Łacina

 0    351 tarjetas    piotrek2319994
descargar mp3 imprimir jugar test de práctica
 
término definición
1. mos maiorum
empezar lección
zwyczaj przodków;
2. consuetudo
empezar lección
zwyczaj;
3. ius est ars boni et aequi
empezar lección
prawo jest sztuką stosowania tego co dobre i słuszne;
4. ius civile
empezar lección
prawo krajowe, obywatelskie;
5. ius canonicum
empezar lección
prawo kanoniczne;
6. ius cogens
empezar lección
prawo bezwzględnie wiążące, przepisy prawne, które każdy z podmiotów musi w konkretnym przypadku respektować nie mając żadnej możliwości uchylenia ich zastosowania przez oświadczenie woli. (Istnieje jeden rodzaj powinnego zachowania);
7. ius dispositivum
empezar lección
prawo względnie wiążące; prawo opierające się w szerokim zakresie na uznaniu autonomii woli stron, które mogły z dużą swobodą kształtować swoje stosunki prawne, mają zastosowanie wówczas jeśli zainteresowana osoba nie postanowi inaczej
(dowolne kształtowanie przez strony np. ustalenie czynszu, umowa kupna-sprzedaży);
8. ius particulare
empezar lección
prawo miejscowe
9. ius universale
empezar lección
prawo uniwersalne, powszechne (np. dyrektywy UE);
10. ignorantia iuris nocet
empezar lección
nieznajomość prawa szkodzi;
11. ignorantia facti non nocet
empezar lección
nieznajomość faktów nie szkodzi;
12. forum
empezar lección
rynek, targ, sąd;
13. forum competens
empezar lección
sąd właściwy do rozpoznania danej sprawy;
14. forum contractus
empezar lección
miejsce gdzie została zawarta umowa;
15. forum delicti commissi
empezar lección
miejsce popełnienia przestępstwa;
16. forum domicilii
empezar lección
miejsce zamieszkania;
17. forum originis
empezar lección
miejsce pochodzenia;
18. forum rei sitae
empezar lección
miejsce gdzie jest przedmiot sporu;
19. forum solutionis
empezar lección
miejsce spełnienia świadczenia;
20. forum soluti contractus
empezar lección
miejsce wywiązania się z umowy;
21. forum hereditatis
empezar lección
miejsce według jakiego prawa nastąpi spadek/miejsce gdzie nastąpi spadek;
22. privilegium fori
empezar lección
przywilej stawania przed sądem specjalnym np. sąd duchowny;
23. actor sequitur forum rei
empezar lección
powód idzie/niesie powództwo do sądu pozwanego (sąd właściwy dla miejsca zamieszkania pozwanego);
24. iura novit curia!
empezar lección
sąd (urząd) zna prawo. W prawie rzymskim to strony musiały udowodnić, że dane prawo obowiązuje. Obecnie przyjmuje się, że sąd zna prawo;
25. lex
empezar lección
ustawa;
26. lex perfecta
empezar lección
ustawa opatrzona sankcją nieważności. Nieważność czynności dokonanej wbrew przepisom np. zakaz darowizn między małżonkami;
27. lex plus quam perfecta
empezar lección
ustawa przewidująca sankcję nieważności i represyjną np. bigamia;
28. lex minus quam perfecta
empezar lección
ustawa nie przewidująca sankcji nieważności tylko sankcję karną np. związek małżeński zawarty w czasie żałoby był ważny, ale strony podlegały karze infamii;
29. lex imperfecta
empezar lección
ustawa nie przewidująca ani nieważności, ani kary za dokonanie czynności zabronionej przez ustawę np. lex Cincia zakazująca nadmiernych darowizn na rzecz osób spoza rodziny, leges sumptuariae;
30. praeter legem
empezar lección
działanie obok prawa, szukanie luk w prawie (obejście przepisów);
31. contra legem
empezar lección
działanie sprzeczne z ustawą;
32. iuxta legem
empezar lección
działanie zgodnie z ustawą (przepisem);
33. ratio legis
empezar lección
zamierzenie ustawodawcy, cel ustawy;
34. ubi eadem legis ratio, ibi eadem dispositio
empezar lección
Gdzie ten sam cel ustawy, tam takie samo uregulowanie (taka sama dyspozycja ustawy), w takich samych okolicznościach należy stosować takie same rozwiązania prawne, zasada dobrego prawodawcy;
35. per analogiam
empezar lección
wnioskowanie przez podobieństwo np. jeśli nie mogę znaleźć czegoś w ustawie sięgam do podobnych przepisów;
36. analogia legis
empezar lección
analogia w obrębie jednego aktu prawnego;
37. analogia iuris
empezar lección
analogia w obrębie całego systemu prawa;
38. a contrario
empezar lección
wnioskowanie z przeciwieństwa np. jeśli coś nie jest zakazane to jest dozwolone;
39. praesumptio facti
empezar lección
domniemanie faktu;
40. praesumptio iuris tantum
empezar lección
domniemanie prawne (wzruszalne) np. domniemanie ojcostwa;
41. praesumptio iuris ac de iure
empezar lección
