término |
definición |
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
3. ius est ars boni et aequi empezar lección
|
|
prawo jest sztuką stosowania tego co dobre i słuszne;
|
|
|
empezar lección
|
|
prawo krajowe, obywatelskie;
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
prawo bezwzględnie wiążące, przepisy prawne, które każdy z podmiotów musi w konkretnym przypadku respektować nie mając żadnej możliwości uchylenia ich zastosowania przez oświadczenie woli. (Istnieje jeden rodzaj powinnego zachowania);
|
|
|
empezar lección
|
|
prawo względnie wiążące; prawo opierające się w szerokim zakresie na uznaniu autonomii woli stron, które mogły z dużą swobodą kształtować swoje stosunki prawne, mają zastosowanie wówczas jeśli zainteresowana osoba nie postanowi inaczej (dowolne kształtowanie przez strony np. ustalenie czynszu, umowa kupna-sprzedaży);
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
prawo uniwersalne, powszechne (np. dyrektywy UE);
|
|
|
10. ignorantia iuris nocet empezar lección
|
|
nieznajomość prawa szkodzi;
|
|
|
11. ignorantia facti non nocet empezar lección
|
|
nieznajomość faktów nie szkodzi;
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
sąd właściwy do rozpoznania danej sprawy;
|
|
|
empezar lección
|
|
miejsce gdzie została zawarta umowa;
|
|
|
15. forum delicti commissi empezar lección
|
|
miejsce popełnienia przestępstwa;
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
miejsce gdzie jest przedmiot sporu;
|
|
|
empezar lección
|
|
miejsce spełnienia świadczenia;
|
|
|
20. forum soluti contractus empezar lección
|
|
miejsce wywiązania się z umowy;
|
|
|
empezar lección
|
|
miejsce według jakiego prawa nastąpi spadek/miejsce gdzie nastąpi spadek;
|
|
|
empezar lección
|
|
przywilej stawania przed sądem specjalnym np. sąd duchowny;
|
|
|
23. actor sequitur forum rei empezar lección
|
|
powód idzie/niesie powództwo do sądu pozwanego (sąd właściwy dla miejsca zamieszkania pozwanego);
|
|
|
empezar lección
|
|
sąd (urząd) zna prawo. W prawie rzymskim to strony musiały udowodnić, że dane prawo obowiązuje. Obecnie przyjmuje się, że sąd zna prawo;
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
ustawa opatrzona sankcją nieważności. Nieważność czynności dokonanej wbrew przepisom np. zakaz darowizn między małżonkami;
|
|
|
27. lex plus quam perfecta empezar lección
|
|
ustawa przewidująca sankcję nieważności i represyjną np. bigamia;
|
|
|
28. lex minus quam perfecta empezar lección
|
|
ustawa nie przewidująca sankcji nieważności tylko sankcję karną np. związek małżeński zawarty w czasie żałoby był ważny, ale strony podlegały karze infamii;
|
|
|
empezar lección
|
|
ustawa nie przewidująca ani nieważności, ani kary za dokonanie czynności zabronionej przez ustawę np. lex Cincia zakazująca nadmiernych darowizn na rzecz osób spoza rodziny, leges sumptuariae;
|
|
|
empezar lección
|
|
działanie obok prawa, szukanie luk w prawie (obejście przepisów);
|
|
|
empezar lección
|
|
działanie sprzeczne z ustawą;
|
|
|
empezar lección
|
|
działanie zgodnie z ustawą (przepisem);
|
|
|
empezar lección
|
|
zamierzenie ustawodawcy, cel ustawy;
|
|
|
34. ubi eadem legis ratio, ibi eadem dispositio empezar lección
|
|
Gdzie ten sam cel ustawy, tam takie samo uregulowanie (taka sama dyspozycja ustawy), w takich samych okolicznościach należy stosować takie same rozwiązania prawne, zasada dobrego prawodawcy;
|
|
|
empezar lección
|
|
wnioskowanie przez podobieństwo np. jeśli nie mogę znaleźć czegoś w ustawie sięgam do podobnych przepisów;
|
|
|
empezar lección
|
|
analogia w obrębie jednego aktu prawnego;
|
|
|
empezar lección
|
|
analogia w obrębie całego systemu prawa;
|
|
|
empezar lección
|
|
wnioskowanie z przeciwieństwa np. jeśli coś nie jest zakazane to jest dozwolone;
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
40. praesumptio iuris tantum empezar lección
|
|
domniemanie prawne (wzruszalne) np. domniemanie ojcostwa;
|
|
|
41. praesumptio iuris ac de iure empezar lección
|
|
domniemanie prawne niewzruszalne, nie można go obalić przez przeprowadzenie przeciwdowodu np. wpisy w księgach wieczystych;
|
|
|
42. nullum crimen sine lege empezar lección
|
|
nie ma przestępstwa bez ustawy;
|
|
|
empezar lección
|
|
ustawa nie działa wstecz np. przepisy które prowadzą do pogorszenia czyjejś sytuacji. Jeśli dzisiaj coś nie jest przestępstwem i to popełniłem a jutro jest już to spenalizowane to nie mogę zostać za to ukarany;
|
|
|
44. lex posterior derogat legi priori empezar lección
|
|
ustawa późniejsza uchyla wcześniejszą;
|
|
|
45. lex specialis derogat legi generali empezar lección
|
|
ustawa szczególna uchyla ustawę ogólną np. do żołnierza który popełnił przestępstwo zastosujemy kodeks karny wojskowy, a nie kodeks karny.;
|
|
|
46. lex posterior generalis non derogat legi priori speciali empezar lección
|
|
