→ Moja Lekcja → Empezar lección / Descargar tarjetas en MP3

término		definición
1. Kultura empezar lección		całokształt materialnego i duchowego dorobku ludności, wzbogacany i przekazywany z pokolenia na pokolenie.
2. Globalizacja empezar lección		ujednolicanie kultur.
3. Cywilizacja empezar lección		całokształt społeczno-kulturowego rozwoju danego społeczeństwa lub grupy społeczeństw.
4. Sztuka sztukę tworzy człowiek! empezar lección		jest: (wg Władysława Tatarkiewicza) - odtwarzaniem rzeczy - bądź konstruowaniem formy - bądź wyrażaniem przeżyć jeżeli wytwór tego odtwarzania, konstruowania i wyrażania jest zdolny: - zachwycać - bądź wzruszać - bądź wstrząsać WARUNEK
5. Dzieło sztuki empezar lección		jest: - odtwarzaniem rzeczy - bądź konstrukcją formy - bądź wyrażaniem przeżyć jednakże tylko takim odtworzeniem, taką konstrukcją i takim wyrazem, które zdolne, są: - zachwycać - bądź wzruszać - bądź wstrząsać
6. Historia sztuki empezar lección		nauka zajmująca się rozpoznaniem, opisem i klasyfikacją zjawisk w sztuce.
7. Piękno empezar lección		coś, co się podoba człowiekowi.
8. Estetyka empezar lección		nauka o pięknie.
9. Styl empezar lección		zespół cech (formalnych) wspólnych dziełom opartym na tych samych zasadach kształtowania (występuje w większości dziedzin np. architektura, rzeźba i malarstwo) w określonym czasie historycznym (np. gotyk).
10. Kierunek empezar lección		zespół cech wyróżniający dzieła w określonym czasie historycznym, ma węższy zakres niż styl, nie obejmuje wszystkich dziedzin (np. impresjonizm).
11. Nurt empezar lección		wyróżnienie dzieł pod kątem konkretnej cechy lub zespołu cech na przestrzeni dziejów tzn. nie ograniczony czasowo (np. nurt ekspresyjny od prehistorii do współczesności).
12. Kanon empezar lección		wzór, reguła tworzenia sztuki np. w danym okresie w odniesieniu do wszelkich form artystycznych na określonym obszarze.
13. Kicz Camp, czyli konwencja stylistyczna przypisująca rzeczom wartość, tylko dlatego, że są w złym guście). empezar lección		bezwartościowy wytwór sztuki (zamierzony kicz
14. Sztuki plastyczne empezar lección		sztuki odbierane za pomocą zmysłu wzroku.
15. Architektura sakralna empezar lección		budowle służące do celów kultowych, religijnych (architektura kościelna, cerkiewna, klasztorna).
16. Architektura sepulkralna empezar lección		architektura grobowa.
17. Nagrobek empezar lección		trwałe oznaczenie miejsca pochówku ciała lub prochów.
18. Budowle użyteczności publicznej empezar lección		służące do użytku publicznego.
19. Architektura rezydencjonalna empezar lección		siedziba o charakterze reprezentacyjnym.
20. Pałac empezar lección		reprezentacyjna budowla mieszkalna pozbawiona cech obronnych, rezydencja władcy.
21. Skrzydło pałacowe empezar lección		boczna, w stosunku do głównego budynku jego część.
22. Zamek empezar lección		zespół elementów warownych i mieszkalnych, mających razem cechy obronne.
23. Architektura prywatna / mieszkalna empezar lección		architektura służąca do mieszkania.
24. Kolumna empezar lección		pionowa podpora architektoniczna o kolistym przekroju.
25. Trzon empezar lección		główna pionowa część kolumny.
26. Kapitel empezar lección		inaczej głowica, najwyższa, wieńcząca część kolumny.
27. Półkolumna empezar lección		kolumna wystająca z powierzchni muru połową swej grubości.
28. Filar empezar lección		pionowa podpora architektoniczna o kwadratowym przekroju.
29. Półfilar empezar lección		filar wystający z powierzchni muru połową swej grubości.
30. Pilaster empezar lección		płaski filar, nieznacznie wystający ze ściany, posiada strukturę filara (baza, głowica).
31. Lizena empezar lección		płaski, pionowy występ w murze zewnętrznym.
32. Cokół empezar lección		element budowlany służący jako podstawa, na którym umieszczane są rzeźby lub inne dzieła sztuki.
33. Rzeźba pełna empezar lección		rzeźba opracowana ze wszystkich stron.
34. Rzeźba niepełna empezar lección		rzeźba opracowana z kilku stron (nie ze wszystkich).
35. Płaskorzeźba empezar lección		rzeźba opracowana od przodu o różnym stopniu głębokości.
36. Relief empezar lección		rodzaj płaskorzeźby opracowany na jednym poziomie tylko od przodu (w zależności od sposobu opracowania wyróżnia się: relief płaski, wypukły, wklęsły).
37. Snycerstwo empezar lección		sztuka rzeźbienia w drewnie, często o charakterze rzemiosła artystycznego.
38. Gliptyka empezar lección		sztuka rzeźbienia w kamieniach szlachetnych i półszlachetnych.
39. Marmur empezar lección		skała metamorficzna często stosowana do wykonywania rzeźb.
40. Forma rzeźbiarska empezar lección		forma służąca do kształtowania lub powielania przedmiotu, (rozróżnia się formy jednorazowe i trwałe, jedno i kilkuczęściowe, odlewnicze, „na wosk tracony”).
41. Odlew empezar lección		przedmiot wykonany za pomocą formy odlewniczej przez odtworzenie w twardym materiale, najczęściej metalu (jego płynnej konsystencji przed wystudzeniem), wcześniejszego modelu wykonanego za pomocą nietrwałej masy np. gliny, wosku.
42. Brąz empezar lección		stop miedzi z innymi metalami (nie licząc cynku, który z miedzią tworzy mosiądz).
43. Miedź empezar lección		półszlachetny metal, kowalny, ciągliwy, ceniony za swoje właściwości w obróbce.
44. Stiuk empezar lección		materiał zdobniczy w postaci tynku szlachetnego, będący mieszaniną gipsu, wapienia i drobnego piasku lub pyłu marmurowego.
45. Cegła empezar lección		materiał budowlany w kształcie prostopadłościanu, uformowany z gliny, wapna, piasku i cementu.
46. Cement empezar lección		spoiwo hydrauliczne (twardniejące w kontakcie z wodą), otrzymywane z surowców mineralnych.
47. Żelbet / Żelazobeton empezar lección		połączenie betonu (sztucznego kamienia będącego mieszaniną żwiru, piasku i cementu) z wkładami stalowymi, np. prętami.
48. Żelazo empezar lección		metal znany od czasów starożytnych.
49. Polichromia empezar lección		warstwa malarska rzeźby i budynku, obecnie tą nazwą określa się też malarstwo monumentalne na ścianie.
50. Malarstwo monumentalne empezar lección		malarstwo związane z architekturą, ze ścianą.
51. Witraż empezar lección		rodzaj malarstwa monumentalnego wykonanego z kawałków kolorowego szkła, osadzonych w ołowiane ramki.
52. Mozaika empezar lección		rodzaj malarstwa monumentalnego wykonanego z kolorowych kamieni, ceramiki i fragmentów szkła na ścianie. Pełni funkcje dekoracyjną i użytkową.
53. Fresk / alfresco / buonfresco empezar lección		rodzaj malarstwa monumentalnego wykonywanego na ścianie, polegający na malowaniu na mokrym tynku.
54. Malarstwo sztalugowe empezar lección		rodzaj malarstwa tzw. ruchomego czyli możliwego do przeniesienia, malarstwo wykonywane na różnych podobraziach ustawionych na sztaludze.
55. Podobrazie / podłoże malarskie empezar lección		rodzaj podłoża w malarstwie sztalugowym, po którym malarz maluje. Występują podobrazia: drewniane, płócienne, metalowe i papierowe.
56. Malarstwo olejne empezar lección		malarstwo wykonywane z wykorzystaniem farb olejnych.
57. Podmalówka empezar lección		wstępna, często uproszczona wersja obrazu olejnego, lub temperowego.
58. Laserunek empezar lección		przeźroczysta lub półprzeźroczysta warstwa farby, zmieniająca ton lub barwę niższych warstw obrazu.
59. Malarstwo akwarelowe empezar lección		technika malarstwa wodnego i jednocześnie nazwa obrazów wykonywanych tą techniką.
60. Gwasz empezar lección		farba wodna z domieszką kredy lub bieli, oraz gumy arabskiej będącej spoiwem.
61. Malarstwo pastelowe empezar lección		technika malarska i rysunkowa oraz nazwa kolorowych sztyftów, będących nośnikiem barwnika.
62. Malarstwo akrylowe empezar lección		technika malarska, łącząca pigment ze spoiwem z żywic syntetycznych i wodą, umożliwiająca malowanie zbliżone do techniki olejnej lub akwarelowe.
63. Malarstwo temperowe empezar lección		określenie farby, ale także i techniki malarskiej, której spoiwem są emulsje np. żółtka jaj z białym winem (tempera jajeczna).
64. Malarstwo tablicowe empezar lección		malarstwo wykonywane na desce (tzw. tablicy).
65. Krakelury empezar lección		charakterystyczna siatka spękań tworząca się na powierzchni obrazu olejnego.
66. Iluminatorstwo empezar lección		rodzaj malarstwa wykonywanego na kartach ksiąg (malarstwo iluminacyjne).
67. Miniatura empezar lección		dzieło iluminatorstwa, nazwa pochodzi czerwonego barwnika mini, współcześnie tą nazwą określa się też dzieło małych rozmiarów.
68. Rysunek empezar lección		rodzaj sztuk plastycznych wykonywany za pomocą linii na płaszczyźnie.
69. Szkic empezar lección		wstępna realizacja koncepcji artystycznej.
70. Plener empezar lección		twórczość na świeżym powietrzu, w bezpośrednim kontakcie z naturą.
71. Proporcja empezar lección		rozumiana jest jako współgranie poszczególnych części w całości.
72. Linearyzm empezar lección		tendencja w malarstwie lub grafice, polegająca na akcentowaniu kształtów za pomocą konturu i linii.
73. Grafika empezar lección		jeden z działów sztuk plastycznych obejmujący techniki pozwalające na powielanie rysunku na papierze lub tkaninie z uprzednio przygotowanej formy.
74. Druk wypukły empezar lección		rodzaj druku polegający na żłobieniu w matrycy linii i płaszczyzn, które mają pozostać niewydrukowane.
75. Druk wklęsły empezar lección		rodzaj druku polegający na żłobieniu w matrycy linii i płaszczyzn, które mają odbić się na papierze.
76. Druk płaski empezar lección		rodzaj druku polegający na spreparowaniu matrycy tak, aby część mająca pozostać niewydrukowana była odporna na przyjmowanie farby drukarskiej.
77. Drzeworyt empezar lección		technika graficzna należąca do druku wypukłego. W technice tej używana jest deska, na którą nanosi się rysunek i wycina się tło, które na odbitce pozostanie białe.
78. Linoryt empezar lección		technika graficzna należąca do druku wypukłego. Linoryt, jest podobny do drzeworytu, z tym, że zamiast drewna tutaj do wykonania matrycy używa się linoleum.
79. Gipsoryt empezar lección		technika graficzna druku wypukłego, w której matryca wykonana jest z gipsu. Proces technologiczny jest podobny jak w drzeworycie i linorycie.
80. Miedzioryt / sucha igła empezar lección		technika graficzna wklęsła. Rysunek wykonywany jest rylcem na miedzianej płytce następnie pokrywanej farbą. Przed odbiciem w prasie należy usunąć nadmiar farby szmatką.
81. Akwaforta / kwasoryt empezar lección		technika graficzna wklęsła. Miedzianą lub cynową płytkę pokrywa się nierozpuszczalnym w kwasie werniksem akwafortowym, a następnie zdrapuje się go z miejsc, gdzie ma być rysunek.
82. Akwatinta empezar lección		technika druku wklęsłego, zbliżona do akwaforty. Zamiast werniksu w tej technice używa się kalafonii (miękkiej żywicy naturalnej).
83. Litografia empezar lección		technika druku płaskiego, gdzie rysunek przeznaczony do powielenia wykonuje się na kamieniu litograficznym.
84. Monotypia empezar lección		technika rysunkowa uważana za graficzną, wyróżniająca się tym, że pozwala na uzyskanie tylko jednej odbitki. „Matrycę” wykonuje się na płycie metalowej lub szklanej od razu farbą, która ma się odbić na papierze.
85. Kolografia empezar lección		grafika strukturalna, w której na matrycy przykleja się różne fakturalne materiały (nazwa ma podkreślać podobieństwo do kolażu).
86. Sitodruk / serigrafia empezar lección		technika druku, w której formą drukową jest szablon nałożony na drobną, tkaną siatkę. Wykonanie odbitki polega na przetłoczeniu farby przez matrycę.
87. Passe-partout empezar lección		pojęcie, które narodziło się we Francji, określające ramkę kartonową z wycięciem, o powierzchni trochę mniejszej od powierzchni pracy.
88. Sygnatura empezar lección		podpis artysty.
89. Fotografia artystyczna empezar lección		fotografia o walorach artystycznych, rozumiana jako samodzielne dzieło sztuki
90. Rzemiosło artystyczne empezar lección		przedmioty codziennego użytku o wartości artystycznej.
91. Wzornictwo przemysłowe empezar lección		wzornictwo to działalność twórcza mająca na celu uzyskanie określonych cech przedmiotów, nadająca formę ideom tak, by stały się praktycznymi i atrakcyjnymi. Wzornictwo obejmuje projektowanie wzorów wyrobów przeznaczonych do masowej produkcji.
92. Architektura wnętrz empezar lección		dziedzina twórczości artystycznej obejmująca kształtowanie wnętrz architektonicznych zarówno funkcjonalnych, jak i estetycznych, projektowanie wystroju i wyposażenia ruchomego z uwzględnieniem funkcji pomieszczenia.
93. Ceramika empezar lección		wyroby otrzymywane w wyniku wypalenia uformowanej gliny.
94. Terakota empezar lección		glina wypalona, nieszkliwiona.
95. Szkliwo / glazura empezar lección		polewa, którą nakłada się na wyroby ceramiczne, po wypaleniu zastygająca w postaci cienkiej powłoki. W zależności od składu szkliwo może przybierać różne barwy. Nadaje wodoodporność wyrobom z gliny.
96. Porcelana empezar lección		rodzaj ceramiki wykonanej z białej masy o wysokiej jakości, wynalezionej w Chinach w VII w.
97. Tkanina artystyczna / dekoracyjna empezar lección		wyrob włókienniczy z włókien naturalnych, sztucznych lub syntetycznych powstający w procesie tkania przez wprowadzenie między nici osnowy nici wątku wg określonego spłotu, tkanina art. posiada wartości artystyczne i dekoracyjne.
98. Gobelin / tapiseria empezar lección		tkanina dekoracyjna jednostronna o różnorodnej dekoracji.
99. Kilim empezar lección		tkanina dwustronna o charakterze użytkowym, wykonana na krośnie.
100. Tkanina nicielnicowa empezar lección		tkanina użytkowa wykonana na krośnie z nici.
101. Krosno empezar lección		drewniana rama do tkania lub rozpięcia podobrazia malarskiego.
102. Ornament empezar lección		motyw lub zespół motywów zdobniczych.
103. Pigment empezar lección		kryjąca substancja barwiąca, drobno zmielona i nierozpuszczalna w spoiwie, nieprzeźroczysta. Zazwyczaj są to rozdrobnione minerały.
104. Ikonografia empezar lección		nauka zajmująca się rozpoznaniem i klasyfikacją tematów w sztuce.
105. Ikonologia empezar lección		zbiór tematów i ich sklasyfikowanie.
106. Akt empezar lección		przedstawienie postaci nago.
107. Portret empezar lección		artystyczny wizerunek konkretnej osoby lub grupy osób.
108. Portret psychologiczny empezar lección		portret kładący nacisk na oddanie charakteru postaci.
109. Portret reprezentacyjny empezar lección		portret godny: w oficjalnym stroju, pozie i otoczeniu.
110. Autoportret empezar lección		portret własny artysty.
111. Popiersie empezar lección		przedstawienie modelu w ujęciu do ramion.
112. En face / frontalnie empezar lección		- sposób ukazania postaci na wprost widza.
113. Profil empezar lección		sposób ukazania wizerunku postaci widzianej z boku.
114. Karykatura empezar lección		przedstawienie osoby, które cechuje się przesadą w oddaniu charakterystycznych elementów, właściwości i cech.
