|
término |
definición |
|
Non tam praeclarum est scire Latine, quam turpe nescire. empezar lección
|
|
. Znać łacinę nie jest tak chwalebnym, jak haniebnym jest jej nie znać
|
|
|
|
Repetitio est mater studiorum. empezar lección
|
|
. Powtarzanie jest matką wiedzy
|
|
|
|
Sapere aude; Sapere auso. empezar lección
|
|
. Miej odwagę być mądrym; Odważył się być mądrym
|
|
|
|
A priori. empezar lección
|
|
. Z góry, uprzedzając fakty, z uprzedzenia
|
|
|
|
Ab ovo. empezar lección
|
|
. „Od jajka” - od samego początku
|
|
|
|
Captatio benevolentiae. empezar lección
|
|
. Pozyskiwanie sobie życzliwości
|
|
|
|
Casus belli. empezar lección
|
|
. Wydarzenie stanowiące powód rozpoczęcia działań wojennych
|
|
|
|
Cedant arma togae!. empezar lección
|
|
. Niech oręż ustąpi przed togą
|
|
|
|
Cogito, ergo sum. empezar lección
|
|
. Myślę, więc jestem ~ Kartezjusz
|
|
|
|
Communi consensu. empezar lección
|
|
|
|
|
|
Corpus delicti. empezar lección
|
|
|
|
|
|
Sapienti sat. empezar lección
|
|
. Mądremu wystarczy, mądrej głowie dość dwie słowie
|
|
|
|
Finis coronat opus. empezar lección
|
|
|
|
|
|
Memento mori. empezar lección
|
|
|
|
|
|
O tempora! O mores!. empezar lección
|
|
. O czasy! O obyczaje! ~ Cyceron
|
|
|
|
Per fas et nefas. empezar lección
|
|
. Wszelkimi dozwolonymi i niedozwolonymi środkami
|
|
|
|
Pro publico bono. empezar lección
|
|
. Dla dobra publicznego, ogółu
|
|
|
|
Qui tacet, consentire videtur. empezar lección
|
|
. Ten, kto milczy, ten zdaje się zezwalać
|
|
|
|
Quod erat demonstrandum. empezar lección
|
|
. (q.e.d.) Co było do udowodnienia
|
|
|
|
Salus rei publicae suprema lex esto. empezar lección
|
|
. Dobro państwa najwyższym prawem
|
|
|
|
Ius. empezar lección
|
|
|
|
|
|
Quo iure. empezar lección
|
|
. Jakim prawem? (Ktoś się posługuje)
|
|
|
|
De iure. empezar lección
|
|
|
|
|
|
De facto. empezar lección
|
|
|
|
|
|
Ipso iure. empezar lección
|
|
. Na mocy prawa (coś się wydarzy)
|
|
|
|
Ubi societas ibi ius. empezar lección
|
|
. Tam, gdzie społeczeństwo, tam prawo
|
|
|
|
Fontes iuris. empezar lección
|
|
|
|
|
|
Fontes iuris oriundi. empezar lección
|
|
. Źródła powstania prawa (Ustawa XII Tablic)
|
|
|
|
. empezar lección
|
|
|
|
|
|
Fontes iuris cognoscendi. empezar lección
|
|
. Źródła poznania prawa (teksty)
|
|
|
|
Ex nihilo. empezar lección
|
|
|
|
|
|
Mos maiorum. empezar lección
|
|
. Zwyczaj od przodków (L. mng.: mores maiorum)
|
|
|
|
Longa consuetudo. empezar lección
|
|
|
|
|
|
Summum ius - summan iniuria. empezar lección
|
|
. Najwyższe prawo najwyższym bezprawiem
|
|
|
|
adiuvandi iuris civilis gratia. empezar lección
|
|
|
|
|
|
supplendi iuris civilis gratia. empezar lección
|
|
. Uzupełnianie ius civile
|
|
|
|
corrigendi iuris civilis gratia. empezar lección
|
|
|
|
|
|
ius publicum – publicum ius est quod ad statum rei Romanae spectat. empezar lección
|
|
. Prawem publicznym jest to, które dotyczy spraw państwa rzymskiego
|
|
|
|
ius privatum – privatum ius – quod ad singulorum utilitatem spectat. empezar lección
|
|
. Prawem prywatnym jest to, które ma na względzie korzyść jednostek
|
|
|
|
ius est ars boni et aequi. empezar lección
|
|
. Prawo jest sztuką dobra i słuszności
|
|
|
|
ius civile – ius canonicum – utriusque iuris - ius cogens – ius dispositivum. empezar lección
|
|
. Prawo cywilne - Prawo kanoniczne - Prawo obojga praw - Prawo bezwględnie wiążące - Prawo względnie wiążące
|
|
|
|
ius particulare – ius universale. empezar lección
|
|
. Prawo obowiązuje tylko dany obszar, daną grupę - Prawo obowiązuje wszędzie
|
|
|
|
glossa marginalis. empezar lección
|
|
. Komentarze zapisywane na marginesie
|
|
|
|
glossa interlinealis. empezar lección
|
|
. Komentarze zapisywane między liniami
|
|
|
|
glossa ordinaria (Accursiusa). empezar lección
|
|
|
|
|
|
forum. empezar lección
|
|
. Rynek -> sąd właściwy dla rozstrzygnięcia danej sprawy
|
|
|
|
forum Romanum. empezar lección
|
|
|
|
|
|
Ecclesia vivit lege Romana. empezar lección
|
|
. Kościół żyje prawem rzymskim
|
|
|
|
neminem captivabimus nisi iure victum. empezar lección
|
|
. Nie uwięzimy nikogo, kto nie zostanie zasądzony
|
|
|
|
lex perfecta. empezar lección
|
|
. Norma opatrzona sankcją nieważności
|
|
|
|
lex plus quam perfecta. empezar lección
|
|
. Norma opatrzona sankcją nieważności oraz inną (najczęściej karną)
|
|
|
|
lex minus quam perfecta. empezar lección
|
|
. Norma opatrzona jedynie sankcją karną, ale nie sankcją nieważności
|
|
|
|
lex imperfecta. empezar lección
|
|
. Norma nieopatrzona żadną sankcją
|
|
|
|
praeter legem. empezar lección
|
|
. Niebędący sprzeczny z prawem, jednakże
|
|
|
|
. empezar lección
|
|
. nieprzewidzianie przez to prawo
|
|
|
|
contra legem. empezar lección
|
|
. Postępowanie niezgodne z prawem
|
|
|
|
iuxta legem. empezar lección
|
|
. Według ustawy, według przepisów
|
|
|
|
. empezar lección
|
|
|
|
|
|
ratio legis. empezar lección
|
|
. Motyw ustawodawczy, sens ustawy, cel prawa
|
|
|
|
ubi eadem legis ratio, ibi eadem dispositio per analogiam. empezar lección
|
|
. Do przypadku nieprzewidzianego przez ustawodawcę, stosujemy normę rozstrzygającą podobne przypadki
|
|
|
|
analogia legis. empezar lección
|
|
. Analogia z przepisu, która określa skutki prawne stanu faktycznego nieuregulowanego przez prawo
|
|
|
|
analogia iuris. empezar lección
|
|
. Jak wyżej, lecz podstawą nie jest przepis tylko jakaś idea, istota, duch prawa
|
|
|
|
a contrario. empezar lección
|
|
|
|
|
