Łacina

 0    285 tarjetas    adrianna21
imprimir jugar test de práctica
 
término definición
Ius commune
empezar lección
Nauka prawa powszechnego
Omnis definitio in iure civili periculosa est, parum est enim, ut non subverti posset
empezar lección
Każda definicja w prawie cywilnym jest niebezpieczna: Jest możliwe, że umowa może upaść i się nie podnieść(rzadko nie można podwarzyć)
Dominium
empezar lección
Property, ownership
Lex
empezar lección
Ustawa, akty normatywne na zgromadzeniach obywatelskich,
Lex
empezar lección
prawo pozytywne (utrwalanie na piśmie w konkretnej postaci
Ius
empezar lección
Obejmuje leges ale o wiele więcej
Ius est ars boni et aequi
empezar lección
prawo jest sztuką tego, co dobre i sprawiedliwe
Ius et fraus nonquam cohabitant
empezar lección
prawo i podstęp nigdy nie mogą ze sobą współżyć
Summum ius summa iniuria
empezar lección
najwyższe prawo jest najwyższą niesprawiedliwością
Fraus
empezar lección
podstęp
iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi
empezar lección
sprawidliwość jest stałą i trwałą wolą oddania każdemu tego, co mu się należy (dać każdemu jego prawo)
Iustitia
empezar lección
Sprawiedliwość(prawo "ius" powinno być czyms wtórnym do sprawiedliwości
iuris praecepta sunt haec honeste vivere, alterum non laedere, suum cuique tribuere
empezar lección
zasady prawa są takie: żyć uczciwie, nie wyrządzać szkody innemu, oddać każdemu to, co jest jego
male iure nostro uti non debemus
empezar lección
nie powinniśmy źle korzystać z naszego prawa
nom omne, quod licet, honestum est
empezar lección
nie wszystko, co jest dozwolone, jest godziwe
Abusus non tollit usum = ex obum non argumentum ad desuetudinem
empezar lección
nadużycie nie niweczy prawa do właściwego użycia. = z nadużycia nie wynika argument za wygaśnięciem
Ius
empezar lección
prawo w sensie wszystkich reguł świeckich
ius civile
empezar lección
porządek prawny, prawo cywilne, prawo obywatelskie
ius disponendi
empezar lección
uprawienie
in ius vocatio
empezar lección
wezwanie do sądu
ius superius
empezar lección
Orzeczenie sądu wyższej instancji
ius positivum
empezar lección
prawo pozytywne (stanowione przez człowieka)
ius naturale
empezar lección
prawo naturalne
ius gentium
empezar lección
prawo narodów (regulowanie relacji między nacjami), prawo instytucji, prawo międzynarodowe publiczne
ius commune
empezar lección
prawo niepisane, zwyczajowe; prawo powszechne opisuje normy mające ogólne zastosowanie
ius particulare
empezar lección
lokalne regulacje prawne; obowiązuje na ściśle określonym terytorium bądź dla ścisłej grupy podmiotów
ius soli
empezar lección
prawo ziemi; obywatelstwo tego kraju, w któ®ym się urodziło
ius sanguinis
empezar lección
prawo krwi; prawo zależne od sytuacji prawnej rodziców
ignorantia iuris nocet
empezar lección
nieznajomość prawa szkodzi
Ius naturale est, quod natura omnia animalia docuit
empezar lección
Prawo naturalne jest to, czego natura nauczyła wszystkie istoty żywe.