115. Pejzaż empezar lección		przedstawienie krajobrazu, widok natury lub miejskiego otoczenia.
116. Sztafaż empezar lección		postacie ludzkie, zwierzęta lub inne elementy ożywiające kompozycję, jednak nieodciągające uwagi odbiorcy.
117. Weduta empezar lección		krajobraz miejski przedstawiający ogólny widok miasta lub jego fragment.
118. Marina / pejzaż marynistyczny empezar lección		krajobraz morski, np. widok portu, wybrzeża itd.
119. Nokturn empezar lección		obraz przedstawiający scenę nocną.
120. Martwa natura empezar lección		przedstawienie nieożywionych przedmiotów.
121. Scena animalistyczna empezar lección		- przedstawienie zwierząt lub scen ze zwierzętami (animalistyka).
122. Scena batalistyczna empezar lección		przedstawienie bitwy.
123. Scena rodzajowa empezar lección		przedstawienie sceny z życia codziennego.
124. Scena religijna empezar lección		przedstawienie postaci boskich, scen z Biblii, postaci świętych i błogosławionych, scen z ich życia, przedstawienie dostojników kościelnych i wydarzeń z życia kościoła.
125. Plan empezar lección		rzut budynku z góry.
126. Układ przestrzenny empezar lección		podział wnętrza budowli, układ pomieszczeń i ich wzajemne relacje, komunikacja, oświetlenie i przykrycie.
127. Bryła empezar lección		wygląd budynku z zewnątrz (kształt, usytuowanie, kondygnacje, przykrycie, dekoracja), także określenie rzeźby pełnej.
128. Faktura empezar lección		sposób ukształtowania powierzchni dzieła (malarskiego, graficznego, rzeźbiarskiego, rzemiosła artystycznego, muru) zależny od charakteru tworzywa, techniki, narzędzi oraz stylu. Faktura może być: szorstka, gładka, impastowa itd.
129. Kompozycja empezar lección		(composito -złożenie) - sposób powiązania elementów formalnych dzieła tak, by tworzyły całość.
130. Dekoracja empezar lección		ozdoba, elementy tworzące ozdobę.
131. Schemat kompozycyjny empezar lección		stały układ poszczególnych elementów.
132. Perspektywa empezar lección		umiejętność przedstawiania trójwymiarowej rzeczywistości na dwuwymiarowej płaszczyźnie.
133. Perspektywa linearna /zbieżna / geometryczna empezar lección		- rodzaj perspektywy, w którym im przedmioty dalej od widza, tym wydają się być mniejsze. Są różne rodzaje tej perspektywy w zależności od ujęcia np. perspektywa z lotu ptaka (z góry), perspektywa żabia (z dołu), perspektywa boczna i ukośna.
134. Perspektywa powietrzna empezar lección		rodzaj perspektywy, w której im przedmioty dalej od widza, tym wydają się być bardziej niebieskie.
135. Perspektywa walorowa empezar lección		rodzaj perspektywy w której im przedmioty dalej od widza, tym wydają się być jaśniejsze.
136. Światłocień empezar lección		gra światła i cienia w celu wydobycia efektu trójwymiarowości.
137. Modelunek / modelowanie empezar lección		kształtowanie formy.
138. Impast empezar lección		grube, wypukłe nałożenie farby.
139. Barwa / Kolor empezar lección		- to doznanie zmysłu wzroku odbierającego kolory.
140. Kolor lokalny empezar lección		barwa właściwa przedmiotom, postaciom nie zmieniona przez otoczenie.
141. Relatywizm barwny empezar lección		zmiana barwy pod wpływem światła i barw sąsiadujących.
142. Dominanta kolorystyczna empezar lección		plama barwna, od której w kompozycji zależą inne.
143. Gama barwna empezar lección		zespół barw w obrazie. Rozróżnia się wąską i szeroką gamę barwną.
144. Walor empezar lección		stopień jasności barwy.
145. Monochromatyzm / Gama monochromatyczna empezar lección		kompozycja oparta wyłącznie na różnych odcieniach jednej barwy (i jej rodzaje to: en grisaille, camaïeu).
146. Realistyczny / przedstawienie realistyczne empezar lección		wierne odtworzenie natury.
147. Naturalistyczny / przedstawienie naturalistyczne empezar lección		realistyczne przedstawienie skupiające się na naturze biologicznej człowieka.
148. Weryzm / przedstawienie werystyczne / weryzm empezar lección		realistyczne przedstawienie o mocnym wyostrzeniu mankamentów wyglądu, ukazywanie ludzkiej brzydoty.
149. *Deformacja empezar lección		- zmiana kształtu czegoś, niepożądana lub celowo zastosowana w dziele sztuki.
150. Syntetyzm / przedstawienie syntetyczne empezar lección		przedstawienie upraszczające.
151. Abstrakcyjny / przedstawienie abstrakcyjne empezar lección		przedstawienie oderwane od rzeczywistości.
152. Ekspresja empezar lección		wyrażanie i wywoływanie uczuć.
153. Ekspresyjny / przedstawienie ekspresyjne empezar lección		przedstawienie z naciskiem na emocje.
154. Symboliczny / przedstawienie symboliczne empezar lección		przedstawienie z użyciem symboli, alegorii.
155. Alegoria empezar lección		obrazowe przedstawienie abstrakcyjnego pojęcia.
156. Personifikacja empezar lección		w sztukach plastycznych przedstawienie w postaci ludzkiej zaopatrzonej w atrybuty abstrakcyjnych pojęć.
157. Idealizacja empezar lección		upiększanie.
158. Studium empezar lección		pogłębiona obserwacja.
159. Funkcja kompensacyjna empezar lección		funkcja rekompensująca jakiś brak.
160. Funkcja memoryatywna empezar lección		funkcja upamiętniająca.
161. Funkcja dydaktyczna empezar lección		funkcja nauczająca.
162. Funkcja kultowa empezar lección		przeznaczenie do kultu, oddawania czci.
163. Funkcja sakralna empezar lección		przeznaczenie do modlitwy, kultu religijnego.
164. Funkcja sepulkralna empezar lección		funkcja grobowa.
165. Funkcja dekoracyjna empezar lección		funkcja ozdobna.
166. Funkcja estetyczna empezar lección		funkcja upiększająca.
167. Funkcja ekspresywna empezar lección		funkcja wyrażania i wzbudzania uczuć.
168. Funkcja użytkowa empezar lección		określa przeznaczenie do użytku.
169. Funkcja mieszkalna empezar lección		przeznaczenie do mieszkania.
170. Funkcja rezydencjonalna empezar lección		reprezentacyjne mieszkanie.
171. Funkcja obronna empezar lección		funkcja służąca do obrony.
172. Funkcja propagandowa empezar lección		funkcja służąca przekazywaniu jakiś idei, tez, poglądów.
173. Funkcja reprezentacyjna empezar lección		- związana z reprezentowaniem kogoś lub czegoś w sposób „okazały”.
174. Funkcja magiczna empezar lección		funkcja wyróżniona w kontekście sztuki prehistorycznej, polegająca na wierze w sprawczą moc wyobrażeń („podobne wywołuje podobne”).
175. Zabytek empezar lección		dobro kultury posiadające wartość nie tylko artystyczną, ale i historyczną, lub naukową.
176. Rekonstrukcja empezar lección		uzupełnienie ubytków lub odtworzenie zniszczonej rzeczy do stanu sprzed zniszczenia.
177. Renowacja empezar lección		odświeżenie, odnowienie (dziś synonim konserwacji).
178. Replika empezar lección		powtórzenie wykonania dzieła sztuki.
179. Reprodukcja empezar lección		kopia oryginału wykonana w dowolnej skali metodą drukarską lub fotograficzną.
180. Pastisz empezar lección		dzieło plastyczne świadomie naśladujące inne dzieło, inspirujące się nim, ale nie kopiujące go, często jest to dzieło uznane „przerobione” w indywidualnym stylu innego artysty.
181. Narodowe instytucje kultury empezar lección		instytucje, których zadaniem jest, obok podstawowej działalności, dokumentowanie historii danej instytucji, przechowywanie i udostępnianie np. Filharmonia Narodowa.
182. Muzeum empezar lección		to instytucja, której zadaniem jest naukowa analiza materialnych świadectw cywilizacji człowieka i jego otoczenia, ich pozyskiwanie, przechowywanie, konserwowanie i udostępnianie, celem badań, nauczania i rozrywki.
183. Galeria empezar lección		większa kolekcja dzieł sztuki, zwykle malarstwa i rzeźby, istniejąca jako samodzielna instytucja lub osobny dział w muzeum. Współcześnie tą nazwą obejmuje się też pomieszczenia wystawowe połączone ze sprzedażą dzieł sztuki.
184. Pinakoteka empezar lección		galeria obrazów.
185. BWA / Biuro Wystaw Artystycznych empezar lección		- to galeria sztuki współczesnej, która zajmuje się organizowaniem wystaw, kolekcjonowaniem sztuki współczesnej i sprzedażą dzieł artystów zrzeszonych w ZPAP (Związek Polskich Artystów Plastyków).
187. Wernisaż empezar lección		uroczyste otwarcie wystawy.
188. Finisaż empezar lección		uroczyste zakończenie wystawy.
189. Mecenat empezar lección		to opieka nad nauką i sztuką sprawowana przez państwo, instytucje bądź jednostkę.
190. Mecenas empezar lección		osoba sprawująca mecenat.
191. Sztuka ludowa empezar lección		sztuka tworzona najczęściej przez niewykształconych profesjonalnie artystów ludowych, której formy przekazywane są z pokolenia na pokolenie, zachowując rodzime tradycje.
192. Skansen empezar lección		muzeum na wolnym powietrzu, gromadzące zabytki kultury ludowej.
193. Sztuka prymitywna / Naïwna empezar lección		sztuka tworzona przez niewykształconych artystów, którzy jednak dążą do artystycznego wyrazu swoich wizji.
194. Prehistoria empezar lección		najdawniejszy okres w dziejach ludzkości, do wynalezienia pisma.
195. Sztuka prehistoryczna empezar lección		najwcześniejsze objawy działalności artystycznej człowieka - sztuka powstała w prehistorii.
196. Archeologia empezar lección		nauka zajmująca się badaniem dziejów ludzkości na podstawie śladów materialnych.
197. Perspektywa skręcona empezar lección		przedstawienie zwierzęcia w dwóch różnych ujęciach: tułów z profilu, a rogi ¾, charakterystyczne dla sztuki prehistorycznej.
198. Megality empezar lección		duże, nieobrobione kamienie stanowiące samodzielną budowlę lub element większej budowli.
199. Architektura megalityczna empezar lección		konstrukcje architektoniczne z megalitów.
200. Menhir empezar lección		pojedynczy blok skalny.
201. Alignement empezar lección		aleja menhirów.
202. Dolmen empezar lección		konstrukcja z dwóch pionowo ustawionych menhirów przykrytych od góry trzecim, węższym, prawdopodobnie o funkcji grobowca.
203. Trylit empezar lección		konstrukcja z dwóch pionowo ustawionych menhirów przykrytych od góry menhirem o takiej samej grubości jak podpory.
204. Kromlech empezar lección		krąg menhirów.
205. Mezopotamia empezar lección		Międzyrzecze, starożytna kraina na Bliskim Wschodzie leżąca w dorzeczu rzek Tygrys i Eufrat.
206. Sztuka Sumeryjska empezar lección		sztuka tworzona przez Sumerów, jeden z ludów Starożytnej Mezopotamii (4-2 tys. p.n.e.).
207. Sztuka Asyryjska empezar lección		sztuka tworzona przez Asyryjczyków, jeden z ludów Starożytnej Mezopotamii tzw. północna Mezopotamia (2 tys. p.n. e 6 w. p.n.e.).
208. Sztuka Babilońska empezar lección		sztuka tworzona przez Babilończyków, jeden z ludów Starożytnej Mezopotamii - na południu Mezopotamii (2 tyś. p.n.e. 6 w. p.n.e.).
209. Politeizm empezar lección		wiara w wielu bogów.
210. Pismo klinowe empezar lección		pismo powstałe w starożytnej Mezopotamii posługujące się symbolami, tworzonymi klinem.
211. Ziggurat / Zikkurat empezar lección		monumentalna budowla sakralna w Starożytnej Mezopotamii na planie kwadratu w kształcie kilkukondygnacyjnej wieży, na której szczycie znajdowała się świątynia.
212. Stela empezar lección		rodzaj pomnika nagrobnego najczęściej w kształcie pionowo ustawionej płyty.
213. Lamassu empezar lección		asyryjski demon opiekuńczy przedstawiany jako skrzydlaty byk lub lew o ludzkiej głowie.
214. lapis lazuli / lazuryt empezar lección		minerał w postaci zbitej, nieprzejrzysty, szklisty o niebieskiej barwie, sproszkowany służy do wyrobu farby ultramaryny.
215. Orant / Orantka empezar lección		przedstawienie stojącej frontalnie postaci modlącej się ze wzniesionymi ku górze rękami i rozwartymi dłońmi.
216. Inkrustacja - empezar lección		- technika dekorowania przedmiotów z drewna innymi materiałami, np. masą perłową, tapicerką.
217. Hieroglify empezar lección		pismo obrazkowe Starożytnego Egiptu (święte znaki).
218. Mumia empezar lección		zwłoki, które w sposób naturalny lub wskutek odpowiednich zabiegów nie uległy rozkładowi.
219. Kartonaż empezar lección		„opakowanie mumii” - trumna zawierająca mumii, najczęściej człekokształtna.
220. Sarkofag empezar lección		ozdobna skrzynia mieszcząca trumnę lub same zwłoki.
221. Mastaba empezar lección		w Starożytnym Egipcie jedna z pierwszych form architektury sepulkralnej w kształcie trapezoidalnego nadziemnego nasypu obudowanego cegłami z podziemną komorą grobową.
222. Komora empezar lección		- w starożytnym Egipcie sala sarkofagowa, komora „odrodzenia”, miejsce wiecznego pobytu zmarłego.
223. Ślepe wrota empezar lección		wnęka udająca drzwi.
224. Piramida empezar lección		monumentalna budowla w kształcie czworobocznego ostrosłupa o podstawie kwadratowej, w Starożytnym Egipcie pełniły funkcję grobowców.
225. Pylony empezar lección		rodzaj monumentalnych wież, najczęściej zwężających się ku górze, osłaniających wejście do świątyni egipskiej.
226. Dziedziniec empezar lección		nie przykryta wydzielona przestrzeń w obrębie budynku spełniająca różne funkcje. W Starożytnym Egipcie jedna z części kanonu świątyni.
227. Hypostyl / Sala hypostylowa empezar lección		w architekturze Starożytnego Egiptu wielka sala wsparta na równomiernie rozstawionych kolumnach w świątyni.
228. Przedsionek / Pronaos empezar lección		pomieszczenie przejściowe, w Starożytnym Egipcie jedna z części kanonu świątyni.
229. Sanktuarium / Cella / Naos empezar lección		główna część starożytnej świątyni mieszcząca posąg bóstwa.
230. Kolumna hatorycka empezar lección		kolumna z głową bogini Hator.
231. Kolumna palmowa empezar lección		kolumna w architekturze Starożytnego Egiptu w kształcie pnia palmy z kapitelem w formie rozłożonych liści palmy.
232. Kolumna papirusowa empezar lección		- kolumna w architekturze Starożytnego Egiptu zwężająca się ku górze z głowicą w kształcie kwiatu papirusu (pąku lub kielicha), często cała pokryta dekoracją.
233. Kolumna lotosowa empezar lección		- kolumna w architekturze Starożytnego Egiptu z głowicą w kształcie kwiatu lotosu, najczęściej bez płaskiej podstawy.
234. Obelisk empezar lección		wysoki słup, przeważnie czworoboczny zwężający się ku górze, ścięty na szczycie, o charakterze upamiętniającym.
235. Sfinks empezar lección		w sztuce Starożytnego Egiptu wyobrażenie leżącego lwa z ludzką twarzą, będący symbolem władcy.
236. Nemes empezar lección		chusta wiązana, charakterystyczna dla Starożytnego Egiptu, najczęściej w przedstawieniach faraona.
237. Styl blokowy empezar lección		styl rzeźby wykonanej z jednego bloku skalnego, charakterystyczny dla sztuki Starożytnego Egiptu.
