Łacińskie zwroty prawnicze

5  2    119 tarjetas    lenka1
descargar mp3 imprimir jugar test de práctica
 
término język polski definición język polski
accidentalia negotii
empezar lección
podmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej. Cechy ustawowo wyróżnione, wg których dokonuje się kwalifikacji konkretnej czynności prawnej do ustawowo wyróżnionych typów czynności prawnej.
actio negatoria
empezar lección
roszczenie negatoryjne
ad acta, a/a
empezar lección
do akt
ad eventum
empezar lección
forma czynności prawnej zastrzeżona dla wywołania określonych skutków prawnych
ad hoc
empezar lección
"do tego", dla tej konkretnej sytuacji
ad interim
empezar lección
tymczasowy, np. chargé d'affaires ad interim
ad probationem
empezar lección
forma czynności prawnej zastrzeżona dla celów dowodowych
ad solemnitatem
empezar lección
forma czynności prawnej zastrzeżona pod rygorem nieważności tzn. zachowanie danej formy jest konieczne, aby wywołać skutki prawne np. dla skutecznego przeniesienia własności nieruchomości potrzebna jest forma aktu notarialnego.
ad usum proprium
empezar lección
do własnego użytku
amicus curiae
empezar lección
dosł. "przyjaciel sądu"; bezinteresowny doradca; dawn. osoba nie związana z żadną ze stron, służąca poradą prawną sądowi w czasie rozprawy
analogia iuris
empezar lección
analogia z prawa
animus manendi
empezar lección
zamiar stałego pobytu
bona fides
empezar lección
dobra wiara
causa
empezar lección
przyczyna
casus belli
empezar lección
powód, pretekst do wypowiedzenia wojny
conditio iuris
empezar lección
warunek prawny
conditio sine qua non
empezar lección
warunek konieczny
contra legem
empezar lección
niezgodnie z prawem
corpus delicti
empezar lección
dowód rzeczowy
culpa
empezar lección
wina
culpa in contrahendo
empezar lección
wina w kontraktowaniu. Wprowadzona i zdefiniowana w art. 72 kodeksu cywilnego.
culpa in custodiendo
empezar lección
wina w nadzorze
culpa in eligendo
empezar lección
wina w wyborze
damnum emergens
empezar lección
rzeczywista szkoda
debellatio
empezar lección
zawojowanie
de facto
empezar lección
stan faktyczny, zgodnie z rzeczywistością (przeciwieństwo de iure)
de iure
empezar lección
zgodnie z prawem
de lege artis
empezar lección
zgodnie z regułami sztuki
de lege ferenda (też: lex ferenda)
empezar lección
według postulowanego prawa (zob. de lege lata). Postulaty pod adresem ustawodawcy, dotyczące przyszłych zmian w prawie np. wprowadzenie nowego rodzaju umowy.
de lege lata (też: lex lata)
empezar lección
według obowiązującego prawa, z punktu widzenia prawa w obecnym kształcie (zob. de lege ferenda)
desuetudo
empezar lección
odwyknienie prawa. Jedna z reguł derogacyjnych (uchylających przepisy), zgodnie z którą niestosowanie lub nieprzestrzeganie w praktyce normy prawnej skutkuje utratą jej mocy prawnej (norma przestaje obowiązywać).
diligentia
empezar lección
staranność
do ut des
empezar lección
"daję, abyś dawał"
dolus directus
empezar lección
zamiar bezpośredni. Chęć popełnienia przez sprawcę czynu zabronionego. Sprawca chce popełnić czyn zabroniony tzn. jest świadomy, że wypełnia znamiona czynu zabronionego albo że jego zachowanie może je wypełnić.
erga omnes
empezar lección
wobec wszystkich, prawo podmiotowe bezwzględne, norma skuteczna wobec wszystkich podmiotów trzecich. Istnieje katalog np. prawo własności (przeciwieństwo: inter partes).
essentialia negotii
empezar lección
przedmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej. To te składniki czynności prawnej, które muszą być określone w jej treści np. przy umowie sprzedaży - cena i określenie rzeczy sprzedawanej.
ex aequo et bono
empezar lección
ze względów słuszności i dobra
ex ante
empezar lección
uprzednio, z punktu widzenia wcześniejszej sytuacji (przeciwieństwo: ex post)