ius civile vigilantibus scriptum est – nec stultis solere succurri
empezar lección
→ prawo cywilne/obywatelskie jest dla osób czujnych/starannych – nie ma zwyczaju przychodzić z pomocą głupim
ius publicum
empezar lección
prawo publiczne (nierówność podmiotów)
publicum ius es quod ad statum rei romanae spectat
empezar lección
prawem publicznym jest to, które odnosi się do organizacji państwa
privatum quOd ad singulorum utilitatem
empezar lección
prawem prywatnym jest to, które dotyczy prywatnych interesów (odnosi się do prywatnej korzyści)
ius publicum privatorum pactis mutari non potest
empezar lección
prawo publiczne nie może zostać zmienione poprzez prywatną umowę
privatorum conventio iuri publico non derogat
empezar lección
porozumienie prywatne nie uchyla prawa publicznego
ius disponendi
empezar lección
Możliwość prawnego dysponowania rzeczą
ius possidendi
empezar lección
uprawnienie do faktycznego władania, posiadania rzeczy, której jest się właścicielem
ius fruendi
empezar lección
uprawnienie do czerpania korzyści; właściciel może danej rzeczy używać
ius acquisitum
empezar lección
uprawienie do nabywania rzec zy
Ius apellationis
empezar lección
uprawienie do odwołania się, uprawnienie do wniesienia środka oskarżenia od wyroku cywilnego
Ius avocandi
empezar lección
Odwołanie w procesie karnym
Ius provocatonis
empezar lección
Odwołanie w procesie cywilnym
ius cavendi
empezar lección
uprawnienie do bronienia się oraz uprawienie do ataku zabezpieczającego
ius coercendi
empezar lección
uprawienie do karcenia, stosowania kar porządkowych, umownych
ius gladii
empezar lección
„prawo miecza”, uprawnienie do stosowania kary śmierci
Ius in rem (ius in re)
empezar lección
Uprawnienie względem rzeczy; uprawnienie wobec każdej osoby, która narusza władztwo nad jakimś obiektem majątkowym
Ius in rem
empezar lección
Prawo do rzeczy
Lex
empezar lección
Odwołanie się do konkretnego porządku prawnego, ustawa
lex aquilia
empezar lección
Używane do określenia konkretnej ustawy
lex contractus
empezar lección
element czynności
lex patriae
empezar lección
konkretny porządek prawny (prawo pozytywne konkretnego kraju), prawo ojczyste
lex humana
empezar lección
prawo stanowione; używane do określenia masy prawnej
cessante ratione legis cessat ipsa lex
empezar lección
jeśli odpada uzasadnienie ustawy, znika sama ustawa (nieaktualne uzasadnienie, ustawa przestaje obowiązywać)
dura lex sed lex
empezar lección
twarde prawo ale prawo (antyk)
lex iniusta non est lex
empezar lección
ustawa, która jest niesłuszna, nie jest ustawą (od późnego średniowiecza)
lex posterior derogat priori
empezar lección
ustawa późniejsza uchla wcześniejszą
lex posterior generalis non derogat legi priori speciali
empezar lección
późniejsza ustawa ogólna nie uchyla wcześniejszej ustawy szczegółowej
lex specialis derogat legi generali
empezar lección
Zasadą jest, że bardziej szczegółowe uregulowanie wyprzedza ogólne uregulowanie
lex superior derogat legi inferiori
empezar lección
Nie może być tak, że akt niższego rzędu zmienia akt wyższego rzędu
lex retro non agit
empezar lección
prawo nie działa wstecz
lex prospicit, non respicit
empezar lección
ustawa patrzy w przyszłość, a nie w przeszłość
inter arma silent leges
empezar lección
w sytuacjach nadzwyczajnych jest możliwe uchylenie normalnego obowiązywania ustaw (między armatami ustawy milczą)
Lex retro agit in minus
empezar lección
Jest dopuszczalne działanie wstecz jesli jest to korzystne dla adresatów prawa
nulla poena sine lege
empezar lección
nie ma kary bez ustawy
nullum crimen sine lege
empezar lección
nie ma przestępstwa bez ustawy (art. 1 kk)
nullum crimen sine poena
empezar lección
nie ma przestępstwa bez kary
Iudices electionis custodes
empezar lección
Sędziowie sprawują pieczę nad wyborami
Fiscus non erubescit
empezar lección
Fiskus się nie rumieni, papier jest cierpliwy
Machina computatoria efficiente est quam abacus
empezar lección
Komputer jest bardziej efektywny niż liczydło
benignius leges interpretandae sunt, quo voluntas earum conservetur
empezar lección
ustawy są poprawnie interpretowane, gdy zachowują one cel ustawodawcy (musimy uszanować wolę ustawodawcy)