ustawa ogólna późniejsza nie uchyla ustawy wcześniejszej szczególnej;
|
|
|
empezar lección
|
|
komentarz do istniejącego już przepisu;
|
|
|
empezar lección
|
|
postulat o tym, że należy wprowadzić jakiś przepis (postulat zmian);
|
|
|
empezar lección
|
|
ściśle, w znaczeniu ścisłym;
|
|
|
empezar lección
|
|
szeroko, w znaczeniu szerokim;
|
|
|
51. clara non sunt interpretanda empezar lección
|
|
normy, które są jasne nie wymagają interpretacji (wykładni);
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
53. qui suo iure utitur, neminem laedit empezar lección
|
|
kto korzysta ze swojego prawa, nikomu nie szkodzi;
|
|
|
54. prior tempore potior iure empezar lección
|
|
kto pierwszy ten lepszy. Pierwszy w czasie, lepszy w prawie;
|
|
|
empezar lección
|
|
wyraźnie powiedziane, dobitnymi słowami, dokładnie;
|
|
|
empezar lección
|
|
wyliczenia wyczerpujące, liczba zamknięta np. zawarty w konstytucji RP katalog źródeł prawa powszechnie obowiązującego;
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
rzeczy oznaczone gatunkowo, rzeczy oznaczone co do gatunku; rzeczy zamienne, rodzajowo oznaczone, takie, które określano za pomocą wagi, miary i ilości np. zboże, olej, wino, pieniądze;
|
|
|
empezar lección
|
|
rzeczy oznaczone indywidualne, rzeczy odrębnie kwalifikowane ze względu na ich cechy indywidualne (obraz, rzeźba), niezamienne;
|
|
|
60. genus perire non censetur empezar lección
|
|
uważa się, że gatunek nie ginie. (rzeczy oznaczone gatunkowo w razie zaginięcia muszą być zastąpione)
|
|
|
empezar lección
|
|
czynności prawne za życia np. umowy, kupno-sprzedaż;
|
|
|
empezar lección
|
|
czynności prawne na wypadek śmierci np. testament;
|
|
|
empezar lección
|
|
podstawa przekazania wartości z tytułu uwolnienia się ze zobowiązania, chęć umorzenia istniejącego długu;
|
|
|
empezar lección
|
|
podstawa darowizny, w celu dokonania darowizny. Dokonuje się po to, żeby nastąpiło przysporzenie na rzecz innej osoby bez żadnego ekwiwalentu (przykład: darowizna przyczyna: chęć obdarowania);
|
|
|
65. causa obligandi vel acquirendi empezar lección
|
|
w celu zobowiązania kogoś, celem jest nabycie prawa lub innej korzyści majątkowej przez dokonującego przysporzenia, czyli zwiększenie jego aktywów (przykład: sprzedaż, najem);
|
|
|
66. per facta concludenta empezar lección
|
|
konkluzja przez fakty dorozumiałe np. jeśli wsiadasz do autobusu to zawierasz umowe per facta concludentia i musisz w ramach tej umowy kupić bilet;
|
|
|
empezar lección
|
|
(forma czynności prawnej zastrzeżona) pod rygorem nieważności, aby była skuteczna musi mieć określoną formę ta czynność np. akt notarialny;
|
|
|
empezar lección
|
|
(forma czynności prawnej zastrzeżona) dla celów dowodowych, czynność prawna dokonywana na piśmie w celu posiadania dowodu jej zawarcia np. umowa kredytowa zawierana z bankiem;
|
|
|
empezar lección
|
|
(forma czynności prawnej zastrzeżona) dla wywołania określonych skutków prawnych np. darowizna za 1 zł;
|
|
|
zobowiązująca wykonana przez osobę małoletnią bez zgody opiekuna) empezar lección
|
|
czynność prawna kulejąca, dokonana przez osobę nieupoważnioną (np. pełnomocnik bez upoważnienia) lub niezdolną, (np. czynność rozporządzająco do momentu wydania zgody/potwierdzenia nie jest nieważna tylko nieskuteczna, charakteryzuje się bezskutecznością zawieszoną;
|
|
|
empezar lección
|
|
istota czynności prawnej, dzięki nim można było zaliczyć czynność do danego typu i odróżnić od innych. Bez ustalenia essentialia negotii nie można zawrzeć ważnej czynności prawnej np. przy kontrakcie kupna sprzedaży należy określić towar i cenę, w testamencie należy wyznaczyć dziedzica bo bez tego czynności te byłyby nieważne
|
|
|
empezar lección
|
|
to co jest z natury związane z czynnością. Wynikają one z zasad sprawiedliwego obrotu prawnego. Dorozumiewa się że z określoną czynnością związane są milcząco (nie muszą być wyraźnie określone) tego rodzaju elementy np. przy kupnie sprzedaży przyjmuje się odpowiedzialność za wady fizyczne i wady prawne towaru. Mogą być one przez strony rozszerzone lub wyłączone.;
|
|
|
empezar lección
|
|
klauzule dodatkowe np. termin, warunek, polecenie;
|
|
|
empezar lección
|
|
skuteczne wobec wszystkich którzy chcieliby naruszyć prawo właściciela jakiejś rzeczy lub jakieś inne prawo skuteczne wobec wszystkich np. prawa rzeczowe (przysługująca skarga > actio in rem);
|
|
|
empezar lección
|
|
stosunki zobowiązaniowe skuteczne wobec stron np. zobowiązania z umów (przysługująca skarga > actio in personam);
|
|
|
empezar lección
|
|
przyczyna, podstawa, przypadek;
|
|
|
empezar lección
|
|
okres między datą ogłoszenia aktu prawnego, a datą jego wejścia w życie;
|
|
|
empezar lección
|
|
słowami ustawy, brzmienie ustawy;
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
termin początkowy (od którego dnia);
|
|
|
empezar lección
|
|
