monumentalne malarstwo ścienne, które przez mistrzowskie opracowanie różnych rodzajów perspektywy i skrótów stara się powierzchnię ściany i sklepienia przedstawić jako przestrzeń otwartą w głąb.
|
|
|
empezar lección
|
|
dosłownie „z dołu do góry”, ukazanie na sklepienie postaci w skrócie perspektywicznym, widzianych z dołu.
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
(od gr. przekształcenie) celowa deformacja obrazu, który poprawnie widoczny jest np. w odbiciu w wypukłym lustrze, poprzez ciągnięcie lub rozciągnięcie przedstawienia lub oglądany pod odpowiednim kątem.
|
|
|
empezar lección
|
|
motyw dekoracyjny przedstawiający małego nagiego chłopca ze skrzydłami, będący zarówno przedstawieniem antycznego amorka, jak i postaci aniołków w sztuce religijnej.
|
|
|
empezar lección
|
|
strona przednia, termin stosowany głównie do medali i monet, używa się także do dwustronnych przedmiotów liturgicznych oraz wewnętrznej strony dwustronnie dekorowanych skrzydeł ołtarzowych.
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
miękki modelunek malarsko-światłocieniowy zacierający kontury, po raz pierwszy zastosowany przez Leonarda da Vinci.
|
|
|
empezar lección
|
|
reprezentacyjne apartamenty papieskie w północnym skrzydle Pałacu Watykańskiego, dekorowane freskami przez Rafaela Santi.
|
|
|
empezar lección
|
|
dosłownie piękny styl, określenie twórczości Rafaela Santi.
|
|
|
empezar lección
|
|
- tendencja w malarstwie polegająca na akcentowaniu znaczenia koloru w obrazie.
|
|
|
empezar lección
|
|
malarze przełomu XV i XVI w Wenecji, którzy studiowali kolor, skupiając się na wartościach kolorystycznych w swoich kompozycjach.
|
|
|
empezar lección
|
|
w sztukach plastycznych sposób tworzenia, indywidualny styl.
|
|
|
empezar lección
|
|
zjawisko w sztuce rozwijające się ok. 15201600 r., wraz z późnym renesansem, charakteryzujące się kunsztem, wyrafinowaniem i świadomą sztucznością form. Artyści dążyli do zaskakiwania widza.
|
|
|
empezar lección
|
|
reprezentujący manieryzm, w znaczeniu ogólnym sztuczny, przesadzony.
|
|
|
613. Szkoła Fontainebleau empezar lección
|
|
termin używany na określenie manierystycznej twórczości artystów skupionych wokół zamku w Fontainbleau w XVI w.
|
|
|
empezar lección
|
|
ściana imitująca skrzydło pałacu/zamku, będąca płaską ścianą nie mieszczącą pomieszczeń.
|
|
|
empezar lección
|
|
ścianka wieńcząca budowlę zasłaniająca dach, o charakterze dekoracyjnym. W Polsce wykształciła się attyka rozbudowana, czasem dwukondygnacyjna, która oprócz charakteru dekoracyjnego miała także zastosowanie przeciwpożarowe.
|
|
|
empezar lección
|
|
ornament składający się z wici roślinnej, w którą wplecione są motywy figuralne (ludzie i zwierzęta), owoce, kwiaty, panoplia, fragmenty architektury (groteskowy
|
|
|
empezar lección
|
|
motyw dekoracyjny w postaci wiązki krzyżujących się elementów uzbrojenia, także sztandarów.
|
|
|
empezar lección
|
|
ozdobne obramienie tarczy herbowej, tablicy. Od 2 poł. XVI w. typowy kartusz ma kształt zbliżony do prostokąta z charakterystyczną dekoracją zwijaną i ornamentem okuciowym na krawędziach.
|
|
|
619. Ornament kartuszowy / Rollwerk / Ornament zwijany empezar lección
|
|
ornament zbudowany z taśmy, jakby wyciętej z blachy o zakończeniach zwijających się, który rozwinął się w manieryzmie.
|
|
|
empezar lección
|
|
ornament składający się z motywów naśladujących płaskie żelazne okucia i listwy z imitacją gwoździ, rozwinął się w manieryzmie.
|
|
|
621. Ornament chrząstkowo-małżowinowy empezar lección
|
|
- opiera się na motywie miękkiej chrząstki „porastającej” brzegi dekorowanego elementu, składa się elementów przypominających małżowinę uszną i chrząstki.
|
|
|
empezar lección
|
|
odmiana polskiego renesansu na terenie województwa lubelskiego, charakteryzująca się dekoracją stiukową na sklepieniu tzw. sklepieniem piernikowym.
|
|
|
empezar lección
|
|
dekoracja wykonana ze stiuku.
|
|
|
empezar lección
|
|
budynek lub zespół budynków do wytwórzania i przechowywania broni i sprzętu wojennego (zbrojownia).
|
|
|
empezar lección
|
|
poza char. dla rzeźby sepulkralnej, przedstawiająca zmarłego leżącego na boku z głową podpartą na dłoni i ugiętą nogą w kolanie. Nazwa wywodzi się od włoskiego rzeźbiarza Sansovino, który pierwszy wprowadził takie przedstawienie.
|
|
|
empezar lección
|
|
książka złożona ze „składek” połączonych ze sobą grzbietem, tym pojęciem najczęściej określa się zabytkowe książki. Współcześnie tą nazwą określa się zbiór praw, zasad.
|
|
|
empezar lección
|
|
tkaniny dekoracyjne wykonane techniką gobelinową, nazwa wywodzi się od francuskiego miasta Arras, które w XIV-XV w. było ośrodkiem wykonywania tego typu tkanin.