scire leges non hoc est verba earum tenere, sed vim ac protestatem
empezar lección
→ znać ustawę to nie oznacza trzymać się jej słów, ale jej siły i tego, co wynika z ich mocy
in legibus magis simplicitas quam difficultas placet
empezar lección
w ustawach bardziej stosowana jest prostota niż trudność (nadmierna zawiłość językowa może budzić wątpliwość w ewentualnej interpretacji)
consuetudo est optima legum interpres
empezar lección
→ utrwalony zwyczaj jest najlepszym interpretatorem ustawy; (najlepszą zasadą jest podążenie za wcześniejszą praktyką)
ubi lex non distinquit, nec nos distinguere debemus
empezar lección
tam gdzie prawo nie wprowadza dystynkcji (rozróżnienia) nie powinniśmy tych rozróżnień wprowadzać
lege non distinguente nec nostrum est distinguere
empezar lección
nie jest naszą rzeczą wprowadzanie rozróżnienia, jeżeli ustawa tego nie przewiduje
lex imperfecta
empezar lección
→ ustawa zawierała dyspozycję, ale nie zawierała sankcji; ustawa niedoskonała; takie ustawy, których naruszenie nie pociąga sankcji
lex minus quam perfecta
empezar lección
→ ustawa mniej niż doskonała; ustawa, która przewiduje określoną karę, ale czynność sprzeczna z ustawą jest ważna
ex perfecta
empezar lección
→ ustawa, która przewiduje sankcje nieważności; ustawa doskonała
lex plus quam perfecta
empezar lección
→ kumuluje sankcje nieważności oraz dokłada dolegliwość dla naruszającego ustawę; ustawa więcej niż doskonała; ustawa opatrzona dwoma sankcjami, sankcją kary i nieważności
lex domicilii
empezar lección
porządek prawny właściwy z uwagi na miejsce zamieszkania
lex patriae
empezar lección
porządek prawny właściwy z uwagi obywatelstwa podmiotu (prawo ojczyste)
lex fori
empezar lección
porządek prawny właściwy z uwagi na siedzibę sądu
lex loci actus
empezar lección
porządek prawny właściwy z uwagi miejsce dokonania aktu prawnego
lex loci celebrations
empezar lección
porządek prawny właściwy z uwagi na miejsce dokonania jakiejś uroczystej czynności prawnej (małżeństwo)
lex roci contractus
empezar lección
porządek prawny właściwy z uwagi na miejsce zawarcia umowy
lex rei sitae
empezar lección
porządek prawny właściwy z uwagi na miejsce położenia rzeczy
hominum causa omne ius constitutum sit
empezar lección
Wszelkie prawo jest ustanawiane z uwagi na człowieka
nasciturus pro iam nato habetur quotiens de commodis eius agitur
empezar lección
dziecko poczęte jest uważane za urodzone, gdy chodzi o jego korzyść (prawo spadkowe – kwestia dziedziczenia)
ius quod ad personas pertinet
empezar lección
prawo dotyczące osób
ius naturale es quod natura omnia animalia docuit (...) hinc descendit maris atque feminae coniunctio quam nos matrimonium apellamus
empezar lección
prawem naturalnym jest to czego natura uczy wszystkie stworzenia
Coniux/marita/uxor
empezar lección
żona
Coniux/maritus/vir
empezar lección
mąż
matrimonium legitimum
empezar lección
małżeństwo w pełni prawnie doniosłe, rodzące skutki prawne
Matrimonium non praesumitur
empezar lección
Małżeństwa nie domniemywa się
matrimonium inter invitos non contrahitur
empezar lección
Małżeństwo zwierane między przymuszonymi jest nie ważne
matrimonium putativum
empezar lección
Może być zawarte wbrew dobrowolności, czyli faktycznie nie istnieje (małżeństwo mniemane, wyobrażone)
parentes / genitores
empezar lección
rodzice
mater / pater
empezar lección
matka/ojciec
mater semper certa est
empezar lección
matka zawsze jest pewna, matka to ta, która urodziła
pater est quem nuptiae demonstrat
empezar lección
ojcem jest ten, na kogo wskazuje małżeństwo
Matena iura non possut obaleri
empezar lección
Prawa matki nie mogą być uchylone
Partus sequitur ventrem
empezar lección
Płód podąża za macicą/matką(tym, kto ten płód nosi)
ascendentes
empezar lección
wstępni, przodkowie
descendentes
empezar lección
Potomkowie (zstępni)
cognatus
empezar lección
krewny poprzez krew, krewni w linii bocznej (osoby, z którymi persona ma wspólnego przodka)
affinis
empezar lección
powinowactwo (relacja między małżonkiem, a krewnymi drugiego małżonka)
Patria potestas in pietate debet, non atrocitate consistere
empezar lección
Opieka ojcowska powinna być w trosce, a nie tkwić w srogości
Pater est quem nuptiae demonstrat