238. Frontalizm empezar lección		cecha rzeźby opracowanej i przeznaczonej do oglądania z przodu.
239. Hieratyzm - empezar lección		tendencja do uwypuklania w dziele sztuki dostojeństwa postaci.
240. Uszebti empezar lección		figurki w kształcie mumii, które symbolizowały służących faraona w jego grobowcu.
241. Perspektywa rzędowa empezar lección		rodzaj perspektywy w Starożytnym Egipcie, w której im coś jest dalej w rzeczywistości, tym jest wyżej na malowidle.
242. Perspektywa kulisowa empezar lección		rodzaj perspektywy w Starożytnej Mezopotamii, w której coś, co jest bliżej, zasłania to, co jest dalej.
243. Perspektywa odrzutowana empezar lección		rodzaj perspektywy w Starożytnej Mezopotamii będący rzutem przedmiotu z kilku punktów, w skrócie wygląda jak płaski przekrój. Stosowana do przedstawiania przedmiotów.
244. Al secco empezar lección		technika malowania na suchym tynku (w przeciwieństwie do fresku, w którym farbę kładzie się na wilgotny tynk).
245. Megaron empezar lección		sala audiencyjna w centralnej części pałacu w kulturze Morza Egejskiego, na planie prostokąta z czterema kolumnami pośrodku podtrzymującymi strop i okrągłym paleniskiem między nimi.
246. Idol empezar lección		figurka kultowa o uproszczonym kształcie, najczęściej kobiety, charakterystyczna dla kultury Morza Egejskiego.
247. Akropol empezar lección		wzgórze w Atenach, gdzie znajduje się największy kompleks świątyń ze Starożytnej Grecji.
248. Teatr empezar lección		w starożytności odpowiednio zabudowana przestrzeń, później specjalny budynek przeznaczony do wystawiania widowisk. W Starożytnej Grecji teatr składał się z wykutej w zboczu wzgórza widowni i okrągłej sceny.
249. Orchestra empezar lección		okrągła scena w teatrze w Starożytnej Grecji.
250. Porządki architektoniczne empezar lección		systemy konstrukcyjno-kompozycyjne kolumn.
251. Baza empezar lección		dolna część, podstawa kolumny.
252. Kanelury / Kanele empezar lección		płytkie, wklęsłe, pionowe wyżłobienia rozciągające się na całej długości trzonu kolumny.
253. Echinus empezar lección		dolna część głowicy doryckiej i toskańskiej w kształcie spłaszczonej poduszki.
254. Abakus empezar lección		najwyższa część głowicy w kształcie prostokątnej płyty.
255. Woluty / Ślimacznice empezar lección		element architektoniczny i dekoracyjny w formie zwoju, występuje w porządku jońskim.
256. Belkowanie empezar lección		element konstrukcyjny, poziomy, wsparty na podporach (kolumnadzie), złożony z trzech części: architraw, fryz, gzyms.
257. Gzyms empezar lección		element architektoniczny w postaci poziomej, zwykle profilowanej listwy wystającej znad powierzchni fryzu, ściany. Chroni elewacje budynku przed ściekającą wodą deszczową.
258. Fryz empezar lección		środkowy, poziomy człon belkowania z reguły leżący między architrawem (poniżej), a gzymsem (powyżej).
259. Architraw empezar lección		najniższy człon belkowania antycznego spoczywający na kolumnach.
260. Tryglif empezar lección		element dzielący fryz w porządku doryckim w postaci trzech pionowych żłobień, występuje na krawędzi, na osi kolumn i pomiędzy kolumnami.
261. Metopa empezar lección		pole na dekorację rzeźbiarską we fryzie w porządku doryckim.
262. Fronton / Przyczółek empezar lección		trójkątny szczyt w architekturze klasycznej, górna część świątyni antycznej z wewnętrznym polem przeznaczonym na dekorację tympanonem.
263. Tympanon empezar lección		pole wewnętrzne frontonu przeznaczone na dekorację.
264. Stylobat empezar lección		najwyższy stopień schodów, czyli tzw. krepid
271. Prostylos empezar lección		rodzaj świątyni z antami, w której dodatkowe kolumny są umieszczone od frontu.
272. Amfiprostylos empezar lección		rodzaj świątyni z antami, w której dodatkowe kolumny są umieszczone od frontu i od tyłu.
273. Tolos / Monopteros / Monopter empezar lección		świątynia na planie koła otoczona kolumnadą.
274. Kariatyda / Kanefora empezar lección		posąg kobiecy stanowiący podporę architektoniczną, kanefora ma dodatkowo na głowie kosz.
275. Atlant / Atlas tytana dźwigającego z rozkazu Zeusa sklepienie nieba). empezar lección		posąg mężczyzny służący za podporę architektoniczną, wspierający głową, barkami lub rękami konstrukcję (nazwa od mitycznego Atlanta
276. Herma empezar lección		element architektoniczny w formie czworokątnego słupa zwężającego się ku dołowi, zwieńczony głową lub popiersiem, w starożytności o charakterze pomnikowym, a w czasach późniejszych jako element architektoniczny przyścienny dekoracyjny.
277. Kontrapost empezar lección		kompozycja statyczna, którą wprowadził Poliklet, oddająca naturalny układ ciała. Ciężar ciała opiera się na jednej z nóg, a dla równowagi optycznej obciążona jest ręka po przekątnej (np. uniesiona).
278. Chryzelefantyna empezar lección		dekoracyjna technika rzeźbiarska polegająca na stosowaniu złota i kości słoniowej jako okładziny posągów drewnianych.
279. Marmury Elgina - empezar lección		- starożytne marmury partenońskie, wywiezione z Aten do Londynu przez lorda Elgina (Thomasa Bruce'a).
280. Patos empezar lección		wzniosłość, stosowanie środków formalnych w celu przekazania wzniosłych treści, wzbudzenia podniosłego nastroju.
281. Układy piramidalne empezar lección		kompozycja spiętrzona do góry, którą można wpisać w trójkąt.
282. Meander empezar lección		ornament inspirowany grecką rzeką, w kształcie linii załamujących się pod kątem prostym.
283. Bukranion empezar lección		ornament z elementem dekoracyjnym w kształcie czaszki byka.
284. Ornament palmetowy empezar lección		ornament inspirowany liśćmi ułożonymi ciągle i symetrycznie.
285. Astragal empezar lección		ornament ciągły w formie pasa z „perełek” ułożonych na zmianę pionowo i poziomo, inaczej jajownik lub perełkowanie; występuje też między trzonem kolumny a głowicą.
286. Kimation empezar lección		ornament joński, ciągły, gdzie występują liście pionowe i gałązki między nimi.
287. Łezki / Gutty empezar lección		element dekoracyjny w porządku doryckim w kształcie „kropel” jako przedłużenie tryglifu poniżej krawędzi fryzu.
288. Centaur pół koń (głowa i tułów do pasa ludzkie, od pasa w dół końskie). empezar lección		mityczna istota pół człowiek
289. Chimera empezar lección		potwór, który ma ciało lwa, głowę kozy na grzbiecie i węża zamiast ogona. Z czasem pojęcie to ewoluowało i w XIX wieku tym pojęciem określano stwory zwierzęce o torsie kobiety.
290. Heros empezar lección		to w mitologii człowiek lub pół-bóg, odznaczający się zaletami duszy lub ciała, ale śmiertelny.
291. Mimesis empezar lección		greckie imitacja, podobieństwo - to zasada twórczego naśladowania.
292. Hydria empezar lección		dzban na wodę.
293. Kyliks empezar lección		waza do picia.
294. Krater empezar lección		waza do mieszania wina z wodą.
295. Amfora empezar lección		naczynie do przechowywania płynów.
296. Firnis empezar lección		materiał angobowy do utrwalenia dekoracji, będący swego rodzaju „lakierem bezbarwnym”, umożliwiał utrzymanie wody w naczyniu oraz zachowanie naturalnego koloru gliny w wazie.
297. Etruskowie empezar lección		starożytny lud zamieszkujący Półwysep Apeniński między IX a I w. p.n.e., współtworzący kulturę starożytnego Rzymu.
298. Tumulus empezar lección		kopiec o stożkowej formie, naturalny lub sztuczny, przykryty fałszywą kopułą, o charakterze sepulkralnym.
299. Akroterion / Naszczytnik empezar lección		to element architektoniczny o charakterze dekoracyjnym, mający na celu optyczne obciążenie dachu. Charakterystyczny dla Starożytnych Etrusków.
300. Toreutyka empezar lección		starożytna technika odlewania brązu.
301. Impasto empezar lección		nieoczyszczona glina zmieszana z piaskiem do formowania naczyń.
302. Bucchero nero empezar lección		ceramika etruska o czarnym kolorze, wypalana z impasto w wysokiej temperaturze.
303. Urbanistyka empezar lección		nauka zajmująca się badaniem, zakładaniem i rozwijaniem miast.
304. Zaprawa empezar lección		mieszanina różnego rodzaju spoiw z piaskiem i wodą, tworząca masę do spajania materiałów budowlanych.
305. Traktat empezar lección		rozprawa naukowa.
306. Castrum Romanum empezar lección		starożytny rzymski obóz wojskowy, stały lub przejściowy, najczęściej z ulicami przecinającymi się pod kątem prostym.
307. Forum empezar lección		główny plac.
308. Amfiteatr empezar lección		w Starożytnym Rzymie kilkukondygnacyjna budowla służąca do wystawiania walk.
309. Circus / Cyrk Rzymski empezar lección		budowla w Starożytnym Rzymie przeznaczona na wyścigi wozów dwukołowych (rydwanów) w kształcie wydłużonego prostokąta o jednym boku zamkniętym półkoliście.
310. Kwadryga / Rydwan empezar lección		dwukołowiec zaprzężony 4 końmi w szeregu przeznaczony do triumfalnych przejazdów.
311. Termy empezar lección		publiczne łaźnie, spełniające funkcje spotkań towarzyskich.
312. Akwedukt empezar lección		wodociąg, w Starożytnym Rzymie monumentalna konstrukcja kilkukondygnacyjna na arkadach, służąca do transportowania wody.
313. Bazylika starorzymska empezar lección		budynek prostokątny o charakterze użyteczności publicznej, w którym odbywał się handel i miał swoje miejsce urząd sędziego.
314. Panteon empezar lección		świątynia wszystkich bogów.
315. Kopuła empezar lección		sklepienie oparte na łuku półkolistym w kształcie czaszy, służące do przykrycia pomieszczeń na planie koła albo wielobocznym.
316. Kasetony empezar lección		wieloboczne, najczęściej kwadratowe zagłębienia w stropie, sklepieniu bądź kopule (w późniejszej sztuce także płyty) o charakterze dekoracyjnym.
317. Oculus empezar lección		okrągły otwór w ścianie lub sklepieniu, najczęściej w szczycie kopuły doświetlający wnętrze.
318. Łuk półkolisty empezar lección		element architektoniczny i dekoracyjny, zakrzywiony i podparty, oparty na wycinku koła.
319. Portyk empezar lección		zewnętrzna część budynku z jednym lub kilkoma rzędami kolumn, osłaniająca najczęściej główne wejście, zwieńczona trójkątnym frontonem.
320. Nisza empezar lección		prostokątne lub półkoliste wgłębienie w ścianie o charakterze dekoracyjnym, często przeznaczone do ustawienia rzeźb.
321. Wnęka empezar lección		wgłębienie w grubości muru, proste lub ujęte w dekoracyjne ramy - nisza.
322. Arkada empezar lección		element architektoniczny składający się z dwóch podpór (filarów bądź kolumn) zwieńczonych u góry ze sobą łukiem.
323. Perystyl empezar lección		(od peristylumotoczony kolumnami) - wewnętrzny dziedziniec lub ogród otoczony portykiem, występujący w świątyniach egipskich oraz w domach patrycjuszy rzymskich.
324. Atrium empezar lección		prostokątne, centralne i reprezentacyjne pomieszczenie w starożytnym rzymskim domu, z compluvium i impluvium.
325. Impluvium empezar lección		zbiornik w kształcie basenu pośrodku atrium, zbierający deszczówkę.
326. Compluvium empezar lección		otwór w środku dachu atrium, przez który wpadało światło i deszcz.
327. Kolumna toskańska empezar lección		kolumna powstała w Starożytnym Rzymie, będąca odmianą porządku doryckiego: z bazą i gładkim trzonem.
328. Kolumna kompozytowa empezar lección		kolumna powstała w Starożytnym Rzymie o głowicy łączącej woluty jońskie z liśćmi akantu z porządku korynckiego.
329. Styl kontynuacyjnej narracji empezar lección		styl dekoracji „opowiadający” historię bez przerw i podziałów kompozycji na odrębne sceny.
330. Mały porządek empezar lección		podpory występujące oddzielnie dla każdej kondygnacji, w obrębie jednej kondygnacji.
331. Spiętrzenie porządków empezar lección		każda kondygnacja posiada podpory w innym porządku, zwykle wzwyż od doryckiego do korynckiego.
332. Pomnik / Monument empezar lección		dzieło sztuki o charakterze upamiętniającym, najczęściej rzeźbiarskie lub architektoniczno-rzeźbiarskie.
333. Łuk triumfalny empezar lección		monumentalny pomnik w formie wolnostojącej bramy, najczęściej dla uczczenia zwycięstwa. Przejście pod łukiem bramy było punktem kulminacyjnym pochodu triumfalnego.
334. Postument / Piedestał empezar lección		podstawa służąca do umieszczenia rzeźby.
335. Statua togata empezar lección		figura rzeźbiarska przedstawiona w todze.
336. Toga empezar lección		długa, udrapowana biała szata.
337. Statua lorica empezar lección		figura rzeźbiarska przedstawiona w zbroi.
338. Gemma empezar lección		dzieło gliptyki, wyrób rzeźbiarski wykonany w kamieniu szlachetnym lub półszlachetnym.
339. Intaglio empezar lección		gemma o wklęsłej dekoracji.
340. Kamea empezar lección		gemma o wypukłej dekoracji.
341. Feston empezar lección		element dekoracyjny w formie podwieszonego po bokach i przewiązanego wstęgami półwieńca z liści, kwiatów i owoców.
342. Malarstwo pompejańskie empezar lección		rzymskie malowidła ścienne odkryte w miastach Imperium Romanum (np. Herculanum, Pompeje i Stabiae), zasypane przez wybuch Wezuwiusza w 79 r. n.e.
343. Enkaustyka empezar lección		antyczna technika malarska, której spoiwem był wosk pszczeli, a pigmenty wymieszane z ciepłym woskiem nakładano pędzlami lub ogrzewanymi szpachlami.
344. Sztuka wczesnochrześcijańska empezar lección		sztuka jaką tworzyli i otaczali się pierwsi chrześcijanie żyjący w Basenie Morza Śródziemnego w okresie od II/III wVI w.
345. Katakumby empezar lección		podziemne cmentarze w formie korytarzy z wydrążonymi w skale grobowcami.
346. Symbol / Emblemat empezar lección		w sztukach plastycznych, znak umowny będący ekwiwalentem, czyli odpowiednikiem określonej treści pojęciowej.
347. Symbolika empezar lección		zasób symboli w danej epoce.
348. Bazylika konstantyńska / chrześcijańska empezar lección		kościół przeznaczony do odprawiania liturgii. Powstał na bazie bazyliki rzymskiej, ale został zmodyfikowany do nowej funkcji. Typowa bazylika wczesnochrześcijańska jest na planie krzyża łacińskiego a nawa główna jest wyższa od naw bocznych.
349. Ołtarz empezar lección		miejsce składania ofiar kultowych, w religii chrześcijańskiej ołtarz jest miejscem modlitwy kapłana i ofiary mszy.
350. Typ bazylikowy empezar lección		typ kościoła, w którym nawa główna jest wyższa od naw bocznych.
351. Krzyż łaciński empezar lección		symbol chrześcijan, rodzaj planu kościoła, ma pionową belkę dłuższą od poziomej.
352. Krzyż grecki empezar lección		odmian krzyża i plan centralny budowli, jest to krzyż równoramienny.
353. Plan centralny / Budowla centralna empezar lección		budowla oparta na zasadzie symetrii, w rzucie poziomym względem dwu przecinających się osi. Są to plany koła, kwadratu, krzyża greckiego oraz plany wieloboczne oparte na kole bądź kwadracie.