domniemanie prawne niewzruszalne, nie można go obalić przez przeprowadzenie przeciwdowodu np. wpisy w księgach wieczystych;
42. nullum crimen sine lege
empezar lección
nie ma przestępstwa bez ustawy;
43. lex retro non agit
empezar lección
ustawa nie działa wstecz np. przepisy które prowadzą do pogorszenia czyjejś sytuacji. Jeśli dzisiaj coś nie jest przestępstwem i to popełniłem a jutro jest już to spenalizowane to nie mogę zostać za to ukarany;
44. lex posterior derogat legi priori
empezar lección
ustawa późniejsza uchyla wcześniejszą;
45. lex specialis derogat legi generali
empezar lección
ustawa szczególna uchyla ustawę ogólną np. do żołnierza który popełnił przestępstwo zastosujemy kodeks karny wojskowy, a nie kodeks karny.;
46. lex posterior generalis non derogat legi priori speciali
empezar lección
ustawa ogólna późniejsza nie uchyla ustawy wcześniejszej szczególnej;
47. de lege lata
empezar lección
komentarz do istniejącego już przepisu;
48. de lege ferenda
empezar lección
postulat o tym, że należy wprowadzić jakiś przepis (postulat zmian);
49. sensu stricto
empezar lección
ściśle, w znaczeniu ścisłym;
50. sensu largo
empezar lección
szeroko, w znaczeniu szerokim;
51. clara non sunt interpretanda
empezar lección
normy, które są jasne nie wymagają interpretacji (wykładni);
52. ex definitione
empezar lección
z definicji;
53. qui suo iure utitur, neminem laedit
empezar lección
kto korzysta ze swojego prawa, nikomu nie szkodzi;
54. prior tempore potior iure
empezar lección
kto pierwszy ten lepszy. Pierwszy w czasie, lepszy w prawie;
55. expressis verbis
empezar lección
wyraźnie powiedziane, dobitnymi słowami, dokładnie;
56. numerus clausus
empezar lección
wyliczenia wyczerpujące, liczba zamknięta np. zawarty w konstytucji RP katalog źródeł prawa powszechnie obowiązującego;
57. prima facie
empezar lección
na pierwszy rzut oka;
58. genus
empezar lección
rzeczy oznaczone gatunkowo, rzeczy oznaczone co do gatunku; rzeczy zamienne, rodzajowo oznaczone, takie, które określano za pomocą wagi, miary i ilości np. zboże, olej, wino, pieniądze;
59. species
empezar lección
rzeczy oznaczone indywidualne, rzeczy odrębnie kwalifikowane ze względu na ich cechy indywidualne (obraz, rzeźba), niezamienne;
60. genus perire non censetur
empezar lección
uważa się, że gatunek nie ginie. (rzeczy oznaczone gatunkowo w razie zaginięcia muszą być zastąpione)
61. inter vivos
empezar lección
czynności prawne za życia np. umowy, kupno-sprzedaż;
62. mortis causa
empezar lección
czynności prawne na wypadek śmierci np. testament;
63. causa solvendi
empezar lección
podstawa przekazania wartości z tytułu uwolnienia się ze zobowiązania, chęć umorzenia istniejącego długu;
64. causa donandi
empezar lección
podstawa darowizny, w celu dokonania darowizny. Dokonuje się po to, żeby nastąpiło przysporzenie na rzecz innej osoby bez żadnego ekwiwalentu (przykład: darowizna przyczyna: chęć obdarowania);
65. causa obligandi vel acquirendi
empezar lección
w celu zobowiązania kogoś, celem jest nabycie prawa lub innej korzyści majątkowej przez dokonującego przysporzenia, czyli zwiększenie jego aktywów (przykład: sprzedaż, najem);
66. per facta concludenta
empezar lección
konkluzja przez fakty dorozumiałe np. jeśli wsiadasz do autobusu to zawierasz umowe per facta concludentia i musisz w ramach tej umowy kupić bilet;
67. ad solemnitatem
empezar lección
(forma czynności prawnej zastrzeżona) pod rygorem nieważności, aby była skuteczna musi mieć określoną formę ta czynność np. akt notarialny;
68. ad probationem
empezar lección
(forma czynności prawnej zastrzeżona) dla celów dowodowych, czynność prawna dokonywana na piśmie w celu posiadania dowodu jej zawarcia np. umowa kredytowa zawierana z bankiem;
69. ad eventum
empezar lección
(forma czynności prawnej zastrzeżona) dla wywołania określonych skutków prawnych np. darowizna za 1 zł;
70. negotium claudicans
zobowiązująca wykonana przez osobę małoletnią bez zgody opiekuna)
empezar lección
czynność prawna kulejąca, dokonana przez osobę nieupoważnioną (np. pełnomocnik bez upoważnienia) lub niezdolną, (np. czynność rozporządzająco
do momentu wydania zgody/potwierdzenia nie jest nieważna tylko nieskuteczna, charakteryzuje się bezskutecznością zawieszoną;
71. essentialia negoti
empezar lección
istota czynności prawnej, dzięki nim można było zaliczyć czynność do danego typu i odróżnić od innych.