empezar lección
Ojcem jest ten, na kogo wskazuje małżeństwo
Ius privatum
empezar lección
prawo prywatne
res
empezar lección
rzecz materialna, obiekt majątkowy
Persona
empezar lección
Wszystko dzielimy na podmiot i przedmiot prawa
res
empezar lección
rzecz materialna, obiekt majątkowy
bonum/ bona
empezar lección
dobro majątkowe/ dobra majątkowe;
res corporales et incorporales
empezar lección
obiekty majątkowe materialne i niematerialne
obligatio / obligationes
empezar lección
zobowiązanie/zobowiązania
possessio
empezar lección
posiadanie
dominium
empezar lección
własność
iura in re aliena
empezar lección
prawa na rzeczy cudzych
hereditas
empezar lección
spadek
dominus
empezar lección
Pan/ właściciel
heris
empezar lección
Dziedzic/spadkobierca
obligatio est vinculum iuris
empezar lección
zobowiązanie jest węzłem prawnym, dłużnik musi wykonać ciężar na niego nałożony; przymusowy charakter relacji
creditor / debitor
empezar lección
wierzyciel / dłużnik; zobowiązanie ma dwie strony
obligatio ex contracta / obligatio ex delicto
empezar lección
zobowiązanie może powstać z umowy / zobowiązania (wynikające) z czynów niedozwolonych
obligatio quasi ex contracta / obligatio quasi ex delicto
empezar lección
(ze skryptu) podobne do zobowiązania umownego / podobne do zobowiązania z czynu niedozwolonego/ (od Kasi) Porządek prawny zna jakieś inna źródła zobowiązań
obligatio ex lege
empezar lección
zobowiązanie wynikające z samego prawa(wg skryptu)/ zobowiązanie na mocy prawa (wg kasi)
obligatio naturalis
empezar lección
zobowiązania naturalne(zobowiązania niezupełne), charakterystyczną cechą jest występowanie osłabionej więzi obligacyjnej ze względu na brak możliwości po stronie wierzyciela przymusowego wyegzekwowania świadczenia
obligatio civilis
empezar lección
zobowiązanie, za którym stoi przymus prawny
obligatio in solidum
empezar lección
pewne osoby odpowiadają łącznie/ solidarnie; wierzyciel żąda od nich zapłaty całości; mogło występować zarówno po stronie dłużników jak i wierzycieli
obligatio pro rata
empezar lección
oddaje się tylko cześć, a nie od razu całość<wg. skryptu>/ zobowiązanie które rozkłada się na kilka podmiotów (wg Kasi), zobowiązanie podzielne
causa
empezar lección
przyczyna, podstawa
causa obligandi vel acquirendi
empezar lección
działania skierowana na nabycie czegoś od innej osoby, albo działanie skierowane na powstanie postepowania po stronie innej osoby albo nabycie czegoś od innej osoby
donandi
empezar lección
Darowizna („zobowiązuję się, by coś zrobić nieodpłatnie“)
causa solvendi
empezar lección
określa zachowanie, które skierowane jest na zwolnienie z obowiązku; obowiązek dłużnika; podstawa spełnienia zobowiązania
Causa finita
empezar lección
Traktujemy to tak jaby nie było – diałanie causa jest bezskuteczne
solutio
empezar lección
przyczyna wg sktyptu/ (solutio – spełnienie działania)
Causa acquiendi
empezar lección
Nabycie uprawnienia majątkowego
Condictio causa data causa non secuta
empezar lección
Nic nie dzieje sie w prawie bex przyczyny
causa donandi
empezar lección
chcę coś komuś nieodpłatnie dać
solutio
empezar lección
Świadczenie; zachowanie dłużnika zgodnie z treścią zobowiązania ciążąvego na nim obowiązku
mora
empezar lección
Opóźnienie, zwłoka
damnum
empezar lección
Szkoda; zwłoka w wykonaniu zobowiązania może spowodować szkodę
Solvens praesumitur solvere suo nomine
empezar lección
Domniemywa się że ten kto świadczy, działa w swoim imieniu
datio in solutum
empezar lección
dłużnik za zgodą wierzyciela uczynił coś innego niż wymaga zobowiązanie; danie na zaspokojenie
obligatio alternativa
empezar lección
zobowiązanie przemienne, wykonanie polega na tym, że dłużnik może spełnić jedno z kilku alternatywnych świadczeń
facultas alternativa
empezar lección
uprawnienie przemienne, możliwość dłużnika zwolnienia się od swojego zobowiązania przez spełnienie innego świadczenia
mora debitoris
empezar lección
opóźnienie dłużnika
mora solvendi
empezar lección
opóźnienie zobowiązanego; dłużnik nie wykjonuje swojego zobowiązania w określonym terminie
mora creditoris
empezar lección
opóźnienie wierzyciela; wierzyciel nie odbiera w okresie właściwym zaofiarowanego mu świadczenia