termin końcowy (do którego dnia) po zakończeniu którego czynność przestaje być skuteczna;
|
|
|
empezar lección
|
|
tzw. komputacja rzymska, sposób liczenia czasu od dnia zdarzenia, w której najmniejszą jednostką obliczania czasu jest doba;
|
|
|
84. computatio a momento ad momentum empezar lección
|
|
liczenie co do minuty, bardzo dokładne;
|
|
|
empezar lección
|
|
od momentu dokonania, mocą wsteczną;
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
rzeczy wspólne dla wszystkich np. powietrze, morze, brzegi morskie;
|
|
|
89. superficies solo cedit empezar lección
|
|
to co zostało na stałe połączone z gruntem staje się własnością właściciela gruntu np. drzewo;
|
|
|
empezar lección
|
|
prawa na rzeczy cudzej (ograniczone prawa rzeczowe) np. hipoteka na dom;
|
|
|
empezar lección
|
|
prawo do posiadania rzeczy;
|
|
|
92. ius utendi (abutendi) empezar lección
|
|
prawo do używania rzeczy;
|
|
|
empezar lección
|
|
prawo dysponowania rzeczą np. można ją sprzedać, wynająć;
|
|
|
empezar lección
|
|
prawo nieograniczone (w praktyce nie ma czegoś takiego, gdyż każde prawo da się ograniczyć);
|
|
|
95. nemo plus iuris ad (in) alium fransferre potest quam ipse haberet empezar lección
|
|
nikt nie może przenieść na drugiego więcej praw niż sam posiada np. jeśli nie jestem właścicielem jakiejś rzeczy to nie mogę przenieść jej własności na kogoś innego;
|
|
|
96. accessio possessionis empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
w trakcie biegu zasiedzenia;
|
|
|
empezar lección
|
|
własność zwierzchnia (senior);
|
|
|
empezar lección
|
|
własność podrzędna (wasal);
|
|
|
101. condominium pro indiviso empezar lección
|
|
współwłasność w częściach idealnych, współwłasność niepodzielna;
|
|
|
empezar lección
|
|
powództwo windykacyjne (skarga wydobywcza), wytacza się kiedy jest się pozbawionym danej rzeczy, aby ją z powrotem odzyskać;
|
|
|
empezar lección
|
|
powództwo negatoryjne, skarga o naruszenie posiadania, kiedy naruszający zachowywał się tak jakby miał prawo do korzystania z rzeczy;
|
|
|
empezar lección
|
|
nic nie robić/ znosić służebność, ten kto jest obciążony służebnością, musi to znosić i nic nie robić;
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
służebność osobista pobierania wszystkich pożytków, polega na prawie używania cudzej rzeczy i pobierania z niej wszystkich pożytków bez naruszenia jej substancji - bez zużycia;
|
|
|
empezar lección
|
|
korzystanie z rzeczy zużywalnej, użytkowanie, którego przedmiotem była rzecz zużywalna, która staje się własnością użytkownika z obowiązkiem zwrotu w takiej samej ilości i jakości jak przed użytkowaniem;
|
|
|
108. servitus in faciendo consistere nequit empezar lección
|
|
służebność nie polega na działaniu. Właściciel zobowiązany był jedynie do znoszenia cudzego działania lub powstrzymania się od działania;
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
110. pignus antichreticum empezar lección
|
|
zastaw antychretyczny, polega on na tym, że dłużnik daje rzecz wierzycielowi, a pożytki z tej rzeczy zaliczane są na poczet długu;
|
|
|
empezar lección
|
|
fizyczne/faktyczne władanie(w innym znaczeniu to po prostu rzecz/przedmiot);
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
113. animus rem sibi habendi/animus possidendi empezar lección
|
|
wola zatrzymania rzeczy dla siebie;
|
|
|
114. nemo sibi ipse causam possessionis mutare potest empezar lección
|
|
nikt sam dla siebie nie może zmienić podstawy posiadania;
|
|
|
empezar lección
|
|
posiadanie wadliwe np. jeśli ktoś nabył siłą, podstępem, potajemnie;
|
|
|
116. possessio non vitiosa empezar lección
|
|
|
|
|
117. animus possidendi pro alieno empezar lección
|
|
wola posiadania w czyimś imieniu;
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
umowa polegająca na oddaniu rzeczy na prośbę w bezpłatne używanie z obowiązkiem zwrotu na każdoczesne żądanie;
|
|
|
empezar lección
|
|
prekarzysta otrzymujący w prekarium;
|
|
|
120. beneficium possessionis empezar lección
|
|
dobrodziejstwa posiadania;
|
|
|
121. cautio damni infecti empezar lección
|
|
gwarancja naprawienia szkody, stypulacja o charakterze gwarancyjno-odszkodowawczym;
|
|
|
122. constitutum possessorium empezar lección
|
|
ustanowienie kogoś posiadaczem, zbywca przenosił własność rzeczy na nabywcę bez jej wydawania np. przenoszę własność mojego niewolnika z jednoczesnym zawarciem umowy, iż przez określony czas będę tytułem najmu korzystać z jego pracy;
|
|
|
empezar lección
|
|
przeniesienie fizyczne, przeniesienie posiadania poprzez wydanie rzeczy;
|
|
|
124. longa manu tradittio empezar lección
|
|
przekazanie przez wskazanie rzeczy z odległości, bez fizycznego zetknięcia się z nią;
|
|
|
empezar lección
|
|
zachodziła wówczas, gdy dotychczasowy depozytariusz w drodze umowy (np. kupna) stawał się posiadaczem tej rzeczy, kupowanie rzeczy, którą się dzierżyło;
|
|
|
empezar lección