Bez ustalenia essentialia negotii nie można zawrzeć ważnej czynności prawnej np. przy kontrakcie kupna sprzedaży należy określić towar i cenę, w testamencie należy wyznaczyć dziedzica bo bez tego czynności te byłyby nieważne
72. naturalia negotii
empezar lección
to co jest z natury związane z czynnością. Wynikają one z zasad sprawiedliwego obrotu prawnego. Dorozumiewa się że z określoną czynnością związane są milcząco
(nie muszą być wyraźnie określone) tego rodzaju elementy np. przy kupnie sprzedaży przyjmuje się odpowiedzialność za wady fizyczne i wady prawne towaru. Mogą być one przez strony rozszerzone lub wyłączone.;
73. accidentalia negotii
empezar lección
klauzule dodatkowe np. termin, warunek, polecenie;
74. erga omnes
empezar lección
skuteczne wobec wszystkich którzy chcieliby naruszyć prawo właściciela jakiejś rzeczy lub jakieś inne prawo skuteczne wobec wszystkich np. prawa rzeczowe (przysługująca skarga > actio in rem);
75. inter partes
empezar lección
stosunki zobowiązaniowe skuteczne wobec stron np. zobowiązania z umów (przysługująca skarga > actio in personam);
76. causa
empezar lección
przyczyna, podstawa, przypadek;
77. vacatio legis
empezar lección
okres między datą ogłoszenia aktu prawnego, a datą jego wejścia w życie;
78. verba legis
empezar lección
słowami ustawy, brzmienie ustawy;
79. condicio
empezar lección
warunek;
80. dies
empezar lección
termin;
81. dies a quo
empezar lección
termin początkowy (od którego dnia);
82. dies ad quem
empezar lección
termin końcowy (do którego dnia) po zakończeniu którego czynność przestaje być skuteczna;
83. computatio civilis
empezar lección
tzw. komputacja rzymska, sposób liczenia czasu od dnia zdarzenia, w której najmniejszą jednostką obliczania czasu jest doba;
84. computatio a momento ad momentum
empezar lección
liczenie co do minuty, bardzo dokładne;
85. ex tunc
empezar lección
od momentu dokonania, mocą wsteczną;
86. ex nunc
empezar lección
od teraz;
87. res
empezar lección
rzecz;
88. res omnium communes
empezar lección
rzeczy wspólne dla wszystkich np. powietrze, morze, brzegi morskie;
89. superficies solo cedit
empezar lección
to co zostało na stałe połączone z gruntem staje się własnością właściciela gruntu np. drzewo;
90. iura in re aliena
empezar lección
prawa na rzeczy cudzej (ograniczone prawa rzeczowe) np. hipoteka na dom;
91. ius possidendi
empezar lección
prawo do posiadania rzeczy;
92. ius utendi (abutendi)
empezar lección
prawo do używania rzeczy;
93. ius disponendi
empezar lección
prawo dysponowania rzeczą np. można ją sprzedać, wynająć;
94. ius infinitum
empezar lección
prawo nieograniczone (w praktyce nie ma czegoś takiego, gdyż każde prawo da się ograniczyć);
95. nemo plus iuris ad (in) alium fransferre potest quam ipse haberet
empezar lección
nikt nie może przenieść na drugiego więcej praw niż sam posiada np. jeśli nie jestem właścicielem jakiejś rzeczy to nie mogę przenieść jej własności na kogoś innego;
96. accessio possessionis
empezar lección
doliczenie posiadania;
97. accessio temporis
empezar lección
doliczenie czasu;
98. in statu usucapiendi
empezar lección
w trakcie biegu zasiedzenia;
99. dominium directum
empezar lección
własność zwierzchnia (senior);
100. dominium utile
empezar lección
własność podrzędna (wasal);
101. condominium pro indiviso
empezar lección
współwłasność w częściach idealnych, współwłasność niepodzielna;
102. rei vindicatio
empezar lección
powództwo windykacyjne (skarga wydobywcza), wytacza się kiedy jest się pozbawionym danej rzeczy, aby ją z powrotem odzyskać;
103. actio negatoria
empezar lección
powództwo negatoryjne, skarga o naruszenie posiadania, kiedy naruszający zachowywał się tak jakby miał prawo do korzystania z rzeczy;
104. non facere pati
empezar lección
nic nie robić/ znosić służebność, ten kto jest obciążony służebnością, musi to znosić i nic nie robić;
105. confussio
empezar lección
zmieszanie np. płynów;
106. ususfructus
empezar lección
służebność osobista pobierania wszystkich pożytków, polega na prawie używania cudzej rzeczy i pobierania z niej wszystkich pożytków bez naruszenia jej substancji - bez zużycia;
107. quasi-ususfructus
empezar lección
korzystanie z rzeczy zużywalnej, użytkowanie, którego przedmiotem była rzecz zużywalna, która staje się własnością użytkownika z obowiązkiem zwrotu w takiej samej ilości i jakości jak przed użytkowaniem;
108. servitus in faciendo consistere nequit
empezar lección
służebność nie polega na działaniu. Właściciel zobowiązany był jedynie do znoszenia cudzego działania lub powstrzymania się od działania;
109. pignus
empezar lección
zastaw ręczny;
110. pignus antichreticum
empezar lección
zastaw antychretyczny, polega on na tym, że dłużnik daje rzecz wierzycielowi, a pożytki z tej rzeczy zaliczane są na poczet długu;
111. corpus
empezar lección
fizyczne/faktyczne władanie(w innym znaczeniu to po prostu rzecz/przedmiot);
112. animus
empezar lección
wola władania;
113. animus rem sibi habendi/animus possidendi
empezar lección
wola zatrzymania rzeczy dla siebie;
114. nemo sibi ipse causam possessionis mutare potest
empezar lección
nikt sam dla siebie nie może zmienić podstawy posiadania;
115. possessio vitiosa
empezar lección
posiadanie wadliwe np. jeśli ktoś nabył siłą, podstępem, potajemnie;
116. possessio non vitiosa
empezar lección
posiadanie niewadliwe;
117. animus possidendi pro alieno
empezar lección
wola posiadania w czyimś imieniu;
118. precario dans
empezar lección
oddający w prekarium;
prekarium
empezar lección
umowa polegająca na oddaniu rzeczy na prośbę w bezpłatne używanie z obowiązkiem zwrotu na każdoczesne żądanie;
119. precario accipiens
empezar lección
prekarzysta otrzymujący w prekarium;
120. beneficium possessionis
empezar lección
dobrodziejstwa posiadania;
121. cautio damni infecti
empezar lección
gwarancja naprawienia szkody, stypulacja o charakterze gwarancyjno-odszkodowawczym;
122. constitutum possessorium
empezar lección
