término  |
definición |
Od kiedy do kiedy trwał Antyk? empezar lección
|
|
od przełom wieków IX i VIII pne do okres pomiędzy IV a VI wiekiem ne 476 rok
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
Cała starożytność dzieli się na dwie grupy: empezar lección
|
|
antyk mityczny i chrześcijański
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
zdominowany przez Rzymian
|
|
|
Kultura antyczna wywarła ogromny wpływ na empezar lección
|
|
kulturę europejską w zakresie filozofii myśli politycznej prawa sztuki literatury i kanonów piękna
|
|
|
Starożytna Grecja jest ...? empezar lección
|
|
kolebką europejskiej sztuki i cywilizacji
|
|
|
|
empezar lección
|
|
uporządkowana i harmonijna kładziono nacisk na prostotę rytmiczność i doskonałość
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
w starożytnej Grecji ok V w pne
|
|
|
Dzięki komu narodziła się filozofia? empezar lección
|
|
|
|
|
Wśród filozofów przyrody jest empezar lección
|
|
Heraklit z Efezu twórca twierdzenia wszystko płynie
|
|
|
Jednym z najlepiej znanych starożytnych filozofów jest empezar lección
|
|
Sokrates Ateńczyk żyjący w latach 469-399 pne
|
|
|
Sokrates uznawany jest za empezar lección
|
|
|
|
|
Dlaczego Sofoklates jest uznawany za twórcę humanizmu? empezar lección
|
|
pierwszy postawił w centrum zainteresowania człowieka i jego rozum
|
|
|
|
empezar lección
|
|
przełomu w filozofii greckiej
|
|
|
Jak Sofoklates dokonał przełomu? empezar lección
|
|
odrzucając uznawany przez filozofów przyrody empiryzm (poznawanie świata zmysłami)
|
|
|
Czym kierował się Sofokrates? empezar lección
|
|
racjonalizmem (rozum i intelekt stanowią główne źródło ludzkiego poznania)
|
|
|
Uczniem Sokratesa i kontynuatorem jego myśli jest empezar lección
|
|
|
|
|
W filozofii starożytnej możemy wyróżnić kilka szkół, z których każda opierała empezar lección
|
|
swój światopogląd na innym założeniu
|
|
|
|
empezar lección
|
|
Stoicyzm, Sceptycyzm, Cynicy, Epikurejczycy
|
|
|
|
empezar lección
|
|
nawiązująca do cyników grecka szkoła filozoficzna
|
|
|
Kiedy i przez kogo została założona szkoła filozoficzna- Stoicyzm? empezar lección
|
|
w III w pne przez Zenona z Kition
|
|
|
Na jakie etapy rozróżnia się Stoicyzm? empezar lección
|
|
stara szkoła Zenona, średnia szkoła na wyspie Rodos, młodsza szkoła w Rzymie za czasów cesarstwa
|
|
|
|
empezar lección
|
|
że istnieje jedynie byt materialny, lecz rozróżniali w każdej rzeczy
|
|
|
Co Stoicy rozróżniali w każdym bycie Stoicy? empezar lección
|
|
bierny substrat i pneumę, czyli materię czynną
|
|
|
|
empezar lección
|
|
zachowaniu spokoju wewnętrznego, opanowanie i harmonię ducha jako drogę do szczęścia
|
|
|
|
empezar lección
|
|
pogląd filozoficzny polegający na wstrzymaniu się od wydawania sądów o rzeczywistości
|
|
|
Co jest powodem postawy Sceptycyzmu? empezar lección
|
|
przekonanie, że nigdy nie można znaleźć ani ostatecznej racji dla danego sądu, ani niepodważalnego kryterium prawdy
|
|
|
Na czym polega Sceptycyzm? empezar lección
|
|
głosił postawę całkowitej obojętności
|
|
|
|
empezar lección
|
|
szkoła filozoficzna założona przez Antystenesa z Aten
|
|
|
Co głosił Antystenes z Aten? empezar lección
|
|
że cnota jest czymś zdobywanym na stałe przez wiedzę łączoną z praktycznym działaniem
|
|
|
Co Cynicy uważali za cel życia? empezar lección
|
|
nauczanie moralności wśród ludności pochodzenia plebejskiego
|
|
|
|
empezar lección
|
|
za najwyższe cnoty ludzkie uważali umiar, wstrzemięźliwość i nie przywiązywanie wagi do przedmiotów materialnych