|
|
przeniesienie własności poprzez symboliczną czynność np. wręczenie kupującemu kluczyków do samochodu;
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
129. successio anticipata empezar lección
|
|
to co ktoś otrzymał na poczet spadku, dziedziczenie za życia (spadek wcześniej przyjęty);
|
|
|
130. successio ordinum et gradum empezar lección
|
|
dziedziczenie wg stopni/klas (wstępni, zstępni),. Gdy do spadku nie zgłosili się w określonym terminie powołani w pierwszej kolejności, pretor oferował go dalszym krewnym w tej samej klasie lub dziedzicom następnej klasy;
|
|
|
131. successio in possessionem empezar lección
|
|
przejęcie uprawnień swojego poprzednika, spadkobierca mógł kontynuować zasiedzenie spadkodawcy, o ile ten spełniał przesłanki potrzebne do zasiedzenia;
|
|
|
132. successio ab intestato empezar lección
|
|
dziedziczenie beztestamentowe (ustawowe), po kimś kto nie pozostawił testamentu, lub był on nieważny czy też nieskuteczny;
|
|
|
133. successio contra tabulas empezar lección
|
|
dziedziczenie wbrew testamentowi;
|
|
|
134. successio ex testamento empezar lección
|
|
dziedziczenie na podstawie testamentu;
|
|
|
135. successio in universitatem empezar lección
|
|
dziedziczenie w zakresie ogólnym, przejęcie ogółu praw i obowiązków które przysługiwały poprzednikowi np. przejęcie i aktywów i pasywów;
|
|
|
empezar lección
|
|
dziedziczenie wg. głów, dziedziczenie po równo, wg ustawy XII tablic każde dziecko dostawało tyle samo (żona w tym przypadku traktowana jako agnacyjna córka);
|
|
|
137. successio in stirpes empezar lección
|
|
dziedziczenie wg szczepów
|
|
|
138. nasciturus pro iam nato habetur empezar lección
|
|
mający się narodzić jest uważany za narodzonego ilekroć chodzi o jego korzyść;
|
|
|
empezar lección
|
|
z wolą, zamiarem, myślą testowania (animus-duch zmian);
|
|
|
empezar lección
|
|
wątpliwości, które pojawiają się w testamencie rozpatrujemy na korzyść jego ważności. interpretacja testamentu zmierzająca do zrealizowania woli testatora (np. przymknięcie oka na niektóre błędy formalne, które mogłyby uczynić testament nieważnym)
|
|
|
empezar lección
|
|
przebłysk świadomości, przebłyski występowały u chorego psychicznie, były przerwą w chorobie, która pozwalała na odzyskanie pełnej zdolności do czynności prawnych.;
|
|
|
142. legatum per vindicationem empezar lección
|
|
zapis windykacyjny, na jego mocy legatariusz stawał się właścicielem kwiryntarnym rzeczy zapisanej mu w testamencie w momencie przyjęcia spadku przez spadkobiercę, zatem mógł się domagać wydania tego przedmiotu od dziedzica za pomocą rei vindicatio (skargi wydobywczej)
|
|
|
143. legatum per damnationem empezar lección
|
|
legat damnacyjny, polecenie aby spadkobierca wydał rzecz danej osobie dziedzic był zobowiązany wydać zapisany przedmiot zapisobiorcy;
|
|
|
empezar lección
|
|
zapis wierzytelności, legat zapisany z imienia (nazwiska) z wierzytelnościami, z tytułu legatu; zapis wierzytelności należącej do spadku, w legacie zapisuje się wierzytelność;
|
|
|
145. legatum liberationis empezar lección
|
|
legat zwalniający z długu zapisobiorcę, jaki miał wobec spadkodawcy;
|
|
|
146. transmissio hereditatis empezar lección
|
|
przekazanie spadku na inną osobę, prawo przejęcia spadku nie przez samego powołanego, ale przez jego spadkobierców, Na przykład jeśli dziedzic zmarł zanim otrzymał spadek, to spadek ten otrzymuje dziedzic dziedzica.;
|
|
|
147. cum viribus hereditatis empezar lección
|
|
odpowiedzialność spadkobiercy rzeczy spadkowych z tytułu spadku, spadkobierca odpowiada tylko tym, co jest w spadku rzeczami należącymi do spadku;
|
|
|
148. pro viribus hereditatis empezar lección
|
|
odpowiedzialność do wysokości spadku, nie odnosi się do konkretnej rzeczy ze spadku a jedynie do określonej wartości, którą można spłacić inną rzeczą.;
|
|
|
empezar lección
|
|
powództwo o wydanie spadku jako całości, wnosił go dziedzic przeciw każdemu kto kwestionował jego prawo do spadku i nie chciał mu wydać majątku spadkowego;
|
|
|
empezar lección
|
|
oddzielenie spadkobiercy od majątku który otrzymał;
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
156. coniunctio maris et feminae empezar lección
|
|
połączenie mężczyzny i kobiety/związek mężczyzny i kobiety;
|
|
|
empezar lección
|
|
przymierze małżeńskie/ umowa małżeńska, małżeństwo równouprawnionych osób;
|
|
|
158. impedimentum matrimonii empezar lección
|
|
|
|
|
159. impedimentum matrimonii dirimens empezar lección
|
|
przeszkoda małżeńska zrywająca (np. wiek, bigamia);
|
|
|
160. impedimentum matrimonii impediens empezar lección
|
|
przeszkoda małżeńska wzbraniająca, przeszkody tamujące zawarcie małżeństwa (np. różnice wyznań), jeżeli jednak zostanie zawarte to jest już ważne;
|
|
|
empezar lección
|
|
małżeństwo zgodne z prawem;
|
|
|
162. matrimonium iniustum empezar lección
|
|