ustanowienie kogoś posiadaczem, zbywca przenosił własność rzeczy na nabywcę bez jej wydawania np. przenoszę własność mojego niewolnika z jednoczesnym zawarciem umowy, iż przez określony czas będę tytułem najmu korzystać z jego pracy;
123. traditio corporalis
empezar lección
przeniesienie fizyczne, przeniesienie posiadania poprzez wydanie rzeczy;
124. longa manu tradittio
empezar lección
przekazanie przez wskazanie rzeczy z odległości, bez fizycznego zetknięcia się z nią;
125. traditio brevi manu
empezar lección
zachodziła wówczas, gdy dotychczasowy depozytariusz w drodze umowy (np. kupna) stawał się posiadaczem tej rzeczy, kupowanie rzeczy, którą się dzierżyło;
126. traditio symblolica
empezar lección
przeniesienie własności poprzez symboliczną czynność np. wręczenie kupującemu kluczyków do samochodu;
127. successio
empezar lección
dziedziczenie;
128. successio ex lege
empezar lección
dziedziczenie z ustawy;
129. successio anticipata
empezar lección
to co ktoś otrzymał na poczet spadku, dziedziczenie za życia (spadek wcześniej przyjęty);
130. successio ordinum et gradum
empezar lección
dziedziczenie wg stopni/klas (wstępni, zstępni),. Gdy do spadku nie zgłosili się w określonym terminie powołani w pierwszej kolejności, pretor oferował go dalszym krewnym w tej samej klasie lub dziedzicom następnej klasy;
131. successio in possessionem
empezar lección
przejęcie uprawnień swojego poprzednika, spadkobierca mógł kontynuować zasiedzenie spadkodawcy, o ile ten spełniał przesłanki potrzebne do zasiedzenia;
132. successio ab intestato
empezar lección
dziedziczenie beztestamentowe (ustawowe), po kimś kto nie pozostawił testamentu, lub był on nieważny czy też nieskuteczny;
133. successio contra tabulas
empezar lección
dziedziczenie wbrew testamentowi;
134. successio ex testamento
empezar lección
dziedziczenie na podstawie testamentu;
135. successio in universitatem
empezar lección
dziedziczenie w zakresie ogólnym, przejęcie ogółu praw i obowiązków które przysługiwały poprzednikowi np. przejęcie i aktywów i pasywów;
136. successio in capita
empezar lección
dziedziczenie wg. głów, dziedziczenie po równo, wg ustawy XII tablic każde dziecko dostawało tyle samo (żona w tym przypadku traktowana jako agnacyjna córka);
137. successio in stirpes
empezar lección
dziedziczenie wg szczepów
138. nasciturus pro iam nato habetur
empezar lección
mający się narodzić jest uważany za narodzonego ilekroć chodzi o jego korzyść;
139. cum animo testandi
empezar lección
z wolą, zamiarem, myślą testowania (animus-duch zmian);
140. favor testamenti
empezar lección
wątpliwości, które pojawiają się w testamencie rozpatrujemy na korzyść jego ważności.
interpretacja testamentu zmierzająca do zrealizowania woli testatora (np. przymknięcie oka na niektóre błędy formalne, które mogłyby uczynić testament nieważnym)
141. lucidum intervallum
empezar lección
przebłysk świadomości, przebłyski występowały u chorego psychicznie, były przerwą w chorobie, która pozwalała na odzyskanie pełnej zdolności do czynności prawnych.;
142. legatum per vindicationem
empezar lección
zapis windykacyjny, na jego mocy legatariusz stawał się właścicielem kwiryntarnym rzeczy zapisanej mu w testamencie w momencie przyjęcia spadku przez spadkobiercę,
zatem mógł się domagać wydania tego przedmiotu od dziedzica za pomocą rei vindicatio (skargi wydobywczej)
143. legatum per damnationem
empezar lección
legat damnacyjny, polecenie aby spadkobierca wydał rzecz danej osobie dziedzic był zobowiązany wydać zapisany przedmiot zapisobiorcy;
144. legatum nominis
empezar lección
zapis wierzytelności, legat zapisany z imienia (nazwiska) z wierzytelnościami, z tytułu legatu; zapis wierzytelności należącej do spadku, w legacie zapisuje się wierzytelność;
145. legatum liberationis
empezar lección
legat zwalniający z długu zapisobiorcę, jaki miał wobec spadkodawcy;
146. transmissio hereditatis
empezar lección
przekazanie spadku na inną osobę, prawo przejęcia spadku nie przez samego powołanego, ale przez jego spadkobierców, Na przykład jeśli dziedzic zmarł zanim otrzymał spadek, to spadek ten otrzymuje dziedzic dziedzica.;
147. cum viribus hereditatis
empezar lección
odpowiedzialność spadkobiercy rzeczy spadkowych z tytułu spadku, spadkobierca odpowiada tylko tym, co jest w spadku rzeczami należącymi do spadku;
148. pro viribus hereditatis
empezar lección
odpowiedzialność do wysokości spadku, nie odnosi się do konkretnej rzeczy ze spadku a jedynie do określonej wartości, którą można spłacić inną rzeczą.;
149. hereditatis petitio
empezar lección
powództwo o wydanie spadku jako całości, wnosił go dziedzic przeciw każdemu kto kwestionował jego prawo do spadku i nie chciał mu wydać majątku spadkowego;
150. separatio bonorum
empezar lección
oddzielenie spadkobiercy od majątku który otrzymał;
151. matrimonium
empezar lección
małżeństwo;
152. mas
empezar lección
mężczyzna;
153. femina
empezar lección
kobieta;
154. vir
empezar lección
mąż;
155. uxor
empezar lección
żona;
156. coniunctio maris et feminae
empezar lección
połączenie mężczyzny i kobiety/związek mężczyzny i kobiety;
157. matrimoniale foedus
empezar lección
przymierze małżeńskie/ umowa małżeńska, małżeństwo równouprawnionych osób;
158. impedimentum matrimonii
empezar lección
przeszkody małżeńskie;
159. impedimentum matrimonii dirimens
empezar lección
przeszkoda małżeńska zrywająca (np. wiek, bigamia);
160. impedimentum matrimonii impediens
empezar lección
przeszkoda małżeńska wzbraniająca, przeszkody tamujące zawarcie małżeństwa (np. różnice wyznań), jeżeli jednak zostanie zawarte to jest już ważne;
161. matrimonium iustum
empezar lección
małżeństwo zgodne z prawem;
162. matrimonium iniustum
empezar lección
małżeństwo niezgodne z prawem;
163. matrimonium legitimum
empezar lección
małżeństwo zgodne z prawem;
164. matrimonium non legitimum
empezar lección
małżeństwo faktycznie nie zawarte;
165. matrimonium non existens
empezar lección
małżeństwo które, nie istnieje;
166. matrimonium non consummatum
empezar lección
małżeństwo niedopełnione;