354. Memorium empezar lección		budynek upamiętniający postać bądź wydarzenie.
355. Mauzoleum empezar lección		budynek upamiętniający osobę zmarłą, monumentalny grobowiec.
356. Martyrium empezar lección		budynek upamiętniający męczeńską śmierć.
357. Baptysterium empezar lección		budowla przeznaczona do obrzędu chrztu.
358. Nawa empezar lección		część kościoła przeznaczona dla wiernych.
359. Korpus nawowy empezar lección		część kościoła z nawami, poniżej transeptu o ile on występuje, jeśli go nie ma, to jest to część nawowa poniżej prezbiterium.
360. Transept empezar lección		jest to nawa poprzeczna, między prezbiterium a korpusem nawowym, nadająca planowi kształt krzyża.
361. Prezbiterium / Chór empezar lección		miejsce przeznaczone na ołtarz w kościele i miejsce dla duchowieństwa.
362. Tabernakulum empezar lección		mała zamykana szafka w kościele katolickim przeznaczona do przechowywania hostii i komunikantów.
363. Apsyda empezar lección		ściana zamykająca prezbiterium, bądź kaplice i nawy, będąca najczęściej półkolista lub wieloboczna.
364. Zakrystia / Pastoforia empezar lección		boczne pomieszczenie sakralne występujące w świątyniach chrześcijańskich, służące do przechowywania naczyń i szat liturgicznych. Pastoforia to dwudzielna zakrystia złożona z dwóch pomieszczeń po obu bokach apsydy.
365. Narteks empezar lección		zabudowany przedsionek w kościołach wczesnochrześcijańskich, bizantyńskich i wczesnośredniowiecznych.
366. Liturgia empezar lección		msza święta.
367. Kolory liturgiczne empezar lección		to 5 kolorów symbolicznych stosowanych w szatach kościelnych na odpowiednie uroczystości: biały, czerwony, zielony, fioletowy i czarny.
368. Ornat empezar lección		wierzchnia szata liturgiczna, przeznaczona do mszy.
369. Paliusz empezar lección		element stroju liturgicznego, wełniana biała taśma noszona na ramionach ozdobiona wyhaftowanymi 6 czarnymi krzyżykami.
370. Stuła empezar lección		szeroka wstęga, lekko rozszerzana na końcach zakładana na szyję.
371. Pastorał empezar lección		długa, zdobiona laska zakończona spiralą zwaną krzywaśnią lub łac. kurwaturą, pierwotnie służąca do podpierania się. Atrybut biskupów.
372. Mitra empezar lección		uroczyste nakrycie głowy wyższego duchowieństwa, w obrządku wschodnim w kształcie korony zwieńczonej krzyżem, w kościele rzymskokatolickim inaczej infuła w kształcie dwóch trójkątów połączonych opaską z dwiema wiszącymi z tyłu taśmami.
373. Tiara empezar lección		uroczyste nakrycie głowy papieża ozdobione trzema koronami symbolizującymi potrójną władzę (arcykapłana, króla, proroka).
374. Bizancjum empezar lección		Wschodnie Cesarstwo Rzymskie założone po podziale Imperium Romanum na dwa cesarstwa w 395 r., najświetniejszy okres rozwoju przypada na okres panowania cesarza Justyniana (527-565), historię Bizancjum kończy podbój przez Turków w 1453 r.
375. Sztuka bizantyńska empezar lección		sztuka powstająca w ramach Cesarstwa Bizantyńskiego, chrześcijańska, kontynuująca tradycje sztuki antycznej.
376. Eksedra empezar lección		półkolista nisza/wnęka przypominająca apsydę.
377. Empory empezar lección		druga kondygnacja naw bocznych, ew. obejścia.
378. Pendentywy / Żagielki empezar lección		narożne sferyczne wycinki sklepienia umożliwiające oparcie kopuły na planie czworoboku.
379. Trompy empezar lección		narożne wysklepki o kształcie wycinka stożka, składające się z jednego lub kilku łuków konstrukcyjnych zmniejszających się ku dołowi. Trompy umożliwiają przejście z wielobocznego planu do kopuły.
380. Ikona empezar lección		obraz kultowy, przeznaczony do modlitwy, wyobrażający osoby święte, sceny biblijne i religijno-symboliczne.
381. Ikonoklazm empezar lección		okres w historii Bizancjum, w którym dążono do zniesienia kultu świętych obrazów.
382. Izokefalizm empezar lección		zasada kompozycji wielofigurowej, którą cechuje ustawienie głów na tej samej wysokości.
383. Cerkiew empezar lección		świątynia obrządku wschodniego prawosławnego i grekokatolickiego.
384. Sobór empezar lección		główna cerkiew miasta, kościół katedralny - biskupi.
385. Ikonostas empezar lección		w cerkwi przegroda oddzielająca prezbiterium od nawy głównej, z zawieszonymi lub namalowanymi ikonami.
386. Koncha apsydy empezar lección		wewnętrzna ściana apsydy.
387. Mistyczny materializm empezar lección		nurt filozoficzno-religijny, który wierzy w to, że kontemplacja piękna ziemskiego prowadzi duszę do Boga.
388. Pantokrator empezar lección		typ ikonograficzny przedstawienia Jezusa Chrystusa jako władcy siedzącego na tronie z uniesioną prawą ręką w geście błogosławieństwa i Księgą Ewangelii.
389. Maiestas Domini empezar lección		przedstawienie Chrystusa jako boskiego władcy, tronującego na kuli świata bądź tęczy, w mandorli.
390. Aureola / Nimba empezar lección		świetlisty otok wokół postaci, lub samej głowy, symbolizujący boskość postaci.
391. Mandorla empezar lección		(od mandorle -migdał) - rodzaj aureoli otaczającej postać tronujących Jezusa lub Maryi w kształcie owalu o ostrych zakończeniach.
392. Anastasis empezar lección		scena ukazująca Zmartwychwstanie Jezusa.
393. Veraikon empezar lección		obraz z przedstawieniem twarzy Chrystusa, uważany za powstały w sposób nadnaturalny, najbardziej popularny to tzw. Mandylion czyli twarz odbita na chuście św. Weroniki, o długich włosach z brodą.
394. Trójca Święta empezar lección		w sztuce przedstawienie Boga równocześnie w trzech postaciach: Bóg Ojciec, Syn Boży i Duch Święty w postaci gołębicy.
395. Eleusa empezar lección		(Umilenie; MB Czuła) typ ikonograficzny przedstawienia Matki Boskiej z Dzieciątkiem ukazujący czułość między Matką a Synem przytulającym policzek do Jej twarzy.
396. Hodegetria empezar lección		typ ikonograficzny przedstawienia Matki Boskiej, w którym Matka Boska wskazuje na Chrystusa trzymanego na lewym ramieniu, w sztuce bizantyńskiej czasem trzyma, prezentuje Dzieciątko przed sobą.
397. Deesis empezar lección		typ ikonograficzny przedstawienia Chrystusa w środku a po Jego bokach Maryję oraz Jana Chrzciciela.
398. Sacra Conversazione empezar lección		(Święta Rozmowa) typ ikonograficzny w którym Matka Boska zajmuje centralne miejsce, a po jej bokach symetrycznie ustawieni są święci.
399. Psałterz empezar lección		zbiór psalmów używany jako modlitewnik bądź śpiewnik.
400. Islam empezar lección		najmłodsza z religii monoteistycznych wyznająca wiarę w jednego Boga, która rozwineła się wśród mieszkańców Półwyspu Arabskiego.
401. Koran empezar lección		święta księga Islamu, która składa się ze 114 sur, czyli rozdziałów. Porusza sprawy wielkie i międzyludzkie.
402. Muzułmanin empezar lección		wyznawca Islamu, „uległy” wobec Boga.
403. Meczet empezar lección		miejsce modlitwy, gdzie pada się na twarz. Sala modłów jest głównym pomieszczeniem, nie ma ołtarza i nie wolno używać pojęcia „kościół”.
404. Minaret empezar lección		smukła wieża przy meczecie, z której wierni przez muezzina wzywani są 5 razy dziennie do modlitwy.
405. Mihrab empezar lección		nisza w ścianie w sali modłów w meczecie, zwieńczona łukiem, zwrócona w kierunku Mekki, symbolizująca drzwi do Raju.
406. Łuk podkowiasty empezar lección		łuk typowy dla islamu, przypominający kształtem grecką Ω.
407. Mudejar empezar lección		styl w hiszpańskiej architekturze i sztuce, połączenia elementów islamskich i chrześcijańskich, rozwijający się między VIII a XVII w. Charakteryzuje go bogactwo dekoracji ornamentalnej wywodzącej się ze sztuki Islamu, połączone ze swobodą kompozycji
408. Mukarnas empezar lección		motyw konstrukcyjno-dekoracyjny charakterystyczny dla architektury muzułmańskiej, złożony ze spiętrzonych elementów komórkowych, przypominających razem naturalne stalaktyty. Spełniają zwykle rolę tromp lub pendentywów.
409. Kaligrafia empezar lección		sztuka pięknego pisania.
410. Arabeska empezar lección		ornament roślinny ze stylizowanej wici roślinnej, zakomponowany symetrycznie o geometrycznej ścisłości.
411. Wici roślinna empezar lección		ornament roślinny w formie wijącej się lub spiralnie skręcanej łodygi z liśćmi, czasami z kwiatami.
412. Maureska / Moreska empezar lección		symetryczny ornament stworzony z mocno przestylizowanej wici roślinnej, która wypełnia całą płaszczyznę.
413. Horror vacui empezar lección		dosłownie “lęk przed pustką”, to cecha określająca nadmierną de
414. Amor vacui empezar lección		dosłownie „umiłowanie pustki”, to cecha określająca oszczędną dekorację, z dużymi pustymi powierzchniami.
415. Średniowiecze empezar lección		okres w historii w kręgu kultury eu obejmujący czasy między upadkiem cesarstwa rzymskiego a przemianami zachodzącymi w Eu w dobie Odrodzenia (V w. XV w.). Nazwa miała podkreślać „pustkę” między Starożytnością a jej „odrodzeniem” w renesansie.
416. Sztuka przedromańska empezar lección		sztuka rozwijająca się we wczesnym średniowieczu od przełomu VIII i IX w.
417. Sztuka karolińska empezar lección		1 okres sztuki przedromańskiej w okresie panowania cesarza Karola Wielkiego (771-814) w obrębie tzw. w renesansu karolińskiego.
418. Renesans karoliński empezar lección		pierwszy okres rozwoju sztuki po upadku Imperium Romanum za panowania Karola Wielkiego, który chciał odrodzić wielkość Cesarstwa, także za pomocą sztuki.
419. Sztuka ottońska empezar lección		2 okres sztuki przedromańskiej rozwijający się za panowania cesarzy z dynastii Ottonów (X w.).
420. Kościół empezar lección		świątynia chrześcijańska do sprawowania publicznego kultu religijnego.
421. Kościół orientowany empezar lección		kościół, którego prezbiterium jest umieszczone na wschodzie i wierni modlący się są zwróceni na wschódw stronę miejsc związanych z dziejami Chrystusa (Betlejem, Jerozolima), oraz symbolicznie w stronę wschodu słońcaświatła (Bóg = światło).
422. Kolegiata empezar lección		kościół przy którym jest zakon.
423. Katedra empezar lección		główny kościół biskupa diecezjalnego, arcybiskupa bądź patriarchy.
424. Kościół Bazylika empezar lección		status kościoła o specjalnych przywilejach papieskich, w tym wyróżnia się Bazylikę Mniejszą i Bazylikę Większą (z ołtarzem papieskim).
425. Kościół parafialny empezar lección		główny kościół gminy kościelnej.
426. Kościół farny / Fara - dawna nazwa głównego kościoła miejskiego pod opieką cechu. empezar lección		- dawna nazwa głównego kościoła miejskiego pod opieką cechu.
427. Kaplica empezar lección		mała budowla kultowa wolnostojąca lub połączona z kościołem.
428. Charakter addycyjny empezar lección		cecha architektury romańskiej określająca prostotę budowli złożonej z podstawowych brył geometrycznych.
429. Ambit empezar lección		obejście wokół prezbiterium, powstałe z przedłużenia naw bocznych, charakterystyczne zwłaszcza dla kościołów pielgrzymkowych.
430. Westwerk empezar lección		rozbudowana zachodnia część bazyliki, charakterystyczna dla architektury przedromańskiej, zawierająca empory.
431. Alternacja empezar lección		układ elementów dekoracyjnych, bądź architektonicznych, występujących na przemian.
432. Kościół salowy empezar lección		kościół jednonawowy, w którym prezbiterium i nawa mają tę samą szerokość, wysokość i przykrycie.
433. Klasztor empezar lección		zamknięty zespół budynków, lub pomieszczeń, zamieszkania zakonników lub zakonnic.
434. Kapitularz empezar lección		sala w klasztorze przeznaczona do zebrań zakonników, przeważnie o charakterze reprezentacyjnym, miejsce narad.
435. Skryptorium empezar lección		pracownia mnichów przepisujących i dekorujących księgi.
436. Refektarz empezar lección		jadalnia w klasztorze.
437. Wirydarz empezar lección		kwadratowy lub prostokątny ogród umieszczony wewnątrz murów klasztornych.
438. Krużganki empezar lección		zewnętrzny ciąg komunikacyjny wzdłuż ściany budynku, najczęściej od strony dziedzińca, ogrodu.
439. Dormitorium empezar lección		sala sypialna zakonników w klasztorze.
440. Lavatorium empezar lección		umywalnia zakonników w klasztorze.
441. Insygnia empezar lección		- zewnętrzne oznaki władzy, godności, stanu.
442. Regalia empezar lección		insygnia władzy królewskiej: korona, berło, jabłko.
443. Ewangeliarz empezar lección		ozdobna księga liturgiczna zawierająca teksty 4 Ewangelii.
444. Plecionka empezar lección		ciągły ornament złożony z linii, pasów, taśm, listew, wici roślinnych itd.
445. Ornament zoomorficzny empezar lección		ornament oparty na motywach zaczerpniętych z realnego bądź fantastycznego świata zwierząt.
446. Styl romański empezar lección		styl w sztukach plastycznych rozwijający się od XI do XIII w. w epoce średniowiecza; nazwa podkreśla inspiracje sztuką antyczną, w tym starożytną rzymską.
447. Teocentryzm empezar lección		„Bóg w centrum” - prąd umysłowy skupiony na Bogu i podporządkowujący Mu życie człowieka.
448. Monastycyzm empezar lección		ruch zakonny, rozwój życia zakonnego.
449. Sklepienie empezar lección		konstrukcja budowlana o przekroju krzywoliniowym, służąca do przykrycia odpowiedniej przestrzeni budynku.
450. Sklepienie kolebkowe empezar lección		sklepienie oparte na łuku półkolistym, w kształcie połowy leżącego walca.
451. Gurty empezar lección		wewnętrzne łuki wzmacniające sklepienie.
452. Sklepienie krzyżowe empezar lección		sklepienie powstałe z dwóch krzyżujących się kolebek.
453. Więźba dachowa empezar lección		drewniany szkielet, konstrukcja dachu.
454. Przęsło empezar lección		powtarzający się element konstrukcyjny, zawarty pomiędzy sąsiadującymi podporami.
455. System wiązany empezar lección		system kompozycyjny i konstrukcyjny sklepienia krzyżowego, w którym jednemu przęsłu nawy głównej odpowiadają dwa przęsła nawy bocznych.
456. Biforium empezar lección		dwudzielne arkadowe okno o charakterze dekoracyjnym.
457. Triforium empezar lección		trójdzielne arkadowe okno o charakterze dekoracyjnym.
458. Fryz arkadkowy empezar lección		dekoracyjny pas złożony z arkadek przy gzymsie wieńczącym lub dzielącym ściany, typowy dla architektury przedromańskiej i romańskiej
472. Tetrakonchos empezar lección		budowla centralna o czterech absydach (plan „czwórliscia).
473. Blenda - empezar lección		„ślepy otwór” - płytka wnęka w murze o charakterze dekoracyjnym.
474. Krypta empezar lección		podziemne ciemne pomieszczenie w kościołach pod prezbiterium, mieszczące relikwie lub grób świętego.
475. Kruchta empezar lección		przedsionek kościelny poprzedzający główne wejście.
476. Sygnaturka empezar lección		mała wieżyczka kościelna z niewielkim dzwonem.
477. Tympanon fundacyjny empezar lección		tympanon z przedstawieniem fundatora z modelem budowli.
478. Patena empezar lección		naczynie liturgiczne w kształcie płaskiego talerza służące podczas komunii, aby Hostia nie upadła.