|
|
|
tylko Chrystus. empezar lección
|
|
ruch religijno-kościelny zainicjowany przez Marcina Lutra, który 31 października 1517 r. ogłosił 95 tez wzywających do reformy kościoła, mając na celu odnowę chrześcijaństwa. Podstawą reformy zwolenników Lutra były trzy zasady: tylko Pismo, tylko wiara, tylko łaska, osadzone na podstawie
|
|
|
empezar lección
|
|
odpowiedź kościoła katolickiego na Reformację Lutra, polegająca na wprowadzeniu reform w kościele po Soborze Trydenckim, mających na celu „przyciąganie” wiernych do kościoła katolickiego.
|
|
|
empezar lección
|
|
styl w sztuce rozwijający się od końca XVI w. przez cały wiek XVII, rozwinięty pod wpływem Kontrreformacji i absolutyzmu monarszego, char. się bogatą dekoracją, przepychem, dynamiką form i silną ekspresją.
|
|
|
empezar lección
|
|
sztuka barokowa realizująca założenia Soboru Trydenckiego.
|
|
|
empezar lección
|
|
kazalnica, rodzaj trybuny, balkonu służącej do odczytywania tekstów liturgicznych i wygłaszania kazań, przeważnie przy pierwszym od prezbiterium lub środkowym lewym filarze nawy głównej.
|
|
|
empezar lección
|
|
chór śpiewaczy- pomieszczenie, miejsce w kościele na ins. muzyczne i dla chóru, najczęściej na podwyższeniu w formie empory w nawie gł. nad wejściem. W ren. rozpowszechniona też była tzw czantoria czyli balkon dla śpiewających w ścianie prezbiterium.
|
|
|
empezar lección
|
|
frontowa część organów, często bogato dekorowana.
|
|
|
empezar lección
|
|
charakterystyczna dla baroku fasada o linii wklęsło-wypukłej.
|
|
|
empezar lección
|
|
przedsionek grobu męczennika znajdującego się pod ołtarzem do którego prowadzą schody.
|
|
|
empezar lección
|
|
w kościele chrześcijańskim osłona przedmiotów i miejsc kultu, przenośna lub stała np. nad ołtarzem, wsparta na 4 podporach.
|
|
|
empezar lección
|
|
element dekoracyjny w formie pasa tkaniny wyciętego w zęby zdobionego np. frędzlami, oraz ornament w tym kształcie zwany ornamentem lambrekinowym.
|
|
|
empezar lección
|
|
miejsce zasiadania osoby posiadającej władzę w czasie oficjalnych ceremonii.
|
|
|
empezar lección
|
|
rodzaj aureoli ze światłem rozproszonym w formie odchodzących promieni, częsta w monstrancjach.
|
|
|
empezar lección
|
|
studium światła w malarstwie i sposób kształtowania obrazu za pomocą światłocienia, ze szczególnym naciskiem na studiowanie efektów świetlnych.
|
|
|
empezar lección
|
|
malarstwo światłocieniowe.
|
|
|
644. Tenebryzm / Maniera tenebrosa empezar lección
|
|
sposób ujęcia obrazu polegający na użyciu ciemnej tonacji barwnej i wydobyciu przedmiotów i postaci za pomocą światła z ciemnego tła.
|
|
|
empezar lección
|
|
pogłębiony tenebryzm polegający na ostrym kontraście między częściami oświetlonymi a ciemnymi, bez łagodnego przejścia, wywodzący się z twórczości włoskiego malarza Caravaggia i reprezentowany przez jego naśladowców.
|
|
|
empezar lección
|
|
zeświecczenie sztuki religijnej, polegające na rodzajowym, bardziej świeckim, bez należnej czci, ujęciu scen religijnych.
|
|
|
647. Kompozycja diagonalna empezar lección
|
|
- kompozycja po przekątnej, skośna.
|
|
|
empezar lección
|
|
franc. nazwa malarstwa iluzjonistycznego, używana zwłaszcza do określenia iluzjonistycznie namalowanych małych przedmiotów i martwych natur.
|
|
|
empezar lección
|
|
hiszpańska odmiana baroku charakteryzująca się obfitą i dynamiczną dekoracją architektoniczną, bogatą ornamentyką i przepychem form rzeźbiarskich, nazwa pochodzi od rodziny architektów stosujących taką dekorację.
|
|
|
empezar lección
|
|
Niepokalana - typ ikonograficzny wizerunku Matki Boskiej ukazujący młodzieńczą Marię bez Dzieciątka z księżycem u stóp, otoczoną przez wieniec z gwiazd jako Niewiasty Apokaliptycznej, opisanej przez św. Jana.
|
|
|
empezar lección
|
|
typ martwej natury przedstawiającej naczynia i żywność, często będące elementem sceny figuralnej, malowane z mistrzostwem, sensualistycznie i przyciągające wzrok.
|
|
|
empezar lección
|
|
prąd filozoficzny opierający wszelką wiedzę na poznaniu zmysłowym, w sztukach plastycznych to oddanie wrażenia odczuć zmysłowych.
|
|
|
empezar lección
|
|
sztuka francuskiego baroku za panowania króla Ludwika XIV króla słońce, termin używany w kontekście rzemiosła artystycznego, zwłaszcza mebli o char. linii wklęsło-wypukłej.
|
|
|
empezar lección
|
|
odmiana stylu barokowego, w której występuje połączenie czytelnych, prostych, harmonijnych form z barokowym nagromadzeniem, jest to odmiana baroku występująca we Francji, na północy Europy i w Polsce.
|
|
|
655. Entre cour et jardin empezar lección
|
|
dosłownie „między dziedzińcem a ogrodem”, typ pałacu francuskiego usytuowanego na osi między dziedzińcem honorowym a ogrodem, znajdującym się na tyłach pałacu.
|
|
|
empezar lección
|
|
typ ogrodu ukształtowany we Francji, charakteryzujący się geometryczną kompozycją podporządkowaną głównej osi, z rozległymi tarasami i kanałami wodnymi na osi.
|
|
|
empezar lección
|
|
typ ogrodu ukształtowany w Anglii, nawiązujący do układu naturalnego krajobrazu, zarzucający linię prostą i regularność.