167. matrimonium ratum et consummatum
empezar lección
małżeństwo zawarte (ważne) i dopełnione jest nierozerwalne;
168. matrimonia libera esse debent
empezar lección
małżeństwa powinny być wolne, tzn. zawarte dobrowolnie. Nikogo nie zmusza się ani do zawarcia, ani do trwania w małżeństwie;
169. sponsalia
empezar lección
zaręczyny (formalne);
170. matrimonii promissio
empezar lección
przyrzeczenie zawarcia małżeństwa (nieformalne);
171. ad reparationem damnorum
empezar lección
można domagać się naprawienia szkody, np. po wycofanych zaręczynach;
172. nemo turpitudinem suam allegans audiatur
empezar lección
ten kto powołuje się na swoją niegodziwość niech nie będzie wysłuchany np. rozwód bo ładniejsza sąsiadka;
173. nulla humana potestas
empezar lección
żadna ludzka władza (nie może rozerwać małżeństwa zawartego i dopełnionego);
174. separatio quoad torum et separatio mensam
empezar lección
rozdzielenie co do łoża i stołu;
175. separatio perpetua
empezar lección
separacja stała;
176. separatio temporanea
empezar lección
separacja na jakiś czas;
177. separatio manente vinculo
empezar lección
separacja przy trwającym węźle (małżeństwo nadal trwa);
178. mater semper certa est
empezar lección
matka jest zawsze pewna;
179. pater noster
empezar lección
ojciec nasz;
180. pater est quem nuptiae demonstrant
empezar lección
ojcem jest ten na którego wskazuje małżeństwo, domniemanie prawne, ojcem jest mąż matki;
181. impotentia generandi
empezar lección
bezpłodność, niezdolności do reprodukcji, nawet jeżeli możliwe jest odbycie stosunku płciowego;
182. impotentia coeundi
empezar lección
niemożność współżycia;
183. filius
empezar lección
syn;
184. filia
empezar lección
córka;
185. avus
empezar lección
dziadek;
186. avia
empezar lección
babcia;
187. nepos
empezar lección
wnuk;
188. neptis
empezar lección
wnuczka;
189. liberi vulgo concept
empezar lección
dzieci poczęte bez małżeństwa/ pozamałżeńskie;
190. liberi prioris tori!
empezar lección
dzieci z pierwszego małżeństwa;
191. filii legitimi
empezar lección
dzieci z prawego łoża;
192. filii illegitimi
empezar lección
dzieci z nieprawego łoża;
193. filii illegitimi legitimantur per subsequens matrimonium parentum
empezar lección
jeżeli dziecko urodzi się poza małżeństwem, a rodzice zawrą małżeństwo to dziecko zostaje uznane jako dziecko z prawego łoża;
194. exceptio plurium concubentium
empezar lección
zarzut wielu współżyjących, (zarzut posiadania wielu partnerów seksualnych przez matkę, używany obecnie przy ustaleniu ojcostwa);
195. adoptio
empezar lección
adopcja, adoptowana osoba musiała być alieni iuris, przysposobienie osoby podległej czyjejś władzy (alieni iuris), która skutkiem tego aktu wchodzi pod władzę ojcowską (patria potestas) adoptującego, wychodząc jednocześnie spod dotychczasowej władzy;
196. adrogatio
empezar lección
adrogacja, przyjęcie pod władzę pater familias, przysposobienie osoby "sui iuris", w momencie przysposobienia osoba "sui iuris" stawała się "alieni iuris" ze wszystkimi tego konsekwencjami;
197. adoptio naturam imitatur
empezar lección
adopcja naśladuje naturę (musi być zachowana odpowiednia różnica wieku między adoptującym, a adoptowanym);
198. in vivo
empezar lección
zapłodnienie naturalne;
199. in vitro
empezar lección
zapłodnienie sztuczne (w probówce/ szkle);
200. obligare
empezar lección
zobowiązywać;
201. obligatio
empezar lección
zobowiązanie;
202. creditor
empezar lección
wierzyciel;
203. debitor
empezar lección
dłużnik;
204. ex contractu
empezar lección
zobowiązanie z kontraktu/umowy;
205. ex delicto
empezar lección
zobowiązanie z czynu niedozwolonego;
206. ius obligationis
empezar lección
prawo zobowiązań np. zadatek przepada;
207. vinculum iuris
empezar lección
węzeł prawny;
208. obligatio naturalis
empezar lección
zobowiązanie naturalne, nie mogły być dochodzone w drodze procesu, dłużnik nie ponosi odpowiedzialności prawnej za swój dług np. długi karciane;
209. dare
empezar lección
dać (świadczyć);
210. facere
empezar lección
działać (czynić);
211. non facere
empezar lección
zaniechać;
212. pati
empezar lección
znosić;
213. impossibilium nulla obligatio est
empezar lección
nie ma zobowiązania gdy (świadczenie) jest niemożliwe;
214. damnum emergens
empezar lección
rzeczywista szkoda majątkowa, dająca się wyliczyć w pieniądzach;
215. lucrum cessans
empezar lección
zysk którego poszkodowany nie osiągnął (korzyści jakich poszkodowany mógł się spodziewać gdyby szkoda nie nastąpiła) np. jak taksówkarz rozwalił taksówkę i na czas naprawy nią nie jeździł, a więc nie zarobił);
216. pretium commune
empezar lección
cena rynkowa;
217. pretium singulare
empezar lección
cena szczegółowa/jednostkowa/detaliczna;
218. pretium affectionis
empezar lección
cena sentymentalna (związana z przywiązaniem do rzeczy) wartość rzeczy na podstawie subiektywnego odczucia;
219. ius moderandi
empezar lección
prawo miarkowania przy szacowaniu szkody, np. wycena sędziego (zachowanie umiaru w wycenie), sędzia może dokonać innego oszacowania wartości niż powód;
220. compensatio lucri cum damno
empezar lección
–zysk ze stratami, sytuacja w której jedno zdarzenie szkodzące staje się dla poszkodowanego źródłem zarówno straty, jak i korzyści, np. na skutek niewłaściwego remontu zawalił się dom (strata), ale odzyskano i sprzedano cegły (zysk);
221. ius retentionis
empezar lección
prawo zatrzymania rzeczy do momentu spełnienia świadczenia, prawo zatrzymania pewnych części majątku(np. na wychowanie dzieci z powodu rozwodu zawinionego przez żonę);
222. ius tollendi
empezar lección
prawo do zatrzymania nakładów (użytecznych, zbytecznych) przez posiadacza zobowiązanego do wydania rzeczy właścicielowi np. Prawo do zabrania drogich szat niewolnikowi;
223. ius variandi
empezar lección
prawo wyboru świadczenia;
224. obligatio alternativa
empezar lección
zobowiązanie przemienne, z treści zobowiązania wynika możliwość spełnienia więcej niż jednego świadczenia. Spełnienie któregokolwiek z nich zwalnia dłużnika ze zobowiązania.