małżeństwo niezgodne z prawem;
|
|
|
163. matrimonium legitimum empezar lección
|
|
małżeństwo zgodne z prawem;
|
|
|
164. matrimonium non legitimum empezar lección
|
|
małżeństwo faktycznie nie zawarte;
|
|
|
165. matrimonium non existens empezar lección
|
|
małżeństwo które, nie istnieje;
|
|
|
166. matrimonium non consummatum empezar lección
|
|
małżeństwo niedopełnione;
|
|
|
167. matrimonium ratum et consummatum empezar lección
|
|
małżeństwo zawarte (ważne) i dopełnione jest nierozerwalne;
|
|
|
168. matrimonia libera esse debent empezar lección
|
|
małżeństwa powinny być wolne, tzn. zawarte dobrowolnie. Nikogo nie zmusza się ani do zawarcia, ani do trwania w małżeństwie;
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
170. matrimonii promissio empezar lección
|
|
przyrzeczenie zawarcia małżeństwa (nieformalne);
|
|
|
171. ad reparationem damnorum empezar lección
|
|
można domagać się naprawienia szkody, np. po wycofanych zaręczynach;
|
|
|
172. nemo turpitudinem suam allegans audiatur empezar lección
|
|
ten kto powołuje się na swoją niegodziwość niech nie będzie wysłuchany np. rozwód bo ładniejsza sąsiadka;
|
|
|
173. nulla humana potestas empezar lección
|
|
żadna ludzka władza (nie może rozerwać małżeństwa zawartego i dopełnionego);
|
|
|
174. separatio quoad torum et separatio mensam empezar lección
|
|
rozdzielenie co do łoża i stołu;
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
176. separatio temporanea empezar lección
|
|
|
|
|
177. separatio manente vinculo empezar lección
|
|
separacja przy trwającym węźle (małżeństwo nadal trwa);
|
|
|
178. mater semper certa est empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
180. pater est quem nuptiae demonstrant empezar lección
|
|
ojcem jest ten na którego wskazuje małżeństwo, domniemanie prawne, ojcem jest mąż matki;
|
|
|
181. impotentia generandi empezar lección
|
|
bezpłodność, niezdolności do reprodukcji, nawet jeżeli możliwe jest odbycie stosunku płciowego;
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
189. liberi vulgo concept empezar lección
|
|
dzieci poczęte bez małżeństwa/ pozamałżeńskie;
|
|
|
190. liberi prioris tori! empezar lección
|
|
dzieci z pierwszego małżeństwa;
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
dzieci z nieprawego łoża;
|
|
|
193. filii illegitimi legitimantur per subsequens matrimonium parentum empezar lección
|
|
jeżeli dziecko urodzi się poza małżeństwem, a rodzice zawrą małżeństwo to dziecko zostaje uznane jako dziecko z prawego łoża;
|
|
|
194. exceptio plurium concubentium empezar lección
|
|
zarzut wielu współżyjących, (zarzut posiadania wielu partnerów seksualnych przez matkę, używany obecnie przy ustaleniu ojcostwa);
|
|
|
empezar lección
|
|
adopcja, adoptowana osoba musiała być alieni iuris, przysposobienie osoby podległej czyjejś władzy (alieni iuris), która skutkiem tego aktu wchodzi pod władzę ojcowską (patria potestas) adoptującego, wychodząc jednocześnie spod dotychczasowej władzy;
|
|
|
empezar lección
|
|
adrogacja, przyjęcie pod władzę pater familias, przysposobienie osoby "sui iuris", w momencie przysposobienia osoba "sui iuris" stawała się "alieni iuris" ze wszystkimi tego konsekwencjami;
|
|
|
197. adoptio naturam imitatur empezar lección
|
|
adopcja naśladuje naturę (musi być zachowana odpowiednia różnica wieku między adoptującym, a adoptowanym);
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
zapłodnienie sztuczne (w probówce/ szkle);
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
zobowiązanie z kontraktu/umowy;
|
|
|
empezar lección
|
|
zobowiązanie z czynu niedozwolonego;
|
|
|
empezar lección
|
|
prawo zobowiązań np. zadatek przepada;
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
zobowiązanie naturalne, nie mogły być dochodzone w drodze procesu, dłużnik nie ponosi odpowiedzialności prawnej za swój dług np. długi karciane;
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
213. impossibilium nulla obligatio est empezar lección
|
|
nie ma zobowiązania gdy (świadczenie) jest niemożliwe;
|
|
|
empezar lección
|
|
rzeczywista szkoda majątkowa, dająca się wyliczyć w pieniądzach;
|
|
|
empezar lección
|
|
zysk którego poszkodowany nie osiągnął (korzyści jakich poszkodowany mógł się spodziewać gdyby szkoda nie nastąpiła) np. jak taksówkarz rozwalił taksówkę i na czas naprawy nią nie jeździł, a więc nie zarobił);
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
cena szczegółowa/jednostkowa/detaliczna;
|
|
|
empezar lección
|
|
cena sentymentalna (związana z przywiązaniem do rzeczy) wartość rzeczy na podstawie subiektywnego odczucia;
|
|
|
empezar lección
|
|
prawo miarkowania przy szacowaniu szkody, np. wycena sędziego (zachowanie umiaru w wycenie), sędzia może dokonać innego oszacowania wartości niż powód;
|
|
|
220. compensatio lucri cum damno empezar lección
|
|