479. Kielich empezar lección		naczynie do picia składające się z czary, trzonu i stopy.
480. Emalia empezar lección		technika zdobnicza w złotnictwie polegająca na stopieniu sproszkowanego szkła i nałożeniu na podłoże metalowe.
481. Niello empezar lección		technika zdobnicza w złotnictwie polegająca na wypełnieniu dekoracji rytej w metalu ciemną pastą, złożoną z siarczków srebra, miedzi i ołowiu, a następnie wypolerowaniu powierzchni.
482. Repusowanie / Trybowanie empezar lección		technika kształtowania wyrobów z blachy polegająca na kuciu, bez użycia modelu, blachy na zimno, puncami lub młotkami.
483. Puncowanie empezar lección		technika złotnicza wykańczania przedmiotów metalowych w celu uzyskania wyrazistości dekoracji.
484. Cyzelowanie empezar lección		ostateczne wykończenie powierzchni przedmiotu metalowego.
485. Filigran empezar lección		technika zdobnicza w złotnictwie polegająca na wykonaniu ornamentu lub całego elementu z bardzo cienkich drucików w połączeniu z granulacją.
486. Granulacja empezar lección		technika zdobnicza w złotnictwie polegająca na wykonywaniu ornamentu z drobnych metalowych kuleczek.
487. Monstrancja empezar lección		naczynie liturgiczne służące do kultowego ukazywania i przenoszenia Hostii, składa się ze stopy trzonu (często z nodusem wydatnym zgrubieniem) i glorii ze szklaną puszką w środku zawierającą tzw. melchizedech -metalowy półksiężyc podtrzymujące hostię
488. Antaby empezar lección		metalowe uchwyty do drzwi spełniające funkcje klamki, z obręczą za którą ciągnie się drzwi.
489. Kołatka empezar lección		przedmiot służący do stukania w drzwi, bramę, najczęściej metalowy przyczepiony do muru, o jednej części ruchomej.
490. Gotyk empezar lección		styl epoki średniowiecza, który rozwijał się między XII a XV wiekiem. Giorgio Vasariego, który określił tę sztukę jako gocką czyli barbarzyńską, złą. Główne cechy stylu: łuk ostry sklepienie krzyżowo-żebrowe system przyporowy wertykalizm, ekspresja.
491. Mistycyzm empezar lección		prąd umysłowy dążący do bezpośredniego kontaktu z Bogiem.
492. Łuk ostry empezar lección		łuk złożony z dwóch odcinków prostej stykających się pod ostrym kątem, typowy dla konstrukcji stylu gotyckiego.
493. Sklepienie krzyżowo-żebrowe empezar lección		charakterystyczne dla stylu gotyckiego sklepienie oparte na łuku ostrym, składające się z dwóch skrzyżowanych łuków ostrych i od wewnątrz wzmocnione na linach przecinania się kolebek dodatkowymi żebrami.
494. Sklepienie gwiaździste empezar lección		odmiana sklepienia krzyżowo-żebrowego o dodatkowych podziałach tworzących układ gwiazdy.
495. Sklepienie wachlarzowe empezar lección		zbudowane jest na żebrach promieniście rozchodzących się z przyściennych punktów podparcia, tworzących układ przypominający wachlarze.
496. Sklepienie sieciowe empezar lección		rodzaj sklepienia popularnego pod koniec gotyku, najczęściej kolebkowego, w którym wprowadzono krzyżujące się żebra tworzące siatkę rombów, co nadaje mu kształt sieci.
497. Sklepienie kryształowe empezar lección		sklepienie stosowane w późnym gotyku, w którym zrezygnowano z żeber, a wysklepki sklepienne mają ostre krawędzie. Uzyskiwano w ten sposób powierzchnie złożone z licznych, małych wysklepek, uwypuklanych grą światłocieniową.
498. Sklepienie piastowskie - odmiana sklepienia krzyżowo-żebrowego, w której zastosowano dodatkowy punkt podparcia na jednym z boków empezar lección		wyprowadzane z niego żebra dzielą sklepienie na trzy duże pola, z których każde dodatkowo podzielone jest jeszcze na trzy części, co w efekcie tworzy układ dziewięciu trójkątów.
499. Służki empezar lección		pionowe cienkie elementy kamienne o przekroju wałka zespolone z filarem, przenoszące na niego ciężar sklepienia.
500. Zwornik / klucz sklepienia empezar lección		środkowy szczytowy kliniec łuku lub sklepienia, wyróżniający się kształtem i dekoracyjnym charakterem.
501. Wspornik empezar lección		element architektoniczny mający na celu podtrzymanie np. sklepienia, osadzony w ścianie i wysunięty przed jej lico, często dekorowany.
502. Wertykalizm empezar lección		zasada kompozycji polegająca na podkreśleniu i wydobyciu pionowych osi dzieła, kierunków pionowych (przeciwieństwo horyzontalizmu).
503. Laskowanie empezar lección		profilowane elementy pionowe podkreślające wertykalizm.
504. Przypora / skarpa empezar lección		pionowy element konstrukcyjny, architektoniczny w formie prostego filara przyściennego, wzmacniający konstrukcję, np. przenosi ciężar sklepienia na fundament.
505. Łuk przyporowy empezar lección		element gotyckiego systemu konstrukcyjnego mający za zadanie przerzucanie ciężaru sklepienia nad nawami bocznymi na zewnętrzne przypory.
506. System szkieletowy / przyporowy empezar lección		system konstrukcyjny char. dla stylu gotyckiego, um. przesklepienie dużych wysokich przestrzeni, w którym ciężar sklepienia krzyżowo-żebrowego jest przenoszony cz. za pośrednictwem służek na filary, cz. przez zewnętrzne łuki przyporowe na przypory.
507. Rozeta empezar lección		duże okrągłe okno wypełnione kamienną dekoracją o charakterze stylizowanej róży, mieszczące witraż.
508. Maswerk empezar lección		dekoracja architektoniczna stylizowana na kształt koniczyny, najczęściej wypełniająca szczyt łuku ostrego.
509. Pinakiel / Fiala empezar lección		rodzaj zwieńczenia w formie małej wieżyczki, np. na zakończeniu przypory.
510. Sterczyna empezar lección		mały pionowy element wieńczący np. pinakiel, mały obelisk.
511. Wimperga empezar lección		charakterystyczne dla stylu gotyckiego zwieńczenie w formie trójkąta, np. nad łukiem ostrym okien, portalu.
512. Rzygacz / Gargulec empezar lección		ozdobne zakończenie rynny dachowej odprowadzającej wodę z dala od lica muru.
513. Maszkaron empezar lección		motyw dekoracyjny w formie stylizowanej i zdeformowanej głowy ludzkiej lub zwierzęcej.
515. Kwiaton empezar lección		architektoniczny element dekoracyjny w formie pęku kwiatów występujący jako zwieńczenie np. pinakli.
517. Flamboyant / Gotyk płomienisty empezar lección		ostatnia faza sztuki późnego gotyku we Francji o bogatej dekoracji i ornamentach zbliżonych kształtem do płomienia lub rybiego pęcherza.
519. Pietà empezar lección		typ ikonograficzny dogmatyczny będący przedstawieniem opłakującej Matki Boskiej trzymającej ciało zdjętego z krzyża Chrystusa.
520. Krucyfiks empezar lección		krzyż z przedstawieniem Chrystusa.
521. Pasja empezar lección		historia męki Chrystusa.
522. Arma Christi empezar lección		narzędzia męki Chrystusa ukazywane jako symbole Jego cierpienia np. korona cierniowa, gwoździe.
523. Perizonium empezar lección		szata okrywająca łono Jezusa.
524. Draperia empezar lección		tkanina ułożona w dekoracyjne fałdy.
525. Chrystus Frasobliwy empezar lección		typ ikonograficzny będący przedstawieniem siedzącego Chrystusa, zamyślonego z podpartą na dłoni głową.
526. Nurt dolorystyczny empezar lección		nurt koncentrujący się na Męce Chrystusa, narzędziach Męki i przedstawieniu cierpienia Chrystusa i Maryi Mater Dolora czyli Matka Cierpiąca.
527. Vir Dolorum / Mąż Boleści / Chrystus Boleściwy empezar lección		przedstawienie Chrystusa z atrybutami męki i pokazującego rany.
528. Devotio moderna empezar lección		„nowa pobożność” - nurt pobożności rozwijający się w XIV i XV w. w Niderlandach i Nadrenii propagujący ubóstwo i pobożność.
529. Dewocja - empezar lección		prywatna modlitwa, kontemplacja i pobudzanie wewnętrznych religijnych przeżyć.
530. Poliptyk empezar lección		wieloskrzydłowy ołtarz szafiasty charakterystyczny dla gotyku.
531. Tryptyk empezar lección		poliptyk składający się z trzech części: środkowej nieruchomej i dwóch ruchomych skrzydeł po bokach.
532. Pentaptyk empezar lección		poliptyk składający się z pięciu części: dwóch skrzydeł nieruchomych i dwóch ruchomych, zamykających część środkową.
533. Predella / Nadmensa empezar lección		najniższa część poliptyku, jego podstawa spoczywająca na mensie (dawniej kapłan stał tyłem do wiernych a przodem do ołtarza).
534. Drzewo Jessego empezar lección		motyw ikonograficzny przedstawiający rodowód Chrystusa.
535. Mensa empezar lección		stół ołtarzowy, na którym sprawowana jest ofiara mszy.
536. Retabulum / Nastawa ołtarzowa empezar lección		główna środkowa część ołtarza szafiastego.
537. Tumba empezar lección		zasadnicza część nagrobków gotyckich i renesansowych o kształcie skrzyni zamkniętej od góry płytą z rzeźbioną postacią zmarłego.
538. Epitafium empezar lección		ozdobna tablica upamiętniająca zmarłego wmurowywana w ściany kościoła (różni się od zwykłej tablicy nagrobnej, która jest pozbawiona ozdób).
539. Hagiografia empezar lección		żywoty świętych będące inspiracją do przedstawiania świętych z nimbami i atrybutami.
540. Atrybut empezar lección		przedmiot lub symbol pozwalający zidentyfikować przedstawioną postać, dodany jako jej znak rozpoznawczy.
541. Relikwiarz empezar lección		sprzęt kultowy służący do przechowywania relikwii, przybierający różne kształty.
542. Apokryfy empezar lección		księgi i fragmenty ksiąg, w tym pisma żydowskie lub wczesnochrześcijańskie, które nie zostały uznane przez Kościół za kanoniczne i nie zostały włączone do kanonu Biblii.
544. Styl międzynarodowy w średniowieczu empezar lección		późna faza stylu gotyckiego (1390-1430/50) rozróżniana w nastrojowym malarstwie i rzeźbie, cechująca się liryzmem i pewną wytwornością.
545. Szkoła artystyczna - empezar lección		- krąg artystów tworzących w podobnym stylu w danym miejscu i czasie np. małopolska szkoła malarstwa tablicowego.
546. Typ halowy / Hala empezar lección		typ kościoła, w którym wszystkie nawy są tej samej wysokości.
547. Barbakan / Rondel empezar lección		dzieło obronne wysunięte przed linię murów, najczęściej w formie baszty cylindrycznej z bramą.
548. Baszta empezar lección		wieża warowna fortyfikacji średniowiecznych częściowo wysunięta przed lico murów.
549. Bastion empezar lección		element umocnień obronnych w postaci wysuniętych narożników w kształcie pięcioboku.
550. Krenelaż / Blanki empezar lección		ząbkowanie/zęby wieńczące mur obronny w średniowieczu z regularnymi prześwitami umożliwiającymi strzelanie przez łuczników.
551. Rynek empezar lección		główny wielofunkcyjny plac miasta przeznaczony na handel i siedzibę władz.
552. Ratusz empezar lección		siedziba władz miejskich.
553. Cech empezar lección		zrzeszenie rzemieślników jednego zawodu.
554. Gmerk empezar lección		znak kamieniarski jako sygnatura czyli podpis strzechy, cechu, mistrza.
555. Wzornik empezar lección		zbiór rysunków, najczęściej sztychowanych (czyli powielonych w druku wklęsłym), zawierający wzory elementów architektonicznych, ornamentów, kształtów przedmiotów.
556. Strzecha budowlana empezar lección		średniowieczne zrzeszenie architektów i kamieniarzy dla zrealizowania wielkich przedsięwzięć budowlanych.
557. System filarowo-skarpowy empezar lección		odmiana gotyckiego systemu konstrukcyjnego, występująca w kościołach krakowskich, w którym konstrukcję wspierają skarpy (przypory) dobudowane do filarów międzynawowych, od strony nawy bocznej.
558. En grisaille / Grisaille empezar lección		malowidło monochromatyczne naśladujące płaskorzeźbę lub rzeźbę wykonane kolorem szarym.
559. Protorenesans empezar lección		okres w sztuce późnego średniowiecza na terenie Włoch, Niemiec, Niderlandów i południowej Francji będący zapowiedzią renesansu.
561. Prekursor empezar lección		(łac. poprzednik) - artysta wprowadzający nowe elementy w swojej twórczości, wpływający bezpośrednio na rozwój kolejnego zjawiska.
562. Maesta empezar lección		przedstawienie Matki Boskiej na tronie w otoczeniu aniołów.
563. Nowożytność empezar lección		epoka w historii wyróżniona po średniowieczu, symbolicznie datowana od XV w. (1453 upadek Konstantynopola, 1492 odkrycie Ameryki), do XVIII w. i rozwoju oświecenia (niektórzy historycy datują nowożytność do początku XIX w.).
564. Renesans / Odrodzenie empezar lección		styl w sztuce początku XV w rozwijający się do końca XVI w, którego gł. cechą była insp. k. antyczną. Gł. cechy to insp. formami szt.st., ład i harmonia dążenie do idealnego piękna w malarstwie doskonały rysunek studium perspektywy i proporcji ciała
565. Quattrocento empezar lección		termin używany na oznaczenie sztuki włoskiej XV w., dosłownie „czternaście setek” czyli 1400.
566. Cinquecento empezar lección		termin używany na oznaczenie sztuki włoskiej XVI w., dosłownie „piętnaście setek” czyli 1500.
567. Antropocentryzm empezar lección		„człowiek w centrum” - prąd umysłowy uważający człowieka za centrum wszechświata i skoncentrowany na człowieku i sprawach ludzkich.
568. Neoplatonizm empezar lección		prąd filozoficzny czerpiący z dorobku Platona, rozwinął się w starożytności, odrodzony w okresie renesansu tzw. platonizm/neoplatonizm renesansowy, łączący idee starożytne z chrześcijańskimi, przyznawał człowiekowi wolność w tworzeniu dobra i zła.
569. Humanizm empezar lección		prąd umysłowy i kulturowy epoki odrodzenia zainteresowany człowiekiem i jego otoczeniem (antropocentryzm), w znaczeniu szerszym jest to postawa zakładająca, że człowiek jest najwyższą wartością i źródłem innych wartości.
570. Człowiek renesansu empezar lección		osoba posiadająca rozległą wiedzę i umiejętności (talent) w różnych dziedzinach.
571. Złoty podział / Złote cięcie empezar lección		podział odcinka na takie dwie części, iż cały odcinek ma się tak do części większej, jak część większa do części mniejszej. Ze złotym podziałem w renesansie łączono własności estetyczne i stosowano np. w architekturze do podziału planu, elewacji.
572. Miasto idealne empezar lección		wywodzące się ze starożytnego Castrum Romanum, zaprojektowane na planie centralnym, symetryczne, z budowlami nawiązującymi do antyku.
573. Tambur / Bęben kopuły empezar lección		podstawa kopuły na planie koła, elipsy lub wieloboku.
574. Latarnia empezar lección		w architekturze nadbudówka w formie małej wieżyczki nad dachem, kopułą zwieńczenie kopuły, hełmu wieży, z oknami, zwieńczona własnym hełmem, oświetlająca wnętrze.
575. Hełm wieży empezar lección		zwieńczenie wieży, często o ozdobnym kształcie, wykonane z drewna, kamienia, cegły i pokryte blachą.
576. Loggia empezar lección		pomieszczenie otwarte na zewnątrz usytuowane w elewacji budynku, nie mające funkcji komunikacyjnej.
577. Boniowanie empezar lección		ogólna nazwa dekoracyjnego opracowania lica muru kamiennego, oraz nazwa jednej z odmian polegającej na imitacji w tynku płyt kamiennych o ściętych krawędziach.