|
|
|
mitycznej krainy szczęśliwości, inspirowany rzeczywistymi miejscami i budowlami, ale zestawionymi dowolnie przez twórcę. empezar lección
|
|
pejzaż skomponowany przez artystę jako ucieleśnienie Arkadii
|
|
|
empezar lección
|
|
portret grupowy, kilkupostaciowy przedstawiający krąg osób np. rodzinę, lub członków jednego cechu, grupy.
|
|
|
empezar lección
|
|
zespolenie różnych sztuk tworzących jednolite stylistycznie dzieło, barokowa synteza sztuk, dzieło totalne, inaczej: „barokowe kompleksowe dzieło sztuki”.
|
|
|
czaszka, nazwa wzgórza pod Jerozolimą). empezar lección
|
|
nazwa miejsca poświęconego kultowi Męki Pańskiej, najczęściej z kaplicami będącymi stacjami pasyjnymi (od. łac. calvaria czaszka, nazwa wzgórza pod Jerozolimą).
|
|
|
empezar lección
|
|
grynszpan szlachetny, śniedź cienka warstwa najczęściej niebiesko-zielona pokrywająca powierzchnię wyrobów z miedzi i jej stopów, powstająca pod wpływem wilgotnego powietrza, chroniąca głębsze warstwy metalu przed korozją; dziś uzyskiwana też sztucznie.
|
|
|
empezar lección
|
|
dekoracyjna tablica umieszczona nad drzwiami (Supraporta nad drzwiami).
|
|
|
empezar lección
|
|
gatunek malarstwa portretowego charakterystyczny dla sztuki polskiego baroku przedstawiający szlachcica/szlachciankę w całej postaci w stroju reprezentacyjnym.
|
|
|
empezar lección
|
|
długa suknia męska z obszernymi rękawami, zapinana od szyi do pasa, a od pasa w dół rozpięta luźno, element polskiego stroju szlacheckiego.
|
|
|
empezar lección
|
|
wierzchni strój męski noszony na żupanie, rozcięty z przodu na całej długości z rozciętymi rękawami tzw. wylotami, zarzucanymi na plecy.
|
|
|
empezar lección
|
|
długi pas od 3 do 4,5 m, szeroki na 40 cm, wykonany z jedwabiu będący ozdobą kontusza, dekorowany dwustronnie.
|
|
|
empezar lección
|
|
fałda powstała z dwóch założonych obok siebie fałd, zwróconych do siebie kantami.
|
|
|
empezar lección
|
|
duża chusta płócienna, najczęściej biała, zasłaniająca szyję i boki twarzy kobiety, noszona pod drugą chustą lub czepcem przez kobiety zamężne.
|
|
|
empezar lección
|
|
występujący wyłącznie w szt pl char. dla kultury sarmackiej był to portret malowany farbami olejnymi na blasze o kształcie wieloboku owalu i umieszczany w trakcie pogrzebu na wezgłowiu trumny przedstawiający postać zmarłego w popiersiu w ujęcie ¾.
|
|
|
empezar lección
|
|
- motyw w sztukach pla. podkreślający przemijanie i bliskość śmierci: czaszki, klepsydry, zegary, zepsuta gnijąca żywność, mające przypominać o tymczasowości doczesnego życia i zadbania o życie przyszłe wieczne; motyw wywodzi się z Księgi Koheleta.
|
|
|
empezar lección
|
|
– alegoryczny taniec przedstawiający ludzi różnych stanów z kościotrupem/kościotrupami, pokazujący równość wszystkich ludzi w obliczu śmierci
|
|
|
sypialniami na poddaszu. Stał się inspiracją dla tzw. stylu dworkowego w architekturze. empezar lección
|
|
niewielka rezydencja ziemiańska, szlachecka. Był to budynek zbudowany osiowo, często z sienią otwartą na obie strony, z zaakcentowanym wejściem przez kolumnowy ganek, ze spadzistym dachem, najczęściej jednokondygnacyjny lub z alkierzami
|
|
|
empezar lección
|
|
okno, okienko w połaci dachowej, często owalne, okrągłe.
|
|
|
empezar lección
|
|
pomieszczenie mieszkalne na strychu/poddaszu, którego okna ujęte są we własne odrębne ścianki (okno jest pionowo ustawione) i nakryte własnym daszkiem (także dach mansardowy).
|
|
|
empezar lección
|
|
nadwieszony na zewnętrznej ścianie budowli wielokątny lub czworokątny występ w kształcie dobudówki z dużymi oknami, przykryty osobnym dachem, poszerzający wnętrze, do którego przylega.
|
|
|
empezar lección
|
|
występująca z lica elewacji część budynku tworząca z nim organiczną całość, najczęściej równej wysokości co budynek. W zależności od umiejscowienia rozróżnia się ryzality: środkowy, boczny, narożny.
|
|
|
empezar lección
|
|
z. w sztuce, odrębnym sty. od równoległych f. p. baroku i klasycyzmu. Char. tematami malarstwa rozrywek na tle natury. Gł cechy rokoka to występowanie orn. rocaille, orn. wiatowego, asymetria, dekoracyjność, jasne pastelowe kolory.
|
|
|
empezar lección
|
|
nazwa francuskiego rokoka stosowana w kontekście rzemiosła art., zwłaszcza mebli o linii wklęsło-wypukłej z kwiatową tapicerką, o bogatej dekoracji wykonanej w różnych technikach.
|
|
|
empezar lección
|
|
franc. muszla, - ornament charakterystyczny dla rokoka o asymetrycznej nieregularnej formie i strzępiastych konturach, przypominających kształty małżowiny muszli.
|
|
|
empezar lección
|
|
ornament samodzielny lub występujący w połączeniu z rocaillem, lub jako element ramy, inspirowany kształtem grzebienia koguta o falującej asymetrycznej linii połączonej z półkolistą.
|
|
|
empezar lección
|
|
dekoracyjna prostokątna płycina ścienna ujęta w ramy, czasem wypełniona malowidłem lub płaskorzeźbą, mająca za zadanie „odmaterializować”, rozczłonkować ścianę.