Wybór świadczenia należał w zasadzie do dłużnika chyba, że strony ustaliły, że dokonać wyboru może wierzyciel;
225. facultas alternativa
empezar lección
upoważnienie przemienne, jest to przypadek, gdy w treści zobowiązania istnieje tylko jedno świadczenie, jednakże dłużnik może zwolnić się ze swojego obowiązku również przez spełnienie innego świadczenia.
– Np. odpowiedzialność właściciela niewolnika za delikt popełniony przez niewolnika – właściciel zobowiązany był wydać niewolnika poszkodowanemu, ale mógł się zwolnić od odpowiedzialności również przez zapłatę kary prywatnej
226. datio in solutum
empezar lección
przekazanie własności w celu uwolnienia się od zobowiązania;
227. negotium mixtum cum donatione
empezar lección
czynność prawna mieszana z darowizną, umowa darowizny z częściową odpłatnością, przeniesienie własności rzeczy lub prawa majątkowego za częściową odpłatnością;
228. contractus innominatus
empezar lección
kontrakty nieokreślone/ nienazwane, których zawarcie możliwe jest dzięki zasadzie swobody umów;
229. pactum de contrahendo
empezar lección
nieformalna umowa o zawarciu umowy (umowa przedwstępna);
230. rebus sic stantibus
empezar lección
„skoro sprawy przybrały taki obrót”; klauzula zasadniczej zmiany okoliczności, ustalone warunki obowiązują, o ile okoliczności się nie zmienią, np. siła nabywcza pieniądza;
231. exceptio non adimpleti contractus
empezar lección
zarzut niewykonanej umowy;
232. dolus
empezar lección
zły zamiar (wina umyślna);
233. culpa
empezar lección
wina nieumyślna, niedbalstwo;
234. culpa in abstracto
empezar lección
niedochowanie staranności wg abstrakcyjnego wzorca, za który uważa się;
235. culpa in concreto
empezar lección
niedochowanie staranności;
236. culpa Aquiliana
empezar lección
wina akwiliańska – okalecznie lub zabicie niewolnika lub zwierzęcia, bezpodstawne umorzenie długu;
237. culpa in eligendo
empezar lección
niedbalstwo przy wyborze, np. przyjęcie do pracy nieodpowiednich osób;
238. culpa in custodiendo
empezar lección
wina osoby zobowiązanej do nadzoru rzeczy np. gdy ją ktoś ukradł z powodu niewłaściwego dopilnowania;
239. culpa in contrahendo
empezar lección
wina przy zawieraniu kontraktu, gdy źle sformułujemy umowę;
240. casus
empezar lección
sprawa, przypadek;
241. vis maior
empezar lección
siła wyższa;
242. lex fori processualis
empezar lección
prawo procesowe jakie obowiązuje w miejscu gdzie toczy się spór;
243. iudicium - actus trium personarum
empezar lección
sąd - akt (czynność) 3 osób: sędziego, powoda i pozwanego
244. audiatur et altera pars
empezar lección
niech będzie wysłuchana i druga strona (zasada kontradyktoryjności);
245. domini litis
empezar lección
władcy(dysponenci procesu/sporu) zarządzają procesem, decydują o tym czy spór się odbędzie czy nie;
246. nemo iudex sine actore
empezar lección
nie ma sędziego bez powoda(musi zostać wniesione powództwo, inaczej nie ma sprawy);
247. vigilantibus iura sunt scripta
empezar lección
prawa pisane są dla pilnujących/uważnych;
248. ne eat iudex ultra petita partium
empezar lección
niech nie wychodzi sędzia ponad żądanie stron (kompetencje sędziego mieszczą się tylko w granicach jakie wytaczają strony);
249. ante litem natam
empezar lección
przed powstaniem sporu;
250. post litem natam
empezar lección
po powstaniu sporu;
251. qui rem in iudicium ducti
empezar lección
ten, który wniósł sprawę do sądu;
252. contra quem res in iudicium deducitur
empezar lección
ten jest pozwanym, przeciwko komu została wniesiona sprawa do sądu
253. legitimatio ad processus
empezar lección
upoważnienie do (prowadzenia) procesu;
254. legitimatio ad causam
empezar lección
upoważnienie do konkretnej sprawy, występowanie w procesie w charakterze strony procesowej;
255. successio mortis causa
empezar lección
następstwo prawne na wypadek śmierci;
256. successio inter vivos
empezar lección
następstwo prawne między żyjącymi np. kiedy spakobierca przejął część spadku za życia spadkodawcy;
257. res iudicata - inter partes
empezar lección
sprawa osądzona - tworzy prawo między stronami;
258. res inter alios gesta
empezar lección
rzecz dokonana między osobami trzecimi
259. ad quem
empezar lección
do pewnego czasu;
260. post quem
empezar lección
po pewnym czasie;
261. prorogatio fori
empezar lección
zgodny wybór sądu przez strony (oddanie do rozstrzygnięcia sporu sądowi bez względu na jego właściwość miejscową czy osobową);
262. prorogatio iurisdictionis
empezar lección
przedłużenie jurysdykcji (do zakończenia sprawy sąd będzie właściwy);
263. prorogatio imperii
empezar lección
przedłużenie władzy;
264. exceptiones peremptoriae
empezar lección
zarzuty powodujące zniweczenie żądania (trwałe) np. przedawnienie;
265. exceptiones dilatoriae
empezar lección
oddalenie powództwa ze względu na niewłaściwość sądu (przejściowe);
266. exceptiones non sunt extendendae
empezar lección
zarzut należy interpretować ściśle, nie rozszerzająco, wyjątków nie należy interpretować rozszerzająco;
267. replicatio
empezar lección
odpowiedź na zarzuty;
268. duplicatio
empezar lección