exceptio
empezar lección
zarzut prawny
exceptio non adimpleti contractus
empezar lección
zarzut niewykonania umowy
exceptio rei venditae et traditae
empezar lección
zarzut rzeczy sprzedanej i wydanej
ex delicto
empezar lección
z deliktu, z czynu niedozwolonego, odpowiedzialność deliktowa
ex gratia
empezar lección
z dobrej woli, np. płatność ex gratia
ex lege
empezar lección
z mocy prawa
ex nunc
empezar lección
od tej pory (przeciwieństwo: ex tunc)
ex post
empezar lección
później, z późniejszej perspektywy (przeciwieństwo: ex ante)
ex tunc
empezar lección
od początku (przeciwieństwo: ex nunc)
falsus procurator
empezar lección
rzekomy pełnomocnik; osoba, która dokonuje czynności prawnych w cudzym imieniu, nie mając w ogóle umocowania albo przekraczając jego granice.
in absentia
empezar lección
podczas nieobecności
in statu nascendi
empezar lección
w trakcie powstawania
inter partes
empezar lección
między stronami (przeciwieństwo: erga omnes)
inter vivos
empezar lección
między żyjącymi (przeciwieństwo: mortis causa)
invitatio ad offerendum
empezar lección
zaproszenie do zawarcia umowy
in solidum
empezar lección
solidarność niewłaściwa
ipso facto
empezar lección
z racji samego faktu
ipso iure
empezar lección
z racji samego prawa (por. ex lege)
ius ad bellum
empezar lección
prawo do prowadzenia wojny
ius albinagii
empezar lección
prawo władcy do objęcia spadku po zmarłym cudzoziemcu
ius cogens
empezar lección
norma prawna bezwzględnie wiążąca tzn. taka, której mocy nie może uchylić wola stron np. wynagrodzenie za pracę zgodnie z Kodeksem pracy nie może być niższe niż przewidziane w ustawie
ius dispositivum
empezar lección
norma prawna względnie wiążąca tzn. taka norma, która będzie obowiązywać, jeżeli strony nie postanowią inaczej.
ius gentium
empezar lección
prawo narodów
ius in bello
empezar lección
prawo wojenne, prawo konfliktów zbrojnych
ius legationis
empezar lección
prawo legacji
ius sanguinis
empezar lección
prawo krwi (jeden z dwóch sposobów wyznaczania obywatelstwa z mocy prawa). Dziecko nabywa obywatelstwo tego państwa, którego obywatelem jest przynajmniej jedno z rodziców.
ius soli
empezar lección
prawo ziemi (jeden z dwóch sposobów wyznaczania obywatelstwa z mocy prawa). Dziecko otrzymuje obywatelstwo tego państwa, w którym się urodziło.
ius tractatuum
empezar lección
prawo zawierania umów międzynarodowych
lege artis
empezar lección
zgodnie z regułami sztuki
lex ferenda
empezar lección
zob. de lege ferenda
lex generalis
empezar lección
prawo / norma ogólna (przeciwieństwo: lex specialis)
lex imperfecta
empezar lección
prawo niedoskonałe; takie prawo, które jest pozbawione sankcji np. obowiązek rodziców należytego przygotowania dziecka do pracy dla dobra społeczeństwa (art. 96 k.r.o.)
lex lata
empezar lección
zob. de lege lata
lex minus quam perfecta
empezar lección
prawo mniej niż doskonałe
lex perfecta
empezar lección
dosłownie: prawo doskonałe. Norma prawna opatrzona sankcją nieważności. W przypadku niezachowania określonego nakazu czynność prawna jest nieważna (np. niezachowanie odpowiedniej formy przy sporządzaniu testamentu).
lex plus quam perfecta
empezar lección
prawo więcej niż doskonałe
lex posterior
empezar lección
prawo / norma późniejsza (przeciwieństwo: lex priori)
lex priori
empezar lección
prawo / norma wcześniejsza (przeciwieństwo: lex posterior)
lex retro non agit
empezar lección
prawo nie działa wstecz
lex specialis
empezar lección
prawo / norma szczególna (przeciwieństwo: lex generalis)
lucrum cessans
empezar lección
spodziewane korzyści (korzyści, których spodziewał się podmiot prawa, ale których nie osiągnął)
modus operandi
empezar lección
sposób działania
mortis causa
empezar lección
