|
término |
definición |
prawo jest sztuką stosowania tego, co dobre i słuszne empezar lección
|
|
ius est ars boni et aequi
|
|
|
|
empezar lección
|
|
Lex retro non agit
|
|
|
|
empezar lección
|
|
res iudicata
|
|
|
|
empezar lección
|
|
pacta sunt servanda
|
|
|
|
empezar lección
|
|
onus probandi
|
|
|
|
empezar lección
|
|
compensatio
|
|
|
|
empezar lección
|
|
nasciturus
|
|
|
wychodząc z przeciwnego założenia empezar lección
|
|
a contrario
|
|
|
wyjątek potwierdza regułe empezar lección
|
|
exceptio probat regulam
|
|
|
ustawa szczegółowa znosi ustawę ogólną empezar lección
|
|
Lex specialis derogat legi generali
|
|
|
ustawa późniejsza znosi ustawę wcześniejszą empezar lección
|
|
lex posterior derogat legi priori
|
|
|
|
empezar lección
|
|
Lura novit curia
|
|
|
Daj mi fakty, dam ci prawo empezar lección
|
|
da mihi factum, dabo tibi ius
|
|
|
cięzar dowodu spoczywa na powodzie empezar lección
|
|
actor incumbit onus probandi
|
|
|
pozwany w zakresie podniesionego powodu staje się powodem empezar lección
|
|
Reus in excipiendo fit actor
|
|
|
rzecz osądzona- nie orzeka się o niej ponownie empezar lección
|
|
Res iudicata est- ne bis in idem
|
|
|
stan pokrzywdzenia danych orzeczeniem empezar lección
|
|
Gravamen
|
|
|
powód podąża za sądem pozwanego empezar lección
|
|
actor sequitur forum rei
|
|
|
norma bezwzględnie wiążąca empezar lección
|
|
ius cogens
|
|
|
|
empezar lección
|
|
ius dispositivum
|
|
|
|
empezar lección
|
|
ad solemnitatem
|
|
|
zobowiązanie do świadczenia niemożliwego jest nieważne empezar lección
|
|
Impossibilium nulla obligato est
|
|
|
|
empezar lección
|
|
ex tunc
|
|
|
|
empezar lección
|
|
ex nunc
|
|
|
|
empezar lección
|
|
falsus procurator
|
|
|
|
empezar lección
|
|
laesio enormis
|
|
|
|
empezar lección
|
|
damnum
|
|
|
|
empezar lección
|
|
culpa
|
|
|
|
empezar lección
|
|
lucrum cessans
|
|
|
|
empezar lección
|
|
sine qua non
|
|
|
ciężar dowodu spoczywa na tym kto twierdzi, nie na tym kto zaprzecza empezar lección
|
|
ei incumbit probatio qui dicit, non qui negat
|
|
|
Rzecz osądzona traktowana jest jako prawdziwa empezar lección
|
|
Res iudicata pro veritate accipitur.
|
|
|
Prawo cywilne pisane jest dla osób starannych empezar lección
|
|
Ius civile vigilantibus scriptum est
|
|
|
Dziecko poczęte traktuje się jak już narodzone, ilekroć chodzi o jego korzyść empezar lección
|
|
Nasciturus pro iam nato habetur, quotiens de commodis eius agitur
|
|
|
Powszechny błąd kreuje prawo (=powszechny błąd - w szczególnych wypadkach - może kreować prawo empezar lección
|
|
Error communis facit ius.
|
|
|
Reguły nie tworzą prawa, lecz się z niego wywodzą empezar lección
|
|
Non ex regula ius sumatur, sed ex iure quod est regula fiat
|
|
|
Reguła jest tym, co krótko opisuje nam istniejący stan rzeczy. empezar lección
|
|
Regula est quae rem, quae est breviter enarrat.
|
|
|
Wyjątków nie należy interpretować rozszerzająco (=wyjątki interpretujemy ściśle) empezar lección
|
|
Exceptiones non sunt extendendae
|
|
|
W umowach w sposób milczący zawarte jest to, co odpowiada zwyczajom i obyczajom empezar lección
|
|
9. In contractibus tacite insunt, quae sunt moris et consuetudinis.
|
|
|
Nikt nie może być sędzią we własnej sprawie empezar lección
|
|
Nemo iudex idoneus in propria causa
|
|
|
Sędzia wyłączony ze sprawy z mocy ustawy (np. ze względu na pokrewieństwo) empezar lección
|
|
Iudex inhabilis
|
|
|
Sędzia wyłączany z uwagi na możliwość wystąpienia braku bezstronności empezar lección
|
|
Iudex suspectus
|
|
|
Niech będzie wysłuchana i druga strona (=należy wysłuchać także drugą stronę sporu) empezar lección
|
|
Audiatur et altera pars
|
|
|
Potrącenie jest wzajemnym zaliczeniem długu i wierzytelności. empezar lección
|
|
Compensatio est debiti et crediti inter se contributio
|
|
|
Sędziemu nie wolno wychodzić ponad żądanie empezar lección
|
|
Ne eat iudex ultra petita partium.
|
|
|
Apelacja wniesiona (jedynie) przez skarżącego nie może mu szkodzić empezar lección
|
|
Reformatio in peius iudici appellato non licet
|
|
|
Sąd właściwy według miejsca położenia przedmiotu sporu. empezar lección
|
|
Forum rei sitae
|
|
|
Prawo właściwe według miejsca położenia rzeczy. empezar lección
|
|
Lex rei sitae.
|
|
|
Sąd właściwy, wybrany w drodze porozumienia stron empezar lección
|
|
. Prorogatio fori.
|
|
|
Prywatne umowy nie mogą zmieniać prawa publicznego empezar lección
|
|
Ius publicum privatorum pactis mutari non potest.
|
|
|
Sąd właściwy według miejsca popełnienia deliktu empezar lección
|
|
Forum delictii commissi
|
|
|
= to, co użyteczne nie doznaje uszczerbku ze strony tego, co nieużyteczne (w odniesieniu do prawa umów - częściowa wadliwość umowy nie pociąga za sobą wadliwości całej umowy) empezar lección
|
|
Utile per inutile non vitiatur
|
|
|
W umowach bardziej uwzględnia się zamiar stron, niż dosłowne brzmienie empezar lección
|
|
In conventionibus contrahentium voluntas potius quam verba spectanda sunt.
|
|
|
W razie wątpliwości (interpretuj) przeciwko temu, kto przygotowywał umowę empezar lección
|
|
In dubio contra proferentem
|
|
|
Poza zakresem (z przekroczeniem) kompetencji empezar lección
|
|
Ultra vires
|
|
|
Co od początku jest wadliwe, przez (sam) upływ nie może być uzdrowione. empezar lección
|
|
Quod ab initio vitiosum est, non potest tractu temporis convalescere
|
|
|
Tzw. czynność prawna „kulejąca” (czynność, której ważność pozostaje "w zawieszeniu") empezar lección
|
|
. Negotium claudicans
|
|
|
Przywrócenie do stanu poprzedniego. empezar lección
|
|
In integrum restitutio
|
|
|