|
|
|
empezar lección
|
|
dekoracyjne obicie ściany wykonane z papieru.
|
|
|
empezar lección
|
|
dekoracyjne obicie ściany i mebli wykonane z wielobarwnej tkaniny z przedstawieniami figuralnymi, pejzażowymi bądź kwiatowymi.
|
|
|
empezar lección
|
|
dekoracyjne obicie ściany wykonane z garbowanej i barwionej skóry.
|
|
|
empezar lección
|
|
prywatny pokój kobiecy między salonem a sypialnią, wytwornie umeblowany.
|
|
|
empezar lección
|
|
technika dekorowania przedmiotów z drewna innymi gatunkami drewna (inaczej z franc. marqueterie, hiszp. taracea).
|
|
|
empezar lección
|
|
typ przedstawienia popularnego w rokoku ukazującego wytworne towarzystwo na tle przyrody, w czasie zabaw parkowych.
|
|
|
empezar lección
|
|
typ przedstawienia popularnego w rokoku ukazującego sielankowe sceny z życia pasterzy i pasterek.
|
|
|
empezar lección
|
|
motywy chińskie, lub z Dalekiego Wschodu, szczególnie w sztuce rokoka, występujące w rzemiośle art. Najczęściej naśladowano pagody, ptaki, smoki i krajobrazy, popularne były wyroby z porcelany i wyroby dekorowane laką.
|
|
|
empezar lección
|
|
– prąd filozoficzny zakładający dotarcie do prawdy za pomocą rozumu
|
|
|
empezar lección
|
|
czyli starożytny, także nazwa jednego z okresów sztuki greckiej, w znaczeniu szerszym powszechnie uznany, doskonały, wzorcowy.
|
|
|
empezar lección
|
|
zbiór czegoś powszechnie uznanego.
|
|
|
empezar lección
|
|
styl w sztuce rozwijający się w 2 poł. XVIII w. i do pocz. XIX w., w obrębie epoki oświecenia, ukształtowany pod wpływem klasycznej kultury grecko-rzymskiej, dążący do osiągnięcia podobnej jak w antyku harmonii i piękna.
|
|
|
empezar lección
|
|
jeden z tzw. neostylów XIX-wiecznego historyzmu, będący bezpośrednią kontynuacją klasycyzmu w XIX w.
|
|
|
empezar lección
|
|
sztuka klasycyzmu francuskiego za panowania króla Ludwika XVI w., sama nazwa stosowana najczęściej do rzemiosła art., zwłaszcza mebli o prostych kształtach.
|
|
|
empezar lección
|
|
- okres klasycyzmu francuskiego za czasów panowania Napoleona I Bonaparte (1800-1815), inspirujący się starożytnym Cesarstwem Rzymskim poprzez monumentalizm i stosowanie symboli władzy w dekoracjach.
|
|
|
empezar lección
|
|
pionowy człon w balustradzie złożony z jednego lub dwóch gruszkowatych elementów na bazie, dźwigający poręcz.
|
|
|
702. Architektura mówiąca / Architecture parlante empezar lección
|
|
odmiana architektury klasycyzmu we Francji, której forma miała eksponować funkcję budynku.
|
|
|
703. Architektura rewolucyjna empezar lección
|
|
kontynuacja architektury mówiącej w czasach Rewolucji.
|
|
|
empezar lección
|
|
styl w arch. insp. się tw. renesansowego archi. Palladio. W palladianiźmie char jest nawiązywanie do bryły Willi Rotonda, stosowanie wielkiego porządku, tzw. mostków palladiańskich - zadaszonych przejść, galerii, łączących gł bryłę z odsuniętymi cz.
|
|
|
705. Portret mitologiczny empezar lección
|
|
przedstawienie postaci jako postaci z mitologii, w „kostiumie” mitologicznym.
|
|
|
empezar lección
|
|
styl w obrębie klasycyzmu w polskiej sztuce za czasów panowania króla Stanisława Augusta Poniatowskiego (1760-1795), wielkiego mecenasa sztuki, inspirującego się francuskim klasycyzmem.
|
|
|
empezar lección
|
|
po polsku ciemnia optyczna - skrzynka z otworkiem w przedniej ścianie i z matową szybą w tylnej, na której powstaje odwrócony obraz ustawionego przed otworem przedmiotu.
|
|
|
empezar lección
|
|
nurt i kierunek w sztuce w latach 1820-1860, najpełniej przejawiający się w literaturze, muzyce, malarstwie i rzeźbie, będący op. wobec racjonalizmu i klasycyzmu. dążenie do indywidualizmu, duchowości i kult uczuć.
|
|
|
empezar lección
|
|
reprezentujący romantyzm, w znaczeniu szerszym nastawiony na uczucia, pobudzający do marzeń, fantazji, tajemniczy.
|
|
|
empezar lección
|
|
cudzoziemski, z dalekiego obcego kraju, niezwykły.
|
|
|
empezar lección
|
|
biała niewolnica w haremie, egzotyczna kochanka.
|
|
|
empezar lección
|
|
styl mieszczański w sztuce niemieckiej 1 poł. XIX w. dotyczący rzemiosła art., charakteryzujący się prostotą i solidnością mebli, dekoracyjnością wnętrz, inspirujący się formami sztuki klasycyzmu.
|
|
|
713. Nazareńczycy / Bractwo św. Łukasza empezar lección
|
|
- stowarzyszenie niemieckich artystów na pocz. XIX w. (1808-1818), którzy sprzeciwiali się akademizmowi i dążyli do odnowienia sztuki religijnej przez inspirowanie się renesansowym malarstwem włoskim z XV w.
|
|
|
empezar lección
|
|
ogólnie nawiązywanie do przeszłości, w XIX w. silny zwrot do przeszłości: w malarstwie przez podejmowane tematy i dbałość o szczegóły historyczne, w architekturze przez nawiązywanie do stylów epok minionych.
