III Prawo rzeczowe

res

rzecz

res omnium communes

rzeczy wspólne wszystkim ludziom

superficies solo cedit

to co jest ponad powierzchnią przypada gruntowi

iura in re aliena

prawa na rzeczy cudzej, ograniczone prawa rzeczowe

actio in rem – erga omnes

powództwa o ochronę praw na rzeczy – wobec wszystkich (ale in personam – inter pares)

ius possidendi

prawo do posiadania rzeczy

ius utendi (abutendi, fruendi)

uprawnia do użytkowania (używania) rzeczy

ius abutendi

oprawnia do dyspozycji faktycznej, prawo zużycia rzeczy, zmniejszenia rzeczy

ius fruendi

uprawnia do pobierania pożytków i przychodów z rzeczy

ius disponendi

prawo rozporządzenia (dysponowania) rzeczą, ius alienandi – prawo wyzbycia się rzeczy

ius infinitium

prawo nieograniczone, prawo niczym nieograniczone

nemo plus iuris ad (in) alium transferre potest quam ipse habet

nikt nie może przynieść na drugiego więcej praw niż sam posiada

solo consensu

samym porozumieniem, z samego porozumienia

accessio possessionis

doliczenia posiadania

accessio temporis

doliczenia czasu

in statu usucapiendi

w sytuacji prowadzącej do zasiedzenia

lege non distinguente

ustawa nie czyni rozróżnienia

dominium directum

własność zwierzchnia (senior)

dominium utile

własność użytkowa (wasal)

condominium pro indiviso

współwłasność niepodzielna

rei vindicatio – cum omni causa

skarga wydobywcza (wystąpienie o zwrot rzeczy) – z każdego powodu, z każdej przyczyny

actio negatoria

skarga o naruszenie posiadania, zwrot rzeczy przy naruszeniu wykonania prawa własności

non facere pati

znosić nie czynić – ten kto ma grunt obciążony prawem innego

confussio

połączenie (ruchomości z nieruchomościami)

ususfructus

użytkowanie, służebność osobista polegająca na prawie używania cudzej rzeczy i pobierania z niej wszystkich pożytków bez naruszenia jej substancji – bez zużycia

quasi-ususfructus

użytkowanie, którego przedmiotem była rzecz zużywalna, która staje się własnością użytkownika z obowiązkiem zwrotu w takiej samej ilości z jakości po ustaleniu użytkowania)

civiliter

korzystanie z umiarem, oględnie w sposób zgodny z prawem cywilnym; po obywatelsku (np. przy wykonaniu służebności)

servitus in faciendo consistere nequit

służebność nie może polegać na pozytywnym działaniu (facere), ale na zaniechaniu - nieczynieniu

pignus antichreticum

zastaw antychretyczny polegający na możliwości zaspokojenia się zastawnika jedynie do pożytków, które przynosi rzecz obciążona – pożytki idą na spłatę kapitału (gre.)

corpus

faktyczne posiadanie, fizyczne władanie rzeczą

animus

wola posiadania

animus rem sibi habendi, animus possedendi

wola posiadania dla siebie

nemo sibi ipse causam possessionis mutare potest

nikt sam dla siebie nie może zmienić przyczyny posiadania

possessio vitiosa – non vitiosa

posiadanie wadliwe – nie wadliwe np. siła

animus possedendi pro alieno

wola posiadania dla drugiego

prekarium

umowa polegająca na oddaniu rzeczy na prośbę w bezpłatne używanie z obowiązkiem zwrotu na każdoczesne żądanie

precario dans – accipiens

oddający w precarium, precario accipiens – prekarzysta otrzymujący w prekarium

beneficium possessionis

dobrodziejstwo posiadania

cautio damni infecti

kaucja (gwarancja) za szkodę, która będzie wyrządzona – stypulacja o charakterze gwarancyjno-odszkodowawczym

constitutum possessorium

sposób zniesienia posiadania bez rzeczywistego przekazania, wręczenia rzeczy (traditio), wyłączenie na podstawie porozumienia stron. Jeśli przynoszący własność zatrzymuje rzecz we władaniu

traditio corporalis

wręczenie (wydanie) rzeczy, jedna z form przeniesienia posiadania

longa manu tradittio

przekazanie posiadania przez wskazanie bez fizycznego zetknięcia z nią; jedna z form przeniesienia posiadania

traditio brevi manu

polega na tym, że następuje przeniesienie possessio z posiadacza na dzierżyciela mocą samej umowy zawartej między posiadaczem a dzierżycielem, dzierżyciel miał już corpus, teraz mocą samej umowy przechodzi na niego posiadanie

traditio symbolica

dokonanie wydania rzeczy przez symbol, np. wydanie kluczy

nemini deneganda

nikomu nie można odmówić

conditio sine qua non

warunek bez którego niemożliwe, warunek (wymóg) konieczny