|
|
|
|
empezar lección
|
|
hellenistyczny system filozoficzny
|
|
|
Kto jest twórcą Epikureizmu? empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
sensualizm, zasady logiki indukcyjnej, etykę hedonistyczną
|
|
|
Na czym polega Epikureizm? empezar lección
|
|
że jedynym dobrem jest przyjemność, a szczęście można osiągnąć tylko życiem pozbawionym przykrości, za to pełnym radości i rozkoszy
|
|
|
Co na długie wieki określiła literatura antyczna? empezar lección
|
|
europejskie kanony piękna
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
jeden z trzech podstawowych rodzajów literackich, których głównym przedmiotem przedstawienia są przeżycia wewnętrzne, przekazywane za pośrednictwem wypowiedzi monologicznej
|
|
|
|
empezar lección
|
|
hymn, oda, pieśń, elegia, tren, fraszka, sonet, poemat, epigramat, wiersz
|
|
|
|
empezar lección
|
|
uroczysta pieśń pochwalna
|
|
|
|
empezar lección
|
|
utwór o wzniosłej, patetycznej treści
|
|
|
|
empezar lección
|
|
najstarszy gatunek liryczny
|
|
|
|
empezar lección
|
|
utwór liryczny o treści poważnej
|
|
|
|
empezar lección
|
|
utwór poświęcony zmarłej osobie
|
|
|
|
empezar lección
|
|
krótki utwór wierszowany, żartobliwy, zakończony puentą
|
|
|
|
empezar lección
|
|
dłuższy utwór wierszowany
|
|
|
|
empezar lección
|
|
Ze względu na sposób wypowiedzi podmiotu i Ze względu na typy wyrażanych przeżyć (tematyka)
|
|
|
Ze względu na sposób wypowiedzi podmiotu empezar lección
|
|
bezpośrednia, pośrednia, opisowa, sytuacyjna (narracyjna), zwrotu do adresata (inwokacyjna), podmiotu zbiorowego, osobista, roli, maski
|
|
|
Ze względu na typy wyrażanych przeżyć (tematyka) empezar lección
|
|
miłosna, refleksyjno-filozoficzna, patriotyczno-obywatelska, agitacyjno-polityczna, funeralna, religijna, autobiograficzna
|
|
|
|
empezar lección
|
|
teogoniczne, kosmogoniczne, antropogeniczne, genealogiczne
|
|
|
|
empezar lección
|
|
mówią o życiu i losach bogów
|
|
|
|
empezar lección
|
|
opowiadają o powstaniu świata
|
|
|
|
empezar lección
|
|
mówią o powstaniu człowieka
|
|
|
|
empezar lección
|
|
przedstawiają historie najsławniejszych rodów
|
|
|
|
empezar lección
|
|
poznawcze, światopoglądowe, sakralne
|
|
|
|
empezar lección
|
|
dzięki mitom ludzie wyjaśniali pewne niezrozumiałe zjawiska przyrody
|
|
|
|
empezar lección
|
|
mity, które były podstawą wierzeń religijnych
|
|
|
|
empezar lección
|
|
mity, które przedstawiały wzorce rytualnych obrzędów i nakazywały czcić bogów
|
|
|
Do najsławniejszych mitów greckich należą: empezar lección
|
|
o Ikarze, o narodzinach świata, o Demeter i Korze, o Syzyfie, o Heraklesie
|
|
|
|
empezar lección
|
|
najstarszy znany gatunek literacki
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
Obok Homera w Starożytności tworzyło wielu wybitnych poetów i pisarzy. Do najbardziej znanych należą: empezar lección
|
|
Horacy, Safona, Anakreont
|
|
|
|
empezar lección
|
|
ze starożytnej tradycji religijnej, Wielkich Dionizji
|
|
|
|
empezar lección
|
|
uroczystości na cześć boga wina, Dionizosa, a jego początki sięgają VI w pne
|
|
|
Aktorzy w starożytnym teatrze empezar lección
|
|
nosili maski, buty na koturnach, postacie kobiece grali młodzi mężczyźni, w przedstawieniu brało udział najwyżej trzech aktorów oraz chór
|
|
|
Teatr był podzielony na trzy gatunki: empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
opowiadała o rzeczach poważnych, dramatach, konfliktach moralnych i religijnych