|
|
|
empezar lección
|
|
style nawiązujące do stylów historycznych w obrębie XIX-wiecznego historyzmu w architekturze.
|
|
|
empezar lección
|
|
styl historyczny w XIX w. powracający do form średniowiecznego stylu gotyckiego.
|
|
|
empezar lección
|
|
styl historyczny w XIX w. inspirujący się formami architektury renesansowej.
|
|
|
empezar lección
|
|
styl historyczny w XIX w. naśladujący formy sztuki barokowej.
|
|
|
empezar lección
|
|
połączenie elementów różnych stylów w jednym dziele, szczególnie popularne w obrębie architektury XIX-wiecznego historyzmu.
|
|
|
empezar lección
|
|
rozwój nowoczesnych technologii w architekturze, z wykorzystaniem konstrukcji żelaznej i żelbetonowej, zmieniający sposób projektowania i budowania budowli.
|
|
|
empezar lección
|
|
kierunek w sztuce XIX w., głównie 1 poł., w kręgu oddziaływania oficjalnych instytucji: akademii sztuk pięknych, wystawowych salonów i urzędowego mecenatu, oparty na akademickiej teorii dotyczącej hierarchii tematów i warsztatu.
|
|
|
galeria, gdzie odbywały się wystawy i sprzedaż dzieł sztuki. empezar lección
|
|
czasowa wystawa artystyczna będąca przeglądem ówczesnej twórczości, także miejsce
|
|
|
empezar lección
|
|
pracownia, studio artystyczne, służące do wykonywania prac artystycznych.
|
|
|
empezar lección
|
|
nazwa powstała w XVIII-wiecznym klasycyzmie ujmującym piękno w racjonalne kategorie i nadającym główny cel sztuce - tworzenie piękna; sztuki tworzące piękno.
|
|
|
empezar lección
|
|
przeźroczysta substancja, najczęściej żywiczna, używana w malarstwie i grafice jako ostatnia warstwa służąca do zabezpieczania powierzchni obrazu przed szkodliwym działaniem powietrza i nadająca połysk.
|
|
|
727. Szkoła monachijska / Monachijczycy empezar lección
|
|
środowisko malarzy studiujących lub przebywających w Monachium w 2 poł. XIX w., dla których wspólny był realistyczny warsztat, obserwacja natury i tzw. niemiecki stimmung czyli oddanie melancholijnego nastroju.
|
|
|
empezar lección
|
|
pogardliwe określenie na ciemne głównie brązowe i szare barwy, używane przez malarzy szkoły monachijskiej w 2 poł. XIX w.
|
|
|
empezar lección
|
|
stowarzyszenie artystyczne założone w 1848 r. przez studentów Królewskiej Akademii Sztuki w Londynie, którzy choć w f reprezentowali akademizm, sprzeciwiali się akademickim zasadom dążąc do moralnego odnowienia sztuki i insp się szt wcz. renesansu.
|
|
|
empezar lección
|
|
kierunek w sztuce rozwijający się ok. poł. XIX w., charakteryzujący się wiernym odtwarzaniem rzeczywistości. W znaczeniu szerszym tendencja różnych epok polegająca na odtwarzaniu rzeczywistości zgodnie z naturą.
|
|
|
empezar lección
|
|
pogłębiony realizm skupiający się na biologicznej sferze natury, w literaturze kładzenie akcentu na problemy społeczne i prostotę języka.
|
|
|
empezar lección
|
|
odmiana realizmu zaangażowanego w sytuacje społeczno-polityczne poprzez podejmowanie określonych tematów.
|
|
|
733. Barbizończycy / Szkoła z Barbizon empezar lección
|
|
grupa francuskich malarzy realistów malująca pejzaże w oparciu o studia rysunkowe z plenerów w okolicy wsi Barbizon.
|
|
|
empezar lección
|
|
Towarzystwo Objazdowych Wystaw Artystycznych założone przez absolwentów Akademii w Petersburgu sprzeciwiających się zasadom akademickiej sztuki, pragnących przybliżenia sztuki ludziom i możliwości swobodnego wyboru tematów.
|
|
|
empezar lección
|
|
malowidło przedstawiające krajobraz, scenę batalistyczną, ułożone koliście w specjalnie zaprojektowanym wnętrzu, dające złudzenie dużej głębi przestrzennej.
|
|
|
736. Nowoczesność / Modernizm okresu postępu technicznego, zmian obyczajowych i dynamicznych zmian w sztuce. empezar lección
|
|
nazwa epoki kulturowej rozwijającej się od lat 60 XIX w. do początku XX w.
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
kierunek w sztuce gł w mal rozwijający się we Fr w latach 70 i 80 XIX w obrazu Moneta „Impresja wschód słońca” gł. cechę kierunku, obok takich jak: studium światła i relatywizmu barwnego szkicowość malowanie w plenerze chęć uchwycenia chwili ruchu
|
|
|
empezar lección
|
|
określenie różnorodnych zjawisk w sztuce francuskiej będących następstwem impresjonizmu, bazujących na jego doświadczeniach, ale wprowadzających do sztuki coś nowego.
|
|
|
empezar lección
|
|
nowy impresjonizm kierunek w sztuce w obrębie postimpresjonizmu, dążący do uściślenia zasad malarstwa impresjonistycznego poprzez oparcie twórczości na metodzie dywizjonizmu i wynikającej z niego techniki pointylizmu.
|
|
|
empezar lección
|
|
metoda malarska wykorzystująca odkrycia optyki polegająca na rozbiciu plamy koloru na jej podstawowe składniki, czyli barwy widma słonecznego.
|
|
|
742. Kontrast dopełnieniowy empezar lección
|
|
kontrastowe zestawienie barw dopełniających się.
|
|
|
empezar lección
|
|
punktowanie - tech. mal. rozwinięta z metody dywizjonizmu polegająca na równomiernym pokrywaniu pow obrazu drobnymi regularnymi punktami czystej farby; odległość z jakiej plamki mają się zlać w oku widza.