mora accipienti
empezar lección
opóźnienie przyjmującego (we wszystkich 4 zwłoka = opuźnienie)
interpellatio / mora ex rei fit
empezar lección
Wezwanie dłużnika do wykonania zobowiązania
fur semper moram facere videtur
empezar lección
złodziej zawsze znajduje się w zwłoce, nie wymaga się interpellatio aby miał spełnić rządanie
perpetuatio obligationis
empezar lección
uwiecznienie zobowiązania (dłużnik popadł w zwłokę i w tym okresie świadczenia dłużnika stało się niemożliwe z przyczyn od niego niezależnych – nie zwalnia go to ze świadczenia)
Damnum
empezar lección
Naruszenie interesu majątkowego
damnum comprensare
empezar lección
obowiązek naprawienia szkody
damnum emergens
empezar lección
Rzeczywiste umniejszenie majątku na skutek szkody
lucrum cessans
empezar lección
tracone w skutek powstanie korzyści (korzyści, jakich spodziewał się podmiot prawa, ale których nie osiągnął z uwagi na to, że ktoś nie wykonał swego zobowiązania i przez to wyrządził mu szkodę uniemożliwiającą osiągnięcie tych korzyści)
Compensatio damnum cum lucrum
empezar lección
potrącenie zysku ze stratą) – sytuacja, w której jedno zdarzenie szkodzące staje się dla poszkodowanego źródłem zarówno straty, jak i korzyści, np. na skutek niewłaściwego remontu zawalił się dom (strata), ale odzyskano i sprzedano cegły (zysk)<wiki>
Damnum sine iniura esse potest
empezar lección
Szkoda może powstać bez działania bezprawnego
Damnum quod quis sua culpa sensit sibi debet non allis imputare
empezar lección
Szkoda którą ktoś odczuwa z powodu swojej winy, to sam ponosi ciężar tej szkody (nie może miec do nikogo pretensji)
volenti non fit iniuria
empezar lección
Chcącemu nie dzieje się krzywda (jezeli godzę się na jakieś postepowanie to nie mogę nażekać, na to że wyrządziło szkodę)
Culpa
empezar lección
Wina
periculum
empezar lección
ryzyko
casus
empezar lección
przypadek
vis maior
empezar lección
siła wyższa
casus fortuitus
empezar lección
przypadek całkowicie losowy
casus mixtus
empezar lección
zdarzenie losowe, ale jest konsekwencją wcześniejszego nagannego zachowania
casus sentit dominus
empezar lección
następstwa zdarzenia losowego ponosi właściciel
casus a nullo prestantus
empezar lección
nikt nie jest zobowiązany do świadczenia z powodu losowego
Casus
empezar lección
Zdarzenie losowe, które nie jest intencją czyjegoś zachowania
Vis absoluta
empezar lección
Siła wyższa
Vis
empezar lección
siła
Vis cui humana infirmitas resistere non potest –
empezar lección
Siła wyższa to taka siła, przed którą słabość ludzka nie jest w stanie się obronić
Neque leges senatus consulta ita scribi possunt, ut omnes casus qui quandoque inciderint comptenendatur
empezar lección
Żadne ustawy nie mogą być tak napisane, że będą obejmowały wszystkie przypadki
periculum in mora
empezar lección
ryzyko pozostawiania w zwłoce
periculum debitoris
empezar lección
ryzyko ciążące na dłużniku
periculum locatoris
empezar lección
ryzyko ciążące na wynajmującym (skutki zdarzeń sosowych dotykających żeczy wynamowanej przyjmmuje wynajmujący
dolus directus
empezar lección
Określenie zamierzonego zamiaru na tle emocjonalnym
dolorus coloratus
empezar lección
zły zamiar (działanie w afekcie)
dolus evetualis
empezar lección
Zamiar ewentualny; mam świadomość, że moje działanie jest złe i godzę się na to
dolus premeditatus
empezar lección
zamiar przemyślany, z premedytacją
dolus subsequens
empezar lección
zły zamiar, który uległ modyfikacji (złamanie -> przypadkowe morderstwo)
dolus
empezar lección
zły zamiar
dolus repentinus
empezar lección
zamiar gwałtowny
culpa neglegentia
empezar lección
działanie bez zamiaru wyrządzenia szkody
culpa lata
empezar lección
rażace niedbalstwo (niezrozumienie tego, co wszyscy rozumieją)
culpa levis
empezar lección
niedołożenie odpowiedzialności, niestaranność z uwagi na jakiś wzorzec (lżejsze niedbalstwo)
culpa levis in concreto
empezar lección
konkretny wzorzec staranności, do niego się odwołujemy
culpa levis in abstracto
empezar lección
abstrakcyjny wzorzec, niezachowanie staranności człowieka sumiennego i zapobiegliwego; Nie odwołujemy się do konkretnego wzorca, ale budujemy model, który opiera się na przekonaniu jak się zachować.
