Ekonomia 1-3

Mikroekonomia

bada racjonalne postępowanie lub reakcje indywidulanych uczestników gospodarki rynkowej, tzw. konsumentów i producentów, oraz analizę rynków poszczególnych produktów

Makroekonomia

ogólny obraz gospodarki; zajmuje się głównie powiązaniami między różnymi częściami gospodarki, takimi jak: dochód narodowy, konsumpcja, inwestycje, oszczędności, zasób kapitału, wydajność pracy, bilans handlowy, budżet państwa, itp.

Ekonomia pozytywna

obiektywne, naukowe objaśnienie zasad gospodarki (bezstronny badacz poszukujący prawdy) – eksperci – jednoznaczne wnioski w kwestii zasadniczych problemów

Ekonomia normatywna

zalecenia i rekomendacje oparte na subiektywnych sądach wartościujących (zależne od preferencji i priorytetów) – obywatele – wielość poglądów

Gospodarka Wolnorynkowa

brak ingerencji państwa, kierowanie się własnymi celami, maksymalne korzyści bez państwowej pomocy; prowadzenie jednostek przez niewidzialną rękę (Adam Smith).

Gospodarka centralnie sterowana

podporządkowana jest aparatowi państwowemu i planom, które są odgórnie ustalane na szczeblu rządowym. Jest ona zupełnym przeciwieństwem gospodarki wolnorynkowej. Produkcja, rozdział i wymiana dóbr są w pełni uzależnione od instytucji państwowych.

Gospodarka mieszana

typ dominujący, ma pośredni charakter pomiędzy czystą gospodarką wolnorynkową a centralnie sterowaną. Państwo i sektor prywatny współuczestniczą w rozwiązywaniu problemów gospodarczych.

Gospodarka rynkowa

o uwarunkowaniach decyzji podejmowanych przez podmioty gospodarcze (producentów i konsumentów) dotyczących alokacji zasobów decyduje rynek

Rynek

jest miejscem spotkania kupujących i sprzedających, gdzie dokonywane są transakcje kupna-sprzedaży różnorodnych dóbr przy akceptowanym przez obie strony poziomie cen

Mechanizm działania rynku

Popyt, podaż, cena

Popyt

ilość dobra, jaką kupujący chcą i są w stanie kupić przy różnym poziomie cen; odpowiadają za niego kupujący (nabywcy);

Podział popytu

potencjalny, rzeczywisty

Czynniki kształtujące popyt (8)

Cena danego dobra, dochody kupujących, gusty i preferencje, ceny dóbr substytucyjnych i komplementarnych, przewidywanie zmian cen relatywnych, liczba i struktura ludności, efekty psychologiczne i socjologiczne, postęp naukowo-technologiczny

Prawo popytu

wraz ze wzrostem ceny produktu zmniejsza się popyt na ten produkt, natomiast wraz ze spadkiem ceny popyt rośnie

Analiza struktury wydatków

metoda badania zmian w strukturze popytu pod wpływem zmian w wielkości dysponowanych dochodów ludności.

Prawo Engla

w miarę wzrostu dochodów na 1 członka rodziny zmniejsza się procentowy udział wydatków na żywność i dobra niższego rzędu, na korzyść zwiększenia udziału wydatków na dobra wyższego rzędu (głównie dobra konsumpcyjne trwałego użytkowania)

Dobra normalne

produkty i usługi, na które rośnie popyt, jeśli rosną dochody kupujących (w tym przypadku coraz większe znaczenie ma jakość, a cena ma mniejszy wpływ na ilość zakupów).

Dobra podrzędne

obserwuje się wzrost ich zakupów, jeśli spadają dochody kupujących, a popyt na nie spada, gdy dochody rosną

Dobra substytucyjne

dwa dobra są substytutami jeżeli zmiana ceny na jedno z nich, przy niezmienionej cenie drugiego, przesuwa popyt konsumentów w kierunku dobra tańszego (wzajemna zastępliwość)

Dobra komplementarne

dwa dobra są komplementarne jeżeli wzrost ceny na dane dobro wywołuje spadek popytu na drugie dobro. Dobra komplementarne wzajemnie się uzupełniają

Dobra niezależne

zmiana ceny danego dobra nie powoduje zmiany popytu na drugie dobro

Efekt vablen'a

przejawia się wtedy, gdy rośnie popyt na pewne dobra luksusowe pomimo wzrostu ich ceny; wynika to z tego, że produkty te służą dowartościowaniu ich nabywców

Efekt snoba

snob nie kupuje lub ogranicza nabywanie pewnych produktów tylko dlatego, że kupuje go większość nabywców, przez co chce się wyróżnić i pokazać swoją odmienność

Efekt owczego pędu

bezmyślne nabywanie dóbr, które nabywają osoby w naszym otoczeniu, aby się do nich upodobnić – robimy to, bo tak robią inni; często nawet odbywa się to mimo rosnących cen; duży wpływ na ten efekt ma kreowanie mody

Podaż

ilość dobra, jaką sprzedający chcą i są w stanie sprzedać (dostarczyć na rynek) przy różnym poziomie cen.

Czynniki kształtujące podaż (6)

Cena danego dobra, ceny czynników wytwórczych (nakładów), rodzaj i dostępność technologii + postęp naukowo-cywilizacyjny, podatki +wsparcie dotacyjne, przewidywanie zmian cen relatywnych, liczba przedsiębiorstw działających w branży