término  |
definición |
|
empezar lección
|
|
imienny wykaz Kozaków, ci którzy zostali do niego wciągnięci, wstępowali na służbę Rzeczypospolitej jako żołnierze. Otrzymywali wtedy żołd i byli zwalniani z ciężarów pańszczyźnianych. Rejestr początkowo liczył do 3 tys. osób i był w zależności od potrzeb poszerzany lub ograniczany
|
|
|
|
empezar lección
|
|
idea, która jednoczyła szlachtę litewską, polską i ruską. Jej fundamentalne wartości obejmowały początkowo patriotyzm, honor, męstwo i pracowitość. Z czasem zwiazała się też z gloryfikacją "złotej wolności", czyli wolnej elekcji i liberum veto. mit sarmacki głosił, że szlachta pochodziła od koczowniczych plemion Sarmatów, którzy słynęli z waleczności i umiejętności jeździeckich. Uzasadniali tym swoją pozycję w społeczeństwie szlachta była przekonana o wyższości swojego ustroju, polska "przedmurzem" chrześcijaństwa, z czasem do ich światopoglądu dołączyła ksenofobia
|
|
|
|
empezar lección
|
|
elitarna ciężka jazda Rzeczypospolitej Obojga Narodów, składająca się z najzamożniejszej szlachty. Jej cechą charakterystyczną były skrzydła przymocowywane do różnych części zbroi lub siodła. Husaria była niemal niepokonana w walce z piechotą słynęła z doskonałego wyszkolenia w walce w szyku który płynnie się zmieniał podczas walki
|
|
|
|
empezar lección
|
|
inwazja Szwecji na Rzeczpospolitą w latach 1655–1660. Szwedzi "zalali" Polskę wojskami. Walki i rabunki doprowadziły do zniszczenia kraju. utrata zwierzchności nad Prusami.
|
|
|
|
empezar lección
|
|
prywatne interwencje zbrojne części polskiej i litewskiej magnaterii w wewnętrzne sprawy Carstwa Rosyjskiego w czasie wielkiej smuty w latach 1604–1610, w celu osadzenia na tronie moskiewskim pretendentów podających się za syna Iwana Groźnego
|
|
|
|
empezar lección
|
|
trzon tureckiej piechoty, początkowo uzbrojeni w krótkje szable (jatagany) i sztylety (kindżały) oraz łuki. Rekrutowano ich spośród porwanych do niewoli młodych chrześcijan. Wychowywani na gorliwych wyznawców islamu, posłusznych, oddanych sułtanowi. cały czas mieli przebywać w koszarach gdzie panowała surowa dyscyplina. Nie wolno im było zakładać rodzin
|
|
|
|
empezar lección
|
|
przekonanie szlachty o tym, że ich naród tradycje i obyczaje są lepsze od innych, niechęć do innych narodów kultur
|
|
|
|
empezar lección
|
|
byli niejednolicie etniczną grupą ludności, która na Dzikich Polach utworzyła samorządną społeczność o charakterze militarnym. Zamieszkiwali słabo zaludnione obszary Zaporoża i odegrali istotną rolę w kształtowaniu historii Polski, Ukrainy i Rosji. wyprawy rabunkowe na ziemię tureckie byli to myśliwi, rybacy, zbiegli chłopi i rozmaici awanturnicy. Żyli w zagrożeniu ze strony Tatarów, dlatego byli zorganizowani w sposób wojskowy i uchodzili za świetnych żołnierzy. ich stolicą była Sicz. uczestniczenie jako część armi koronnej
|
|
|
|
empezar lección
|
|
1607 Stanisław Żółkiewski, Jan Karol Chodkiewicz rokoszanie- armia królewska Zygmunt III Waza
|
|
|
|
empezar lección
|
|
1655 Augustyn Kordecki Polska-Szwecja Polska
|
|
|
|
empezar lección
|
|
1620 Stanisław Żółkiewski, Polska, armia turecka Imperium Osmańskie
|
|
|
|
empezar lección
|
|
1610 Stanisław Żółkiewski Polska-Moskwa Polska
|
|
|
|
empezar lección
|
|
1588 Jan Zamojski-Maksymilian III Habsburg, polacy
|
|
|
|
empezar lección
|
|
1605 Jan Karol Chodkiewicz Polska-Szwecja Polska
|
|
|
|
empezar lección
|
|
1627 Arend Dickmann Polska-Szwecja Polska
|
|
|
|
empezar lección
|
|
1621 Jan Karol Chodkiewicz Turcja-Rzevzypospolita Polska
|
|
|
|
empezar lección
|
|
1683 Jan III Sobieski Polska, Habsburgowie, Imperium Osmańskie
|
|
|
|
empezar lección
|
|
1648 Stefan Potocki Polska-Kozacy Kozacy
|
|
|
Jan Brożek, Kacper Niesiecki empezar lección
|
|
|
|
|
Jan Heweliusz, Stanisław Lubieniecki empezar lección
|
|
|
|
|
Jan Andrzej Morsztyn, Jan Chryzostom Pasek empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
zrabowane przez Szwedów dzieła sztuki miały powrócić do Rzeczypospolitej (nd) Jan Kazimierz ostatecznie zrzekł się pretensji do szwedzkiego tronu,
|
|
|
traktaty welawsko-bydgoskie empezar lección
|
|
została zniesiona zależność lenna Prus Książecych od Rzeczypospolitej Brandenburgia przystąpiła do koalicji przeciw Szwecji
|
|
|
|
empezar lección
|
|
Rzeczpospolita zachowywała zdobyte ziemię: smoleńską, siewierską I czernihowską obowiązywanie przez 14,5 roku car zrzekł się tytułów księcia czernihowskiego, siewierskiego, smoleńskiego, inflanckiwgo
|
|
|
|
empezar lección
|
|
państwo polsko-litewskie odzyskało prawie całą ziemię smoleńską i siewierską, Władysław IV Waza zrzekł się pretensji do tronu carskiego i uznał legalność władzy Michała Romanowa
|
|
|
|
empezar lección
|
|
Rzeczpospolita odzyskała tzw. Inflanty Polskie, zajęte przez Rosję w czasie działań wojennych. Ukraina miała być podzielona między Moskwę i Rzeczpospolitą Dniepr, a na dwa lata Kijów. połaczenie sił przeciwko Tatarom i turkom
|
|
|
|
empezar lección
|
|
Szwedzi zatrzymali Inflanty na północ od Dźwiny oraz Rygę. Szwedzi zrezygnowali z pobierania cła
|
|
|