odpowiedź na odpowiedź (replikację);
269. onus proferendi
empezar lección
ciężar wniesienia dowodu, przytoczenia twierdzeń, dla uczestników (ciężar przytoczenia dowodu), strony są obowiązane podejmować działania, ażeby wyjaśnić istotne okoliczności sprawy i przedstawiać dowody;
270. onus probandi
empezar lección
ciężar dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, ciężar na oskarżycielu;
271. ei incumbit probatio qui dicit non qui negat
empezar lección
ciężar dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, a nie na tym, co zaprzecza;
272. ne bis in idem
empezar lección
nie można wnieść powództwa 2 razy w tej samej sprawie;
273. sententia facit ius inter partes
empezar lección
wykrok stanowi prawo między stronami;
274. votum separatum
empezar lección
zdanie odrębne np. odrębne zdanie sędziego w sądzie kolegialnym, odcięcie i uzasadnienie swojego stanowiska, uzasadnienie to powinno być na sporządzone na piśmie;
275. reformatio in peius
empezar lección
zmiana/reforma na gorsze. Ten kto wnosi apelację nie może dostać gorszego wyroku niż w sądzie 1 instancji (wyjątek stanowi prokurator wg KPK);
276. de minimis non curat praetor
empezar lección
drobnostkami nie zajmuje się sąd np. sprawy o małej szkodliwości społecznej;
277. error in procedendo
empezar lección
błąd w procedurze postępowania/proceduralny np. niepodpisanie pisma;
278. iudex inhabilis
empezar lección
sędzia niezdolny do wydania wyroku (wyłączony przez ustawę) np. kiedy jest krewnym jednej ze stron;
279. iudex suspectus
empezar lección
sędzia podejrzany (wyłączony na wniosek którejś ze stron gdy są wątpliwości co do jego stronniczości) np. gdy istnieje podejrzenie romansu między sędzią, a oskarżonym;
280. absolutio ab instantia
empezar lección
wyrok uwalniający, zakończenie sprawy w wyniku umorzenia, np. z powodu braku dowodu winy;
281. professio iuris
empezar lección
na podstawie jakiego prawa ma orzekać sąd, wyznanie prawa, oświadczenie osoby o tym jakiemu prawu podlega (osobowość prawa w średniowieczu);
282. ad litis ordinationem
empezar lección
to co dotyczy prowadzenia procesu;
283. ad litem decidendam
empezar lección
to co się bierze pod uwagę przy wydaniu wyroku;
284. compensatio
empezar lección
potrącenie, wzajemne zaliczenie długów i wierzytelności;
285. novatio
empezar lección
odnowienie, przemiana zobowiązania w nowe;
286. cessio
empezar lección
cesja, przelew (przeniesienie) wierzytelności, odstępowanie swoich praw (wierzytelności) osobie trzeciej;
287. error in iudicando
empezar lección
błąd materialny w osądzeniu;
288. cessio legis
empezar lección
cesja z mocy ustawy, odstąpienie uprawnienia na mocy ustawy;
289. actio Pauliana
empezar lección
skarga pauliańska, powództwo przysługujące wierzycielom w razie ich pokrzywdzenia przez działania dłużnika,
mające na celu odwrócenie skutków takich działań, miało ono na celu unieważnienie czynności zdziałanych na szkodę wierzycieli przez dłużnika np. wyzbywanie się majątku przez dłużnika;
290. tempus deliberandi
empezar lección
czas do namysłu;
291. emptio rei speratae
empezar lección
kupno rzeczy przyszłej, spodziewanej np. plony (charakter warunkowy, kontrakt wywiera skutki prawne jedynie w przypadku ziszczenia się warunku);
292. emptio spei
empezar lección
kupno szansy, losu np. zwierzyny z polowania, (wywiera skutki prawne nawet w przypadku nieuzyskania oczekiwanych rezultatów);
293. res extra commercium
empezar lección
rzeczy wyłączone z obrotu prawnego;
294. dicta et promissa
empezar lección
to, co zostało powiedziane, przyrzeczone przez sprzedającego właściwości przedmiotu kupna (sprzedawca odpowiada za nie w myśl zwyczajów kupieckich i przepisów prawnych);
295. pactum reservati dominii
empezar lección
umowa z zastrzeżeniem własności, np. zastrzeżenie własności sprzedawanego przedmiotu na rzecz sprzedawcy aż do chwili zapłaty ceny;
296. pactum displicentiae
empezar lección
umowa o zwrot rzeczy, np. sprzedaż na próbę, gdy kupujący może do określonego czasu wycofać się z kontraktu, uznając, że towar mu nie odpowiada;
297. pactum in favorem tertii
empezar lección
umowa na rzecz osoby trzeciej, np. dłużnik, zamiast świadczyć do rąk wierzyciela, jak w typowym stosunku obligacyjnym, jest zobowiązany spełnić świadczenie na rzecz osoby trzeciej;
298. pactum de retroemendo
empezar lección
umowa sprzedaży z zastrzeżeniem prawa odkupu (za tę samą cenę);
299. emptio ad gustum
empezar lección
kupno z zastrzeżeniem prawa do zwrotu, jeśli dana rzecz nie będzie się kupującemu podobała (jeszcze nie zawarta umowa, dopiero gdy dany przedmiot mi się spodoba to jest zawarta umowa);
300. negotiorum gestio
empezar lección
prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia;
301. affectio (animus) societatis
empezar lección
chęć (wola) pozostawania w spółce;
302. locatio conductio operis
empezar lección
najem dzieła, zobowiązanie wykonawcy dzieła do wykonania oznaczonego dzieła dla zamawiającego. W zamian za to zamawiający był zobowiązany zapłacić ustalone wynagrodzenie w pieniądzach;
303. in situ criminis!