culpa in contrahendo
empezar lección
opisuje naganne postępowanie w toku stanowienia umowy (negocjacje) (rozpoczętę rozmowy, które nie zakończyły się zawarciem umowy – wg kasi)
culpa in custodiendo
empezar lección
wina na nadzorze (odpowiedzialność za osoby poddane czyjeś pieczy) + szkoda przez zwierzęta; przyjęcie pewnego domniemywania
culpa in eligendo
empezar lección
wina w wyborze (odpowiedzialność za podwykonawcę); używamy kiedy ktoś posługuje się inną osobą
Culpa
empezar lección
Nie dochowanie należytej staranności
Ex maleficio non oruitur contractus
empezar lección
Z działania bezprawnego nie rodzi sie umowa
CONTRACTUS
empezar lección
UMOWA (WAŻNOŚĆ UMOWY I JEJ TREŚĆ)
Utiule per inutile non vitiatur
empezar lección
Umowa pozostaje w mocy tego, co jest użyteczne. To, co jest użyteczne nie dostaje uszczerbku ze strony tego, co nieużyteczne.
Ius publicum privatorum pactis mutari non potest
empezar lección
Prawo publiczne nie może być zerwane przez umowy prywatne.
Quod ab initio vitosum est, non potest tractu temporis convalescere
empezar lección
To, co od początku jest wadliwe, nie może być później uzdrowione
Ratihabitio mandato comparatur
empezar lección
Potwierdzenie jest równe zleceniu.
Substantialia contractus
empezar lección
Takie elementy treści umowy, które muszą wystąpić, aby umowa wywołała skutek prawny
Naturalia contractus
empezar lección
Elementy umowy, które nie muszą być uzgodnione przez strony, ale weszły do umowy ze względu na obowiązujące prawo
Accidentalia contractus
empezar lección
Postanowienia, które nie muszą być zamieszczone, ale jeżeli strony je wprowadziły, wpływają na obowiązywanie umowy.
negotium
empezar lección
Czynność prawna
Essentialia negotti
empezar lección
Elementy konieczne do tego, by czynność prawna wywołała skutek prawny
Naturalia negotti
empezar lección
Precyzują zasady przy wykonaniu czynności; nie zostały zawarte przez strony, wynikają z prawa
Accidentalia negotti
empezar lección
Elementy niewynikające z prawa, ale zawarte przez strony
Conditio/condicio
empezar lección
Warunek; można łączyć umowę ze zdarzeniami o różnym prawdopodobieństwie
Conditio existens ad intium negotti retrotrahitur
empezar lección
Warunek rodzi skutki prawne od chwili zawarcia czynności
Ex tunc
empezar lección
Od teraz
Ex nunc
empezar lección
Od tamtąd (oba określenia dotyczą wskazania sytuacji od chwili zawarcia umowy)
Dies- a quod/ ad quem
empezar lección
Termin- od którego/ do którego; termin początkowy/termin końcowy
modus
empezar lección
Polecenie; nałożenie na beneficjenta czynności nieodpłatnej
Pacta sunt servanda
empezar lección
Umów należy dotrzymywać; każda umowa powinna być dotrzymana tak, jak wynika z jej treści
Rebus sic stantibus [omnis contractus intellegitur]
empezar lección
W tym stanie rzeczy [wszystkie kontrakty są dotrzymywane]; umowa rodzi skutki prawne w takim stanie rzeczy, w jakim została zawarta
Impossibilium nulla obligatio est
empezar lección
Nikt nie jest zobowiązany do rzeczy niemożliwych. Nie może powstać oświadczenie niemożliwe
Bona fides
empezar lección
Dobre postępowanie
Male fides
empezar lección
Złe postępowanie, wiara
Venire contra factum proprium nemini licet
empezar lección
Nikomu nie wolno postępować wbrew własnemu zachowaniu. Nikt nie może postępować w sprzeczności ze swoim zachowaniem.