|
|
|
|
empezar lección
|
|
lżejsza niż tragedia, mówiła o rzeczach mniej istotnych, miała zwykle szczęśliwe zakończenie
|
|
|
|
empezar lección
|
|
prześmiewcza, ironiczna opowieść, najczęściej o życiu politycznym w państwie
|
|
|
Doprowadzenie teatru antycznego do doskonałości zawdzięczamy trzem wielkim dramatopisarzom: empezar lección
|
|
Ajschylosowi, Sofoklesowi i Eurypidesowi
|
|
|
Co zrobili Ajschylos, Sofokles i Eurypides? empezar lección
|
|
Wprowadzili do teatru drugiego i trzeciego aktora i ustanowili obowiązujące jeszcze wiele wieków później zasady kompozycji dramatu
|
|
|
Zasady kompozycji dramatu: empezar lección
|
|
zasada trzech jedności, maksymalnie trzech aktorów, tragiczny konflikt bohatera lub bohaterów, brak scen zbiorowych, występowanie chóru, zasada decorum, katharsis
|
|
|
|
empezar lección
|
|
czasu (akcja trwała maksymalnie 24 godziny), miejsca (akcja rozgrywała się w jednym miejscu) i akcji (dramat obejmował tylko jeden wątek)
|
|
|
Maksymalnie trzech aktorów- empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
pisanie tragedii wysokim stylem
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
Do najbardziej znanych starożytnych greckich tragedii należą: empezar lección
|
|
Antygona i Król Edyp Sofoklesa
|
|
|
Religia starożytnej Grecji była religią ...? empezar lección
|
|
politeistyczną, czyli wielobóstwem
|
|
|
Na czym opierała się religia starożytnej Grecji? empezar lección
|
|
mitologii, skąd czerpano wiedzę o bogach i ich życiu
|
|
|
|
empezar lección
|
|
antropomorficzna-bogów wyobrażano sobie w postaci ludzi, wiecznie młodych i pięknych
|
|
|
|
empezar lección
|
|
pieczę nad jedną lub kilkoma określonymi dziedzinami ludzkiego życia
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
bóg podziemi, krainy zmarłych
|
|
|
|
empezar lección
|
|
bóg piękna i sztuki, przewodnik muz
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
ofiary ze zwierząt lub owoców, przed wypiciem wina ulewano trochę na ich cześć
|
|
|
Starożytni wyznawali również wiarę w empezar lección
|
|
|
|
|
Warunkiem owego życia był empezar lección
|
|
pochówek zgodny z ustalonymi obrzędami
|
|
|
Bez godnego pochowania ...? empezar lección
|
|
nie można było cieszyć się życiem pozagrobowym w Hadesie
|
|
|
Religię tę po podbiciu Grecji przejęli empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
zmienili oni imiona bogów z greckich na rzymskie i czcili ich wzorem Greków
|
|
|
Epoka antyku to również czas narodzin empezar lección
|
|
|
|
|
Chrześcijaństwo wywodzi się z empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
pierwsza religia monoteistyczna, czyli czcząca jednego Boga, opiera się na Biblii
|
|
|
|
empezar lección
|
|
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu
|
|
|
|
empezar lección
|
|
to zbiór siedemdziesięciu trzech ksiąg religijnych judaizmu, chrześcijaństwa i islamu
|
|
|
Na ile języków była tłumaczona Biblia? empezar lección
|
|
na około tysiąc dwieście języków
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
Stary Testament składa się...? empezar lección
|
|
z czterdziestu sześciu ksiąg
|
|
|
|
empezar lección
|
|
między XII a II wiekiem pne
|
|
|
|
empezar lección
|
|
hebrajskim, aramejskim i greckim
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
Od czego rozpoczyna się ST? empezar lección
|
|
Księgii Rodzaju i Księgii Wyjścia (Exodus)
|
|
|
O czym mówi Księga Rodzaju? empezar lección
|
|
mówi o stworzeniu świata i człowieka