|
|
|
744. Synteza geometryczna empezar lección
|
|
cecha twórczości Paula Cezanne’a polegająca na upraszczaniu kształtów do brył geometrycznych, zgodnie z twierdzeniem malarza, że „wszystko da się przedstawić za pomocą kuli, sześcianu, walca i stożka”.
|
|
|
empezar lección
|
|
cecha twórczości Paula Cezanne’a polegająca na komponowaniu obrazu na podstawie patrzenia z różnych punktów i perspektyw.
|
|
|
empezar lección
|
|
cecha twórczości Paula Gauguina, który nadawał każdej barwie symboliczne znaczenie i umieszczał je celowo na obrazie.
|
|
|
empezar lección
|
|
cecha twórczości Paula Gauguina i naśladujących go malarzy polegająca na malowaniu płaską plamą barwną obwiedzioną wyraźnym konturem.
|
|
|
empezar lección
|
|
nazwa twórczości malarzy skupionych wokół Gauguina w miejscowości Pont-Aven w Bretanii, stosujących cloisonizm i syntezę malarską.
|
|
|
empezar lección
|
|
rodzaj grafiki użytkowej o charakterze informacyjnym (sam tekst).
|
|
|
empezar lección
|
|
artystyczny gatunek grafiki użytkowej o charakterze informacyjnym, propagandowym, reklamowym, łączący tekst z ilustracją.
|
|
|
empezar lección
|
|
kierunek w sztuce lat 80 i 90 XIX w., występujący głównie w literaturze i malarstwie. W znaczeniu ogólnym jest to tendencja w sztuce różnych epok dążąca do przekazania ukrytych treści, wykraczających poza samo odtwarzanie rzeczywistości.
|
|
|
752. Manifest artystyczny ujawniać, obwieszczać - ogłoszenie w formie tekstu założeń „nowej” sztuki, postawy artystycznej, ich publiczna deklaracja przez artystę lub grupę artystów. empezar lección
|
|
|
|
|
prorok. Nabiści sprzeciwiali się estetyce impresjonizmu i postimpresjonizmu, ich malarstwo cechuje synteza, kontur, tajemniczy nastrój i dekoracyjność. empezar lección
|
|
grupa artystów powstała we Francji w 1890 r., którzy uważali się za „proroków współczesnego malarstwa”, stąd nazwa od hebrajskiego nabi
|
|
|
754. Ruch Arts and Crafts / Art and Crafts Movement empezar lección
|
|
ruch odrodzenia szt i rzemiosła zapoczątkowany w Anglii w poł. 19 w. przez teorie Ruskina i działalność art. Morrisa. Ruch propagował odrodzeni sztuki rzemiosła art rękodzieła w opozycji do produkcji fabrycznej było to prek w stosunku do secesji.
|
|
|
sztuce wolność”. Główne cechy stylu to: płynna miękka linia, asymetria, zamiłowanie do kształtów wydłużonych, inspiracja motywami roślinnymi i zwierzęcymi, płaszczyznowość (np. w malarstwie płaska plama barwna), dekoracyjność. Nazwa od łac. seccesio empezar lección
|
|
styl w sztuce rozwijający się w na przełomie XIX i XX w. (ścisłe lata to 1892-1902), głoszący zerwanie ze sztuką epok minionych i dążenie do tworzenia sztuki aktualnej: „Każdej epoce jej sztuka
|
|
|
określenie secesji we Francji i Anglii. empezar lección
|
|
|
|
|
określenie secesji w Belgii, stosowane też w Anglii. empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
określenie secesji w Niemczech. empezar lección
|
|
|
|
|
760. Stile floreale, Stile Liberty określenia secesji we Włoszech. empezar lección
|
|
Styl kwiatowy, Styl Wolności
|
|
|
zmarnienie, fr. decadence empezar lección
|
|
nurt światopoglądowy i artystyczny przełomu wieków przesycony pesymizmem, niewiarą w nadchodzący nowy wiek, doszukujący się w sztuce i w życiu objawów schyłku i chylenia się ku upadkowi (łac. decadentia chylenie się ku upadkowi).
|
|
|
francuskie określenie czasu przełomu XIX i XX w., nacechowane dekadenckimi tendencjami w kulturze i życiu. empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
szkło mieniące się tęczowymi barwami, połyskujące, opalizujące, dzięki pokryciu wyrobu substancją (solą metalu) o większym współczynniku załamywania światła.
|
|
|
empezar lección
|
|
trójwymiarowy szkic rzeźbiarski, powstający zazwyczaj na bazie projektu rysunkowego, wykonywany w małej skali z wykorzystaniem miękkich i nietrwałych materiałów.
|
|
|
empezar lección
|
|
wspólnota, synteza sztuk sformułowana w pismach przez romantycznego kompozytora Ryszarda Wagnera, określająca drogę do idealnego wyrazu przez współdziałanie różnych sztuk w jednym celu.
|
|
|
empezar lección
|
|
styl architektoniczny opisany przez Stanisława Witkiewicza i wytypowany przez niego do kategorii stylu narodowego, wzorujący się na formie, konstrukcji i dekoracji chat górali tatrzańskich.
|
|
|
empezar lección
|
|
, w sztuce to zjawiska, twórczość wyprzedzająca aktualne tendencje, wprowadzająca coś całkowicie nowego i tym samym wskazująca nowe drogi rozwoju sztuki. W znaczeniu historycznym jest to sztuka europejska pierwszych 20 lat XX w.
|
|
|
odnosząc się do rzeźby, że jest otoczona przez dzikie bestie empezar lección
|
|
awangardowy kierunek w malarstwie fr początku XX w. o charakterze ekspresyjnym, cechujący się stosowaniem ostrych kontrastowych barw, szkicowej plamy barwnej i celowej deformacji. tak agresywne wydały mu się obrazy.
|
|
|
empezar lección
|
|
kolor nierzeczywisty, oderwany od rzeczywistości.
