chemiczne podstawy życia

zwiazki nieorganiczne

substancje nie zawierajace atomow wegla. W organizmie wystepuje woda i sole mineralne

zwiazki organiczne

substancje ktorych glownym skladnikiem jest wegiel. ich czasteczki na ogól sa duze i zlozone. Niektore z nich (bialka, cukry, lipidy i kwasy nukleinowe) buduja organizmy i odgrywaja istotna role w ich funkjonowaniu

makroelementy

pierwiaki ktorych zawartosc w suchej masie komorek jest powyzej 0,01%

mikroelementy

zawartosc w suchej masie komorki ponizej 0,01%

do makroelementow zaliczamy

pierwiastki biogenne: C, H, O, N, S,P. A pozostale to Ca Mg K Na Cl

do mikroelementow zaliczamy

Fe Cu Zn Mn Mo B Se Cr I F

wapń

skladnik szkieletow kregowcow i bezkregowcow; niezbedny w funkcjonowaniu komorek nerwowych (wplyw na skurcze miesni); bierze udzial w procesie krzepniecia krwi

Magnez

skladnik kosci; aktywator licznych enzymow; niezbedny do uzyskiwania energii ATP; skladnik chlorofilu

Potas

bierze udzial w przewodzeniu impulsow nerwowych; u zwierzat wazny skladnik plynow ustrojowych (zwieksza stopien uwodnienia plynow wewnatrzkomorkowych); wplywa na skurcze miesni; u roslin aktywator wielu enzymow

Sód

bierze udzial w przewodzeniu impulsow nerwowych; u zwierzat jest waznym skladnikiem plynow ustrojowych (zwieksza stopien uwodnienia plynu zewnatrzkom)

Żelazo

skladnik bialek zlozonych, transportujacych (hemoglobina) lub magazynujacych(mioglobina) tlen; wchodzi w sklad wielu enzymow uczestniczacych w oddychaniu tlenowym i fotosyntezie

Jod

akladnik hormonow tarczycy reugulujacy m. in prace serca, przemiane materii i pobudkiwosc ukladu nerwowego

objawy niedobory wapnia u czlowieka i zwierzat

krzywica u dzieci; osteoporoza u doroslych; prochnica zebow; zaburzenia krzepniecia krwi; drgawki i silne skurcze miesni szkieletowych

niedobor u czlowieka i innych zaierzat magnezu

zwiekszenie pobudkiwosci kom nerwowych i miesni (drzenie i skurcze); zaburzenia rytmu pracy serca

niedobor u ludzi i zwierzat potasu

zabidzenia rytmu pracy serca; osłabienie pracy mięsni

niedobor u ludzi i zwierzat sodu

utrata pobudliwosci kom nerwowych

niedobor zelaza u ludzi i zwierzat

oslabienie i anemia; zaburzenie rytmu pracy serca; zaklucenje procesu oddychania komórkowego

niedobor jodu u ludzi i zwierzat

powiekszenie tarczycy (wole); obrzeki skory; niedorozwój umysłowy

niedobor wapnia u roslin

nieprawidlowy wzorat i martwica organow; zaklocenia gospodarki wodnej

niedobor magnezu u roslin

zahamowywanie fotosyntezy; chloroza, czyli zolkniecie, a nastepnie zamieranie lisci spowodowane brakiem chlorofilu; wiedniecie

niedobor potasu u roslin

zolkniecie lisci; wiedniecie rosliny; zahamowywanie wzrostu korzeni i pędow

niedobor sodu u roslin

niewystepuje

niedobor zelaza u roslin

zaklocenia przebiegu fotosyntezy i oddychania kom; zolkniecie lisci

niedobor jodu u roslin

brak, nieznane

siła kohezji

czyli przyciagania miedzyczasteczkowego - spowodowane licznymi wiazaniami wodorowymi. powstaje poniewaz oddzialywania miedzy czasteczkami wody sa silniejsze niz miedzy czasteczkami wody i gazow w powietrzu

zdolnosc adhezji

czyli przyleganie do substancji zawierajacych grupy naladowanych atomow lub czastek i zwilzania ich

bufor

substancje lub mieszaniny substancji, ktore przyjmuja lub oddaja nadmiar jonow wodorowych przeciwdziałajac w ten sposob zmianom pH. We krwi jako bufor działa m.in. kwas weglowy

siarka

jest skladnikiem cysteiny i metioniny; tworzy mostki dwusiarczkowe odpowiedzialne za utrzymanie struktury przestrzennej białek

forfor

wystep w kwasach nukleinowych i w fosfolipidach; jako skladnik bogatoenergetycznych zwiazkow, reguluje procesy przemiang materii i energii w organizmie

wegiel

tworzy stabilne wiazania miedzy soba. Tworzy je tez z wodorem azotem i tlenem tworzac rowniez grupy funkcyjne