578. Rustyka empezar lección		jeden z rodzajów boniowania (czyli dekoracyjnego opracowania muru), polegająca na obróbce lica ciosów kamiennych na wzór łomu kamiennego otoczonego gładką krawędzią lub sfazowaną czyli ściętą.
579. Sgraffito empezar lección		technika dekoracyjna malarstwa ściennego polegająca na pokryciu muru kilkoma, najczęściej dwoma, warstwami barwnego tynku i na częściowym zeskrobywaniu wilgotnych warstw odsłaniając inne kolory, tworząc wielobarwny ornament.
580. Wielki porządek (kolosalny) empezar lección		podpory (kolumny, pilastry) przechodzą przez więcej niż jedną kondygnację.
581. Fasada empezar lección		elewacja budynku zawierająca przeważnie wejście, wyróżniona dekoracyjnym opracowaniem, wieżami. W średniowieczu była to ściana zachodnia, w sztuce nowożytnej dodatkowa dekoracyjna ściana dobudowana do bryły budynku.
582. Splywy wolutowe / Woluty a niższą i szerszą empezar lección		element arch. w formie esownicy czyli cienkiej ścianki ukształtowanej esowato wypełniającej przestrzeń narożną między wysoką i węższą kondygnacją wyższą - nawą główną naw bocznych.
583. Luneta empezar lección		odcinek sklepienia, głównie kolebkowego, poprzeczny do głównego sklepienia, mieszczący przeważnie okno w zamykającej lunetę ściance pionowej.
584. Sklepienie z lunetami empezar lección		sklepienie kolebkowe z dodatkowymi wciętymi po bokach odcinkami mniejszych kolebek, często mieszczących okna.
585. Palazzo (in forteca) empezar lección		„pałac w fortecy” - typ pałacu otoczonego fortyfikacjami, we Włoszech typ pałacu na planie prostokąta z wewnętrznym dziedzińcem.
586. Piano nobile empezar lección		kondygnacja, najczęściej pierwsze piętro budynku, mieszcząca pomieszczenia reprezentacyjne, do przyjmowania gości.
587. Gzyms dzielący empezar lección		gzyms dzielący ścianę np. na kondygnacje.
588. Gzyms wieńczący empezar lección		gzyms zwieńczający ścianę budowli.
589. Serliana empezar lección		inaczej okno weneckie, określane czasami jako palladiański motyw, element architektoniczny w postaci zwieńczonego łukiem otworu okiennego oflankowanego dwoma mniejszymi prostokątnymi otworami.
590. Tempietto empezar lección		mała świątynia na planie koła.
591. Figura serpentinata empezar lección		„figura wężowa” - układ postaci charakteryzujący się silnym skręceniem ciała.
592. Non finito empezar lección		technika umyślnego nie wykańczania rzeźby w całości lub we fragmentach, u Michała Anioła wynikała z filozofii, u innych artystów głównie liczył się efekt artystyczny.
593. Terribilita empezar lección		- włoska nazwa używana na określenie siły wyrazu w dziełach Michała Anioła.
594. Venusta empezar lección		piękno, wdzięk
595. Tondo empezar lección		obraz, lub płaskorzeźba w kole.
596. Plafon empezar lección		duże pole dekoracyjne w centrum sklepienia, sufitu, oraz malowidło w tym miejscu wykonane technikami malarstwa ściennego.
597. Iluzjonizm empezar lección		w malarstwie i rzeźbie dążenie do możliwie wiernego oddania złudzenia rzeczywistości
598. Malarstwo iluzjonistyczne empezar lección		monumentalne malarstwo ścienne, które przez mistrzowskie opracowanie różnych rodzajów perspektywy i skrótów stara się powierzchnię ściany i sklepienia przedstawić jako przestrzeń otwartą w głąb.
599. Da sotto in su empezar lección		dosłownie „z dołu do góry”, ukazanie na sklepienie postaci w skrócie perspektywicznym, widzianych z dołu.
600. Disegno empezar lección		rysunek, szkic, projekt.
601. Anamorfoza empezar lección		(od gr. przekształcenie) celowa deformacja obrazu, który poprawnie widoczny jest np. w odbiciu w wypukłym lustrze, poprzez ciągnięcie lub rozciągnięcie przedstawienia lub oglądany pod odpowiednim kątem.
602. Putto empezar lección		motyw dekoracyjny przedstawiający małego nagiego chłopca ze skrzydłami, będący zarówno przedstawieniem antycznego amorka, jak i postaci aniołków w sztuce religijnej.
603. Awers empezar lección		strona przednia, termin stosowany głównie do medali i monet, używa się także do dwustronnych przedmiotów liturgicznych oraz wewnętrznej strony dwustronnie dekorowanych skrzydeł ołtarzowych.
604. Rewers empezar lección		strona tylnia, odwrotna.
605. Sfumato empezar lección		miękki modelunek malarsko-światłocieniowy zacierający kontury, po raz pierwszy zastosowany przez Leonarda da Vinci.
606. Stanze empezar lección		reprezentacyjne apartamenty papieskie w północnym skrzydle Pałacu Watykańskiego, dekorowane freskami przez Rafaela Santi.
607. Bella maniera empezar lección		dosłownie piękny styl, określenie twórczości Rafaela Santi.
608. Koloryzm empezar lección		- tendencja w malarstwie polegająca na akcentowaniu znaczenia koloru w obrazie.
609. Koloryści weneccy empezar lección		malarze przełomu XV i XVI w Wenecji, którzy studiowali kolor, skupiając się na wartościach kolorystycznych w swoich kompozycjach.
610. Maniera empezar lección		w sztukach plastycznych sposób tworzenia, indywidualny styl.
611. Manieryzm empezar lección		zjawisko w sztuce rozwijające się ok. 15201600 r., wraz z późnym renesansem, charakteryzujące się kunsztem, wyrafinowaniem i świadomą sztucznością form. Artyści dążyli do zaskakiwania widza.
612. Manierystyczny empezar lección		reprezentujący manieryzm, w znaczeniu ogólnym sztuczny, przesadzony.
613. Szkoła Fontainebleau empezar lección		termin używany na określenie manierystycznej twórczości artystów skupionych wokół zamku w Fontainbleau w XVI w.
Ściana parawanowa empezar lección		ściana imitująca skrzydło pałacu/zamku, będąca płaską ścianą nie mieszczącą pomieszczeń.
615. Attyka empezar lección		ścianka wieńcząca budowlę zasłaniająca dach, o charakterze dekoracyjnym. W Polsce wykształciła się attyka rozbudowana, czasem dwukondygnacyjna, która oprócz charakteru dekoracyjnego miała także zastosowanie przeciwpożarowe.
616. Ornament groteskowy dziwaczny). empezar lección		ornament składający się z wici roślinnej, w którą wplecione są motywy figuralne (ludzie i zwierzęta), owoce, kwiaty, panoplia, fragmenty architektury (groteskowy
617. Panoplia empezar lección		motyw dekoracyjny w postaci wiązki krzyżujących się elementów uzbrojenia, także sztandarów.
618. Kartusz empezar lección		ozdobne obramienie tarczy herbowej, tablicy. Od 2 poł. XVI w. typowy kartusz ma kształt zbliżony do prostokąta z charakterystyczną dekoracją zwijaną i ornamentem okuciowym na krawędziach.
619. Ornament kartuszowy / Rollwerk / Ornament zwijany empezar lección		ornament zbudowany z taśmy, jakby wyciętej z blachy o zakończeniach zwijających się, który rozwinął się w manieryzmie.
620. Ornament okuciowy empezar lección		ornament składający się z motywów naśladujących płaskie żelazne okucia i listwy z imitacją gwoździ, rozwinął się w manieryzmie.
621. Ornament chrząstkowo-małżowinowy empezar lección		- opiera się na motywie miękkiej chrząstki „porastającej” brzegi dekorowanego elementu, składa się elementów przypominających małżowinę uszną i chrząstki.
622. Renesans lubelski empezar lección		odmiana polskiego renesansu na terenie województwa lubelskiego, charakteryzująca się dekoracją stiukową na sklepieniu tzw. sklepieniem piernikowym.
623. Sztukateria empezar lección		dekoracja wykonana ze stiuku.
624. Arsenał empezar lección		budynek lub zespół budynków do wytwórzania i przechowywania broni i sprzętu wojennego (zbrojownia).
625. Poza sansovinowska empezar lección		poza char. dla rzeźby sepulkralnej, przedstawiająca zmarłego leżącego na boku z głową podpartą na dłoni i ugiętą nogą w kolanie. Nazwa wywodzi się od włoskiego rzeźbiarza Sansovino, który pierwszy wprowadził takie przedstawienie.
626. Kodeks empezar lección		książka złożona ze „składek” połączonych ze sobą grzbietem, tym pojęciem najczęściej określa się zabytkowe książki. Współcześnie tą nazwą określa się zbiór praw, zasad.
627. Arrasy empezar lección		tkaniny dekoracyjne wykonane techniką gobelinową, nazwa wywodzi się od francuskiego miasta Arras, które w XIV-XV w. było ośrodkiem wykonywania tego typu tkanin.
629. Reformacja tylko Chrystus. Luteranów empezar lección		ruch religijno-kościelny zainicjowany przez Marcina Lutra, który 31 października 1517 r. ogłosił 95 tez wzywających do reformy kościoła, mając na celu odnowę chrześcijaństwa. Podstawą reformy zwolenników Lutra były trzy zasady: tylko Pismo, tylko wiara, tylko łaska, osadzone na podstawie
630. Kontrreformacja empezar lección		odpowiedź kościoła katolickiego na Reformację Lutra, polegająca na wprowadzeniu reform w kościele po Soborze Trydenckim, mających na celu „przyciąganie” wiernych do kościoła katolickiego.
631. Barok empezar lección		styl w sztuce rozwijający się od końca XVI w. przez cały wiek XVII, rozwinięty pod wpływem Kontrreformacji i absolutyzmu monarszego, char. się bogatą dekoracją, przepychem, dynamiką form i silną ekspresją.
632. Barok potrydencki empezar lección		sztuka barokowa realizująca założenia Soboru Trydenckiego.
633. Ambona empezar lección		kazalnica, rodzaj trybuny, balkonu służącej do odczytywania tekstów liturgicznych i wygłaszania kazań, przeważnie przy pierwszym od prezbiterium lub środkowym lewym filarze nawy głównej.
Chór muzyczny – empezar lección		chór śpiewaczy- pomieszczenie, miejsce w kościele na ins. muzyczne i dla chóru, najczęściej na podwyższeniu w formie empory w nawie gł. nad wejściem. W ren. rozpowszechniona też była tzw czantoria czyli balkon dla śpiewających w ścianie prezbiterium.
635. Prospekt organowy empezar lección		frontowa część organów, często bogato dekorowana.
636. Falująca fasada empezar lección		charakterystyczna dla baroku fasada o linii wklęsło-wypukłej.
637. Konfesja empezar lección		przedsionek grobu męczennika znajdującego się pod ołtarzem do którego prowadzą schody.
638. Baldachim empezar lección		w kościele chrześcijańskim osłona przedmiotów i miejsc kultu, przenośna lub stała np. nad ołtarzem, wsparta na 4 podporach.
639. Lambrekin empezar lección		element dekoracyjny w formie pasa tkaniny wyciętego w zęby zdobionego np. frędzlami, oraz ornament w tym kształcie zwany ornamentem lambrekinowym.
640. Tron - empezar lección		miejsce zasiadania osoby posiadającej władzę w czasie oficjalnych ceremonii.
641. Gloria promienista empezar lección		rodzaj aureoli ze światłem rozproszonym w formie odchodzących promieni, częsta w monstrancjach.
642. Luminizm - empezar lección		studium światła w malarstwie i sposób kształtowania obrazu za pomocą światłocienia, ze szczególnym naciskiem na studiowanie efektów świetlnych.
643. Chiaroscuro empezar lección		malarstwo światłocieniowe.
644. Tenebryzm / Maniera tenebrosa empezar lección		sposób ujęcia obrazu polegający na użyciu ciemnej tonacji barwnej i wydobyciu przedmiotów i postaci za pomocą światła z ciemnego tła.
645. Caravaggionizm empezar lección		pogłębiony tenebryzm polegający na ostrym kontraście między częściami oświetlonymi a ciemnymi, bez łagodnego przejścia, wywodzący się z twórczości włoskiego malarza Caravaggia i reprezentowany przez jego naśladowców.
646. Odsakralizowanie empezar lección		zeświecczenie sztuki religijnej, polegające na rodzajowym, bardziej świeckim, bez należnej czci, ujęciu scen religijnych.
647. Kompozycja diagonalna empezar lección		- kompozycja po przekątnej, skośna.
648. Trompe l’oeil empezar lección		franc. nazwa malarstwa iluzjonistycznego, używana zwłaszcza do określenia iluzjonistycznie namalowanych małych przedmiotów i martwych natur.
649. Churrigueryzm empezar lección		hiszpańska odmiana baroku charakteryzująca się obfitą i dynamiczną dekoracją architektoniczną, bogatą ornamentyką i przepychem form rzeźbiarskich, nazwa pochodzi od rodziny architektów stosujących taką dekorację.
650. Immaculata empezar lección		Niepokalana - typ ikonograficzny wizerunku Matki Boskiej ukazujący młodzieńczą Marię bez Dzieciątka z księżycem u stóp, otoczoną przez wieniec z gwiazd jako Niewiasty Apokaliptycznej, opisanej przez św. Jana.
651. Bodegones empezar lección		typ martwej natury przedstawiającej naczynia i żywność, często będące elementem sceny figuralnej, malowane z mistrzostwem, sensualistycznie i przyciągające wzrok.
652. Sensualizm empezar lección		prąd filozoficzny opierający wszelką wiedzę na poznaniu zmysłowym, w sztukach plastycznych to oddanie wrażenia odczuć zmysłowych.
653. Styl Ludwika XIV empezar lección		sztuka francuskiego baroku za panowania króla Ludwika XIV króla słońce, termin używany w kontekście rzemiosła artystycznego, zwłaszcza mebli o char. linii wklęsło-wypukłej.
Barok klasycyzujący – empezar lección		odmiana stylu barokowego, w której występuje połączenie czytelnych, prostych, harmonijnych form z barokowym nagromadzeniem, jest to odmiana baroku występująca we Francji, na północy Europy i w Polsce.
655. Entre cour et jardin empezar lección		dosłownie „między dziedzińcem a ogrodem”, typ pałacu francuskiego usytuowanego na osi między dziedzińcem honorowym a ogrodem, znajdującym się na tyłach pałacu.
656. Ogród francuski empezar lección		typ ogrodu ukształtowany we Francji, charakteryzujący się geometryczną kompozycją podporządkowaną głównej osi, z rozległymi tarasami i kanałami wodnymi na osi.
657. Ogród angielski empezar lección		typ ogrodu ukształtowany w Anglii, nawiązujący do układu naturalnego krajobrazu, zarzucający linię prostą i regularność.
658. Pejzaż idealny mitycznej krainy szczęśliwości, inspirowany rzeczywistymi miejscami i budowlami, ale zestawionymi dowolnie przez twórcę. empezar lección		pejzaż skomponowany przez artystę jako ucieleśnienie Arkadii
659. Portret zbiorowy empezar lección		portret grupowy, kilkupostaciowy przedstawiający krąg osób np. rodzinę, lub członków jednego cechu, grupy.
660. Gesamtkunstwerk empezar lección		zespolenie różnych sztuk tworzących jednolite stylistycznie dzieło, barokowa synteza sztuk, dzieło totalne, inaczej: „barokowe kompleksowe dzieło sztuki”.
661. Kalwaria czaszka, nazwa wzgórza pod Jerozolimą). empezar lección		nazwa miejsca poświęconego kultowi Męki Pańskiej, najczęściej z kaplicami będącymi stacjami pasyjnymi (od. łac. calvaria czaszka, nazwa wzgórza pod Jerozolimą).
662. Patyna empezar lección		grynszpan szlachetny, śniedź cienka warstwa najczęściej niebiesko-zielona pokrywająca powierzchnię wyrobów z miedzi i jej stopów, powstająca pod wpływem wilgotnego powietrza, chroniąca głębsze warstwy metalu przed korozją; dziś uzyskiwana też sztucznie.
663. Supraporta empezar lección		dekoracyjna tablica umieszczona nad drzwiami (Supraporta nad drzwiami).
665. Portret sarmacki empezar lección		gatunek malarstwa portretowego charakterystyczny dla sztuki polskiego baroku przedstawiający szlachcica/szlachciankę w całej postaci w stroju reprezentacyjnym.