na wypadek śmierci (przeciwieństwo: inter vivos); czynność prawna na wypadek śmierci
mutatis mutandis
empezar lección
z uwzględnieniem koniecznych zmian, "przy zmianie tych rzeczy, które powinny być zmienione"
mos maiorum
empezar lección
prawo przodków
nasciturus
empezar lección
dziecko poczęte, ale jeszcze nienarodzone
naturalia negotii
empezar lección
przedmiotowo nieistotne składniki treści czynności prawnej. Określenie tych składników w treści czynności prawnej jest dopuszczalne, ale niekonieczne.
negligentia
empezar lección
niedbalstwo
non liquet
empezar lección
brak norm prawnych potrzebnych do rozstrzygnięcia sytuacji, przypadek luki prawnej
onus probandi
empezar lección
ciężar dowodowy
opinio iuris (sive necessitatis)
empezar lección
subiektywny element zwyczaju międzynarodowego; przekonanie, że norma ma charakter prawnie wiążący
pactum in favorem tertii
empezar lección
umowa na rzecz osoby trzeciej
pactum in detrimentum tertii
empezar lección
umowa na niekorzyść osoby trzeciej
persona non grata
empezar lección
osoba niemile widziana, niepożądana
possessio
empezar lección
posiadanie
preasumptio iuris tantum
empezar lección
domniemanie prawne wzruszalne
preasumptio iuris ac de iure
empezar lección
domniemanie prawne niewzruszalne
pro publico bono
empezar lección
dla dobra publicznego, dla dobra ogółu
per procura
empezar lección
przez pełnomocnika, osobę uprawnioną
ratio decidendi
empezar lección
powód, uzasadnienie dla decyzji lub orzeczenia
ratio legis
empezar lección
ratio ustawy; powód, przyczyna wydania określonej ustawy lub normy prawnej
rebus sic stantibus
empezar lección
zasadnicza zmiana okoliczności mogąca powodować zmianę warunków umowy, a nawet jej wygaśnięcie. Początkowo klauzula prawa międzynarodowego, obecnie wprowadzona również do prawodawstw krajowych.
reformatio in peius
empezar lección
zmiana na gorsze. Często zabroniona - np. w wyniku apelacji złożonej przez skazanego w procesie karnym jego sytuacja nie może się pogorszyć (nie może dostać surowszej kary).
rei vindicatio
empezar lección
jedno z roszczeń petytoryjnych, przysługujące właścicielowi rzeczy i służące mu do ochrony prawa własności. Skuteczne erga omnes.
res iudicata
empezar lección
rzecz osądzona
res nullius
empezar lección
rzecz niczyja
restitutio in integrum
empezar lección
przywrócenie stanu poprzedniego
sui generis
empezar lección
oryginalny, własnego rodzaju, unikalny
terra nullius
empezar lección
ziemia niczyja
ultima ratio
empezar lección
ostatni, ostateczny sposób. zasada mówiąca, że po dane 'narzędzie' można sięgnąć w ostateczności np. strajk można ogłosić dopiero po przeprowadzeniu rokowań i mediacji.
ultra vires
empezar lección
poza kompetencją, bez upoważnienia
vacatio legis
empezar lección
okres spoczynku ustawy. Czas pomiędzy przyjęciem ustawy, a jej wejściem w życie, który ma umożliwić obywatelom zapoznanie się z nią przed rozpoczęciem jej stosowania. W Polsce okres ten, co do zasady, wynosi 14 dni.
veto
empezar lección
weto
vindicatio
empezar lección
windykacja
vis maior
empezar lección
siła wyższa
vis legis
empezar lección
siła prawa
dolus directus praemeditatus
empezar lección
zamiar bezpośredni przemyślany - gdy dany czyn został popełniony z premedytacją, nie 'na gorąco' np. zaplanowane zabójstwo
dolus directus repentinus
empezar lección
zamiar bezpośredni nagły
dolus eventualis
empezar lección
zamiar ewentualny; gdy sprawca możliwość popełnienia czynu zabronionego przewiduje i na to się godzi (art. 9 paragraf 1 kk)
rodzaje dolus directus
empezar lección
dolus directus repentinus (nagły), dolus direcuts praemeditatus
clara non sunt interpretanda
empezar lección
zasada mówiąca, że jasne przepisy nie podlegają interpretacji. Interpretuje się wtedy, gdy zachodzą wątpliwości