|
|
|
empezar lección
|
|
awang. kier. rozwijający się w 1 ćwierci XX w kładący szcz nacisk na wzbudzanie silnych emocji za pomocą poruszanej tematyki i formy prac, często cel prymitywizowanej Znaczeniu ogólnym jest to tend nieograniczona czasowo kładąca nacisk na uczucia
|
|
|
empezar lección
|
|
monumentalna malowidła ekspresjonistów meksykańskich podejmujące tematy społeczne, polityczne i narodowe.
|
|
|
773. École de Paris / Szkoła Paryska empezar lección
|
|
tym pojęciem obejmuje się twórczość artystów w Paryżu na początku XX w., reprezentujących szeroko pojęty ekspresjonizm, dla których wspólny był klimat nostalgii i melancholii, tęsknoty za krajem rodzinnym.
|
|
|
empezar lección
|
|
kostki, sześciany, formy zgeometryzowane, od le cube – kostka, sześcian.
|
|
|
P. Picassa i G. Braque’a, geometryzacja (faza prekubistyczna, cezannowska 1906-1908), rozbicie przedmiotu (faza analityczna 1909 empezar lección
|
|
awang., ukształtowany pod wpł. tw. i tez P. Cezanne’a. Główną cechą kubizmu jest poszukiwanie nowego sposobu oddania rzeczywistości, a zwłaszcza przestrzeni. - synteza form - geometryzacja 1911/1912) i synteza form (faza syntetyczna 1912-1914).
|
|
|
empezar lección
|
|
pierwsza faza kubizmu, zwana też prekubistyczną, w latach 1906-1908, w której artyści inspirując się malarstwem Cezanne’a poddają rzeczywistość silnej geometryzacji i uproszczeniu.
|
|
|
empezar lección
|
|
druga faza kubizmu rozwijająca się w latach 1908-1911/1912, w której formy zostają rozbite na coraz mniejsze składniki i zestawione ze sobą, jak gdyby widziane z różnych stron, na różnych płaszczyznach („widok w rozbitym lustrze).
|
|
|
empezar lección
|
|
trzecia faza kubizmu (1912-1914) polegająca na syntezie przedmiotu do znaku, który go reprezentuje, („przedmiot oglądany zostaje zastąpiony przez przedmiot myślany”).
|
|
|
empezar lección
|
|
technika artystyczna polegająca na dołączaniu do powierzchni dzieła wycinków różnych materiałów, poprzez doklejanie i inne metody montażu.
|
|
|
780. Orfizm / Kubizm orficzny empezar lección
|
|
termin obejmujący twórczość niektórych artystów działających w obrębie kubizmu, którzy większą wagę przykładali do koloru. Nazwę stworzył poeta Apollinaire, któremu ich malarstwo skojarzyło się z harmonią poezji Orfeusza.
|
|
|
empezar lección
|
|
geometryzujący, naśladujący kubizm, ale tylko w warstwie estetycznej, stosujący geometryzację jako cel, a nie środek do zgłębiania rzeczywistości.
|
|
|
przyszły) i ukazania ruchu jako procesu „dziejącego” się, a nie uchwyconej „stop-klatki”, co próbowano osiągnąć poprzez symultanizm. empezar lección
|
|
awangardowy kierunek rozwijający się w latach 1909-1914, zapoczątkowany jako ruch programowy we Włoszech, który dążył do oddania piękna nowoczesności (futurum
|
|
|
empezar lección
|
|
zasada przedstawiania w obrębie jednej kompozycji różnych faz ruchu, co prowadzi do zwielokrotnienia fragmentów postaci i jej deformacji. W znaczeniu szerszym jest to przedstawianie w jednej kompozycji kilku wydarzeń.
|
|
|
empezar lección
|
|
inaczej drugi futuryzm, rozwijający się po I Wojnie Św., którego przedstawiciele łączyli chęć ukazania nowoczesności i ruchu, pokazując ujęcia widziane z samolotu, oraz angażując się w propagowanie aktualnego systemu politycznego i władzy.
|
|
|
Abstrakcja / Sztuka abstrakcyjna empezar lección
|
|
ogólna nazwa sztuki nie przedstawiającej rzeczywistości, oderwanej od rzeczywistości, nawet jeśli rzeczywistość była inspiracją dla artysty. Wyróżnia się dwa rodzaje sztuki abstrakcyjnej: abstrakcja geometryczna i niegeometryczną
|
|
|
786. Abstrakcja geometryczna / Sztuka Konkretna empezar lección
|
|
rodzaj sztuki abstrakcyjnej operującej formami geometrycznymi, prostymi liniami.
|
|
|
NOWY SŁOWNIK POJĘĆ DO NAUCZANIA HISTORII SZTUKI W PAŃSTWOWYM LICEUM SZTUK SZKÓŁ PLASTYCZNYCH IM. J. SZERMENTOWSKIEGO W KIELCACH empezar lección
|
|
NOWY SŁOWNIK POJĘĆ DO NAUCZANIA HISTORII SZTUKI W PAŃSTWOWYM LICEUM SZTUK SZKÓŁ PLASTYCZNYCH IM. J. SZERMENTOWSKIEGO W KIELCACH
|
|
|
787. Abstrakcja niegeometryczna / liryczna empezar lección
|
|
rodzaj sztuki abstrakcyjnej operującej formami swobodnymi, organicznymi, ekspresyjnymi.
|
|
|
empezar lección
|
|
tym pojęciem określa się awangardowe kierunki reprezentujące abstrakcję w 1 poł. XX w. W znaczeniu szerszym używa się tego pojęcia do określenia każdej sztuki abstrakcyjnej.
|
|
|
empezar lección
|
|
awangardowy kierunek w sztuce rosyjskiej 1 poł. XX w. reprezentujący abstrakcję geometryczną, będącą umysłową konstrukcją. Był to kierunek, którego część przedstawicieli była mocno zaangażowana w wspieranie nowego ustroju.