666. Żupan empezar lección		długa suknia męska z obszernymi rękawami, zapinana od szyi do pasa, a od pasa w dół rozpięta luźno, element polskiego stroju szlacheckiego.
667. Kontusz empezar lección		wierzchni strój męski noszony na żupanie, rozcięty z przodu na całej długości z rozciętymi rękawami tzw. wylotami, zarzucanymi na plecy.
668. Pas kontuszowy empezar lección		długi pas od 3 do 4,5 m, szeroki na 40 cm, wykonany z jedwabiu będący ozdobą kontusza, dekorowany dwustronnie.
669. Kontrafałda empezar lección		fałda powstała z dwóch założonych obok siebie fałd, zwróconych do siebie kantami.
670. Podwika / Podwójka empezar lección		duża chusta płócienna, najczęściej biała, zasłaniająca szyję i boki twarzy kobiety, noszona pod drugą chustą lub czepcem przez kobiety zamężne.
671. Portret trumienny empezar lección		występujący wyłącznie w szt pl char. dla kultury sarmackiej był to portret malowany farbami olejnymi na blasze o kształcie wieloboku owalu i umieszczany w trakcie pogrzebu na wezgłowiu trumny przedstawiający postać zmarłego w popiersiu w ujęcie ¾.
672. Motyw vanitas empezar lección		- motyw w sztukach pla. podkreślający przemijanie i bliskość śmierci: czaszki, klepsydry, zegary, zepsuta gnijąca żywność, mające przypominać o tymczasowości doczesnego życia i zadbania o życie przyszłe wieczne; motyw wywodzi się z Księgi Koheleta.
Taniec śmierci empezar lección		– alegoryczny taniec przedstawiający ludzi różnych stanów z kościotrupem/kościotrupami, pokazujący równość wszystkich ludzi w obliczu śmierci
675. Dwór staropolski sypialniami na poddaszu. Stał się inspiracją dla tzw. stylu dworkowego w architekturze. empezar lección		niewielka rezydencja ziemiańska, szlachecka. Był to budynek zbudowany osiowo, często z sienią otwartą na obie strony, z zaakcentowanym wejściem przez kolumnowy ganek, ze spadzistym dachem, najczęściej jednokondygnacyjny lub z alkierzami
676. Lukarna empezar lección		okno, okienko w połaci dachowej, często owalne, okrągłe.
677. Facjatka / Mansarda empezar lección		pomieszczenie mieszkalne na strychu/poddaszu, którego okna ujęte są we własne odrębne ścianki (okno jest pionowo ustawione) i nakryte własnym daszkiem (także dach mansardowy).
678. Wykusze empezar lección		nadwieszony na zewnętrznej ścianie budowli wielokątny lub czworokątny występ w kształcie dobudówki z dużymi oknami, przykryty osobnym dachem, poszerzający wnętrze, do którego przylega.
679. Ryzalit empezar lección		występująca z lica elewacji część budynku tworząca z nim organiczną całość, najczęściej równej wysokości co budynek. W zależności od umiejscowienia rozróżnia się ryzality: środkowy, boczny, narożny.
680. Rokoko empezar lección		z. w sztuce, odrębnym sty. od równoległych f. p. baroku i klasycyzmu. Char. tematami malarstwa rozrywek na tle natury. Gł cechy rokoka to występowanie orn. rocaille, orn. wiatowego, asymetria, dekoracyjność, jasne pastelowe kolory.
681. Styl Ludwika XV empezar lección		nazwa francuskiego rokoka stosowana w kontekście rzemiosła art., zwłaszcza mebli o linii wklęsło-wypukłej z kwiatową tapicerką, o bogatej dekoracji wykonanej w różnych technikach.
682. Rocaille empezar lección		franc. muszla, - ornament charakterystyczny dla rokoka o asymetrycznej nieregularnej formie i strzępiastych konturach, przypominających kształty małżowiny muszli.
683. Koguci grzebień empezar lección		ornament samodzielny lub występujący w połączeniu z rocaillem, lub jako element ramy, inspirowany kształtem grzebienia koguta o falującej asymetrycznej linii połączonej z półkolistą.
684. Panneux empezar lección		dekoracyjna prostokątna płycina ścienna ujęta w ramy, czasem wypełniona malowidłem lub płaskorzeźbą, mająca za zadanie „odmaterializować”, rozczłonkować ścianę.
685. Tapeta empezar lección		dekoracyjne obicie ściany wykonane z papieru.
686. Tapiseria empezar lección		dekoracyjne obicie ściany i mebli wykonane z wielobarwnej tkaniny z przedstawieniami figuralnymi, pejzażowymi bądź kwiatowymi.
687. Kurdyban empezar lección		dekoracyjne obicie ściany wykonane z garbowanej i barwionej skóry.
688. Buduar empezar lección		prywatny pokój kobiecy między salonem a sypialnią, wytwornie umeblowany.
689. Intarsja empezar lección		technika dekorowania przedmiotów z drewna innymi gatunkami drewna (inaczej z franc. marqueterie, hiszp. taracea).
690. Fête galante empezar lección		typ przedstawienia popularnego w rokoku ukazującego wytworne towarzystwo na tle przyrody, w czasie zabaw parkowych.
691. Fête champêtre empezar lección		typ przedstawienia popularnego w rokoku ukazującego sielankowe sceny z życia pasterzy i pasterek.
692. Chinoiserie empezar lección		motywy chińskie, lub z Dalekiego Wschodu, szczególnie w sztuce rokoka, występujące w rzemiośle art. Najczęściej naśladowano pagody, ptaki, smoki i krajobrazy, popularne były wyroby z porcelany i wyroby dekorowane laką.
Racjonalizm empezar lección		– prąd filozoficzny zakładający dotarcie do prawdy za pomocą rozumu
695. Klasyczny empezar lección		czyli starożytny, także nazwa jednego z okresów sztuki greckiej, w znaczeniu szerszym powszechnie uznany, doskonały, wzorcowy.
696. Klasyka empezar lección		zbiór czegoś powszechnie uznanego.
697. Klasycyzm empezar lección		styl w sztuce rozwijający się w 2 poł. XVIII w. i do pocz. XIX w., w obrębie epoki oświecenia, ukształtowany pod wpływem klasycznej kultury grecko-rzymskiej, dążący do osiągnięcia podobnej jak w antyku harmonii i piękna.
698. Neoklasycyzm - empezar lección		jeden z tzw. neostylów XIX-wiecznego historyzmu, będący bezpośrednią kontynuacją klasycyzmu w XIX w.
699. Styl Ludwika XVI empezar lección		sztuka klasycyzmu francuskiego za panowania króla Ludwika XVI w., sama nazwa stosowana najczęściej do rzemiosła art., zwłaszcza mebli o prostych kształtach.
700. Styl Empire - empezar lección		- okres klasycyzmu francuskiego za czasów panowania Napoleona I Bonaparte (1800-1815), inspirujący się starożytnym Cesarstwem Rzymskim poprzez monumentalizm i stosowanie symboli władzy w dekoracjach.
701. Tralka / Balas empezar lección		pionowy człon w balustradzie złożony z jednego lub dwóch gruszkowatych elementów na bazie, dźwigający poręcz.
702. Architektura mówiąca / Architecture parlante empezar lección		odmiana architektury klasycyzmu we Francji, której forma miała eksponować funkcję budynku.
703. Architektura rewolucyjna empezar lección		kontynuacja architektury mówiącej w czasach Rewolucji.
704. Palladianizm empezar lección		styl w arch. insp. się tw. renesansowego archi. Palladio. W palladianiźmie char jest nawiązywanie do bryły Willi Rotonda, stosowanie wielkiego porządku, tzw. mostków palladiańskich - zadaszonych przejść, galerii, łączących gł bryłę z odsuniętymi cz.
705. Portret mitologiczny empezar lección		przedstawienie postaci jako postaci z mitologii, w „kostiumie” mitologicznym.
706. Styl Stanisławowski empezar lección		styl w obrębie klasycyzmu w polskiej sztuce za czasów panowania króla Stanisława Augusta Poniatowskiego (1760-1795), wielkiego mecenasa sztuki, inspirującego się francuskim klasycyzmem.
707. Camera obscura empezar lección		po polsku ciemnia optyczna - skrzynka z otworkiem w przedniej ścianie i z matową szybą w tylnej, na której powstaje odwrócony obraz ustawionego przed otworem przedmiotu.
708. Romantyzm empezar lección		nurt i kierunek w sztuce w latach 1820-1860, najpełniej przejawiający się w literaturze, muzyce, malarstwie i rzeźbie, będący op. wobec racjonalizmu i klasycyzmu. dążenie do indywidualizmu, duchowości i kult uczuć.
709. Romantyczny empezar lección		reprezentujący romantyzm, w znaczeniu szerszym nastawiony na uczucia, pobudzający do marzeń, fantazji, tajemniczy.
710. Egzotyczny empezar lección		cudzoziemski, z dalekiego obcego kraju, niezwykły.
711. Odaliska empezar lección		biała niewolnica w haremie, egzotyczna kochanka.
712. Biedermeier empezar lección		styl mieszczański w sztuce niemieckiej 1 poł. XIX w. dotyczący rzemiosła art., charakteryzujący się prostotą i solidnością mebli, dekoracyjnością wnętrz, inspirujący się formami sztuki klasycyzmu.
713. Nazareńczycy / Bractwo św. Łukasza empezar lección		- stowarzyszenie niemieckich artystów na pocz. XIX w. (1808-1818), którzy sprzeciwiali się akademizmowi i dążyli do odnowienia sztuki religijnej przez inspirowanie się renesansowym malarstwem włoskim z XV w.
714. Historyzm empezar lección		ogólnie nawiązywanie do przeszłości, w XIX w. silny zwrot do przeszłości: w malarstwie przez podejmowane tematy i dbałość o szczegóły historyczne, w architekturze przez nawiązywanie do stylów epok minionych.
715. Neostyle empezar lección		style nawiązujące do stylów historycznych w obrębie XIX-wiecznego historyzmu w architekturze.
716. Neogotyk empezar lección		styl historyczny w XIX w. powracający do form średniowiecznego stylu gotyckiego.
717. Neorenesans empezar lección		styl historyczny w XIX w. inspirujący się formami architektury renesansowej.
718. Neobarok empezar lección		styl historyczny w XIX w. naśladujący formy sztuki barokowej.
719. Eklektyzm empezar lección		połączenie elementów różnych stylów w jednym dziele, szczególnie popularne w obrębie architektury XIX-wiecznego historyzmu.
720. Nurt inżynieryjny empezar lección		rozwój nowoczesnych technologii w architekturze, z wykorzystaniem konstrukcji żelaznej i żelbetonowej, zmieniający sposób projektowania i budowania budowli.
722. Akademizm empezar lección		kierunek w sztuce XIX w., głównie 1 poł., w kręgu oddziaływania oficjalnych instytucji: akademii sztuk pięknych, wystawowych salonów i urzędowego mecenatu, oparty na akademickiej teorii dotyczącej hierarchii tematów i warsztatu.
723. Salon sztuki galeria, gdzie odbywały się wystawy i sprzedaż dzieł sztuki. empezar lección		czasowa wystawa artystyczna będąca przeglądem ówczesnej twórczości, także miejsce
724. Atelier empezar lección		pracownia, studio artystyczne, służące do wykonywania prac artystycznych.
725. Sztuki piękne empezar lección		nazwa powstała w XVIII-wiecznym klasycyzmie ujmującym piękno w racjonalne kategorie i nadającym główny cel sztuce - tworzenie piękna; sztuki tworzące piękno.
726. Werniks empezar lección		przeźroczysta substancja, najczęściej żywiczna, używana w malarstwie i grafice jako ostatnia warstwa służąca do zabezpieczania powierzchni obrazu przed szkodliwym działaniem powietrza i nadająca połysk.
727. Szkoła monachijska / Monachijczycy empezar lección		środowisko malarzy studiujących lub przebywających w Monachium w 2 poł. XIX w., dla których wspólny był realistyczny warsztat, obserwacja natury i tzw. niemiecki stimmung czyli oddanie melancholijnego nastroju.
728. Sos monachijski empezar lección		pogardliwe określenie na ciemne głównie brązowe i szare barwy, używane przez malarzy szkoły monachijskiej w 2 poł. XIX w.
729. Prerafaelici empezar lección		stowarzyszenie artystyczne założone w 1848 r. przez studentów Królewskiej Akademii Sztuki w Londynie, którzy choć w f reprezentowali akademizm, sprzeciwiali się akademickim zasadom dążąc do moralnego odnowienia sztuki i insp się szt wcz. renesansu.
Realizm empezar lección		kierunek w sztuce rozwijający się ok. poł. XIX w., charakteryzujący się wiernym odtwarzaniem rzeczywistości. W znaczeniu szerszym tendencja różnych epok polegająca na odtwarzaniu rzeczywistości zgodnie z naturą.
731. Naturalizm empezar lección		pogłębiony realizm skupiający się na biologicznej sferze natury, w literaturze kładzenie akcentu na problemy społeczne i prostotę języka.
732. Realizm krytyczny empezar lección		odmiana realizmu zaangażowanego w sytuacje społeczno-polityczne poprzez podejmowanie określonych tematów.
733. Barbizończycy / Szkoła z Barbizon empezar lección		grupa francuskich malarzy realistów malująca pejzaże w oparciu o studia rysunkowe z plenerów w okolicy wsi Barbizon.
734. Pieriedwiżnicy empezar lección		Towarzystwo Objazdowych Wystaw Artystycznych założone przez absolwentów Akademii w Petersburgu sprzeciwiających się zasadom akademickiej sztuki, pragnących przybliżenia sztuki ludziom i możliwości swobodnego wyboru tematów.
735. Panorama empezar lección		malowidło przedstawiające krajobraz, scenę batalistyczną, ułożone koliście w specjalnie zaprojektowanym wnętrzu, dające złudzenie dużej głębi przestrzennej.
736. Nowoczesność / Modernizm okresu postępu technicznego, zmian obyczajowych i dynamicznych zmian w sztuce. empezar lección		nazwa epoki kulturowej rozwijającej się od lat 60 XIX w. do początku XX w.
737. Impresja empezar lección		wrażenie.
738. Impresjonizm empezar lección		kierunek w sztuce gł w mal rozwijający się we Fr w latach 70 i 80 XIX w obrazu Moneta „Impresja wschód słońca” gł. cechę kierunku, obok takich jak: studium światła i relatywizmu barwnego szkicowość malowanie w plenerze chęć uchwycenia chwili ruchu
739. Postimpresjonizm empezar lección		określenie różnorodnych zjawisk w sztuce francuskiej będących następstwem impresjonizmu, bazujących na jego doświadczeniach, ale wprowadzających do sztuki coś nowego.
740. Neoimpresjonizm empezar lección		nowy impresjonizm kierunek w sztuce w obrębie postimpresjonizmu, dążący do uściślenia zasad malarstwa impresjonistycznego poprzez oparcie twórczości na metodzie dywizjonizmu i wynikającej z niego techniki pointylizmu.
741. Dywizjonizm empezar lección		metoda malarska wykorzystująca odkrycia optyki polegająca na rozbiciu plamy koloru na jej podstawowe składniki, czyli barwy widma słonecznego.
742. Kontrast dopełnieniowy empezar lección		kontrastowe zestawienie barw dopełniających się.
743. Pointylizm empezar lección		punktowanie - tech. mal. rozwinięta z metody dywizjonizmu polegająca na równomiernym pokrywaniu pow obrazu drobnymi regularnymi punktami czystej farby; odległość z jakiej plamki mają się zlać w oku widza.
744. Synteza geometryczna empezar lección		cecha twórczości Paula Cezanne’a polegająca na upraszczaniu kształtów do brył geometrycznych, zgodnie z twierdzeniem malarza, że „wszystko da się przedstawić za pomocą kuli, sześcianu, walca i stożka”.
745. „Suma spojrzeń” empezar lección		cecha twórczości Paula Cezanne’a polegająca na komponowaniu obrazu na podstawie patrzenia z różnych punktów i perspektyw.
746. Symbolizm malarski empezar lección		cecha twórczości Paula Gauguina, który nadawał każdej barwie symboliczne znaczenie i umieszczał je celowo na obrazie.
747. Cloisonizm - empezar lección		cecha twórczości Paula Gauguina i naśladujących go malarzy polegająca na malowaniu płaską plamą barwną obwiedzioną wyraźnym konturem.