–zysk ze stratami, sytuacja w której jedno zdarzenie szkodzące staje się dla poszkodowanego źródłem zarówno straty, jak i korzyści, np. na skutek niewłaściwego remontu zawalił się dom (strata), ale odzyskano i sprzedano cegły (zysk);
|
|
|
empezar lección
|
|
prawo zatrzymania rzeczy do momentu spełnienia świadczenia, prawo zatrzymania pewnych części majątku(np. na wychowanie dzieci z powodu rozwodu zawinionego przez żonę);
|
|
|
empezar lección
|
|
prawo do zatrzymania nakładów (użytecznych, zbytecznych) przez posiadacza zobowiązanego do wydania rzeczy właścicielowi np. Prawo do zabrania drogich szat niewolnikowi;
|
|
|
empezar lección
|
|
prawo wyboru świadczenia;
|
|
|
224. obligatio alternativa empezar lección
|
|
zobowiązanie przemienne, z treści zobowiązania wynika możliwość spełnienia więcej niż jednego świadczenia. Spełnienie któregokolwiek z nich zwalnia dłużnika ze zobowiązania. Wybór świadczenia należał w zasadzie do dłużnika chyba, że strony ustaliły, że dokonać wyboru może wierzyciel;
|
|
|
225. facultas alternativa empezar lección
|
|
upoważnienie przemienne, jest to przypadek, gdy w treści zobowiązania istnieje tylko jedno świadczenie, jednakże dłużnik może zwolnić się ze swojego obowiązku również przez spełnienie innego świadczenia. – Np. odpowiedzialność właściciela niewolnika za delikt popełniony przez niewolnika – właściciel zobowiązany był wydać niewolnika poszkodowanemu, ale mógł się zwolnić od odpowiedzialności również przez zapłatę kary prywatnej
|
|
|
empezar lección
|
|
przekazanie własności w celu uwolnienia się od zobowiązania;
|
|
|
227. negotium mixtum cum donatione empezar lección
|
|
czynność prawna mieszana z darowizną, umowa darowizny z częściową odpłatnością, przeniesienie własności rzeczy lub prawa majątkowego za częściową odpłatnością;
|
|
|
228. contractus innominatus empezar lección
|
|
kontrakty nieokreślone/ nienazwane, których zawarcie możliwe jest dzięki zasadzie swobody umów;
|
|
|
229. pactum de contrahendo empezar lección
|
|
nieformalna umowa o zawarciu umowy (umowa przedwstępna);
|
|
|
empezar lección
|
|
„skoro sprawy przybrały taki obrót”; klauzula zasadniczej zmiany okoliczności, ustalone warunki obowiązują, o ile okoliczności się nie zmienią, np. siła nabywcza pieniądza;
|
|
|
231. exceptio non adimpleti contractus empezar lección
|
|
zarzut niewykonanej umowy;
|
|
|
empezar lección
|
|
zły zamiar (wina umyślna);
|
|
|
empezar lección
|
|
wina nieumyślna, niedbalstwo;
|
|
|
empezar lección
|
|
niedochowanie staranności wg abstrakcyjnego wzorca, za który uważa się;
|
|
|
empezar lección
|
|
niedochowanie staranności;
|
|
|
empezar lección
|
|
wina akwiliańska – okalecznie lub zabicie niewolnika lub zwierzęcia, bezpodstawne umorzenie długu;
|
|
|
empezar lección
|
|
niedbalstwo przy wyborze, np. przyjęcie do pracy nieodpowiednich osób;
|
|
|
238. culpa in custodiendo empezar lección
|
|
wina osoby zobowiązanej do nadzoru rzeczy np. gdy ją ktoś ukradł z powodu niewłaściwego dopilnowania;
|
|
|
239. culpa in contrahendo empezar lección
|
|
wina przy zawieraniu kontraktu, gdy źle sformułujemy umowę;
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
242. lex fori processualis empezar lección
|
|
prawo procesowe jakie obowiązuje w miejscu gdzie toczy się spór;
|
|
|
243. iudicium - actus trium personarum empezar lección
|
|
sąd - akt (czynność) 3 osób: sędziego, powoda i pozwanego
|
|
|
244. audiatur et altera pars empezar lección
|
|
niech będzie wysłuchana i druga strona (zasada kontradyktoryjności);
|
|
|
empezar lección
|
|
władcy(dysponenci procesu/sporu) zarządzają procesem, decydują o tym czy spór się odbędzie czy nie;
|
|
|
246. nemo iudex sine actore empezar lección
|
|
nie ma sędziego bez powoda(musi zostać wniesione powództwo, inaczej nie ma sprawy);
|
|
|
247. vigilantibus iura sunt scripta empezar lección
|
|
prawa pisane są dla pilnujących/uważnych;
|
|
|
248. ne eat iudex ultra petita partium empezar lección
|
|
niech nie wychodzi sędzia ponad żądanie stron (kompetencje sędziego mieszczą się tylko w granicach jakie wytaczają strony);
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
251. qui rem in iudicium ducti empezar lección
|
|
ten, który wniósł sprawę do sądu;
|
|
|
252. contra quem res in iudicium deducitur empezar lección
|
|
ten jest pozwanym, przeciwko komu została wniesiona sprawa do sądu
|
|
|
253. legitimatio ad processus empezar lección
|
|
upoważnienie do (prowadzenia) procesu;
|
|
|
254. legitimatio ad causam empezar lección
|
|
upoważnienie do konkretnej sprawy, występowanie w procesie w charakterze strony procesowej;
|
|
|
255. successio mortis causa empezar lección
|
|
następstwo prawne na wypadek śmierci;
|
|
|
256. successio inter vivos empezar lección
|
|
następstwo prawne między żyjącymi np. kiedy spakobierca przejął część spadku za życia spadkodawcy;
|
|
|
257. res iudicata - inter partes empezar lección