|
|
|
empezar lección
|
|
autorski kierunek Kazimierza Malewicza, który dążył do supremacji czyli wywyższenia, oddzielenia czystego odczucia z przedmiotowości i ekspresji, przez ograniczenie środków wyrazu.
|
|
|
empezar lección
|
|
awang. kier. sztuce holenderskiej 1 poł. XX w. reprezentujący abst. geo., oparty na ścisłych zasadach ograniczających środki do linii poziomej i pionowej oraz do trzech kolorów podstawowych i trzech tzw. nie-kolorów czyli szarego czarnego i białego
|
|
|
dadaizmu, oznaczające zabawkę dziecięcą, konika. empezar lección
|
|
w znaczeniu ogólnym jest to wciąż żywa postawa twórcza dadaistyczna, w znaczeniu węższym jest to słowo, którym zainspirowali się twórcy nazwy nowego kierunku
|
|
|
empezar lección
|
|
awang. kier. 1 poł. XX w., będący jednocześnie międzynarodowym ruchem art. Dadaiści świadomie i celowo głosili hasła destrukcji sztuki, antyestetyki i antysztuki, pozbawionej zasad, tworzonej przy pomocy ironii, absurdu, szokujących form.
|
|
|
empezar lección
|
|
gł. przedstawiciela Dadaizmu Marcela Duchampa przedmiotom gotowym, fabrycznym, podniesionym przez niego do rangi dzieła sztuki. Odtąd jest to rodzaj instalacji artystycznej wykorzystującej przedmioty gotowe, którym nowe znaczenie nadaje artysta.
|
|
|
empezar lección
|
|
pojęcie, którym nazywał swoje obrazy działający w Hanowerze artysta Kurt Schwiters reprezentujący dadaizm (zaczerpnął wycinek słowa MERZ z reklamy banku Kommerzbank).
|
|
|
796. Merzbaum - pojęcie, którym nazywał swoje kolaże na ścianie i rozbudowywane w przestrzeń działający w Hanowerze artysta Kurt Schwiters, reprezentujący dadaizm. empezar lección
|
|
796. Merzbaum - pojęcie, którym nazywał swoje kolaże na ścianie i rozbudowywane w przestrzeń działający w Hanowerze artysta Kurt Schwiters, reprezentujący dadaizm.
|
|
|
797. Malarstwo metafizyczne / Realizm magiczny empezar lección
|
|
kier. w malarstwie włoskim 1 poł. XX w., gł przedstawicielem był Giorgio de Chirico, wprowadzający w swoich obrazach, pozornie naśladujących rzeczywistość, tajemniczy i niepokojący nastrój, element magii, np. poprzez zmianę skali przedmiotów
|
|
|
empezar lección
|
|
awang. kierunek 1 poł. XX w. insp św. podświadomości, snów i marzeń sennych, różnymi stanami psych., którego przeds dążyli do swobodnego tworzenia pozbawionego kontroli umysłu. Szt surrealistyczna miała odkryć rzeczywiste, nie hamowane funkcj. myśli
|
|
|
799. Automatyzm psychiczny empezar lección
|
|
stan utraty kontroli nad treścią bądź formą swoich przeżyć, zachowań, będący najczęściej objawem zaburzeń psychicznych.
|
|
|
800. Metoda paranoiczno-krytyczna empezar lección
|
|
aut. Metoda twórcza Salvadora Daliolegała na świadomym naśladowaniu przez artystę -- za pomocą odpowiednich praktyk i ćwiczeń umysłowych -- wizji ludzi obłąkanych
|
|
|
empezar lección
|
|
technika rysunkowa polegająca na pocieraniu grafitem po kartce papieru położonej na fakturalnie ukształtowany materiał, po raz pierwszy użyta przez surrealistycznego artystę Maxa Ernsta (od franc. słowa
|
|
|
empezar lección
|
|
technika, którą pierwszy zastosował W. Paalen w latach 30 XX w., wykorzystujący efekty kopcia świecy na papierze, lub płynnej farby rozdmuchiwanej na powierzchni kartonu.
|
|
|
empezar lección
|
|
technika malarska polegająca na zdrapywaniu farby z płótna, wymyślona przez surrealistów Joana Miro i Maxa Ernsta.
|
|
|
empezar lección
|
|
technika malarska polegająca na rozcieraniu rozlanej farby między dwiema warstwami papieru, stosowana przez surrealistów.
|
|
|
805. XX-lecie Międzywojenne empezar lección
|
|
W sztuce był to czas rozwoju awangardy w Polsce i recepcji kierunków europejskich, stąd różnorodność polskiej sztuki tego czasu i wielość powstających grup artystycznych, reprezentujących różne kierunki (Formiści Polscy ekspresjonizm, kubizm, futuryzm; Kapiści abstrakcja geometryczna, Grupa Krakowska postimpresjonizm, koloryzm; Blok, a.r. abstrakcja niegeometryczna, surrealizm; Rytm
|
|
|
empezar lección
|
|
kierunek w sztuce polskiej XX-lecia Międzywojennego ukształtowany przez członków grupy Formiści Polscy, kładących nacisk na formę i łączących w swojej twórczości wpływy ekspresjonizmu, kubizmu i futuryzmu.
|
|
|
empezar lección
|
|
autorski kierunek Leona Chwistka, przedstawiciela Formistów, polegający na dzieleniu płaszczyzny obrazu na strefy geometryczne i barwne, tak by każdej strefie w obrazie odpowiadały inne kształty i inny kolor.
|
|
|
Witkacego, wg którego „czysta forma stanowi istotę dzieła sztuki jako jedności składających się na nią wielu rozmaitych elementów jakościowych”. Była to koncepcja sprzeciwiająca się realizmowi i naturalizmowi. empezar lección
|
|
koncepcja sztuki Witkacego, wg którego „czysta forma stanowi istotę dzieła sztuki jako jedności składających się na nią wielu rozmaitych elementów jakościowych”. Była to koncepcja sprzeciwiająca się realizmowi i naturalizmowi.
|
|
|