término  |
definición |
Jakie jest znaczenie biologiczne makroelementów? empezar lección
|
|
Budują struktury komórkowe (np. Ca – kości, Mg – chlorofil), uczestniczą w procesach metabolicznych, warunkują przewodnictwo nerwowe i gospodarkę wodno-mineralną.
|
|
|
Jakie jest znaczenie biologiczne wybranych mikroelementów (Fe, I, F)? empezar lección
|
|
→ Fe – składnik hemoglobiny i cytochromów, niezbędny w transporcie tlenu i oddychaniu komórkowym; I – składnik hormonów tarczycy (tyroksyny, trójjodotyroniny); F – wzmacnia szkliwo zębów.
|
|
|
Jaką rolę pełni woda w organizmach żywych? empezar lección
|
|
Jest środowiskiem reakcji metabolicznych, rozpuszczalnikiem, transportuje substancje, reguluje temperaturę, zapewnia turgor komórek.
|
|
|
Jakie wiązania występują w cukrach i jakie mają znaczenie? empezar lección
|
|
Wiązania glikozydowe α i β; warunkują właściwości (np. skrobia – łatwo rozkładalna, celuloza – nierozkładalna przez człowieka).
|
|
|
Podaj przykłady monosacharydów i ich funkcje. empezar lección
|
|
Glukoza – podstawowy substrat oddychania; fruktoza – cukier owoców; galaktoza – składnik laktozy; ryboza i deoksyryboza – składniki kwasów nukleinowych.
|
|
|
Podaj przykłady disacharydów i ich funkcje. empezar lección
|
|
Sacharoza – transportowy cukier u roślin; laktoza – cukier mleka; maltoza – produkt trawienia skrobi.
|
|
|
Podaj przykłady polisacharydów i ich funkcje. empezar lección
|
|
Skrobia – magazyn energii u roślin; glikogen – magazyn energii u zwierząt i grzybów; celuloza – budulec ścian komórkowych roślin; chityna – budulec ścian grzybów i oskórka stawonogów.
|
|
|
Jakie wiązania występują w białkach? empezar lección
|
|
|
|
|
Jakie wyróżniamy struktury białek? empezar lección
|
|
I-rzędowa (sekwencja aminokwasów), II-rzędowa (α-helisa, β-harmonijka), III-rzędowa (układ przestrzenny łańcucha), IV-rzędowa (połączenie wielu łańcuchów).
|
|
|
Jakie są przykłady białek i ich funkcje? empezar lección
|
|
Albuminy – regulacja ciśnienia osmotycznego; globuliny – odporność; histony – upakowanie DNA; kolagen i keratyna – budulcowe; hemoglobina i mioglobina – transport tlenu.
|
|
|
Co to jest denaturacja białka i jakie ma znaczenie? empezar lección
|
|
Zmiana struktury przestrzennej białka pod wpływem czynników fizycznych/chemicznych → utrata funkcji biologicznej.
|
|
|
Jakie wiązania występują w lipidach? empezar lección
|
|
|
|
|
Jakie są rodzaje lipidów? empezar lección
|
|
Proste (tłuszcze właściwe, woski) i złożone (fosfolipidy, glikolipidy, lipoproteiny).
|
|
|
Jakie są właściwości lipidów i ich znaczenie biologiczne? empezar lección
|
|
Nierozpuszczalne w wodzie, gęsto energetyczne, izolują termicznie, chronią organy, wchodzą w skład błon biologicznych, pełnią funkcję regulatorową (steroidy, hormony).
|
|
|
Porównaj skład DNA i RNA. empezar lección
|
|
DNA: deoksyryboza, zasady A, T, G, C; podwójna helisa. → RNA: ryboza, zasady A, U, G, C; najczęściej jednoniciowy.
|
|
|
Jakie są rodzaje RNA i ich znaczenie? empezar lección
|
|
mRNA – przenosi informację genetyczną; tRNA – transportuje aminokwasy; rRNA – składnik rybosomów.
|
|
|
Jakie elementy budowy komórki eukariotycznej rozpoznasz pod mikroskopem? empezar lección
|
|
Jądro, cytoplazmę, mitochondria, plastydy, wakuole, błonę komórkową, ścianę komórkową, aparat Golgiego, siateczkę śródplazmatyczną, rybosomy.
|
|
|
Jaki jest związek budowy błony komórkowej z pełnionymi funkcjami? empezar lección
|
|
Dwuwarstwa fosfolipidowa z białkami umożliwia selektywną wymianę substancji, transport, odbiór sygnałów, ochronę i komunikację.
|
|
|
Jakie są rodzaje transportu przez błonę? empezar lección
|
|
Bierny: dyfuzja prosta, dyfuzja ułatwiona; Czynny: transport aktywny, endocytoza, egzocytoza.
|
|
|
Jaka jest rola błony komórkowej i tonoplastu w procesach osmotycznych? empezar lección
|
|
Regulują transport wody, umożliwiają osmozę, odpowiadają za turgor komórki, w warunkach skrajnych – plazmolizę.
|
|
|
Budowa i funkcje jądra komórkowego empezar lección
|
|
Otoczone otoczką jądrową z porami, zawiera chromatynę i jąderko; steruje procesami w komórce, przechowuje DNA, zachodzi w nim transkrypcja.
|
|
|
Budowa i funkcje rybosomów. empezar lección
|
|
Składają się z rRNA i białek; powstają w jąderku; uczestniczą w biosyntezie białka; występują w cytoplazmie i na RER.
|
|
|
Jaką rolę pełni system błon wewnątrzkomórkowych? empezar lección
|
|
Oddziela przedziały komórkowe, umożliwia specjalizację procesów i transport wewnątrzkomórkowy.
|
|
|
Budowa mitochondrium i plastydów. empezar lección
|
|
Mitochondrium: podwójna błona, grzebienie, macierz, własne DNA i rybosomy; funkcja – oddychanie tlenowe. → Plastydy: chloroplasty (fotosynteza), chromoplasty (barwniki), leukoplasty (magazynowanie).
|
|
|
Jakie są argumenty za endosymbiozą mitochondriów i plastydów? empezar lección
|
|
Własne DNA, rybosomy, dwie błony, podobieństwo do bakterii.
|
|
|
Funkcje ściany komórkowej i u kogo występuje. empezar lección
|
|
Nadaje kształt, chroni przed uszkodzeniami, reguluje transport, przeciwdziała pękaniu komórki; występuje u roślin (celuloza), grzybów (chityna), bakterii (mureina).
|
|
|
Znaczenie wakuoli w komórce roślinnej. empezar lección
|
|
Magazyn substancji, regulacja ciśnienia osmotycznego, degradacja, barwienie (antocyjany).
|
|
|
|
empezar lección
|
|
Umożliwia ruch komórki, transport wewnątrzkomórkowy, podziały komórkowe, stabilizuje strukturę.
|
|
|
Różnice między komórką prokariotyczną a eukariotyczną. empezar lección
|
|
Prokariotyczna: brak jądra i organelli otoczonych błoną, DNA w nukleoidzie, mniejsze rybosomy. → Eukariotyczna: obecne jądro i organelle błoniaste, większe rybosomy, złożona struktura.
|
|
|
Różnice między komórką roślinną, grzybową i zwierzęcą. empezar lección
|
|
Roślinna: chloroplasty, wakuola, ściana celulozowa. Grzybowa: ściana z chityny, brak chloroplastów. Zwierzęca: brak ściany komórkowej i chloroplastów, obecne lizosomy, małe wakuole.
|
|
|