|
|
sprawa osądzona - tworzy prawo między stronami;
|
|
|
258. res inter alios gesta empezar lección
|
|
rzecz dokonana między osobami trzecimi
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
zgodny wybór sądu przez strony (oddanie do rozstrzygnięcia sporu sądowi bez względu na jego właściwość miejscową czy osobową);
|
|
|
262. prorogatio iurisdictionis empezar lección
|
|
przedłużenie jurysdykcji (do zakończenia sprawy sąd będzie właściwy);
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
264. exceptiones peremptoriae empezar lección
|
|
zarzuty powodujące zniweczenie żądania (trwałe) np. przedawnienie;
|
|
|
265. exceptiones dilatoriae empezar lección
|
|
oddalenie powództwa ze względu na niewłaściwość sądu (przejściowe);
|
|
|
266. exceptiones non sunt extendendae empezar lección
|
|
zarzut należy interpretować ściśle, nie rozszerzająco, wyjątków nie należy interpretować rozszerzająco;
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
odpowiedź na odpowiedź (replikację);
|
|
|
empezar lección
|
|
ciężar wniesienia dowodu, przytoczenia twierdzeń, dla uczestników (ciężar przytoczenia dowodu), strony są obowiązane podejmować działania, ażeby wyjaśnić istotne okoliczności sprawy i przedstawiać dowody;
|
|
|
empezar lección
|
|
ciężar dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, ciężar na oskarżycielu;
|
|
|
271. ei incumbit probatio qui dicit non qui negat empezar lección
|
|
ciężar dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, a nie na tym, co zaprzecza;
|
|
|
empezar lección
|
|
nie można wnieść powództwa 2 razy w tej samej sprawie;
|
|
|
273. sententia facit ius inter partes empezar lección
|
|
wykrok stanowi prawo między stronami;
|
|
|
empezar lección
|
|
zdanie odrębne np. odrębne zdanie sędziego w sądzie kolegialnym, odcięcie i uzasadnienie swojego stanowiska, uzasadnienie to powinno być na sporządzone na piśmie;
|
|
|
empezar lección
|
|
zmiana/reforma na gorsze. Ten kto wnosi apelację nie może dostać gorszego wyroku niż w sądzie 1 instancji (wyjątek stanowi prokurator wg KPK);
|
|
|
276. de minimis non curat praetor empezar lección
|
|
drobnostkami nie zajmuje się sąd np. sprawy o małej szkodliwości społecznej;
|
|
|
empezar lección
|
|
błąd w procedurze postępowania/proceduralny np. niepodpisanie pisma;
|
|
|
empezar lección
|
|
sędzia niezdolny do wydania wyroku (wyłączony przez ustawę) np. kiedy jest krewnym jednej ze stron;
|
|
|
empezar lección
|
|
sędzia podejrzany (wyłączony na wniosek którejś ze stron gdy są wątpliwości co do jego stronniczości) np. gdy istnieje podejrzenie romansu między sędzią, a oskarżonym;
|
|
|
280. absolutio ab instantia empezar lección
|
|
wyrok uwalniający, zakończenie sprawy w wyniku umorzenia, np. z powodu braku dowodu winy;
|
|
|
empezar lección
|
|
na podstawie jakiego prawa ma orzekać sąd, wyznanie prawa, oświadczenie osoby o tym jakiemu prawu podlega (osobowość prawa w średniowieczu);
|
|
|
282. ad litis ordinationem empezar lección
|
|
to co dotyczy prowadzenia procesu;
|
|
|
empezar lección
|
|
to co się bierze pod uwagę przy wydaniu wyroku;
|
|
|
empezar lección
|
|
potrącenie, wzajemne zaliczenie długów i wierzytelności;
|
|
|
empezar lección
|
|
odnowienie, przemiana zobowiązania w nowe;
|
|
|
empezar lección
|
|
cesja, przelew (przeniesienie) wierzytelności, odstępowanie swoich praw (wierzytelności) osobie trzeciej;
|
|
|
empezar lección
|
|
błąd materialny w osądzeniu;
|
|
|
empezar lección
|
|
cesja z mocy ustawy, odstąpienie uprawnienia na mocy ustawy;
|
|
|
empezar lección
|
|
skarga pauliańska, powództwo przysługujące wierzycielom w razie ich pokrzywdzenia przez działania dłużnika, mające na celu odwrócenie skutków takich działań, miało ono na celu unieważnienie czynności zdziałanych na szkodę wierzycieli przez dłużnika np. wyzbywanie się majątku przez dłużnika;
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
kupno rzeczy przyszłej, spodziewanej np. plony (charakter warunkowy, kontrakt wywiera skutki prawne jedynie w przypadku ziszczenia się warunku);
|
|
|
empezar lección
|
|
kupno szansy, losu np. zwierzyny z polowania, (wywiera skutki prawne nawet w przypadku nieuzyskania oczekiwanych rezultatów);
|
|
|
293. res extra commercium empezar lección
|
|
rzeczy wyłączone z obrotu prawnego;
|
|
|
empezar lección
|
|
to, co zostało powiedziane, przyrzeczone przez sprzedającego właściwości przedmiotu kupna (sprzedawca odpowiada za nie w myśl zwyczajów kupieckich i przepisów prawnych);
|
|
|
295. pactum reservati dominii empezar lección
|
|
umowa z zastrzeżeniem własności, np. zastrzeżenie własności sprzedawanego przedmiotu na rzecz sprzedawcy aż do chwili zapłaty ceny;
|
|
|
296. pactum displicentiae empezar lección
|
|
umowa o zwrot rzeczy, np. sprzedaż na próbę, gdy kupujący może do określonego czasu wycofać się z kontraktu, uznając, że towar mu nie odpowiada;