De lege lata! Łacina prawnicza na Fiszkotece

Jako że Prawo Rzymskie dało początek europejskiej kulturze prawnej, łacińskie zwroty prawne są również wykwintnymi sentencjami literatury rzymskiej, jak również zwierciadłem wielu zjawisk politycznych. Zwrot łaciński ‘de lege lata’ oznacza przecież nie tylko ustawę już uchwaloną, ale i - ogólniej - zasady obowiązującego tu i teraz prawa. Aby rozumieć prawo europejskie, trzeba znać zwroty prawnicze i w tym celu fiszki przedstawiają szereg wyrażeń z łaciny klasycznej i rzymskiej literatury Złotego Wieku. Równocześnie są one znakomitym wprowadzeniem do fundamentalnych reguł współczesnego prawoznawstwa. By zrozumieć, że w prawie cywilnym chociażby obowiązuje często zasada analogii, trzeba najpierw znać zwrot ‘analogia iuris’. Fiszki powstały po to, żeby ta wiedza była jak najprostsza, najłatwiejsza do zapamiętania i - po prostu - od początku zachwycała swoimi kulturotwórczymi zasobami.

Łacina dla studentów prawa - ważny lektorat

Lektorat klasycznego języka łacińskiego dla prawników to udręka studentów pierwszego roku prawa, którzy obciążeni trudną edukacją przedmiotów prawniczych, muszą jeszcze nabyć tej umiejętności lingwistycznej, nie tylko po to, by zdobyć ogładę humanistyczną, ale i dlatego, aby radzić sobie z fachową terminologią prawną, wywodzącą się z Prawa Rzymskiego, które spisane było przecież po łacinie! Twórcy fiszek zawierających łacińskie zwroty prawne doskonale wiedzieli, że fiszki muszą pomóc skutecznie i szybko, bo czas edukacyjny studenta prawa kurczy się niemiłosiernie od pierwszego dnia studiowania aż do upragnionego momentu uzyskania tytułu magistra prawa. Fiszki to doskonała pomoc edukacyjna i koło ratunkowe przed egzaminem z łaciny!

Wypróbuj ’prawo - łacina’ i wiele innych kursów za darmo!

Założenia Fiszkoteki są takie, że lekcje tworzone przez użytkowników pozostają darmowe. Dodatkowym atutem takiego postanowienia jest fakt, że większość z tych lekcji porusza bardzo wiele ciekawych i potrzebnych tematów, na które szczególnie warto zwrócić uwagę. Na naszej stronie znajdziesz zarówno lekcje chemii, matematyki, jak i polskiego, czy właśnie łaciny. Dowiesz się też wielu rzeczy na temat prawa, więc jeżeli właśnie poszukujesz skutecznego sposobu do nauki np. Kodeksu Cywilnego, to mamy coś specjalnie dla Ciebie. Kurs Kodeks Cywilny już czeka! Możesz też skorzystać z wielu innych, interesujących kursów, jak np: prawo i sądy w Polsce, a jeśli chcesz kontynuować naukę języka łacińskiego, to sprawdź tę lekcję:Łacina dla początkujących.

Debes iniciar sesión para poder comentar.