748. Szkoła Pont-Aven - empezar lección		nazwa twórczości malarzy skupionych wokół Gauguina w miejscowości Pont-Aven w Bretanii, stosujących cloisonizm i syntezę malarską.
Afisz empezar lección		rodzaj grafiki użytkowej o charakterze informacyjnym (sam tekst).
750. Plakat empezar lección		artystyczny gatunek grafiki użytkowej o charakterze informacyjnym, propagandowym, reklamowym, łączący tekst z ilustracją.
751. Symbolizm empezar lección		kierunek w sztuce lat 80 i 90 XIX w., występujący głównie w literaturze i malarstwie. W znaczeniu ogólnym jest to tendencja w sztuce różnych epok dążąca do przekazania ukrytych treści, wykraczających poza samo odtwarzanie rzeczywistości.
752. Manifest artystyczny ujawniać, obwieszczać - ogłoszenie w formie tekstu założeń „nowej” sztuki, postawy artystycznej, ich publiczna deklaracja przez artystę lub grupę artystów. empezar lección		z łac. manifesto
753. Nabiści prorok. Nabiści sprzeciwiali się estetyce impresjonizmu i postimpresjonizmu, ich malarstwo cechuje synteza, kontur, tajemniczy nastrój i dekoracyjność. empezar lección		grupa artystów powstała we Francji w 1890 r., którzy uważali się za „proroków współczesnego malarstwa”, stąd nazwa od hebrajskiego nabi
754. Ruch Arts and Crafts / Art and Crafts Movement empezar lección		ruch odrodzenia szt i rzemiosła zapoczątkowany w Anglii w poł. 19 w. przez teorie Ruskina i działalność art. Morrisa. Ruch propagował odrodzeni sztuki rzemiosła art rękodzieła w opozycji do produkcji fabrycznej było to prek w stosunku do secesji.
755. Secesja sztuce wolność”. Główne cechy stylu to: płynna miękka linia, asymetria, zamiłowanie do kształtów wydłużonych, inspiracja motywami roślinnymi i zwierzęcymi, płaszczyznowość (np. w malarstwie płaska plama barwna), dekoracyjność. Nazwa od łac. seccesio empezar lección		styl w sztuce rozwijający się w na przełomie XIX i XX w. (ścisłe lata to 1892-1902), głoszący zerwanie ze sztuką epok minionych i dążenie do tworzenia sztuki aktualnej: „Każdej epoce jej sztuka odejście, oderwanie.
756. Art Nouveau określenie secesji we Francji i Anglii. empezar lección		Sztuka Nowa
757. Modern Style określenie secesji w Belgii, stosowane też w Anglii. empezar lección		Styl Nowoczesny
758. Sezessionstil nazwa secesji w Austrii. empezar lección		Styl Secesji
759. Jugendstil określenie secesji w Niemczech. empezar lección		Młody Styl, Styl Młodych
760. Stile floreale, Stile Liberty określenia secesji we Włoszech. empezar lección		Styl kwiatowy, Styl Wolności
761. Dekadentyzm zmarnienie, fr. decadence empezar lección		nurt światopoglądowy i artystyczny przełomu wieków przesycony pesymizmem, niewiarą w nadchodzący nowy wiek, doszukujący się w sztuce i w życiu objawów schyłku i chylenia się ku upadkowi (łac. decadentia chylenie się ku upadkowi).
762. Fin de siècle francuskie określenie czasu przełomu XIX i XX w., nacechowane dekadenckimi tendencjami w kulturze i życiu. empezar lección		koniec wieku
763. Szkło iryzujące empezar lección		szkło mieniące się tęczowymi barwami, połyskujące, opalizujące, dzięki pokryciu wyrobu substancją (solą metalu) o większym współczynniku załamywania światła.
764. Bozetto - empezar lección		trójwymiarowy szkic rzeźbiarski, powstający zazwyczaj na bazie projektu rysunkowego, wykonywany w małej skali z wykorzystaniem miękkich i nietrwałych materiałów.
Idea integracji sztuk empezar lección		wspólnota, synteza sztuk sformułowana w pismach przez romantycznego kompozytora Ryszarda Wagnera, określająca drogę do idealnego wyrazu przez współdziałanie różnych sztuk w jednym celu.
767. Styl zakopiański empezar lección		styl architektoniczny opisany przez Stanisława Witkiewicza i wytypowany przez niego do kategorii stylu narodowego, wzorujący się na formie, konstrukcji i dekoracji chat górali tatrzańskich.
768. Awangarda empezar lección		, w sztuce to zjawiska, twórczość wyprzedzająca aktualne tendencje, wprowadzająca coś całkowicie nowego i tym samym wskazująca nowe drogi rozwoju sztuki. W znaczeniu historycznym jest to sztuka europejska pierwszych 20 lat XX w.
769. Fowizm odnosząc się do rzeźby, że jest otoczona przez dzikie bestie empezar lección		awangardowy kierunek w malarstwie fr początku XX w. o charakterze ekspresyjnym, cechujący się stosowaniem ostrych kontrastowych barw, szkicowej plamy barwnej i celowej deformacji. tak agresywne wydały mu się obrazy.
770. Kolor abstrakcyjny empezar lección		kolor nierzeczywisty, oderwany od rzeczywistości.
771. Ekspresjonizm empezar lección		awang. kier. rozwijający się w 1 ćwierci XX w kładący szcz nacisk na wzbudzanie silnych emocji za pomocą poruszanej tematyki i formy prac, często cel prymitywizowanej Znaczeniu ogólnym jest to tend nieograniczona czasowo kładąca nacisk na uczucia
772. Muralia empezar lección		monumentalna malowidła ekspresjonistów meksykańskich podejmujące tematy społeczne, polityczne i narodowe.
773. École de Paris / Szkoła Paryska empezar lección		tym pojęciem obejmuje się twórczość artystów w Paryżu na początku XX w., reprezentujących szeroko pojęty ekspresjonizm, dla których wspólny był klimat nostalgii i melancholii, tęsknoty za krajem rodzinnym.
Kuby empezar lección		kostki, sześciany, formy zgeometryzowane, od le cube – kostka, sześcian.
775. Kubizm P. Picassa i G. Braque’a, geometryzacja (faza prekubistyczna, cezannowska 1906-1908), rozbicie przedmiotu (faza analityczna 1909 empezar lección		awang., ukształtowany pod wpł. tw. i tez P. Cezanne’a. Główną cechą kubizmu jest poszukiwanie nowego sposobu oddania rzeczywistości, a zwłaszcza przestrzeni. - synteza form - geometryzacja 1911/1912) i synteza form (faza syntetyczna 1912-1914).
776. Kubizm cezannowski empezar lección		pierwsza faza kubizmu, zwana też prekubistyczną, w latach 1906-1908, w której artyści inspirując się malarstwem Cezanne’a poddają rzeczywistość silnej geometryzacji i uproszczeniu.
777. Kubizm analityczny empezar lección		druga faza kubizmu rozwijająca się w latach 1908-1911/1912, w której formy zostają rozbite na coraz mniejsze składniki i zestawione ze sobą, jak gdyby widziane z różnych stron, na różnych płaszczyznach („widok w rozbitym lustrze).
778. Kubizm syntetyczny empezar lección		trzecia faza kubizmu (1912-1914) polegająca na syntezie przedmiotu do znaku, który go reprezentuje, („przedmiot oglądany zostaje zastąpiony przez przedmiot myślany”).
779. Collage / Kolaż empezar lección		technika artystyczna polegająca na dołączaniu do powierzchni dzieła wycinków różnych materiałów, poprzez doklejanie i inne metody montażu.
780. Orfizm / Kubizm orficzny empezar lección		termin obejmujący twórczość niektórych artystów działających w obrębie kubizmu, którzy większą wagę przykładali do koloru. Nazwę stworzył poeta Apollinaire, któremu ich malarstwo skojarzyło się z harmonią poezji Orfeusza.
781. Kubizujący empezar lección		geometryzujący, naśladujący kubizm, ale tylko w warstwie estetycznej, stosujący geometryzację jako cel, a nie środek do zgłębiania rzeczywistości.
782. Futuryzm przyszły) i ukazania ruchu jako procesu „dziejącego” się, a nie uchwyconej „stop-klatki”, co próbowano osiągnąć poprzez symultanizm. empezar lección		awangardowy kierunek rozwijający się w latach 1909-1914, zapoczątkowany jako ruch programowy we Włoszech, który dążył do oddania piękna nowoczesności (futurum
783. Symultanizm empezar lección		zasada przedstawiania w obrębie jednej kompozycji różnych faz ruchu, co prowadzi do zwielokrotnienia fragmentów postaci i jej deformacji. W znaczeniu szerszym jest to przedstawianie w jednej kompozycji kilku wydarzeń.
784. Aeropictura empezar lección		inaczej drugi futuryzm, rozwijający się po I Wojnie Św., którego przedstawiciele łączyli chęć ukazania nowoczesności i ruchu, pokazując ujęcia widziane z samolotu, oraz angażując się w propagowanie aktualnego systemu politycznego i władzy.
Abstrakcja / Sztuka abstrakcyjna empezar lección		ogólna nazwa sztuki nie przedstawiającej rzeczywistości, oderwanej od rzeczywistości, nawet jeśli rzeczywistość była inspiracją dla artysty. Wyróżnia się dwa rodzaje sztuki abstrakcyjnej: abstrakcja geometryczna i niegeometryczną
786. Abstrakcja geometryczna / Sztuka Konkretna empezar lección		rodzaj sztuki abstrakcyjnej operującej formami geometrycznymi, prostymi liniami.
NOWY SŁOWNIK POJĘĆ DO NAUCZANIA HISTORII SZTUKI W PAŃSTWOWYM LICEUM SZTUK SZKÓŁ PLASTYCZNYCH IM. J. SZERMENTOWSKIEGO W KIELCACH empezar lección		NOWY SŁOWNIK POJĘĆ DO NAUCZANIA HISTORII SZTUKI W PAŃSTWOWYM LICEUM SZTUK SZKÓŁ PLASTYCZNYCH IM. J. SZERMENTOWSKIEGO W KIELCACH
787. Abstrakcja niegeometryczna / liryczna empezar lección		rodzaj sztuki abstrakcyjnej operującej formami swobodnymi, organicznymi, ekspresyjnymi.
788. Abstrakcjonizm empezar lección		tym pojęciem określa się awangardowe kierunki reprezentujące abstrakcję w 1 poł. XX w. W znaczeniu szerszym używa się tego pojęcia do określenia każdej sztuki abstrakcyjnej.
789. Konstruktywizm empezar lección		awangardowy kierunek w sztuce rosyjskiej 1 poł. XX w. reprezentujący abstrakcję geometryczną, będącą umysłową konstrukcją. Był to kierunek, którego część przedstawicieli była mocno zaangażowana w wspieranie nowego ustroju.
790. Suprematyzm empezar lección		autorski kierunek Kazimierza Malewicza, który dążył do supremacji czyli wywyższenia, oddzielenia czystego odczucia z przedmiotowości i ekspresji, przez ograniczenie środków wyrazu.
791. Neoplastycyzm empezar lección		awang. kier. sztuce holenderskiej 1 poł. XX w. reprezentujący abst. geo., oparty na ścisłych zasadach ograniczających środki do linii poziomej i pionowej oraz do trzech kolorów podstawowych i trzech tzw. nie-kolorów czyli szarego czarnego i białego
792. Dada dadaizmu, oznaczające zabawkę dziecięcą, konika. empezar lección		w znaczeniu ogólnym jest to wciąż żywa postawa twórcza dadaistyczna, w znaczeniu węższym jest to słowo, którym zainspirowali się twórcy nazwy nowego kierunku
793. Dadaizm empezar lección		awang. kier. 1 poł. XX w., będący jednocześnie międzynarodowym ruchem art. Dadaiści świadomie i celowo głosili hasła destrukcji sztuki, antyestetyki i antysztuki, pozbawionej zasad, tworzonej przy pomocy ironii, absurdu, szokujących form.
794. Ready-made empezar lección		gł. przedstawiciela Dadaizmu Marcela Duchampa przedmiotom gotowym, fabrycznym, podniesionym przez niego do rangi dzieła sztuki. Odtąd jest to rodzaj instalacji artystycznej wykorzystującej przedmioty gotowe, którym nowe znaczenie nadaje artysta.
795. Merzbild empezar lección		pojęcie, którym nazywał swoje obrazy działający w Hanowerze artysta Kurt Schwiters reprezentujący dadaizm (zaczerpnął wycinek słowa MERZ z reklamy banku Kommerzbank).
796. Merzbaum - pojęcie, którym nazywał swoje kolaże na ścianie i rozbudowywane w przestrzeń działający w Hanowerze artysta Kurt Schwiters, reprezentujący dadaizm. empezar lección		796. Merzbaum - pojęcie, którym nazywał swoje kolaże na ścianie i rozbudowywane w przestrzeń działający w Hanowerze artysta Kurt Schwiters, reprezentujący dadaizm.
797. Malarstwo metafizyczne / Realizm magiczny empezar lección		kier. w malarstwie włoskim 1 poł. XX w., gł przedstawicielem był Giorgio de Chirico, wprowadzający w swoich obrazach, pozornie naśladujących rzeczywistość, tajemniczy i niepokojący nastrój, element magii, np. poprzez zmianę skali przedmiotów
798. Surrealizm empezar lección		awang. kierunek 1 poł. XX w. insp św. podświadomości, snów i marzeń sennych, różnymi stanami psych., którego przeds dążyli do swobodnego tworzenia pozbawionego kontroli umysłu. Szt surrealistyczna miała odkryć rzeczywiste, nie hamowane funkcj. myśli
799. Automatyzm psychiczny empezar lección		stan utraty kontroli nad treścią bądź formą swoich przeżyć, zachowań, będący najczęściej objawem zaburzeń psychicznych.
800. Metoda paranoiczno-krytyczna empezar lección		aut. Metoda twórcza Salvadora Daliolegała na świadomym naśladowaniu przez artystę -- za pomocą odpowiednich praktyk i ćwiczeń umysłowych -- wizji ludzi obłąkanych
801. Frotages / Frotaż pocieranie). empezar lección		technika rysunkowa polegająca na pocieraniu grafitem po kartce papieru położonej na fakturalnie ukształtowany materiał, po raz pierwszy użyta przez surrealistycznego artystę Maxa Ernsta (od franc. słowa
802. Fumages empezar lección		technika, którą pierwszy zastosował W. Paalen w latach 30 XX w., wykorzystujący efekty kopcia świecy na papierze, lub płynnej farby rozdmuchiwanej na powierzchni kartonu.
803. Grataż empezar lección		technika malarska polegająca na zdrapywaniu farby z płótna, wymyślona przez surrealistów Joana Miro i Maxa Ernsta.
804. Dekalkomania empezar lección		technika malarska polegająca na rozcieraniu rozlanej farby między dwiema warstwami papieru, stosowana przez surrealistów.
805. XX-lecie Międzywojenne empezar lección		W sztuce był to czas rozwoju awangardy w Polsce i recepcji kierunków europejskich, stąd różnorodność polskiej sztuki tego czasu i wielość powstających grup artystycznych, reprezentujących różne kierunki (Formiści Polscy ekspresjonizm, kubizm, futuryzm; Kapiści abstrakcja geometryczna, Grupa Krakowska postimpresjonizm, koloryzm; Blok, a.r. abstrakcja niegeometryczna, surrealizm; Rytm
806. Formizm empezar lección		kierunek w sztuce polskiej XX-lecia Międzywojennego ukształtowany przez członków grupy Formiści Polscy, kładących nacisk na formę i łączących w swojej twórczości wpływy ekspresjonizmu, kubizmu i futuryzmu.
807. Strefizm empezar lección		autorski kierunek Leona Chwistka, przedstawiciela Formistów, polegający na dzieleniu płaszczyzny obrazu na strefy geometryczne i barwne, tak by każdej strefie w obrazie odpowiadały inne kształty i inny kolor.
808. Czysta forma Witkacego, wg którego „czysta forma stanowi istotę dzieła sztuki jako jedności składających się na nią wielu rozmaitych elementów jakościowych”. Była to koncepcja sprzeciwiająca się realizmowi i naturalizmowi. empezar lección		koncepcja sztuki Witkacego, wg którego „czysta forma stanowi istotę dzieła sztuki jako jedności składających się na nią wielu rozmaitych elementów jakościowych”. Była to koncepcja sprzeciwiająca się realizmowi i naturalizmowi.

Moja lekcja

Debes iniciar sesión para poder comentar.

Más