Tu patere legem quam fecisti
empezar lección
Przestrzegaj prawa, które sam utworzyłeś
Turpitudinem suam allegans nemo audiatur
empezar lección
Nikt nie będzie wysłuchany, kiedy powołuje się na swoją niegodziwość
Dolo facit qui petit quod redditurus est
empezar lección
Nagannie czyni ten, który żąda tego, co jest i tak do zwrotu. Źle czyni ten, kto żąda tego, co będzie musiał zwrócic
Summum ius summa iniuria
empezar lección
Najwyższe prawo najwyższym bezprawiem
Clara non sunt interpretanda
empezar lección
Interpretacja nie dotyczy przypadków oczywistych
In ambigutias contra stipulatorem= in dubio contra proferentem
empezar lección
W przypadku nieznaczności rozstrzygamy na niekorzyść tego, kto ją spowodował
Clausulae insolitae inducunt suspicionem
empezar lección
Postanowienia nietypowe powodują podejrzliwość
In conventionibus contrahentium voluntatem potius quam verba spectatori placuit
empezar lección
W umowach bardziej bierze się pod uwagę zamiar kontrahentów niż zapis umowy; pierwszwństwo przyznajemy zgodnej woli stron niż dosłownemu brzmieniu umowy
In dubio contra proferentem
empezar lección
W przypadku wątpliwości rozwiązać na niekorzyść tego, który stworzył
Actio in personam
empezar lección
Uprawnienia względem ściśle określonej osoby
Actio in rem erga omnes
empezar lección
Uprawnienie, które do momentu powstania przysługuje względem szerokiego kręgu podmiotów
Actio negatoria
empezar lección
Skarga zaprzeczająca; skarga o zaniechanie naruszeń jego własności- zachowanie innej osoby utrudnia właścicielowi korzystanie z jego rzeczy
Rei vindicatio
empezar lección
Wydobycie rzeczy; określenie uprawnienia właściciela, aby odzyskać swoją rzecz, którą ktoś posiada bez użycia prawnego
Bonae fidei possessor fructus consumptos suos facit
empezar lección
Posiadać w dobrej wierze; ten, który zużył korzyści z posiadania danej rzeczy, stał się ich właścicielem
Bona fides praesumitur
empezar lección
Domniemanie dobrej wiary
Superficies solo cedit
empezar lección
To, co jest na powierzchni przypada gruntowi. To, co zostało trwale powiązane z gruntem, przypada właścicielowi.
Accessio cedit principali
empezar lección
To, co zostało przyłączone do rzeczy głównej, przypada właścicielowi rzeczy głównej
Nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse habet
empezar lección
Nikt nie może przenieść na drugiego więcej prawa niż sam posaida. Nikt nie może przenieść na kogoś uprawnienia, które mu nie przysługuje.
Dominium/proprietas
empezar lección
własność
possesio
empezar lección
posiadanie
Beati possidentes
empezar lección
Szczęśliwość posiadania; posiadanie niesie szereg korzyści dla posiadacza
Potior est conditio defendentis
empezar lección
Lepsza jest sytuacja broniącego się. Nie musi niczego udowadniać w sporze o odzyskanie własności.
Possesio non est iuris sed facti
empezar lección
Posiadanie nie jest uprawnieniem, a stanem faktycznym
Iura in re aliena
empezar lección
Zasady ustanawiania służebności; prawa na rzeczy cudzej- prawa inne niż własność; ograniczone prawa rzeczowe stanowiące fragment uprawnień właściciela
Servitus in faciendo consistere nequit
empezar lección
Ograniczone prawo rzeczowe nie może polegać na działaniu
Servitutibus civiliter utendum est
empezar lección
Służebności są wykonywane w sposób najmniej uciążliwy dla uciążonego
Servitus servitutis esse non potest
empezar lección
Nie może być służebności na służebności
successio
empezar lección
dziedziczenie
hereditas
empezar lección
spadek
Inter vivos
empezar lección
Czynności, które mają osiągnąć skutek prawny jescze za naszego życia
Mortis causa
empezar lección
Czynności, które mają wywołać skutek prawny po naszej śmierci
Ex testamento
empezar lección
Powołanie testamentowe
Ab intestato
empezar lección
Powołanie beztestamentowe (dziedziczenie ustawowe)
Ambulatoria est voluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum
empezar lección
Zmienna jest wola spadkobiercy do momentu kiedy żyje. Spadkodawca do chwili śmierci może zmienić testament.