empezar lección
bierze się pod uwagę ustawę w miejscu gdzie popełniono przestępstwo;
304. pacta sunt servanda
empezar lección
umów należy dotrzymywać;
305. ius soli
empezar lección
prawo ziemi, jeden ze sposobów wyznaczania obywatelstwa z mocy prawa;
306. qui in territorio meo est, etiam meus subditus est
empezar lección
kto jest na moim terytorium podlega mojej władzy;
307. quidquid est in territorio, est etiam de territorio
empezar lección
wszystkie rzeczy znajdujące się na danym terytorium podlegają jego władzy i prawu;
308. persona non grata
empezar lección
osoba niemile widziana, (status ten otrzymują osoby przyłapane na szpiegostwie, muszą wtedy ulotnić się z danego kraju);
309. crimen
empezar lección
przestępstwo/ zbrodnia;
310. delictum
empezar lección
czyn niedozwolony;
311. liber inventarius!
empezar lección
księga inwentarzowa;
312. libri baptisatorum!
empezar lección
parafialna księga chrztu;
313. libri sponsorum!
empezar lección
parafialna księga zawartych małżeństw;
314. libri morturorum/libri demortuorum!
empezar lección
księga zmarłych;
315. delictum frustratum!
empezar lección
przestępstwo chybione;
316. nullum crimen, nulla poena sine lege poenali anteriori
empezar lección
nie ma przestępstwa jeżeli wcześniej nie było zagrożenia sankcją karną;
317. sine lege scripta
empezar lección
bez ustawy pisemnej;
318. sine lege certa
empezar lección
bez ustawy ściśle określonej;
319. sine lege praevia
empezar lección
bez ustawy wcześniejszej;
320. victima
empezar lección
ofiara przestępstwa;
321. vis
empezar lección
siła;
322. vis ac metus
empezar lección
siła i groźba;
323. vis privata
empezar lección
skarga prywatna na wniosek pokrzywdzonego - jeśli została zastosowana przemoc, np. gwałt
324. vis publica
empezar lección
skarga publiczna - oskarżenie z urzędu;
325. vis legis
empezar lección
z mocy prawa;
326. vis testamenti
empezar lección
moc/ważność testamentu;
327. vis probandi
empezar lección
moc dowodu;
328. vis absoluta
empezar lección
siła której nie można się oprzeć;
329. vis compulsiva
empezar lección
siła mogąca oddziaływać na psychikę jednostki/ przymus psychiczny;
330. dolus generalis
empezar lección
zły zamiar ogólny;
331. dolus directus
empezar lección
zły zamiar bezpośredni;
332. dolus directus repentinus
empezar lección
zły zamiar nagły;
333. dolus directus praemeditatus
empezar lección
zły zamiar zamierzony;
334. dolus eventualis
empezar lección
zły zamiar ewentualny, (np. idę napaść na bank i JEŚLI spotkam strażnika to go zabiję)
335. culpa dolo exorta
empezar lección
wina, która pochodzi ze złego zamiaru;
336. delictum putativum
empezar lección
przestępstwo mniemane, urojenie „sprawca” myśli, że je popełnił, sprawca myśli, że czyn dokonany jest przestępstwem;
337. in dubio pro reo
empezar lección
w razie wątpliwości brana jest pod uwagę kara łagodniejsza, to co przemawia na korzyść oskarżonego. W razie wątpliwości na korzyść oskarżonego;
338. in dubio pro libertate
empezar lección
uznanie, że ktoś jest wolny jak są wątpliwości, w razie wątpliwości na korzyść wolności, jeżeli pojawia się wątpliwość czy dany czyn jest dozwolony czy też nie, należy przyjąć, że jest dozwolony;
339. dolus non praesumitur
empezar lección
złego zamiaru się nie domniemywa (powiązane z zasadą domniemania niewinności);
340. nemo prudens punit quia peccatum est sed ne peccetur
empezar lección
nikt roztropny nie karze dlatego, że ktoś popełnił przestępstwo, ale żeby inni nie popełniali przestępstwa (prewencja);
341. delicta parentum liberis non nocet
empezar lección
dzieci nie odpowiadają za przestępstwa rodziców;
342. reus in exceptione actor est
empezar lección
pozwany jeśli stawia zarzut, staje się powodem;
343. verba volant, scripta manent
empezar lección
słowa ulatują, pisma pozostają;
344. nemo iudex in propria (sua) causa
empezar lección
nikt nie jest sędzią we własnej sprawie;
345. causa principalis
empezar lección
proces główny;
346. causa accessoria
empezar lección
kwestia dodatkowa;
347. res iudicata pro veritate habetur
empezar lección
jeżeli zapadł prawomocny wyrok, taki wyrok jest prawdziwy;
348. ne bis in idem crimen iudicetur
empezar lección
nie można kogoś karać za ten sam czyn 2 razy. Nie wolno dwa razy osądzać tego samego przestępstwa, w tej samej sprawie;
349. confessio est regina probationum
empezar lección
przyznanie się (do winy) jest królową dowodu;
353. lex satura
empezar lección
przepis regulujący różne kwestie ujęte w jednym zwartym przepisie;

Debes iniciar sesión para poder comentar.