|
|
|
297. pactum in favorem tertii empezar lección
|
|
umowa na rzecz osoby trzeciej, np. dłużnik, zamiast świadczyć do rąk wierzyciela, jak w typowym stosunku obligacyjnym, jest zobowiązany spełnić świadczenie na rzecz osoby trzeciej;
|
|
|
298. pactum de retroemendo empezar lección
|
|
umowa sprzedaży z zastrzeżeniem prawa odkupu (za tę samą cenę);
|
|
|
empezar lección
|
|
kupno z zastrzeżeniem prawa do zwrotu, jeśli dana rzecz nie będzie się kupującemu podobała (jeszcze nie zawarta umowa, dopiero gdy dany przedmiot mi się spodoba to jest zawarta umowa);
|
|
|
empezar lección
|
|
prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia;
|
|
|
301. affectio (animus) societatis empezar lección
|
|
chęć (wola) pozostawania w spółce;
|
|
|
302. locatio conductio operis empezar lección
|
|
najem dzieła, zobowiązanie wykonawcy dzieła do wykonania oznaczonego dzieła dla zamawiającego. W zamian za to zamawiający był zobowiązany zapłacić ustalone wynagrodzenie w pieniądzach;
|
|
|
empezar lección
|
|
bierze się pod uwagę ustawę w miejscu gdzie popełniono przestępstwo;
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
prawo ziemi, jeden ze sposobów wyznaczania obywatelstwa z mocy prawa;
|
|
|
306. qui in territorio meo est, etiam meus subditus est empezar lección
|
|
kto jest na moim terytorium podlega mojej władzy;
|
|
|
307. quidquid est in territorio, est etiam de territorio empezar lección
|
|
wszystkie rzeczy znajdujące się na danym terytorium podlegają jego władzy i prawu;
|
|
|
empezar lección
|
|
osoba niemile widziana, (status ten otrzymują osoby przyłapane na szpiegostwie, muszą wtedy ulotnić się z danego kraju);
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
parafialna księga chrztu;
|
|
|
empezar lección
|
|
parafialna księga zawartych małżeństw;
|
|
|
314. libri morturorum/libri demortuorum! empezar lección
|
|
|
|
|
315. delictum frustratum! empezar lección
|
|
|
|
|
316. nullum crimen, nulla poena sine lege poenali anteriori empezar lección
|
|
nie ma przestępstwa jeżeli wcześniej nie było zagrożenia sankcją karną;
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
bez ustawy ściśle określonej;
|
|
|
empezar lección
|
|
bez ustawy wcześniejszej;
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
skarga prywatna na wniosek pokrzywdzonego - jeśli została zastosowana przemoc, np. gwałt
|
|
|
empezar lección
|
|
skarga publiczna - oskarżenie z urzędu;
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
siła której nie można się oprzeć;
|
|
|
empezar lección
|
|
siła mogąca oddziaływać na psychikę jednostki/ przymus psychiczny;
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
332. dolus directus repentinus empezar lección
|
|
|
|
|
333. dolus directus praemeditatus empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
zły zamiar ewentualny, (np. idę napaść na bank i JEŚLI spotkam strażnika to go zabiję)
|
|
|
empezar lección
|
|
wina, która pochodzi ze złego zamiaru;
|
|
|
empezar lección
|
|
przestępstwo mniemane, urojenie „sprawca” myśli, że je popełnił, sprawca myśli, że czyn dokonany jest przestępstwem;
|
|
|
empezar lección
|
|
w razie wątpliwości brana jest pod uwagę kara łagodniejsza, to co przemawia na korzyść oskarżonego. W razie wątpliwości na korzyść oskarżonego;
|
|
|
338. in dubio pro libertate empezar lección
|
|
uznanie, że ktoś jest wolny jak są wątpliwości, w razie wątpliwości na korzyść wolności, jeżeli pojawia się wątpliwość czy dany czyn jest dozwolony czy też nie, należy przyjąć, że jest dozwolony;
|
|
|
339. dolus non praesumitur empezar lección
|
|
złego zamiaru się nie domniemywa (powiązane z zasadą domniemania niewinności);
|
|
|
340. nemo prudens punit quia peccatum est sed ne peccetur empezar lección
|
|
nikt roztropny nie karze dlatego, że ktoś popełnił przestępstwo, ale żeby inni nie popełniali przestępstwa (prewencja);
|
|
|
341. delicta parentum liberis non nocet empezar lección
|
|
dzieci nie odpowiadają za przestępstwa rodziców;
|
|
|
342. reus in exceptione actor est empezar lección
|
|
pozwany jeśli stawia zarzut, staje się powodem;
|
|
|
343. verba volant, scripta manent empezar lección
|
|
słowa ulatują, pisma pozostają;
|
|
|
344. nemo iudex in propria (sua) causa empezar lección
|
|
nikt nie jest sędzią we własnej sprawie;
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
347. res iudicata pro veritate habetur empezar lección
|
|
jeżeli zapadł prawomocny wyrok, taki wyrok jest prawdziwy;
|
|
|
348. ne bis in idem crimen iudicetur empezar lección
|
|
nie można kogoś karać za ten sam czyn 2 razy. Nie wolno dwa razy osądzać tego samego przestępstwa, w tej samej sprawie;
|
|
|
349. confessio est regina probationum empezar lección
|
|
przyznanie się (do winy) jest królową dowodu;
|
|
|
empezar lección
|
|
przepis regulujący różne kwestie ujęte w jednym zwartym przepisie;
|
|
|