Novissima voluntas servatur
empezar lección
Jeżeli jest kilka dokumentów spadkobiercy, to ważny jest ten najpóźniejszy
Favor testamenti
empezar lección
Jeżeli ważność testamentu rodzi wątpliwość, to powinniśmy szukać rozwiązania, które utrzyma testament w mocy
In testamentis plenius voluntates testantium interpretamus
empezar lección
W testamentach zmierzamy do poznania całej woli testatora
Plus nuncupatum, minus scriptum
empezar lección
Więcej powiedziano, mniej napisano. Poszukując rzeczywistości woli spadkobiercy, nie musimy rozumieć tego całkiem dosłownie
Falsa causa non nocet
empezar lección
Błędne motywy nie szkodzą
Falsa demonstratio non nocet
empezar lección
Błędne oświadczenie nie szkodzi
actor
empezar lección
Powód, ten który przez jego działanie uruchamia proces
reus
empezar lección
Proces cywilny- pozwany, proces karny- oskarżony
Actio semel extincta non reviviscit
empezar lección
Skarga umożona raz już nie odżywa
Res indicata, ne bis in idem
empezar lección
Nie drugi raz o to samo może toczyć się postępowanie
Res iudicata pro veritate accipitur
empezar lección
Stan rzeczy osądzonej uznaje się jako prawda.
Actor sequitur forum rei
empezar lección
Powód podąża za sądem pozwanego. właściwy do rozstrzygnięcia jest sąd pozwanego
Actor non condemnatur
empezar lección
Powód nie jest zasądzany
Nemo tenetur seipsum accusare
empezar lección
Od nikogo nie wymagamy, abyn sam siebie oskarżał
Reus exsceptiendo fit actor= reus in exceptione actor est
empezar lección
Pozwany w zakresie zarzutu procesowego jest powodem
Non debet actori licere, quod reo non permitur
empezar lección
Nie powinno być zezwolone powodowi to, co nie jest dozwolone pozwanemu
Audiatur et altera pars
empezar lección
Niech będą wysłuchane obie strony
Iudex suspectus/ iudex inhabilis
empezar lección
Sędzia podejrzany/sędzia niezdolny
Nemo est iudex in propria causa= nemo simul actor et iudex
empezar lección
Nikt nie może być sędzią we własnej sprawie; nikt nie może być jednocześnie sędzią i powodem
Iura novit curia- ubi ius ibi remedium
empezar lección
Sąd zna prawo- tam gdzie prawo, tam jest też ochrona prawa
Iudicis est ius dicere, non dare
empezar lección
Sędziowie mają ogłaszać prawo, a nie je stanowić
In dubio pro reo
empezar lección
W przypadku wątpliwości rozstrzygamy na rzecz poszkodowanego
In dubio semper, quod minus est, debetur
empezar lección
W przypadku wątpliwym należy się mniej, a nie więcej
Iudex non dedit plus, quam quod petens ipse requint
empezar lección
Sędzia nie da więcej niż domaga się żądający
Ne ultra petita
empezar lección
Nie ponad żądanie
Veritas magis amicitae
empezar lección
Prawda powinna być nam bliższa
ius in personam
empezar lección
prawo o charakterze osobistym
ius ad rem
empezar lección
prawo o charakterze rzeczowym; uprawnienie względem rzeczy jest skuteczne erga omnes, któ®zy naruszają prawo rzeczowe właściciela
ius cogens
empezar lección
prawo względnie obowiązujące (strony mogą zmieniać warunki w sposób przez siebie uregulowany)
ius dispositivum
empezar lección
prawo bezwzględnie obowiązujące (bezwzględnie wiąze strony, nie możę być uchylony)
ius generale
empezar lección
uprawienie o charakterze ogólnym
ius speciale
empezar lección
uprawnienie o charakterze szczególnym, dla określonej grupy podmiotów, wprowadzenie dla nich odmiennych regulacji prawnych

Debes iniciar sesión para poder comentar.