|
|
|
O czym mówi Księga Wyjścia (Exodus)? empezar lección
|
|
mówi o historii wygnania człowieka z Raju i historii Mojżesza i jego rodu
|
|
|
Nowy Testament składa się...? empezar lección
|
|
z dwudziestu siedmiu ksiąg
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
cztery Ewangelie, Dzieje Apostolskie, Listy apostolskie i Apokalipsę św. Jana
|
|
|
Jakie Ewangelie zawiera NT? empezar lección
|
|
Mateusza, Marka, Łukasza i Jana
|
|
|
Jaki gatunki literackie są zawarte w NT? empezar lección
|
|
|
|
|
Na jaki jęz. jest tłumaczona Biblia? empezar lección
|
|
na niemal wszystkie języki świata
|
|
|
Najstarszy przekład Biblii to? empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
tłumaczenie na język łaciński, przez św. Hieronima
|
|
|
Grecki przekład Pisma Świętego empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
igrzyska olimpijskie w Grecji, wyścigi wozów i walki gladiatorów w Rzymie, sympozjon
|
|
|
|
empezar lección
|
|
Wszystko płynie (Heraklit), Wiem, że nic nie wiem (Sokrates), Chwytaj dzień (Horacy), Nie wszystek umrę (Horacy), Chleba i igrzysk
|
|
|
|
empezar lección
|
|
pięta Achillesa, męki Tantala, syzyfowa praca, syreni śpiew, koń trojański, marsowa mina, spartańskie wychowanie, stoicki spokój
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
chęć na coś czego nie możemy zdobyć
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
podarunek na pozór nieszkodliwy, przynoszący szkody obdarowanemu
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
wychowanie pełne trudu, cięzkie
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
kamienne teatry greckie, rzymskie amfiteatry, agony (konkursy) dramatyczne, wielcy tragicy, trzy jedności, koturny, maski, deus ex machina
|
|
|
|
empezar lección
|
|
Ajschylos, Sofokles, Eurypides
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
tematyka mitologiczna, kalokagatia, człowiek miarą wszechrzeczy, zasada złotego środka, mimesis
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
Gatunki literackie Antyku: empezar lección
|
|
epos, tragedia, komedia, pieśń, sielanka, anakreontyk, oda, tren, bajka
|
|
|
|
empezar lección
|
|
gatunek literacki o proweniencjach antycznych
|
|
|
|
empezar lección
|
|
utwór literacki opisujący uroki życia
|
|
|
|
empezar lección
|
|
powieść, nowela, opowiadanie, epopeja, baśń, mit, legenda, pamiętnik przypowieść
|
|
|
|
empezar lección
|
|
oda, hymn, pieśń, tren, elegia, fraszka, epigramat, sonet
|
|
|
|
empezar lección
|
|
dramat właściwy, tragedia, komedia, farsa, tragifarsa, opera
|
|
|
|
empezar lección
|
|
Homer-Iliada, W. Eneida-Odyseja
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
Horacy-Wybudowałem pomnik
|
|
|
|
empezar lección
|
|
Antyczny kanon piękna, architektura, rzeźba, malarstwo, ceramika
|
|
|
|
empezar lección
|
|
proporcje, harmonia, umiar
|
|
|
|
empezar lección
|
|
porządki architektoniczne: dorycki, joński, koryncki
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
|
|
|
|
empezar lección
|
|
filozofowie przyrody, sofiści, epikurejczycy, stoicy, cynicy, sceptycy, Sokrates, Platon, Arystoteles
|
|
|
|
empezar lección
|
|
rozwój matematyki, medycyny i fizyki, szkoły filozoficzne, powstanie i rozwój retoryki, gimnazjon
|
|
|
|
empezar lección
|
|
wielka kolonizacja grecka, miasta-państwa (polis), demokracja ateńska, podboje Aleksandra Macedońskiego, imperium rzymskie, podział cesarstwa rzymskiego
|
|
|
|
empezar lección
|
|
kultura: minojska, mykeńska, egipska
|
|
|
